N AT IO N A L E
LEJDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Vrijdag 28 September 1934
LEVENSVERZEKERING-BANK Rotterdam
„Nationaal-Tatfef'l
MUZIEK.
BUITENLAND.
dat de zoo eenvoudige wetten van Newton
la principe voldoende lijn om, met zeer
groote benadering, de stand dier hemel
lichamen op een toekomstig tijdstip te be
rekenen. maar we moeten toegeven, dat
onze huidige methoden ons nog niet in
staat stellen om de vereischte berekenin
gen voor ieder willekeurig gesteld pro
bleem in de practljk uit te voeren. De
moeilijkheden zijn hier echter weer van
mathematische aard; physisch is er geen
probleem meer.
Daarstraks sprak ik ervan, dat het
grootste gedeelte der physische en chemi
sche verschijnselen hun verklaring op
grond van de quantum theorie moe
ten kunnen vinden Er zijn namelijk
een aantal verschijselen, voornamelijk
zulke die op de structuur der atoomker
nen betrekking hebben waar we nog voor
raadselen staan Vooral in de laatste paar
jaren hebben allerhand geniale experi
menten van geheel nieuwe aard de weten
schap hier verrijkt met een uitgebreid fei
tenmateriaal. waar de theoreticus nog ter
nauwernood zijn weg in vindt En ook dat
gedeelte der quantumtheorie, dat grof ge
sproken „af" is, vertoont op de keper be
schouwd. eigenaardige leemten. Ten aan
zien van de gewone physische en chemi
sche verschijnselen storen die leemten ons
gelukkig niet. want de onzekerheid, die ze
bij de toepassing der theorie met zich
mede brengen, is in quantJtatief opzicht
practlsch te verwaarloozen.
Vragen we nu echter in welke vorm de
definities en voorschriften der moderne
quantumtheorie aan lezers en toehoorders
worden voorgelegd, dan valt er alras een
groote verdeeldheid van de opinies te be
speuren.
Inderdaad, de huidige vorm van de
quantumtheorie is nog niet uitgekristalli
seerd, al staat de inhoud van die theorie
reeds vast.
Waar ligt dit aan? Eenige woorden uit
het voorafgaande herhalende, zou ik ter
verklaring allereerst willen zeggen: deze
stand van zaken is een aanwijzing voor
het bestaan van nauw-verwante physische
problemen, die hun oplossing nog niet
hebben gevonden Dit bestaan heb ik zoo
even reeds aangekondigd door te spreken
van zekere leemten in de grondslagen der
quantumtheorie. die bij de meeste toepas
singen nochtans tot geen bezwaren aanlei
ding geven, en door ons gebrek aan ken
nis ten aanzien der atoomkernen te rele-
veeren. Het is het raadsel van het ..be
staan" en van de eigenschappen der klein
ste ons bekende materieele deeltjes, elec-
tronen. protonen en neutronen, dat zich ln
deze leemten, in dat gebrek aan kennis
openbaart. En wie ernstig zoekt naar. wie
intellectueel worstelt om de meest bevredi
gende formuleering der quantumtheorie.
heeft tevens de strijd aangebonden met de
sfinx van dit raadsel.
De situatie is niet ongelijk aan die. wel
ke indertijd bij de vormgeving der klassie
ke electrieiteitstheorie optrad, maar ze is
in één opzicht merkwaardig verschillend.
Sterker, dan men het in vele jaren heeft
kunnen zien, wordt er in de moderne vak- i
litteratuur en ln de moderne leerboeken
„gefilosofeerd". Men moet bijna 100 jaren
terug gaan, voor we een dergelijk ver-
schijnsel weer terugvinden.
De strijd om de vormgeving is heden ten
dage niet uitgestreden. Vele physici vech
ten. elk naar vermogen, mede in die strijd.
Spr. besloot met de gebruikelijke toespra
ken.
o
VER. VAN SLECHTHOORENDEN.
De eerste win ter bijeenkomst.
De afdeeling Leiden van bovengenoemde
vereeniging hield gisterenavond haar eer
ste bijeenkomst in dit seizoen, in het Nuts-
gebouw aan de Steenschuur.
De presidente. Mevrouw Kranenburg
Siemens opende te ruim 8 uur de bijeen
komt met een hartelijk welkomstwoord en
een uiteenzetting van de noodzakelijkheid
het ledental nog meer op te voeren, opdat
de slechthoorenden uit hun isolement wor
den verlost, waartoe de bijeenkomsten een
bizondere aantrekkelijkheid vormen.
Hierop werd door een der leden verslag
uitgebracht van de Jaarvergadering te
Lunteren in Juni j.l„ waarbij in het bizon
der de kernachtige rede van den Voorzitter
van het Hoofdbestuur werd gemoreerd.
Ook de groote beteekenls van „Ons Land
huis" als een waardig bezit en communi-
catiepunt werd in herinnering gebracht.
De benoeming van onze presidente tot lid
van het Hoofdbestuur lokte natuurlijk een
felicitatie in hartelijke bewoordingen uit
namens de vereeniging, waarbij onder
grooten bijval de bekende „tolk" werd aan
geboden. De presidente dankte aangenaam
verrast, en hoopte tevens veel voor de ver
eeniging en ook voor onze afdeeling tot
6tand te kunnen brengen.
De pauze werd verschoven om Mr. C.
Kruysse gelegenheid te geven ons met zijn
vaardigheid in het goochelen bezig te hou
den. Dit programma-punt genoot groote
belangstelling en enthousiaste toejuichin
gen Men keek elkaar lachend aan, en vond
het toch wel leuk om zoo eens met open
oogen voor den mal te worden gehouden!
De dank. welke de presidente den heer Mr.
Kruysse bracht gold niet alleen zijn werk,
doch ook de belangstelling, die goedhoo-
renden voor slechthoorenden koesteren,
welke wel het meest op prijs wordt gesteld.
Na de pauze tijdens welke gelegenheid
bestond de uitmuntende bakresultaten van
een onzer actiefste leden in dubbelen zin
over de tong te laten gaan kwam het
onmisbare liplees-halfuurtje. welke vele
nieuwe bezoekers der bijeenkomst in ver
bazing brachten, omdat onhoorbaar ge
sproken woorden en zinnen door velen
werden opgeschreven!
Met mededeelingen omtrent het winter-
programma waarbij waardevolle lezin
gen en krachtige opwekking tot daden
die zoozeer ons vereenigingsleven gunstig
moeten beïnvloeden, sloot de presidente
deze zeer druk bezochte en interessante
bijeenkomst.
LEIDSCHE BURGERWACHT.
Op Zaterdag 29 September a s. zal op
een der schietbanen te Katwijk, aanvan
gende om 3.30 en eindigende om 5 uur
nam., een wedstrijd worden geschoten om
een wisselbaker, aangeboden door mr. F.
J. J. Trapman Hieraan zal worden deel
genomen door de navolgende schutters:
j. H v. Staveren, J v. Leeuwen, F. v. d.
Velden, II. Jaspers, C Kaapaan A. P. v.
Vliet en O. F. Kooreman.
De beker is thans in het bezit van den
heer O. F. Kooreman.
VOORDRACHTSAVOND
.XEIDSCH MUZIEKLYCEUM".
Voor de eerste maal waren wij gisteren
ln de gelegenheid een voordrachtsavond
bij te wonen van het Leldsch Muzlekly-
ceum, zij het dan niet in zijn geheel, daar
wij ook elders aanwezig moesten zijn Zoo
wel voor de paedagogen van deze nog
jeugdige instelling, als voor de leerlingen
zijn dit blijde uren geworden! Wij hebben
een gunstigen indruk mogen meenemen
van de prestatie's der nog meest zeer
jonge leerlingen, die wij hoorden. Reeds
meerdere malen mochten wij uitvoerig het
nut bespreken van dergelijke uitvoeringen,
waarin de jeugd gelegenheid krijgt zich ln
het openbaar te laten hooren voor publiek
Zij leert verlegenheid overwinnen, naar
wordt gedwongen eens een stukje muziek
zoo goed mogelijk af te leveren, enz.
Toch moet ons één opmerking van 't
hart: wü willen toch niet de gevaren ver
helen, verbonden aan een zoodanig op
treden wanneer zulks geschiedt na dik
wijls zulk een korten tijd van voorberei
ding, als bij sommige leerllngetjes, naar
wij vernamen, ditmaal het geval was En
kele maanden les in één geval eerst
eenige uren is toch wel buitengewoon
krap gemeten! Al brengt het débutantje
't er, als in dit geval, nóg zoo handig of
bedreven af! Speciaal voor zang, wanneer
de stem nog in 't allereerste beginstadum
van ontwikkeling is en dus nog nog lang
niet gevormd, zouden daartegen bezwaren
aan te voeren zijn. Een wel zware verant
woordelijkheid laadt men daarmee op
zich. Doch dit is een persoonlijke opinie:
anderen laten wij natuurlijk gaarne vrij,
daaromtrent een andere meening te hul
digen.
Critiek op een avond als deze te geven,
is niet wel mogelijk. Hier zijn dilettantjes
voor genoegen bezig, al is 't natuurlijk
niet onmogelijk, dat daaruit later beroeps
musici groeien. Hun liefde voor de mu
ziek en hun studiezin dient geprezen, voor
al ln een tijd, waarin de zèlf-beoefening
helaas tanend is.
Deze nieuwe Instelling heeft haar be
staansrecht kunnen bewijzen, want in 't
algemeen bracht men 't er heel aardig af!
't Hindert niet zoo zeer, of de noten er
allen nog niet precies uitkomen, of dat 't
tempo niet heelemaal Juist is, wellicht
gehandicapt door begrijpelijke verle
genheid of zenuwachtigheid. Waarmee het
overigens gisteren gunstig gesteld was.
Een feit is, dat met animo en ernst ge
musiceerd is en dat de vertolkingen al
zijn ze natuurlijk nog jeugdig onrijp
goede verwachtingen voor de toekomst
wettigen. Een teeken, dat op het Leidsch
Muzieklyceum serieus gewerkt wordt on
der vakkundige leiding. Iets, waarover wij
ons mogen verheugen, nu de beunhazerij
op muziekpaedagogisch gebied nog niet
aan banden ligt.
De avond werd gopend met eenige grap
pige speelliedjes door kinderkoor, die veel
applaus ontlokten. De rythmlsche gymna
stiek getuigde reeds van degelijke scho
ling, terwijl ook de leerlingen voor viool,
piano, harmonium en zang zich op loffe
lijke wijze deden hooren en zelfs ook bij
een korten studietijd aardig voor den dag
kwamen.
Speciaal willen wij hier memoreeren de
zang van mejuffrouw Gretha Versteeg,
die in onze stad reeds een zekeren naam
begint te krijgen en wier techniek aan
merkelijke vorderingen heeft gemaakt:
haar mooie stem is draagkrachtlger ge
worden met goed geplaatste resonans, rij
per, voller en rustiger. Moge zij zoo door
blijven werken, maar daarbij vooral aan
dacht aan de voordracht wijden, die in
verhouding tot de techniek ten achter is
gebleven.
Als extra attractie liet de hoofdleerares
der vioolafdeeling Olly Folge Fonden zich
hooren in de Melodie van Tschaikowsky
en Bela Bartók's Rumanische Tanze,
waarna zij terecht luide werd tocgejuichd.
Voor de leerlingen en leerkrachten van
het Leidsch Muzieklyceum was 't een
mooie avond, waarop het niet aan harte
lijke sympathiebetuigingen heeft ontbro
ken! Het podium was vriendelijk met
bloemen versierd.
DRANKWEER -TENTOON STELLING
Van het Leidsch Drankweer-comité.
In het perceel Haarlemmerstraat 25 is
gisteravond vanwege het Leidsche Drank
weer-comité een Drankweer-tentoonstel-
ling geopend. In de betrekkelijk kleine
ruimte is zeer veel materiaal betreffende
den strijd tegen den alcohol bijeen ge
bracht. pakkende reclameplaten, kranten
knipsels, tabellen, statistieken, aanschou
welijke voorstellingen van de gevolgen
van den drank voor het menschelijk orga
nisme enz., terwijl ook vooral aandacht is
gewijd aan het gevaar dat de alcohol op
levert voor het verkeer.
De voorzitter van het Leidsch Drank-
weer Comité sprak een kort openings
woord, waarin hij dank bracht aan al de
genen die aan de totstandkoming van de
tentoonstelling hebben medegewerkt. Spr.
wees er od dat de bedoeling van de expo
sitie is belangstelling voor den drankstrijd
te wekken onder degenen die er nu nog
onverschillig tegenover staan. Vooral in de
tegenwoordige tijdsomstandigheden, nu de
dagelijksche ellende velen naar de drank-
flesch doet grijpen, moet de strijd tegen
den alcohol met kracht worden gestreden.
Gelukkig is er een kentering gekomen in
de publieke opinie, zooals ook o.a. blijkt
uit het feit dat 'de Leidsche gemeenteraad
met groote meerderheid van stemmen
verworpen heef een voorstel om de slij
terijen des Zondags van 10 tot 2 uur ge
opend te doen zijn. Met een woord van
gelukwensch voor het slagen der tentoon
stelling besloot spr. De tentoonstelling is
geopend 28 Sept. en 1 en 2 Oct. van 610
nam.; 29 Sept. van 210 en 3 Oct. van
107 uur.
DE ARBEIDSBEURS.
Op den 26sten September 1934 waren
3496 (v. j. 2859) werkzoekenden inge
schreven
Met ingang van 7 Oct. a.s. wordt de
stationsambtenaar en dienstdoend chef
der Nederlandsche Spoorwegen, de heer
W. van Zijl, overgeplaatst van Eindhoven
naar het station alhier.
RECLAME.
mi
Voor*/217.20 per jaar verxekert een 30-jarige:
bij overlijden vóór zijn 65ste jaar12.000.—
bij leven op 65-jarigen leeftijd keuze tusschen:
een uitkeering ineens*.van 8.000.—
óf een premievrije uitkeering bij later
overlijdenvan j 12.000.—
DE POST OP 3 OCTOBER.
Op 3 October aa. zal het Post-, Tele
graaf- en Telefoonkantoor alhier voor den
postdienst om 12.30 worden gesloten.
Er zullen 2 briefpostbestellingen worden
uitgevoerd en wel te 7 uur en te 18 05 uur,
en 1 pakketpostbestelling te 8 u. 45.
Busrechthouders zullen na 12 u. 30 hun
correspondentie tot 19.30 ln ontvangst
kunnen nemen langs den Ingang door de
poort aan de Bloemmarkt.
De 3e lichting der stadsbussen, ook die te
Oegstgeest en van die bussen, waar 5 lich
tingen verricht worden, ook de 4e lichting,
zal niet worden uitgevoerd.
Invordering van quitantiën zal niet
plaats vinden,
De postagentschappen, met de daaraan
verbonden telegraaf- en telefoonstations
zullen den geheelen dag gesloten zijn.
De briefpostverzending door het hoofd
kantoor en de lichting der stationsbussen
ondergaan geen wijziging".
SEMINARIUM DER REMONSTRANTEN.
Het a.s. 300-jarig bestaan.
Dit Seminarium hoopt spoedig zijn drie
honderd-] arig bestaan te herdenken. Op
28 October 1634 werd het te Amsterdam
geopend, in 1873 naar Leiden overgebracht.
Drie eeuwen lang heeft het Seminarie
der Remonstrantsche Broederschap hare
predikanten opgeleid en daarbij meer dan
eens leeraren bezeten van grooten, ook
buitenlandschen naam: Episcopius, van
Limborch, Clericus Wetstein, Wijttenbach,
Tiele e.a.
Evenals in 1834, toen Prof. Abraham des
Amorie van der Hoeven het tweede eeuw
feest leidde, wil de Remonstrantsche Broe
derschap thans ook het derde waardig her
denken. (Daar 28 October een Zondag is,
zal de viering plaats hebben op den 29sten)
Omtrent deze viering kunnen wij voorloo-
pig het volgende meedeelen:
In het Groot-Auditorium der Leidsche
Universiteit zal de hoogleeraar van het
Seminarium, Prof. G. J. Heerlng, om 2 uur
een herdenkingsrede houden. Deze rede zal
tezamen met een historisch overzicht van
de hand van curator Ds,,G. J. Sirks in een
Gedenkschrift verschenen (bij Lankamp
en Brinkman, A'dam). Na afloop der rede
zal in het Academiegebouw een korte
receptie worden gehouden. Vervolgens zal
in de St. Pieterskerk, ter herinnering aan
Jacobus Arminius. die aldaar werd begra
ven, door de leerlingen en oud-leerlingen
van het Seminarium een gedenksteen wor
den onthuld. Verder zal in het museum
„De Lakenhal" een tentoonstelling worden
geopend van portretten, boeken, hand
schriften. enz op het Seminarium betrek
king hebbende. Deze tentoonstelling blijft
minstens een week voor ieder belangstel
lende toegankelijk.
In de Huishoud- en Industrieschool,
Rapenburg 23, is thans de nieuwe spelling
ingevoerd.
De bijeenkomsten in de Pieterskerk,
waarin de kerkafscheiding van 1834 zal
worden herdacht, gaat niet uit van de
Ned. Herv. Gem., maar van het hoofdbe
stuur der Confessloneele Vereeniging.
LAATSTE ZOMERCONCERT
PIETERSKERK.
Henriëtte Sala.
Charles van Isterdael.
Leo Mens.
Daar onze tegenwoordigheid gisteravond
ook elders vereischt was. konden wij
slechts een gedeelte van het laatste Zo-
merconcert in de Pieterskerk bijwonen.
Wat Leo Mens zijn trouwen luisteraars
met deze serie uitvoeringen aan muzikaal
genot verschoft, kan niet dankbaar genoeg
aanvaard worden! Hij schijnt aangewezen
om door zijn kerkconcerten de smaak voor
waarlijk „goede muziek" levendig te hou
den, daarmee een zij 't helaas gering
tegenwicht vormend voor 't vele „slechte",
dat het publiek dikwijls op andere wijze
wordt toegevoerd. Bovendien weet hij
meestal zijn medewerkers gelukkig uit te
zoeken, iets wat men ongelukkigerwijze
niet altijd van concertgevers kan zeggen.
Degenen, die werkelijk vatbaar zijn voor
de schoonheid der muzikale kunst, voor
wie het luisteren naar muziek dus niet
slechts beteekent een „oppervlakkige en
wel aangename oorenstreeling" weten bij
deze uitvoeringen rijke en verheffende in
drukken te kunnen opdoen.
Waardevolle uren brengen deze orgel-
avonden in een niet te overdadig bezet
Leidsch concertleven, althans van beroeps
musici. Avonden, waarop niet aan de pu
blieke smaak wordt toegegeven, gelijk in
dezen tijd van vervlakking zoo dikwijls het
geval. Doch waarop getracht wordt tegen
een overmaat van wansmaak in, nog te
redden wat te redden valt. Daarom valt
het dubbel te betreuren, dat de kerk
ditmaal maar zeer matig bezet was
Toen wij binnentraden speelde van
Isterdael Leonardo Léo's .Larghetto". La
ter hoorden wij van bevoegde zijde, dat
Mens daarvóór een sublieme vertolking
had gegeven van Mendelssohn's eerste
orgelsonate.
Van Isterdael gaf eveneens superieure
en gerijpte kunst: Léonardo Léo, de op
volger van Scarlatti als leeraar aan het
conservatorium, leermeester van den be
roemden Plcclni en Jomelll, een der be
langrijke vertegenwoordigers der Nea-
poiitaansche school, was hier aan 't woord,
ln al zijn welsprekende zangerigheid. Hoe
charmeerde de toon van v. Isterdael, die
delicaat en welluidend klinkt van laag tot
hoog. Noblesse en groote rust gaat uit
van zijn zeker en fijnzinnig cantilenenspel,
waarin tevens het voortdurende legato
opvalt.
Boven de techniek staat deze expressie-
volle cellist, zich uitend in en gedre
ven door een Innig warme muzikaliteit,
sober en meditatief-beschaafd in zijn
voordracht, gelijk hij deze ook demon
streerde in een ander Juweeltje uit de oude
doos nl. Nardinl's „Cantabile" en het me-
lodieuse, doch wat lang uitgesponnen, ge
voelige „Air van den eenvoudigen lyricus
Joseph Jongen, den tegenwoordigen pro
ductleven directeur van het Brusselsche
Conservatorium Knap van opzet deze
compositie met een mooie stijging naar het
midden en speciaal aantrekkelijk door de
harmonieuze begeleiding.
Van mevrouw Henriëtte Sala kunnen
wij helaas niet zeggen, dat zij zich volko
men aan de techniek ontworsteld heeft.
Wél treft haar glansrijk, volumineus en
zeer draagkrachtig geluid, dat vooral in
het middenregister prachtig ontwikkeld IS.
Doch de hoogste tonen, waarin zij af en
toe detoneert, sluiten zich daarbij nog
niet geheel aan. Van een zekere eentonig
heid is haar overigens kostbaar mate
riaal op den duur niet vrij. Eerst ten
volle liet zij haar stem stralend en klaar
opklinken na in de eerste zangen te
donkere kleuring in de vier geestelijke
liederen van v. d Slgtenhorst Meyer, die
echter niet tot diens gelukkigste compo
sitie behooren .Doch zij zijn uiterst dank
baar voor de stem geschreven, alsmede de
Boeck's biddend „lEglise paysanne", dat
wij echter teederder, sensitiever aanvoelen,
dan Henriëtte Sala haar zong. Zij wijdt
te veel attentie aan toonproductie, blijft
daardoor soms te luid, waar 't niet be
hoort, zoodat de voordracht ons niet bij
voortduring boelen kon.
Leo Mens verzorgde als altijd de bege
leidingen perfect; hij zou. evenals César
Franek. wiens „Prélude, fugue et varia
tion" wij nog hoorden, van zijn orgel kun
nen getuigen „Als gij wist, hoe ik 't lief
heb"!
Dat konden wij tijdens zijn soepel en
dikwijls fluweelzacht door en door ge
oefend spel weer ervaren!
Een mooie cyclus zomerconcerten is hier
mee beëindigd: Mens heeft „Vrouwe
Musica" dit seizoen weer als een waardig
discipel gediend!
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Rondom den Volkenbond.
Gistermiddag laat is de laatste yHten-
bondsvergadering bijeengekomen. Zij be
handelde nog slechts de rapporten van
eenige commissie, o.a. betreffende het con
flict tusschen Bolivia en Paraguay. Na een
slotrede van den president ging de verga
dering uiteen.
Afghanistan werd met algemeene stem
men toegelaten als lid.
De Madariaga gaf als rapporteur der
zesde commissie een overzicht van de aan
genomen resolutie betreffende de benoe
ming van een commissie van 22 leden die
in den tusschentijd tusschen de nu geslo
ten gewone Volkenbondsvergadering en de
voor dit Zuid-Amerikaansche geschil in
November bijeenkomende buitengewone
Volkenbondsvergadering nog een laatste
verzoeningspoging zal ondernemen en
eventueele aanbevelingen der Volken
bondsvergadering tot oplossing van het ge
schil zal opstellen. De Madariaga wees in
zijn toelichting op het groote belang, dat
Genève thans de zaak geheel alleen in
handen heeft. Een der hoofdredenen
waarom het nog steeds niet gelukt was
den oorlog te doen eindigen is, dat in het
algemeen van verschillende zijden bemid
delingspogingen werden ondernomen, wat
de oorlogvoerenden de mogelijkheid bood
de eene verzoeningsactie tegen de andere
uit te spelen.
De Volkenbondsraad heeft zich bezig
gehouden met het Saarvraagstuk. Aloisl
maakte na een uiteenzetting van den
tegenwoordigen stand van zaken bekend,
dat de commissie van drie zich zou wen
den tot de Fransche, Duitsche en Saar-
regeering om nadere inlichtingen. Boven
dien zal de commissie van drie deskun
digen benoemen, teneinde in November den
Volkenbond een rapport te kunnen geven.
Vervolgens was het woord aan Barthou,
die het Saarvraakstuk in twee onderdeelen
splitste: voorbereiding van het plebisciet
en beoordeeling van de gevolgen van het
plebisciet. Men moet betreuren, dat de
kwestie van handhaving van de orde in
het Saargebied nog niet volkomen is ge
regeld. Uit de laatste mededeelingen van
de Saarregeering blijkt, dat de toestand
ernstig is. Hier moet dringend in verhol
pen worden. Zonder een spoedig ter be
schikking staande politietroep moet ge
vreesd worden, dat het plebisciet tot in
cidenten aanleiding zal geven, die nadee-
lig zullen zijn voor het aanzien van den
Volkenbond De Fransche regeering stelt
hierin des te meer belang, daar zij op
grond van de raads besluiten van 1925 en
1926 kan worden opgeroepen om bijzondere
verantwoordelijkheden op zich te nemen.
Alles moet echter worden vermeden, wat
een Fransch Ingrijpen noodlg zou maken.
De twee geïnteresseerde partijen moeten
dan ook met gelijke loyaliteit hun ver
plichtingen nakomen. De regeerlngscom-
missie moet de middelen hebben om de
politie te versterken. De taak der stem
mingscommissie. aldus Barthou verder, is
moeilijk. Frankrijk is gedesinteresseerd In
geen van de drie mogelijke uitslagen van
het plebisciet. Voor elk dezer mogelijkheden
moeten reeds thans voorbereidingen ge
troffen worden. Aansluiting bij Frankrijk
of Duitschland leveren geen moeilijkheden
op, een uitslag ten gunste van den status
quo echter wel, daar de Volkenbond hier
nog een duidelijk standpunt moet bepalen
Dit is een dringende taak. Men moet thans
de zekerheid hebben, dat een nieuwe zit
ting van den raad zoo spoedig mogelijk
bijeengeroepen zal worden om dit probleem
te behandelen.
Vervolgens las Barthou het belangrijkste
gedeelte voor van het Fransche Saarme-
morandum, waarin gezegd wordt, dat de
Fransche regeering reeds thans verklaart,
dat bij de uitwerking der nieuwe plannen
voor de medewerking van de Saarbevol-
king een verdere plaats open blijft ln
overeenstemming met het verdrag.
Nadat Barthou gesproken had, hield de
Engelsche gedelegeerde een korte rede,
waarin hij uiting gaf aan de hoop, dat
de Volkenbondsraad spoedig in staat zou
zijn besluiten te nemen over het rapport
van de commissie van drie.
Benesj sprak de hoop uit, dat de com
missie van drie tegen November een rap
port gereed zou hebben en dat het moge
lijk zou zijn den Volkenbondsraad voor een
bijzondere zitting bijeen te roepen. Bar
thou stelde hierop 15 November als datum
voor. De rapporteur en de voorzitter van
de' commissie van drie stemden toe in den
daitum van 15 November.
(Tenslotte voerde Barthou nogmaals het
wóórd voor het uiten van dank aan den
president der Saarregeering, Knox.
Barthou, Eden en Aloisl hebben een ge
meenschappelijke verklaring over Oosten
rijk onderteekend van den volgenden in-
Ifoud:
Na te zijn overgegaan tot een nieuw
onderzoek van den Oostenrijkschen toe
stand, zijn de vertegenwoordigers van
Frankrijk, Engeland en Italië het eens ge
worden, om in naam van hun regeeringen
jte erkennen, dat verklaring van 17 Febr.
:1934 wat betreft de noodzakelijkheid om
;de onafhankelijkheid en de integriteit van
Oostenrijk overeenkomstig de bestaande
verdragen te handhaven, al haar kracht
behoudt en ook verder hun gemeenschap
pelijke politiek zal beheerschen.
Deze verklaring is dus niet veel meer
dan een herhaling van de zeer vage ver
klaring van 17 Febuari.
Over het algemeen is men van oordeel,
dat deze verklaring na drie weken moei
zame beraadslagingen slechts te beschou
wen is als een middel om de mislukking
van de Geneefsche besprekingen althans
nog eengszins te bedekken,
De Kleine Entente zal onderzoeken, op
welke wijze zij zich bij deze verklaring kan
aansluiten.
Het antwoord van Polen op het voorstel
in zake het Oostelijk pact zal nog niet
worden gepubliceerd. Polen kan echter niet
accoord gaan met het plan, zooals dat in
den huidigen vorm is opgezet. De Poolsche
regeering wenscht vriendschappelijke be
trekkingen te onderhouden met de staten,
waar zij overeenkomsten mede heeft ge
sloten. Het antwoord gaat voorts na of het
pact Polen meer veiligheid zou geven,
waaraan wordt getwijfeld, doch de deur
voor later te voeren onderhandelingen
wordt opengelaten.
ENGELAND.
Geen staking in Wales - Eden
naar Stockholm.
Er is een overeenkomst tot stand ge
komen tusschen de vertegenwoordigrs der
mijnwerkers en der eigenaars der mijnen
in Zuid-Wales, verklaart een officieel
communiqué van het Departement voor
het Mijnwezen. De overeenkomst, welke
de staking zal bezweren, welke op 1 Octo
ber in de mijnen van Zuid-Wales dreigde
uit' te breken, moet nog worden goedge
keurd door de organismen van beide par
tijen. De mijnwerkers eischten loonsver-
hooging tot het peil van 1931.
Naar verluidt zal»een scheidsgerecht in
gesteld worden, dat met terugwerkende
kracht tot 1 October zal beslissen over de
arbeidsvoorwaarden en loonen.
Een communiqué van het Foreign Office
zegt, dat Eden in October, ten gevolge
eener uitnoodiging van de Zweedsche re
geering, een bezoek van eenige dagen aan
Zweden zal brengen. Het bezoek van Eden
aan Stockholm zal duren van 15 tot 17
October.
De uitnoodiging is met vreugde aan
vaard, gezien de vele gemeenschappelijke
belangen van Engeland en Zweden en de
actieve leiding die door Londen aan den
jongste gang van zaken te Genève is ge
geven, in het bijzonder in verband met
het voorzitterschap van de Volkenbonds
vergadering van Sandler en de memoran
da van de zes neutrale mogendheden over
de ontwapening.
2-1
