De Vliegende Hollanders zijn gestart
De luchtrace naar Melbourne
begonnen.
75sle Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 20 October 1934
Derde Blad No. 22878
Schitterende start der Hollandsche toestellen
150.000 toeschouwers
op Mildenhall.
De Mac C?obe"c?tsoki C?ace Lowdeu-Melbourkic
O
Geysendorffer, commandant van de
Panderjager
Vanmorgen begon de groote luchtrace
van Mildenhall naar Melbourne, in
Australië! Vele dagen achtereen waren de
deelnemers bijeen geweest op het vliegveld
van Mildenhall, dat ongeveer 3'/i uur spo
ren van Londen gelegen is, en met een
zucht van verlichting zullen vele piloten
in den prillen ochtend in hun toestel ge
stapt zijn om nu eindelijk den strijd te
aanvaarden. De sfeer werd langzamerhand
nerveus, zoowel op en rondom het vlieg
veld als vèr daarbuiten, waar de persbe
richten gretig werden gelezen en men met
popelende aandacht de komende gebeur
tenissen zat af te wachten. Zou een man
als de Australiër Mac Robertson, die ter
gelegenheid van het honderd-jarig be
staan van de stad Melbourne, een prijs
voor deze race uitloofde, ooit hebben kun
nen vermoeden dat zijn daad millioenen
menschen over heel de aarde met zulk een
intense belangstelling vervullen zou, als
thans het geval blijkt te zijn
Zelfs verschillende Leidsche winkeliers
maakten speciale étalages, in verband met
deze grootsche gebeurtenis!
Ter inleiding.
Wij hebben dezer dagen in een drietal
artikelen reeds de beteekenis en de bepa
lingen van dezen wedstrijd in den breede
uiteengezet. Wij hebben tegelijkertijd be
toogd dat de zorgvuldige voorbereiding
aan Hollandschen kant een winst betee-
kende, die voldoende schijnt op te wegen
Asjes, tweede piloot Panderjager
tegen het snelheids-overwicht van vele
vreemdelingen. En nog voordat de race
begonnen was bleken onze conclusies door
de practijk te zijn bevestigd! Holland heeft
zich maandenlang met ijver en groote
nauwlettendheid tot in de kleinste bijzon
derheden voorbereid. Ware men nog vroe
ger begonnen, wellicht dat men dan den
Pander jager nog grootere snelheid had
kunnen geven door het aanbrengen van
verstelbare schroeven, die uit Amerika
moeten komen. Aan den ernst der voorbe
reiding doet dat echter niets af. Onze
deelnemers waren klaar toen zij op Mil
denhall verschenen. En het stemt tot vol
doening dat de controle-commissie zich
geroepen achtte om vast te stellen, dat het
ook alléén maar de beide Hollandsche toe
stellen geweest zijn, die onmiddellijk aan
alle voorwaarden bleken te voldoen.
Hollandsche degelijkheid vierde triom
fen1
Hoe geheel anders was dat met de vreem
delingen het geval. Maandenlang was er
in vele vllegtulgenfabrieken met koorts
achtige haast gewerkt om tijdig gereed
te zijn voor den aanvang der race. Volgens
onze begrippen hebben velen gefaald. Zij
waren te laat om hun dikwijls vernuftige
toestellen met zorg te laten invliegen en
een Hollander (als Smirnoff!) zou be
dankt hebben voor de eer om met een
dergelijk vliegtuig het enorme risico te
aanvaarden.
Buiten onze grenzen denken velen daar
anders over! Gereed of niet, zij wenschen
mede te dingen naar den roem en de fi-
nancieele baten der overwinning en stel
len daarvoor, naar het schijnt, alles in de
waagschaal. Van alle zijden wordt be
toogd dat met de drie Engelsche Havil-
land-toestellen veel te weinig proefvluch
ten zijn gemaakt. Het Pransche Bleriot-
vliegtuig sneuvelde door diezelfde oorzaak
reeds vóórdat het op Mildenhall arriveer
de. Een Engelsch toestel volgdt dit voor
beeld
De zaken zijn thans zoo dat één van
die snelle buitenlandsche vliegtuigen (wij
noemen slechts een Havilland) waarschijn
lijk winnen zal bij goed weer enzon
der pech. Die laatste voorwaarde is even
wel een zeer belangrijke. Zij kan ook onze
landgenooten hinderen, maar zij bedreigt
toch in de eerste plaats diegenen, wier
voorbereiding onvoldoende is geweest.
Laat ons overigens hopen dat deze
vlucht zonder ongelukken zal verloopen.
In haar welslagen schuilt een ontzagge
lijke beteekenis voor het vliegwezen, dat
er dan ongetwijfeld over denken zal in
haar reclame-geschriften de leuze „Veilig
reizen" op den voorgrond te plaatsen!
Wie er de mooiste kans maakt deze race
te winnen is met geen mogelijkheid te
zeggen. Onze houten Panderjager en onze
metalen Uiver dingen zonder twijfel zeer
ernstig mede, ook al zullen de piloten
geen al te groot risico aanvaarden. Veilig
heid gaat den Nederlandschen bestuurders
voor alles (de Uiver heeft trouwens pas
sagiers aan boord), maar dat neemt toch
niet weg. dat ook zij stellig het eens door
de Pelikaan gegeven voorbeeld zullen vol
gen om te trachten alle records te verbe
teren. Parmentier bestudeerde in Amerika
het nachtvliegen. Hij zal die kennis wel
ten nutte weten te maken
De Pander jager, die door geen voor
waarden der handicap-race gebonden is,
lijkt, naar onze meening, intusschen meer
favoriet dan de Uiver. Het is de vraag
slechts of het toestel, dat zeer zeker groote
kwaliteiten bezit, ook ditmaal weer zijn
bijnaam „pechjager" gestand zal doen.
Geyssendorffer noch Parmentier zal veel
afwijken van de Indië-route. Dat vergt
eenige vlieguren méér omdat het niet ge
heel de kortste weg beteekent. maar te
recht hebben zij vastgesteld dat een lan
ding buiten die route (zij het slechts voor
een vrij onbeduidend defect) vrijwel zeker
een opgeven van den wedstrijd zal bedui
den bij gebrek aan goede landingsterrei
nen.
Van de buitenlanders noemt men als
voornaamste concurrenten het echtpaar
Mollisson, den Engelschman Scott en den
jeugdigen Australiër Melrose, die nog kort
geleden in zijn één-persoons-sportvliegtuig
een vlucht van Londen naar Melbourne
maakte en dus op de hoogte van de
route is.
Over Panderjager en Douglas gaven wij
vorige week foto's en tal van bijzonder
heden. Een enkel woord nog over de be
stuurders.
Parmentier zal. zooals gezegd; het com
mando voeren over de Uiver. Hij is een er
varen Indië-vlieger, die de route op zijn
duimpje kent en voor de K LM. een half
jaar doorbracht in Amerika, waar hij ge
heel met de Douglas vertrouwd is geraakt.
Moll, de tweede bestuurder, vloog inder
tijd voor de K. Ned. Indische Luchtvaart-
Maatschappij. Hij is een bekwaam piloot,
die bovendien reeds eens den tocht van
Ir.dië naar Australië maakte en van die
kennis thans groot profijt kan hebben.
Geyssendorfer commandeert den Pander
jager. „Geys" is een der oudste piloten
der K.L.M. Hij leerde indertijd het vak
van zijn Engelsche collega's, die door de
maatschappij in de begin-jaren ter assis
tentie waren geroepen, en heeft in de vlle-
Snelheidslijn
- Handicaplijn
0 Landingsplaats
snelheidslijn
De afstanden in Kilometers zijn voor
den snelheidswedstrijd:
Londen—Bagdad 4100 K.M.
Aliahabad 3700
AilahaoadSingapore 3570
Sfepore-Darwln 3350
uarwin—Charlesville 2240
Lnarlesville—Melbourne 1270
Totaal 18.230 K.M.
En voor den Handicapwedstrijd:
LondenMarseille 1000 K.M.
MarseilleRome 600
RomeAthene 1100
AtheneAleppo 1250
AleppoBagdad 1300
BagdadBushir 800
BushirKarachi 1750
KarachiJodhpur 600
JodhpurAllahabad 900
AllahabadCalcutta 750
CalcuttaRangoon 1100
Rangoon—Bangkok 600
Bangkok—Alor-Star 900
Alor-Star—Singapore 650
SingaporeBatavia 950
BataviaRembang 500
RembangKoepang 1200
KoepangDarwin 600
DarwinNewcastle 500
NewcastleConcurry 600
ConcurryCharlesville 600
CharlesvilleNarramine 500
NarramineMelbourne 500
Totaal 19.250 K.M.
Parmentier, commandant van de Uiver
gerswereld een zeer grooten naam. Met
den Amerikaan Van Lear Black vloog hij,
tezamen met Scholte, jaren geleden drie
kwart der wereld rond. Zijn tweede be
stuurder, Dick Asjes, is de man, die het
plan voor een vlucht van den Postjager
naar Indlë aan de orde heeft gesteld en
bij dien tocht ook het commando heeft
gevoerd. Hij was jachtofficier op Soester-
berg en is thans sedert eenigen tijd ver
bonden als instructeur aan de Nationale
Luchtvaartschool te Waalhaven.
Op dit viertal, tezamen met de verdere
bemanning: Pronk, Prins en Van Bruggen
is nu de hoop van Nederland gebouwd.
Wij zijn overtuigd dat zij hun kansen op
waardige wijze verdedigen zullen
Koninklijk bezoek op Mildenhall.
Aan den vóór-avond van de race, toen
overal in de hangars (behalve bij de Hol
landers, die gereed waren) nog hard werd
gewerkt, hebben de Koning en de Konin
gin van Engeland bij verrassing een be
zoek gebracht aan Mildenhall. Verschil
lende piloten werden aan het Vorstenpaar
voorgesteld.
Tijdens een gesprek met het echtpaar
Mollison vroeg de koniftg hen een bood
schap te willen overbrengen aan den her
tog van Gloucester, die op het oogenblik
in verband met de eeuwfeesten in Mel
bourne vertoeft.
Groote belangstelling hebben de Konink
lijke Gasten getoond voor de Hollandsche
toestellen. Zoowel de Panderjager als de
Douglas werden van binnen bezichtigd.
Parmentier deelde later mede, dat de
koning en de koningin beiden zich met
lof hadden uitgelaten over de ruime in
richting en het comfort van het toestel.
De koning toonde ook een bijzondere be
langstelling voor de pilotencabine, waar
hij groote aandacht wijdde aan de con
trole-inrichtingen en de verschillende
wijzerplaten.
Vroeger in den middag was de Prins
van Wales reeds naar Mildenhall komen
vliegen, terwijl ook staatssecretaris voor
luchtvaart, Lord Londonderry per vlieg
tuig naar Mildenhall was gekomen voor
een bezoek. Beiden onderhielden zich met
de piloten.
De minister-president dr. H. Colijn heeft
aan de gezagvoerders van de „Uiver" en
de „Panderjager", de vliegers Parmentier
en Geijsendorffer, het volgende telegram
gezonden
„Wensch U beiden een voorspoedige reis
en vertrouw dat de naam van de Neder-
landsche luchtvaart ook thans door u zal
worden hooggehouden."
Verschillende deskundigen hebben zich
ook gisteren weer gunstig uitgelaten over
de kansen van Holland. Bij de wedden
schappen is Mollison favoriet, daarna volgt
de Panderjager.
De vliegtuigbouwer, Fokker, die zich te
voren minder waardeerend over deze race
heeft uitgelaten, bleek zijn nieuwsgierig
heid tenslotte niet te hebben kunnen be
dwingen en was naar Mildenhall gekomen.
„Onze landgenooten maken een prachtige
kans", zei hij. „Daar zullen we pleizler
van beleven...."
De heer Behage chef van den techni-
schen dienst der K.L.M. gaf den Pander
jager 75 pet. kans op de overwinning. Hij
begreep niet waarom Mollison favoriet was
en meende dat het gemis van een radio
apparaat de meesten parten zal spelen.
Het personeel van het Rijkstelegraafkan
toor te Amsterdam verzond gisteren het
volgende telegram aan de bemanning der
beide Hollandsche machines:
Crew Postjager - Crew Douglas
Mildenhall
Op uw reis uit 't land van mist
Naar het rijk der droogte
Houdt de moed, en haaks de kist
De koers, de pace, de hoogte.
Het aantal brieven, dat met de „Uiver"
meegaat bedraagt 25.900 of 191,475 k.g.
Voor Batavia is ingeladen 53,175 k.g., voor
Sydney 106,3 k.g. en voor Melbourne
30,5 kg.
De „Irish Swoop" uitgesloten.
De Amerikaansche „Bellanca", waar
mede de Iersche piloot Fitzmaurice zou
uitkomen is door de wedstrijdleiding van
deelneming uitgesloten omdat het toestel
nog steeds veel te zwaar was. Het woog
600 K.G. boven het toelaatbare gewicht.
Fitzmaurice, de man, die indertijd met
Evert van Dijk naar Amerika vloog, heeft
thans aangekondigd dat hij zoo spoedig
mogelijk na de race naar Melbourne zal
vliegen ten einde de capaciteiten der
machine te toonen.
De deelnemers.
De Havilland Comet van Jones, die ern
stig beschadigd was, heeft men gisteren
nog tijdig kunnen repareeren. Ziehier de
lijst der deelnemers:
1. Echtpaar Mollison met D. H. Cornet
(Snelheid en Handicap).
2. Col. Roscoe Turner met Boeing
Transport (Snelheid).
3. Jones en Waller met D. H. Cornet
(Snelheid en Handicap).
4. Geysendorffer en Asjes met Pander
jager (Snelheid).
5. Capt. Neville Stack met Airspeed
A.S 8 (Snelheid en Handicap).
6. Scott met D. H. Comet (Snelheid en
Handicap).
Moll, tweede piloot Uiver.
7. ParmentieT en Moll met Douglas-
Uiver (Snelheid en Handicap).
8. Miss Cochran en Wesley Smith met
Granville (Snelheid).
9. John Wright met Lambert (Handi
cap).
10. Davies en Hill met Fairey in (Snel
heid en Handicap).
11. Gilman met Fairey Fox (Snelheid
en Handicap).
12. Woods en Bennett met Lockheed
„Vega" (Snelheid en Handicap).
13. Hewett en Kay met D. H. Dragon
(Snelheid en Handicap).
14. Parer en Hamsworth met Fairey
Fox (Snelheid en Handicap).
15. Lt. Hansen m. De Soutter) (Handi
cap).
16. Brook met Miles Falcon (Handicap).
17. Mac Gregor en Walker met Miles
Hawk (Handicap).
18. G. Shaw met British Klemm (Handi
cap).
19. D. E. G. en K. G. Stodart met Air
speed Courier (Handicap).
20. Melrose m. D. H. Moth (Handicap)'.
De handicap.
Voor de deelnemers aan den handicap
wedstrijd zijn de volgende vliegtijden vast
gesteld. waarin de toestellen te Melbourne
moeten zijn:
Airspeed A. S. 860 u. 45 m. 36 s.
D. H. Cornet 67 21
D. H. Comet 67 21 36
Lockhead Vega 69 17 24
Douglas 73 16 48
Lambert Monocoupé 79 57 06
Fairey HI f 83 65 29
Fairey Fox 85 51
Airspeed Courier 87 57 12
D. H. Dragon87 54
Miles Hawk 102 7 43
Miles Falcon 103 13 12
Brit. Klemm Eagle 106 40 12
D. H. Moth (Gipsy) 107 43 48
Desoutter Mark II 108 48
Eenorme publieke belangstellng
bij het vliegveld.
De eenigen die vannacht nabij Milden
hall hebben geslapen, zijn misschien de
deelnemende piloten, die zich gisteravond
laat nog een korte rust gunden. In vele
gevallen bleven hun technische helpers
ook gedurende deze uren van rust nog
aan het werk om de laatste hand te leg
gen aan hun machines. Dat de beide Ne-
derlandsche vliegtuigen kant en klaar ge
reed waren voor den start, heeft een gun-
stigen indruk gemaakt.
Gedurende den geheelen nacht bleef de
stroom van belangstellenden aanhouden;
uit Londen reden extra treinen en ontel
bare autobussen stonden langs de wegen.
Tienduizenden brachten den nacht in het
open veld door.
Op vele plaatsen tusschen de wachtende
menigte was ruimte gemaakt voor een
kofferpathefoon en hier en daar werd
zelfs gedanst. Gelukkig was het een mooie
herfstnacht met een zachte temperatuur.
De deelnemers maken zich gereed.
Tegen 4 uur concentreert alle aandacht
zich weer op het verlichte terrein, waar
de toestellen achter de startlijn worden
opgesteld, de laatste voorbereidingen wor
den getroffen en allen die niets op het
terrein te maken hebben worden streng
geweerd. De menigte rondom het terrein
is inmiddels tot naar schatting 150.000
aangegroeid. Er is bijna geen wind en het
is ook niet opvallend koud. Kortom: een
prachtige October-morgen. Naarmate het
startuur nadert vervult meer en meer
het geronk der motoren de lucht; alle ma
chines laten de motoren warm draaien en
geen enkele storing doet zich voor. Het is
6 uur geweest. De piloten nemen afscheid,
Persfotografen en filmoperateurs doen
hun werk. Overal heerscht thans span
ning en het publiek betracht een nage
noeg ademlooze stilte.
De start.
Onder enorme belangstelling vindt dan
de start plaats der 20 deelnemende toe
stellen
Op een teeken van den waarnemend
Lord Mayor van Londen, vertrekt precies
halfzeven de Comet-machine van 't echt
paar Mollison, met perioden van 45 secon
den gevolgd door de overige machines.
Als vierde toestel gaat te 6 uur 32 mi
nuten en 15 seconden de Nederlandsche
Panderjager weg, die door Geysendorffer
met een prachtigen start de lucht in werd
gestuurd, voordat zijn voorganger, de Cor
net van Waller en Fielden er nog in was
geslaagd los te komen. Hij was dus als
derde in de lucht. De als vijfde machine
startende Airspeed van Neville Stack en
Turner, kwam evenmin als nummer drie
tijdig van den grond, zoodat ook de Cornet
van Scott en Campbell Black eerder de
lucht in ging dan de Airspeed. En zulks
was ook het geval met. de Douglas. De
Uiver startte te 6 uur 34 minuten 5 secon
den precies. Met een verbazingwekkend
korten aanloop, die bewondering en ver
bazing teweeg bracht, stuurde Parmentier
zijn toestel onmiddellijk omhoog in Zuid-
Oostelijke richting.
Precies te 6 uur 47, dus juist 17 minu
ten nadat de Mollisons waren vertrokken,
startte het laatste vliegtuig, de kleine
Gipsv Moth van den jeugdigen Australi-
schen solovlieger Melrose.
(Zie vervolg le Blad).
