DE FEESTDAG VAN LEIDEN's ONTZET
NEERLAND's HISTORIE
PASSEERT DE SLEUTELSTAD
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Donderdag 4 October 1934
Sedert eenlge Jaren vormt de
Taptoe en vaandel*roet,
de inzet van ons Jaarlijksch 3 October
feest en de telkenjare toenemende be
langstelling, zoowel van de zijde der deel
nemende vereenlglngen als c-nder de toe
schouwers, bewijst, dat deze taptoe zich
in luttele Jaren groote populariteit heeft
verworven en tot een zeer gewaardeerd
onderdeel van het programma ls uitge
groeid.
De weersomstandigheden waren Dins
dag alles behalve gunstig maar desondanks
liepen naar schatting ongeveer twee
duizend personen in den stoet mee. ter
wijl t aantal belangstellenden langs den
weg zich moeilijk laat gissen, maar stel
lig het vijfvoudige bedroeg.
Kort voor acht uur, het tijdstip waar
op op het Kaasmarktterrein verzameld
werd, brak een hevige regenbul los, maar
gelukkig hield deze niet lang aan en wer
den de hemelsluizen te rechtertijd ge
sloten.
De regeling berustte bij een commissie
onder voorzitterschap van den heer B de
Koning, hetgeen dus zeggen wil, dat de
organisatie voortreffelijk was. De heer De
Koning heeft In dat opzicht zijn sporen
ruimschoots verdiend.
Tot dien vlotten gang van zaken werkte
mede de schijnwerperverlichting, welke
door het gemeentebestuur op het terrein
was aangebracht, zoomede de Indeeling in
vakken, waardoor iedere vereeniging haar
plaats gemakkelijk kon vinden. Evenals 't
vorige Jaar liepen ook nu weer vele leden
van het Leidsche Studentencorps en de
Ver van Vrouwelijke Studenten ln den
stoet mee, terwijl de navolgende muziek
corpsen muzikale medewerking verleen
den: Werkmans Wilskracht, Perosi, Leid
sche Chr. Harmonie Vereen., T. en D.,
Bravo en De Post.
Precies op tijd vertrok de lange stoet,
waarin vele fakkels en lampions werden
meegedragen om zich langs de voorge
schreven route naar het van der Werff-
park te begeven, waar het standbeeld van
den dapperen Leldschen burgemeester van
gemeentewege met schijnwerpers was be
licht.
Het bestuur der 3 October-vereenlglng
begaf zich, zooals te doen gebruikelijk,
naar het gemeentehuls, waar het namens
het college van B. en W. werd ontvangen
door den burgemeester, mr. van de Sande
Bakhuyzen en de wethouders Splinter en
RomUn Ook het collegium van het L.8.C.
het bestuur der V.V.S.L. en de comman
dant van „Pro Patrla" waren hierbij aan
wezig.
De burgemeester hield een korte toe
spraak, waarin hij het bestuur der 3 Octo-
ber-Vereenlglng hulde bracht voor de
organisatie van Leiden's grootste feest,
welke onovertrefbaar ls, hetgeen ook wel
blijkt uit het feit. dat het feestprogramma
altijd de volle instemming van de geheele
burgerij heeft.
Spr. wijst er verder op, dat de 3 Octo-
ber-gedachte niet alleen plaatselijk leeft,
maar gedragen wordt door het geheele
Nederlandsche volk. Tenslotte sprak de
burgemeester zijn vreugde uit over de
toenemende belangstelling, welke ln stu
dentenkringen voor het feest van Leiden's
ontzet gekoesterd wordt en welke tot uiting
komt ln een groeiende deelneming aan de
taptoe en den optocht.
Nadat de eerewijn was rondgediend,
dankte de voorzitter, de heer W. van der
Laan voor de ontvangst, waarna het ge
heele gezelschap zich eveneens naar het
van der Werffpark begaf
Bij aankomst van den stoet aldaar had
den duizenden en duizenden zich aan de
overzijde van het water, op de Steenschuur
en bij de zijkanten van het park opgesteld.
Bengaalsch vuur schonk het geheel een
fantastisch aanzien.
Nadat de deelnemers zich rondom het
standbeeld laadden geschaard, zette Werk
mans Wilskracht onder leiding van den
heer G. Dik de taptoe in welke met
groote aandacht werd gevolgd.
Er heerschte onder de duizenden om
standers een voorbeeldige stilte, waardoor
de muziekklanken tot op flinken afstand
konden doordringen.
Terwijl de muziek speelde legde de heer
van der Laan een krans met een lint in
de Leidsche kleuren aan den voet van t
standbeeld, dat 50 Jaar lang zijn eere
plaats in onze stad heeft ingenomen.
Deputaties van het LS.C., de V.V.S.L. en
een achtttal andere vereenlgingen volgde
dit voorbeeld, zoodat in trtaal een tien
tal bloemstukken getuigde van de ver
eering, welke in het hart van lederen
Leidenaar jegens zijn dapperen oud
burgemeester leeft.
Helaas begon het tijdens de uitvoering
der taptoe welke overigens kranig werd
geblazen te regenen, zoodat de stoet
langs den kortsten weg naar de Kaas
markt marcheerde, waar hij omstreeks
half elf werd ontbrnden.
Al was de Inzet ook eenlgszins vochtig
hij mocht in ieder geval welgeslaagd
heeten.
Drie October.
Zoo was dan eindelijk de Jaarlljksche,
Leidsche feestdag weer aangebroken. Ein
delijk, want overa! werden de voorberei
dingen getroffen, winkels en kantoren in
de hoofdstraten voorzagen winkelruiten
en kantoorvensters van de alleen op dezen
dag gebruikte planken beveilingen, per
schip, trein of vrachtauto arriveerden de
vermakelijkheden van het Schuttersveld
en wie sloeg van den Rijnsburgersingel
of den overweg bij het station niet even
een blik op het steeds vastere vormen
aannemend feestterrein? In de laatste
dagen die ons van het feest scheidden,
slaagden de verschillende café- en res-
tauranteUenaren er ln op wonderbaar
lijke wijze de hun ten dienste staande
ruimte te vergrooten en hun Inrichtingen
maakten met de op drukte van uitgela
ten feestgangers berekend meubilair een
ongezelligen Indruk.
Maar op den vooravond ls Lelden reeds
Lelden niet meer Wie doorging voor een
degelijk, kalm. niet uit den tred van alle
dag te slaan burger zoekt dan reeds aan
sluiting of Juister gezegd zoekt het niet
maar vindt het zingt en danst en doet
alles, wat hij onder normale omstandig
heden „gek" vindt! Zoo gaat het op den
vooravond: op den feestdag zelve verkee-
ren allen in een feestroes van den vroe
gen ochtend tot den laten avond. Een
feestroes, die Lelden een landelijke ver
maardheid heeft gegeven.
Van heinde er ver stroomen ze toe, de
feestgangers, per trein, tram, auto en
flets komen ze naar onze oude veste om
het feest van haar ontzet mede te vieren.
De schrik sloeg ons om het hart, toen
gistermorgen bij het ontwaken de regen
tegen de ramen striemde En niet zoo'n
beetje, neen, het góót! Dat beloofde wat:
een modder- en zaagsel-poel op 't Schut
tersveld, een optocht met druipende deel
nemers en verregende toiletten, ruzie tus-
schen de kijkers ln het voorste gelid en
die daarachter, omdat laatstgenoemden
niets konden zien vanwege de ondoor
dringbare haag parapluies, een vuurwerk,
dat niet branden woubrrr, wat een
misère-complex.
Maar ziet, andermaal kroop Pluvius ln
zijn schulp en eenigen tijd later brak een
mat zonnetje zelfs af en toe even door
het grauwe wolkendek. Tijdens
De reveille,
welke het Leidsch Politlemuzlekgezelschap
als vanouds verzorgde vanaf het balcon
der Stadsgehoorzaal, viel er nog een fik-
sche bui. maar dit bleek voorloopig dan
ook de laatste.
De regen was echter oorzaak, dat het
aanta! belangstellenden ons minder groot
toeleek dan vorige jaren, waarbij tevens
ln aanmerking moet worden genomen, dat
het volgend nummer van het programma,
de koraalmuzlek door de N.C.R.V. werd
uitgezonden, zoodat velen er de voorkeur
aan gaven, den zang te beluisteren aan
een gezelllgen ontbijttafel dan op de kille
straat.
De heer Bolderdijk en zijn mannen heb
ben er echter even hard hun best om ge
daan en zich den dank der aanwezige
Leidenaars verworven.
Wij zouden dit nummer toch niet graag
van het programma willen missen; het
geeft een plechtige wijding aan dezen
feestdag.
Ditzelfde geldt in nog meerdere mate
voor
de koraalmuziek
onder leiding van den heer Leo Mens ln
het van der Werffpark.
Ook hier bleek de belangstelling o. 1. be
neden die van vorige Jaren, waaraan de
concurrentie van de radio ongetwijfeld
debet was.
Alvorens de tradltloneele krans door
den burgemeester aan het standbeeld werd
gehecht, werd namens de zangers en zan
geressen het woord gevoerd door den heer
Smit. die eveneens de aandacht vestigde
op de plechtige wijding van dit nummer
en den burgemeester vervolgens verzocht
de gebruikelijke kranslegglng te verrichten.
Deze verklaarde zich daartoe gaarne be
reid. Spr. herinnert zich nog heel goed hoe
hij 50 jaar geleden ook heeft bijgedragen
tot de onthulling van dit standbeeld door
medewerking te verleenen in een kinder
koor! Na de zangers en zangeressen, zoo
mede het gezelschap .Orpheus", directeur
de heer P.de Rook te hebben bedankt voor
de betoonde vocale en Instrumentale mede
werking, hechtte de burgemeester de krans
welke hem werd ter hand gesteld door de
dames C. de Nie en M. Laman, aan het
monument-
Met het gemeenschappelijk zingen van
twee coupletten van het Wilhelmus, werd
de plechtigheid besloten-
In het Waaggebouw was inmiddels de
uitdeeling van haring en
wittebrood
begonnen. Niet minder dan 3410 personen
hadden zich dit jaar voor de feestgave
aangemeld, zoodat de dames en heeren
heel wat te verwerken kregen. Er waren
evenwel zooveel vrijwilligers (ook al weer
dames en heeren studenten!) dat er geen
oogenblik stagnatie ontstond. De praeses
collegit bood als steeds aan de dames der
commissie een flacon eau de cologne aan
teneinde na afloop der werkzaamheden de
haringlucht eenigermate te kunnen ca-
moufleeren.
De firma van Nelle handhaafde een no
bele traditie door gratis koffie en tabak
uit te reiken.
Helaas, moesten wij hier dit Jaar de
muzikale medewerking van „T. en D." ont
beren; de verbouwingwerkzaamheden van
de firma Vroom en Dreesmann maakte
zulks onmogelijk, daar op het Waaghoofd
geen plaatsruimte beschikbaar was.
Wel mogen we in dit verband nog even
het springen der fontein op de Vischmarkt
releveeren. hetgeen tusschen 10 en 11 uur
nogal wat belangstelling trok.
In de Pieterskerk.
In verschillende kerken werden ln een
plechtige godsdienstoefening de bange
dagen van 1574 herdacht In de monu
mentale. rijk aan herinneringen zijnde
Pieterskerk, ging ds J. de Wit voor.
Met ontroering zal ongetwijfeld aan het
begin van den dienst door velen Ps. 9
gezongen zijn. Immers nu 360 Jaar geleden
werden dezelfde verzen op dezelfde plaats
ln grooten dank tot God opgezonden!
Ter Inleiding werd door ds. de Wit ge
memoreerd. dat 't hier om oude schatten
gaat, waarbij kerk, overheid en hooge-
school ten nauwste betrokken zijn en d or
hare vertegenwoordigers daarvan blijk
geven
Boven de herdenking van Leiden's beleg
en ontzet door geschriften en ln vrije
samenkomsten ls 't de taak der kerk om
Gods wonderwerk in dit punt van Leiden's
historie te gedenken.
Uitgaande van Ps 48 10 („O God, wij
gedenken uwe weldadigheid in het midden
uwer tempels") wordt bepleit het gced
recht van herdenken, omdat 't welzijn
van land en kerk met 't behoud van Lel
den gemoeid was.
Ondanks 'veel klein-menschelljks aan
beide zijden, is 't gerechtvaardigd te ge
denken hoe Leiden door 't water als mid
del in Gods hand is verlost. Van den nood
spreekt deze historische kathedraal, waar
van het koor is gebruikt tijdens het beleg
als distributie-bureau voor de vleesch-
rantsoeneering. Als ln vogelvlucht wordt
stilgestaan bij enkele leidende figuren, ook
buiten de stad, met name den Prins;
woorden uit het dagboek van een Leidsch
burger geven gloed aan den doorgestanen
nood en uitredding. Tenslotte wordt de
wensch geuit, dat ook voor ons huidig
volksbestaan geleerd worde onze hoop op
Qpd te stellen en staande op den Bijbel
de vrijheid te verdedigen.
Na afloop van deze Indrukwekkende
rede werden twee coupletten van het Wil
helmus gezongen, waarna de talrijke
schare diep onder den indruk het bede
huis verliet.
Deze dienst werd o.m. bijgewoond door
het college van B. en W„ den garnizoens
commandant, den voltalligen kerkeraad,
de professoren van der Woude, Knappert,
De Zwaan, Wensink. Eerdmans en Bak
huyzen v. d. Brink vele gemeenteraads
leden en afgevaardigden van het L.S.C.
en van de V.V.S.L.
De kano-wedstrijden.
In den Oude Singel tusschen Turfmarkt
en Mare waren, omstreeks 8 uur, kanowed
strijden begonnen, die werden opgeluisterd
door de Sanolaband, uit 's-Hertogenbosch.
't Was een nieuw nummer op het 3 Octobe--
program, dat wellicht iets minder attrac
tief was dan de, in vorige jaren, op de Jan
van Houtkade gehouden ponny-wedstrij
den, e. d„ maar dat toch zeer groote be
langstelling heeft getrokken. Op de brug
gen en langs Oude Vest en Oude Singel
verdrongen zich dichte drommen toeschou
wers en 't was maar goed dat men uit voor
zorg touwen tusschen de boomen gespan
nen had om ongelukken te voorkomen.
Jammer dat het weer zich in den vroegen
ochtend zoo ongunstig had laten aanzien.
Vele jongens en meisjes, die zich tevoren
hadden laten inschrijven, waren nu thuis
gebleven en het aantal deelnemers was
daardoor vrij beperkt. Waar er bovendien
van twee zijden tegelijk werd gestart kon
den de wedstrijden een zeer vlot verloop
hebben en kon reeds tegen tienen tot de
prijsuitreiking worden overgegaan.
Wat van de deelnemers was geëischt was
dit: een groote bal moest worden voortge
dreven vanaf de startlijn door een 50 M.
verder opgesteld doel. Daarbij mocht uit
sluitend van de peddels gebruik worden ge
maakt.
Deze, oogensdhijnlijk zoo gemakkelijke,
opgave bleek voor menigeen groote moei
lijkheden in zich te dragen. En meermalen
gebeurde het dan ook dat een wat al te
haastige deelnemer den bal zoodanig be
handelde dat de kano vooruitschoot en de
bal dwars over de baan naar de overzijde
dobberde.... Fraaie overwinningskansen
werden op die wijze maar al te vaak op het
laatste moment om hals gebracht. Tot
groote vreugde natuurlijk der duizenden
langs den wal, die bovendien tweemaal ach
tereen een kano kantelen zagen. Natuurlijk
konden de deelnemers zwemmen (dat is
immers de eerste eisch voor de beoefening
der watersport!) en gevaar was er aan een
dergelijke onverwachte duikeling dus niet
verbonden.
Tot besluit zijn eenlge snelheidswedstrij
den gehouden door leden van de Leidsche
kanoclub „De Zwalkers". Door den heer De
Wilde, bestuurslid der 3 October-vereeni-
ging, zijn vervolgens, na een woord van
dank tot allen, die tot het welslagen had
den meegewerkt, de volgende prijzen uit
gereikt:
Afdeeling A (jongeren); één-persoons-
kano's: 1. W. Stol, 2. P. Hagenaar, 3. H.
Parmentler, 4. J. Parmentier.
Twee-persoons-kano's: 1. L Mens en K.
de Reede; 2. J. Koning en L. Platteel; 3. J.
v. d. Voort en P. v. d. Voort; 4. A. van
Varik en A Spruyt.
Afdeeling B, één-persoons-kano's1. J.
N van Haastrecht: 2. W. A. v. Haastrecht.
Twee-persoons-kano's: 1. F. J. Vahr-
meyer en C. van Muiden; 2. Mej. C. Haa-
gens en mej. G. Koster; 3 W. F. G. Veygen
en mej. Knaap.
Snelheidswedstrijd voor leden van „De
Zwalkers": 1. F. van Sandwijk; 2 Th. Wit-
teman; 3. W. F. G. Veygen; 4. P. Arens.
De drukte.
Langzaam maar zeker vullen de anders
slechts op de topuren drukke straten, zich
met een duizendkoppige menschenmenlgte
Meerendeels zijn ze vreemden voor el
kaar, en toch wat ook het verschil ln af
komst, studie positie en wat al niet meer
moge zijn, gevoelen ze zich één ln de
vreugde van dezen merkwaardlgen dag.
Voetje voor voetje, steentje voor steentje
haast schuifelen ze langs Stationsweg,
Steenstraat, Breestraat, Haarlemmerstraat
enz.. Zeldzaam zijn dan de rustige plekjes
en de schilderachtige doorkijkjes, welke
Leiden eveneens een roem gaven. Overal
hebben rondtrekkende kunstenmakers en
kunstenaars, hier figuurlijke tenten opge
slagen en ware het mogelijk overal een
toer bij te wonen, men had dan een ca
baret-voorstelling van ongekenden om
vang medegemaakt. Is misschien het peil
van het vertoonde niet steeds even hoog,
niemand die er acht op slaat en het den
„artist", of hij vuur eet, de meest inge
wikkelde boeien verbreekt, acrobatische
toeren of wat dan ook volbrengt, euvel
duidt. Men tast in den zak, offert een
kleinigheid en vervolgt zijn weg. Zoo gaat
het den geheelen dag door. De meest fan
tastisch uitgedoste „bands" korten „het
schuifelen" met hun niet zelden onver
dienstelijke muziek! En tot groot vermaak
van jong en oud heeft het „aapje" zijn
Intrede weer ln Leiden gedaan en onver
moeibaar sjokt het oude paard ontelbare
malen den zelfden weg.
En dan zijn er nog de handelaren ln
feeststokken en paraplulen hoe tegen
strijdig het klinken moge! en niet te
vergeten de dito met oranje en rood-witte
strikjes!
Veel belangstelling trok ook de tonvaar-
der nabij de Veemarkt. Hoevelen zullen
zijn experimenten gisteren hebben gade
geslagen met de stille hoop „als hij om
slaatI"
Behalve deze „geld uit den zak kloppers"
van professie waren er gistermorgen vele
amateurs onder de menigte. En zijn ver
stonden hun vak, deze glimlachende jon
gedames en sportlef gekleede jongelui,
welke man en welk meisje heeft hun aan
drang om een Crlals-Comlté-speldje te
koopen weerstaan? Moge hun buit groot
zijn geweest ter leniging van den nood,
dien wij allen gisteren maar al te graag
eens geheel en al uit het hoofd zetten.
Op het Schuttersveld.
Vroeg of laat bezochten allen het cen
trum van de feestvreugde, het Schutters
veld, om de prikkeling van den alouden
kermis nog eens te ondergaan. Voor 12
uur 's middags hadden er al 12.000 bezoe
kers hun dubbeltje geofferd en ln den
loop van den dag groeide dt aantal tot
63.700. Wanneer men nagaat, dat kinderen
beneden 10 jaar en leden met hun dames
vrijen toegang hebben, dan kan men het
totaal aantal bezoekers zonder zich schul
dig te maken aan overdrijving, gevoegelijk
op 100.000 schatten. De circuspiste moge
dan een eigen sfeer hebben, de kermis
heeft een aparte klank!
Het orgel van den draaimolen, de sirene
van den paddenstoelenbaan, de doffe knal
van het „Hoofd van Jut" en het geknetter
van de schiettent vermengd met de hoem
pa's voor het circus en de luidruchtige
uitnoodigingen tot een bezoek of 't wagen
van een kans der verschillende exploitan
ten, ls zeer zeker geen mooie muziek, maar
roept herinneringen op aan lang voorbije
tijden en grijpt ons met een niet te ver
breken greep; dit ls de toovermacht van
de kermist
Met suizelende vaart laten wij ons door
het luchtruim zweven; met kloppend hart
„ondergaan" wij den rit in het „Sensatie
paleis" of beklimmen wij het steile trapje
om den „doodenrit" te aanschouwen; met
horten en stooten beklimmen wij den
„stotterenden" Jacobsladder, om enkele
tellen later als een pijl uit een boog weg
te schieten op het matje, dat we toch ver
liezen!
Zoo gaat het door van de eene verma
kelijkheid naar de andere en het ls ons
onverschillig of we weg zakken ln de
modderbrel, waarmede het Schuttersveld
nu eenmaal bedekt behoort te zijn, willen
we recht goed profiteeren van deze ver
makelijkheden-serie!
En als we dan moe en modderig onze
schreden naar 'n café of lunchroom rich
ten kan het ons niet schelen of we lang
moeten wachten op onze consumptie of
moeten staan, omdat er geen stoel te be
machtigen ls of ln het gunstigst geval bij
wildvreemden aan 'n tafel moeten plaats
nemen; het ls immers 3 October!
De optocht.
Wat zou ons kostelijk 3 Octobermenu
afgezien van de wijd en zijd buiten onze
stadsgrenzen vermaarde hutspot met wor
teltjes zonder den optocht zijn?
Ongetwijfeld een goed bereid „etentje",
maar voor den fijnproever toch zonder de
„haut goüt", zonder den „extra-gang"
en wat voor een! die een maaltijd pas
tot een „diner" stempelt.
De optocht ls óók de „geurige Havanna",
de „koffie-met-room" of 't „likeurtje" 'als
we 't zoo maar zeggen mogen) na het
diner: dat, wat 't aparte cachet geeft aan
't gezellige samenzijn tusschen goede
vrienden, die eenmaal per jaar een soort
van réunistenfestijn op touw zetten en
daarmee eens een ander dagje maken, dan
gewoonlijk! Het 3 Octoberfeest zonder op
tocht ls gelijk brood zonder zout, of wil
men van het smulpapen afstappen, als
een St. Nicolaasfeest zonder surprises.
Op 3 October zijn we allemaal als kinde
ren en een surprise moet er dus zijn!
Zoo'n surprise blijft de optocht altijd, zoo
wel voor de organisatoren als voor de
kijklustlgen. Want al hebt ge er bij 't
Inzien van den Feestwijzer, al eenigen
kijk op. hoè 't worden zal: de uitwerking
ervan is toch steeds een verrassing, hoe
dikwijls wij de „historie" reeds in het
„heden" verplaatst zagen....
WIJ Leidenaars kunnen langzamerhand
„experts" genoemd worden op geschlede-
nlsgebled. Een rij van historische optoch
ten toch. trok sinds de oprichting der 3
October vereeniging door onze straten:
wij hebben dus aardig kijk gekregen op
historische feiten en costuums, al was de
samenhang ons niet altijd even duidelijk,
omdat een optocht gemeenlijk zoo snel
voorbijgaat.
Maar we wisten van de geschiedenis
zoo langzamerhand althans heel wat meer
af, dan de nlet-Leldenaars, die na hun
schooltijd zelden een geschiedenisboekje
meer Inkeken. Nietwaar?
We mochten 't tenminste veronderstel
lenZóó dachten we, althans van ons
zelf.
Tót de optocht 1934 kwam: „Belangrijke
personen en feiten uit de geschiedenis der
elf provinciën"
Toen werd 't ons duidelijk, dat we van
onze historie toch maar een bitter beetje
afwisten en ons respect voor een ge
meente-archivaris, in casu mr. dr. J. W.
Verburgt, steeg bij iedere groep, die pas
seerde Wij „eperts op geschiedenisgebied"?
't Zou wat.
Zeker: als welopgevoed mensch herin
nerden we ons uitstekend Jan van Schaf-
felaar's heldendood: sterk overblijfsel van
het heldenvereerlngsjeugdcomplex. En Jan
van Schaffelaar was een held: hij maakte
dus een diepen en onuitwischbaren indruk.
Ook de inname van den Briel wat een
Aprilgrap voor den Due d'Alv het
Ontzet van Alkmaar - een lang niet on
aardige Leidsch concurrentie, al hadden
de Alkmaarders de primeur! Mlchiel de
Ruyter's veelbewogen levensgang van touw
slagersleerling tot Admiraal wie van ons
doet 't hem na? of de zegenrijke Unie
van Utrecht, waren ons nog wel bekend.
Dank zij tevens 't verhelderend Inzicht voor
leeken, dat Kievit, Been en Louwerse ons
gaven!
Maar er bleken toch ook moeilijker za
ken te zijn! Feiten, die, als we ze ooit ge
weten hadden en dat mogen we, dank
zij ons uitstekend onderwijs, toch veron
derstellen? wel buitengewoon diep in
ons onderbewustzijn waren weggezakt.
Ja: hóe stond 't eigenlijk met die ver
heffing van Zwolle tot Stad? 31 Augustus
1230 is ook erg lang geleden. Stond dat
feit wel in ons jaartallenboekje? De datum
van de Slag bij Nieuwpoort zit eigenlijk
beter in ons hoofdOverigens een ge
beurtenis, waarop een Leidenaar jaloersch
ls, zoolang hij 't van zijn eigen stad nog
niet eens zeker weet
Wét was dat toch voor een intocht, die
een zekere Lodewljk van Maele binnen
Hulst maakte op 16 December 1350? O!
herinnering: wat zijt gij vaag.... Hóe zag
die brlllante hofhouding van den zeer
rijken Hendrik III te Breda, met al zijn
spaansche en itallaansche vriendjes er uit.
En dan die verovering van Maastricht in
1632, die verrassing van Koevorden zei
lk U niet, dat 3 October een dag van sur
prise's ls? en die Russische kozakken,
die daar maar zoo doodgemoedereerd, als
nlet-bolsjewisten, ln den Napoleontischen
tijd, door Groningen mochten rondmar-
cheeren? In leder geval: mannen met
barbaarsche namen als Lapuchin, Howais-
ky, Barabauslkow en Garonzi Howarow
in oude en nieuwe spelling gelukkig volko
men gelijk! ze werden in het nuchtere
Groningen heel wat warmer en enthou
siaster ontvangen, dan een zekere Litwinof
ln Genéve, al klinkt diens naam den Euro
peaan tegenwoordig „vertrouwelijk" ln 't
oor.
Men ziet: deze optocht gaf het antwoord
op de velerlei vragen, die de geschiedenis-
leek zich begrijpelijkerwijs stelde!
ZóóIemand, die dus beweert, dat
iedere historische optocht gelijk is aan den
andere, heeft ongelijk. Criticasters hebben
we overigens op ons „Ontzet" festijn niet
van noode
't Gaat er maar om, wit er gebracht
wordt en hóe!
De professor in de geschiedenis of 't
jeugdige bolleboosje, dat heele rijen jaar
tallen nog netjes ln z'n geleerd hoofdje
heeft zitten, mogen spotten over onze zie
lige onwetendheid: we kunnen nu eenmaal
niet van alles en iedereen op de hoogte
zijn. Zoo heeft dus deze optocht onze ken
nis en die van de meeste stadgenooten
stellig verrijkt. En daarmee mogen we U
en ons zelf gelukwenschen. Want: hoe ls 't
ook weer? Kennis ls macht. In dit opzicht
heeft 't 3 Octoberbestuur voor de zooveel-
ste maal het nuttige met 't aangename we
ten te vereenigen!
Uit al het bovenstaande is den lezer
voor zoover hij het nog niet wist wel
duidelijk geworden, dat de optocht hèt
evenement is van een dag, die met een
gouden kruisje in het logboek van den op
de baren der woelige levenszee varenden
Leidenaar staat aangeteekend.
Tegen het uur, dat hij beginnen gaat,
loopen de straten vol, propvol. Hij, die geen
nummer van het welgevulde feestprogramr
ma wenscht over te slaan, ls natuurlijk
present. Maar ook degene, voor wie de
koraalmuziek nog te vroeg is, of het vuur
werk te laat zal zijn. Zelfs de enkele Nujrks
ze zijn er nog wel, als in den tijd van de
onsterfelijke Camera Obscura wien het
3 Octoberfeest eigenlijk zegt koud te laten
begint tegen 12 uur op zijn stoel te be
ven en we verwedden er wat om, dat hij
op 't laatste moment toch maar zegt:
„Allah! ik ga nog maar even kijken! En
zelfs zóó iemand zal den optocht van dit
jaar wel buitengewoon goed bevallen zijn!
Want wanneer wij als vorige malen na
afloop nog eens in herinnering alles over
zien wat voorbijtrok, dan wil het er bij
ons niet in, dat een Leidenaar van deze
groepen, niet genoten zou hebben.
De inspiratie der ontwerpers was voor de
zooveelstë maal losgebarsten, even frisch
als voor 't eerst: zij wisten weer momenten
uit onze ceschiedenis op te diepen, die ge
legenheid gaven een weldoordacht en
2—3
