PRIMA GELDBELEGGING
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Maandag 17 September 1934
KERK- EN SCHOOLNIEUWS
TE KOOP
466e STAATSLOTERIJ
SPAANSCHE BRIEVEN.
AGENDA.
PREDIKBEURT.
RIJNSATERWOUDE.
Chr. Qeref. Kerk: Dinsdag, nam 8 uur
(Z.T.), ds. D. W. Laman van Mlddelharnis.
RECLAME-
7694
NED. HERV. KERK.
Drietal: Te Schevenlngen (vac. wijlen B.
Tichelman» H. J. C. van Deelen te Oos
terend), dr. R B. Evenhuis te Zaandam-
Oost en J. A. Raams te Kloetlnge.
Beroepen: Te Haarlem (geestelijk ver
zorger van de stichting voor lijders van
Tallende ziekten) J. H. Stelma te Nieuw-
Dordrecht.
Aangenomen: Naar Eindhoven (hulp-
pred.) H. J. van Heerden, cand. te
Haarlem
Bedankt: Voor Bruinisse C. C. Blok te
Westmaas.
HET 40-JARIG AMBTSJUBILEUM VAN
FROF. Dr. J. R. SLOTEMAKER
DE BRUINE.
Een magistrale predicatie!
Prof. dr J. R. Slotemaker de Bruine,
onze minister van Sociale Zaken, mocht
gisteren den dag herdenken waarop hij
voor 40 jaar te Haulerwijk (Fr.) in de Ned.
Herv. Kerk in de heilige bediening gesteld
werd. Hij heeft van geen openlijk huldebe
toon willen weten maar behoefte gevoeld
in het midden der gemeente dezen dag te
herdenken. En zoo bediende hij gistermor
gen het Woord in de Kievitkerk te Wasse
naar, waar de plaatselijke predikant, dr. H.
J. Honders, hem bereidwillig zijn beurt had
afgestaan. Voor dezen dienst bestond groo
ve belangstelling zoowel van de zijde van
de Wassenaarsche gemeente als daarbui
ten. Het bedehuis was tot de laatste plaats
bezet. Onder hen, die het vulden, zagen wij
de minister-president dr. H. Colljn, met
diens eehtgenoote; de ministers van Defen
sie. dr L. N. Deckers (R.K.) en mr. P. J.
Oud: de minister van Staat, het Tweede
Kamerlid jhr. mr. D. J. de Geer; jhr. mr. Dr.
N. C Gijselaar, lid van de Eerste Kamer en
oud-burgemeester van Lelden en de grif
fier van de Eerste Kamer, Jhr. mr. W. A.
Beelaerts van Blokland.
Dr. Slotemaker opende den dienst met
het votum en het doen zingen van Ps. 110
25 en 80, waarna hij de Apostolische Ge
loofsbelijdenis las, door de gemeente
staande beantwoord met het zingen van
het slotvers van Gez 52. Hierna las de
voorganger een gedeelte van Jer. 9 en
Joh. 4, om vervolgens als stof der over
denking te kiezen den tekst waarmede hij
voor 40 jaar te Haulerwijk intrede deed,
n.l. Ps. 36 10 „Bij U is de fontein des
levens". Nadat de voorganger de gemeente
drie verzen van Ps. 42 had doen zingen,
ving hij zijn predicatie aan met een her
innering aan zijn intrede voor 40 jaar.
Spr. heeft geen behoefte gevoeld, dezen
dag opzichtig te vieren, maar kon het
tegenover God en menschen toch ook niet
over zich krijgen, hem onopgemerkt te
doen voorbijgaan, want daarvoor zijn hem
teveel vriendelijkheden ten deel gevallen.
Daarom wenschte spr. een woord te spre
ken in de kerk. waar hij 2 jaar als hulp
prediker op den kansel stond en nu eiken
Zondag als kerkganger onder zit. Zijn
tekstkeuze geeft aan de richting van spr.'s
leven. Er moet een fontein zijn want in
het leven is dorheid en stilstaand water
kan ons niet helpen. De Psalmist zegt, dat
het niet in het leven en niet in de schep
ping en niet bij menschen is. maar daar
bovenuit. Spr. koos deze tekst als intree-
tekst omdat hij kwam in een gemeente
waar het in elk opzicht een woestenij was.
Geen kerkgangers, geen Bijbels, geen sa
cramenten: spr. hoopte er iets te brengen
van de fontein des levens. En dat temeer,
wijl het in Haulerwijk ook economisch en
sociaal een woestenij was. Het was in 1894,
het jaar van de stichting van de S.D.AP.
en den voortdurenden strijd tusschen
Troelstra en Domela Nieuwenhuis. Het was
in die dagen niet ongewoon, dat een predi
kant kwam in een arbeidersgezin om een
woord te spreken van Jezus den Heiland,
en het hoofd hem toevoegde, wijzend op
het portret van Domela Nieuwenhuis aan
den wand: „dat is de messias!" Moest spr.
gelooven dat in ontzetting van de maat
schappelijke ordening een fontein des le
vens was? Immers: nooit kreeg een ziel
vrede door eenige maatschappelijke orde
ning. De mensch wordt alleen veranderd
van binnenuit. Daarom greep spr. naar
deze tekst. De Vader heeft in Jezus Chris
tus Zijn hart geopend en door de planting
van het Kruis proclameerde God de ge
rechtigheid in de wereld en deed Hij de
fontein des levens openspringen. Het Kruis
is de openbaring van de barmhartigheid
in de wereld als geen ander ding. Wie over
sociale gerechtigheid spreken wil. kan dat
niet waarlijk doen als hij het Kruis voor
bijgaat. Spr. verhaalde van den zegen dien
God gaf in zijn eerste gemeente waar har
ten krachtdadig werden omgezet. Zoo
wilde spr. zendeling en evangelist zijn en
nimmer heeft hij een ander ideaal gehad.
In vogelvlucht ging Dr. Slotemaker ver
volgens zijn ambtelijken loopbaan voorbij,
in welk verband hij ook wees op zijn aan
raking met het sociale leven en het Chr.
Nat. Vakverbond, met wlen hij op het
allerinnigst is verbonden. Spr. leven is to
taal anders geworden dan hij knielende in
Haulerwijk ooit gedacht had. In één ding
is zijn ideaal echter hetzelfde gebleven: Bij
U is een fontein van leven. Er is in onze
dagen gerucht over reorganisatie der kerk,
maar spr. diende reeds voor 30 jaar een
uitgewerkt reorganisatie-plan bij de Syno
de in. Er is gerucht over de kerk in de
groote steden, maar spr. schreef reeds voor
35 jaar dat alleen het parochiestelsel de
kerk helpen kan. Spr. weet de beteekenis
van organisatie en wetten zeer wel, maar
niemand zal daartegen kunnen zeggen: Bij
U is de fontein des levens. Wie het sociale
leven doorzoekt tot op den ondersten wor
tel, stuit altijd weer op geestelijk-zedelijke
dingen. We moeten hebben gerechtigheid
en samenbinding. Dat alleen bij God de
fontein van het leven is, geldt ook natio
naal en internationaal. Er moet gezag zijn
en die is zonder slapheid en tyrannie niet
mogelijk als de gezagsdrager niet erkent,
dat het gezag ergens uit moet opwellen.
We kunnen theoretiseeren over den enke
ling, maar waar is het i uister gezegd dan
eenige uitstekend Verhuurde kleine Hidden.
stan
som
Iswoningen. Huuropbrengst f. 2740. Koop-
f. 30.000. Inlichtingen Dij
H. P. JASSEN, Oude Singel 20, TeleL 2271.
door den Heiland die 1 schaap meer achtte
dan 99? We kunnen niet werken zonder
gunst en daarom wordt er ln de politiek
zoo vaak gewerkt met menschengunst en
toch rampzalig is de mensch die van men
schengunst afhankelijk is De menschen
willen niet zeggen: BIJ U is de fontein van
het ieven en dat verklaard ten diepste al
len nood. Merkt de wereld altijd aan ons,
aldus spr. dat bij God de fontein van het
leven ls? De realiteit van den tekst kan
niet verstandelijk bewezen en mathema
tisch geconstrueerd worden. Het moet geen
hersen- maar een zlelezaak zijn. De vraag
is of wij waarachtig geleerd hebben te
drinken uit den levensfontein. Wat Jezus
aan de Zijnen geeft, geven zij weer door en
zoo worden zij als een fontein springende
tot in het eeuwige leven. Zoo moet de in
nerlijke vrede ons deel worden als we met
God verzoend worden in Christus. Rust
niet, zoo besloot spr. zijn indrukwekkende
predicatie voor ge hebt gedronken en ge
het anderen hebt doorgegeven. Amen.
Eerbiedig hief daarna de gemeente aan
Gez. 220 3
„Deze Herder gaf zijn leven,
Zooals nooit een herder deed".
Na het gebed deed de voorganger zingen
Ps 73 13. Alvorens hij echter den zegen
wilde uitspreken nam dr. H. J. Honders,
Ned. Herv predikant ter plaatse, het
woord om als praeses van den kerkeraad
een woord van gelukwensch te spreken. Als
wij met den jubilaris denken aan zijn
loopbaan, aldus spr., danken wij het hem
en voor hem Namens de gemeente van
Wassenaar wilde spr dr. Slotemaker de
eere brengen die hem toekomt. In dit ver
band herinnerde dr. Honders aan den ar
beid als hulpprediker van dr. 61otemaker,
waarbij zoovelen hebben mogen genieten
van zijn oratorische gaven en pastoralen
arbeid. Spr. huldigde in den jubilaris den
trouwen kerkganger, die zich in ootmoed
schaart rondom het Woord. Heb dank, al
dus dr. Honders voor uw aristocratie des
geestes. Wij eeren u echter ook als dienaar
der kroon, en de gemeente van Jezus
Christus, ook al schiet zij tekort, maakt
ook Min. Slotemaker mede tot een mid
delpunt van haar gebed, opdat God hem
bekwame tot waterputter en waterdrager
in ons volksleven. Wij eeren u het meest,
aldus spr. als Verbi Divini Minister Die
naar des Goddelijken Woords. Spr weet
zich de tolk van duizenden in den lande.
God gaf aan den jubilaris genade en eere
en daarom verzocht spr. de gemeente den
jubilaris toe te zingen Ps. 84 6.
Met een enkel woord dankte prof. Slo
temaker de Bruine voor deze vriendelijke
attentie. Hij wilde er echter den kerk
historicus Honders op attent maken dat
hij tezeer een Gereformeerd mensch is om
te eindigen bij wat men een mensch toe
zingt. waarom hij de gemeente tenslotte
verzocht staande aan te heffen den slot
zang van Ps. 72 11 „Zijn Naam moet
eeuwig eer ontvangen" enz., waarna de
voorganger den dienst besloot met het
uitspreken van den zegen.
DE EENHEID ALLER GEREFOR
MEERDEN.
Gelijk te verwachten is komen in de
Geref. kerkelijke pers de stemmen los
over het met algemeene stemmen genomen
besluit van de jongste Generale Synode
der Chr. Geref. kerk om niet samen te
spreken met de deputaten van de Generale
Synode der Geref. Kerken over de punten
die beide groepen gescheiden houden en
verdeelen.
In het leidinggevend orgaan der Geref.
Kerken „De Heraut" merkt prof. dr. H. H.
Kuyper. de hoofdredacteur, op hoe goed
zij die op eenheid aansturen het ook be
doelden, hun actie de groepen nog verder
van elkander heeft verwijderd. Wat de
Chr. Geref. kerk betreft, „Van eenige te
gemoetkoming, eenige bereidheid om den
weg tot eenheid te banen, is dus geen
sprake. Dat zulk een besluit met alge
meene stemmen kon genomen worden, dat
niet één broeder opstond om een ander ge
luid te doen hooren. is wel het droefst".
Prof. dr. K. Schilder, hoogleeraar aan de
Theol. School te Kampen, oordeelde in het
Geref. weekblad „De Bazuin" „Ik meende,
dat christenen moesten blij zijn, als ze
konden praten met behoud, aanvankelijk
van eigen meening. Niet eens praten.
Maar indertijd hebben de Apeldoomsche
leiders wel met den heer Kersten gepraat.
Dat mocht toen welEn binnenkort
gaat één van hen praten met prof.
Haitsjema; waar ook niets tegen zou zijn,
als 't niet was onder erkenning, dat deze
hoogleeraar Gereformeerd is. En ds. Jans
sen doet ook mee. Maar dat men met al
gemeene stemmen besluiten durft, niet
eens te willen praten, dat demonstreert
voor de zooveelste maal dat niet alles kerk
is, wat kerk heet. Dit is de daad der
secte".
De bekende Haagsche predikant, dr. K.
Dijk, voorzitter van de Generale Synode
van Middelburg, onder wiens leiding het
besluit genomen werd de Chr. Geref. kerk
uit te noodigen tot een samenspreking,
schrijft eveneens over deze aangelegenheid
in het Kerkblad van de Geref. Kerken van
's-Gravenhage. Hij wijst er op hoe merk
waardig het besluit van de Zwolsche
Synode der Chr. Geref. Kerk toch wel is.
„Terwijl in Zwolle, waar ook dr. Jans
sen en prof. Wisse vertegenwoordigd wa
ren, unaniem gezegd wordt: Zelfs geen
samenspreking met die Gereformeerden,
leeft in Indië, ds. v. d. Zaal, em. Chr.
Geref, predikant met de Ger. Kerk mee en
treedt er in op, hetgeen ook beide genoem
de adviseurs op hun reis door Indië met
alle vrijmoedigheid gedaan hebben. In
Indië spreken ln de Geref. Kerken. Hier
niet eens spreken met de Geref. Kerken.
De stem der vaderen van 1834, zooals hij
zich hooren deed bij monde van den laat
ste. n.l. prof. S. v. Velzen in 1892, werd in
1934 te Zwolle niet gehoord noch ver
staan".
Tenslotte een uitlating van ds. A. M.
Boeyinga te Haarlem in „Het Kerkblad"
van de Geref. Kerken van Haarlem en Om
streken. Hij besluit zijn artikel aldus:
(Niet officieel)
5e Klasse, 1ste Lijst
Trekking van Maandag 17 September 1934
Hooge Prijrcn
f J0O0.— 4267 14855 18587
f 400.— 90 1476 3485 11449 11542 13345 19323
32061
t 200.— 10078 10129 22095 22632
f 100.— 1377 3234 4225 4864 5924 11982 19375
32191
Preien van f70.
405 634 719 785 915 1205 1295 1301
1309 1346 1413 1415 1735 1772 1784 2404
2842 2881 2971 3057 3129 3211 3575 3811
3879 3885 3919 4018 4128 4180 4222 4258
4325 4349 4426 4501 4586 4814 4898 4847
4875 4877 5198 5253 5292 6433 5484 5500
6619 5754 5903 6981 6056 6239 6337 6449
6570 6703 6980 7044 7122 7135 7509 7721
7766 7819 8118 8172 8216 8288 8333 8347
8351 8358 8446 8451 8755 8774 8850 9000
9080 9205 9365 9391 9392 9412 9414 9556
9608 9772 10185 10219 10285 10297 10359 10380
10547 10630 10648 10862 10887 10924 10965 11066
11313 11434 11682 11689 11858 12460 12492 12543
12656 12835 13673 13955 13981 14364 14379 14413
14510 14555 14904 15010 15024 15036 15128 18142
15431 15460 15469 15823 16077 16313 16427 16557
17024 17181 17449 17489 17596 17748 17922 17962
18329 18414 18418 18738 18851 18929 19046 19244
19247 19325 19481 19509 19528 19662 19981 20160
20170 20239 20277 20567 20621 20642 20766 20962
21013 21026 21119 21165 21166 21258 21346 21819
21975 22110 22140 22203 22270 22376 22384 22723
22930 22944 22990 23397 23474 23514 23524 23543
23624 23780 23960
Nieten
45 102 112 166 240 252 350 394
428 450 483 496 536 647 566 605
616 637 683 691 733 820 854 660
925 938 977 978 990 1000 1005 1049
1088 1165 1193 1202 1241 1416 1451 1565
1590 1631 1662 1737 1823 1837 1973 2097
2166 2252 2339 2382 2443 2455 2703 2734
2757 2760 2919 2969 3117 3123 3190 3215
3340 3424 3479 3542 3550 3578 3592 3640
3690 3777 3865 3897 4014 4044 4063 4260
4264 4276 4296 4371 4416 4428 4436 4440
4498 4518 4553 4794 4909 4917 5174 5221
5225 5236 5239 6243 6346 6446 6587 5607
5610 5634 5652 5746 6787 5846 5955 6029
6032 6096 6124 6406 6415 6422 6456 6561
6624 6711 6753 6797 6820 6911 6917 6929
6943 7007 7053 7190 7217 7249 7267 7276
7349 7351 7367 7370 7410 7450 7483 7510
7676 7753 7771 7800 7822 7856 7878 7883
7955 8057 8073 8164 8249 8255 8331 8332
8349 8368 8388 8424 8435 3481 8502 8506
8518 8535 8567 8579 8599 8623 8661 8639
8738 8740 8754 9044 9086 9093 9112 9143
9210 9235 9270 9345 9416 9466 9491 9579
9599 9658 9729 9762 9811 9847 9848 9869
9914 9926 9928 9969 10086 10093 10144 10166
10198 10215 10477 10524 10563 10590 10602 10634
10636 10668 10701 10711 10765 10837 10861 10954
10958 11071 11077 11143 11158 11198 11218 11297
11320 11364 11369 11439 11446 11503 11517 11533
11560 11576 11691 11709 11795 11800 11842 11918
11932 11954 12008 12049 12113 12187 12216 12293
12308 12366 12377 12381 12504 12580 12592 12620
12693 12697 12800 12844 12852 12902 12978 12983
13025 13035 13039 13061 13083 13191 13195 13290
13336 13498 13535 13647 13692 13776 13817 13862
14011 14041 14072 14079 14100 14218 14227 14288
14362 14366 14434 14550 14562 14622 14628 14785
14830 14863 14976 15012 15030 15194 15316 15322
15349 15454 15498 15522 15555 15565 15596 15649
15653 15729 15765 15787 16117 16204 16352 16544
16638 16661 16714 16837 16913 16923 16928 16992
17098 17158 17171 17172 17175 17178 17189 17201
17249 17262 17269 17289 17320 17366 17373 17429
17488 17505 17529 17533 17554 17592 17669 17683
17718 17742 17769 17810 17822 17828 17892 17963
17970 17977 18067 18135 18158 18260 18354 18378
18415 18447 18512 18520 18521 18549 18592 18621
18683 18685 18755 18774 18809 18853 18879 18891
18986 19000 19032 19085 19087 19094 19226 19238
19353 19355 19365 19479 19500 19521 19534 19569
19588 19824 19825 20066 20193 20270 20320 20354
20426 20532 20597 20700 20757 20791 20845 20854
20915 20955 20959 21038 21044 21061 21112 21229
21243 21348 21354 21426 21444 21449 21452 21524
21662 21663 21688 21704 21881 21912 21944 22018
22074 22148 22338 22430 22433 22460 22692 22733
22814 22815 22988 22989 22994 23072 23151 23208
23271 23390 23405 23540 23605 23656 23711 23718
23748 23767 23611 23841 23842 23846 23860 23906
23911 23929
„Alles tezaam is het toch wel voor God
geklaagd, dat deze Synode het heeft aan-
gedufd om zelfs een allereerste samen
spreking bot af te wijzen. En dat in deze
tijden „tijden die roepen". Hun antwoord
had nog veel korter kunnen zijn, en
tevens eerlijker: „Ik wil niet!"
VERTREK DER EUCHARISTISCHE
CONGRESGANGERS.
Gistermiddag vertrok een gezelschap
katholieken met het stoomschip „Flan-
dria" van den Kon. Hollandschen Lloyd
van Amsterdam, om deel te nemen aan
het Eucharistische Congres te Buenos-
Aires.
Van de deelnemers noemen wij den
Aartsbisschop van Utrecht mgr. J. H. G.
Jansen, mgr. dr. G. Lemmens, Bisschop
van Roermond, mgr. D. Erasm, procurator
van het Nederlandsch Episcopaat te Rome
en mgr. E. J. Herberhold bisschop van
Ilhéos. Het gezelschap werd uitgeleide ge
daan door vele hooge geestelijken en lee-
ken, o.a. mgr. Brandsma, terwijl de „Jonge
Wachten" en de Graal in vol ornaat met
tallooze vaandels een groet brachten. Mgr.
L. O. Stolk sprak het gezelschap namens
den Nederlandschen Eucharistischen Bond
toe, en wenschte het een voorspoedige reis,
terwijl de Hollandsche katholieken de
congresgangers in hun gebeden zullen ge
denken. Spr. hoopt dat het werk van de
delegatie over het katholieke ieven in
Holland vrucht zal mogen dragen.
Vervolgens sprak de heer L. v. d. Broeke
waarna de Aartsbisschop verklaarde dat
dit Eucharistisch Congres vruchten dra
gen zal voor de geheele wereld.
Onder het zingen van het Wilhelmus
verliet de „Flandria" de kade. Ook in
IJmuiden wachtte een enthousiaste menig
te het schip op Vele geestelijken en be
langstellenden. w.o. wij os. zagen den
heer De Beaufort, directeur van den Hol
landschen Lloyd, verlieten hier het schip,
dat om ongeveer kwart voor negen het
ruime sop koos.
HET FEEST DBR PAEDAGOGEN.
Het is niet, zooals men wellicht ver
moedt. Misschien denkt men dat hier nu
een beschrijving komt van een congres van
paedagogen, besloten met een feestmaal
tijd en opgeluisterd door vele redevoe
ringen van geleerde mannen, die uitslui
tend aan de opvoeding van anderen
denken.
Zoo'n feest kan men zich wel voorstel
len. De paedagogen leeren er veel van
elkander, voornamelijk van eikaars fouten
zeggen zij; die zijn zoo instructief. ZIJ
letten dan ook zeer scherp op elkaar, tee
kenen alles op wat belangrijk is, en hun
„opvoedelingen" varen er wel bij Het
voorbeeld is immers pakkender dan de
leering.
Zulk een feest zal ik dus niet beschrij
ven. Er gebeuren daar te weinig onver
wachte dingen. Een ieder heeft de Waar
heid als een appel voor zich op tafel;
helaas verschillen die appels nog al
Maar een leder troost zich met de ge
dachte, dat zijn appel de heusche waar
heid is en dat de andere appels door hun
schoonen schijn hoogstens als twistappels
zouden kunnen dienen.
Het feest der paedagogen, waar lk iets
over wilde zeggen, ls niet een bijeenkomst
van wat oud-achtige heertjes en bedaagde
ongehuwde dames, die de zware taak van
de opvoeding der opgroeiende en opge
groeide menschheid op zich hebben ge
nomen, en door de ondervonden teleur
stellingen eenlgszlns somber gestemd zijn
wat betreft onze toekomst en die van onze
nazaten.
De paedagogen ,wier feest onlangs is ge
houden. en wier werk ik van nabij heb
leeren kennen, zijn jonge menschen, piep
jonge menschen, die met de geestdrift
van de jeugd en de vreugde van een be
zielend geloof zich aan de opvoeding
wijden. Niet de opvoeding met een hoofd
letter, of geleerd gezegd de Paedagogie,
een ernstig vak waarover zware, dikke en
doorgaans nogal tegenstrijdige boeken
worden geschreven, en waarin men zoo
licht de aanraking met het leven ver
liest
Ook niet de opvoeding met verbod en
nog eens verbod of sentimenteele betoo-
gen. Nog minder de opvoeding, waarbij het
voorwerp der behandeling het gevoel
krijgt, dat hij het middelpunt van de we
reld ls, Zijne Majesteit het Kind, dat met
een hooghartig gebaar zich de leningen
laat welgevallen en overigens doet wat zijn
hoofd en hart hem Ingeven.
Ik wilde hier Iets zeggen over de echte,
de in het leven zelf gelegen opvoeding, de
opvoeding van de jeugd door de jeugd, en
dit op een oorspronkelijke manier.
Spanje ls een uitgestrekt, dun bevolkt
land. Steden en dorpen hebben rondom
zich heen groote, schaars bevolkte streken,
en de verbindingen tusschen de steden,
dorpen en vlekken is altijd uiterst moei
lijk geweest. De spoorwegen hebben daarin
wel verbetering gebracht, maar er is nog
een groot, nijpend gebrek aan zijlijnen.
Een tweede verbetering is dat de pitto
reske diligences, die de. dorpen met de
stadjes en steden in verbinding hielden,
in heel Spanje vervangen worden door de
autobussen. Helaas zeg ik bijna, want het
was een prachtig schouwspel zoo'n dili
gence met zes of acht muildieren dooreen
berglandschap te zien rijden of een ouder-
wetsch dorpsplein te zien binnenkomen.
Hoe dan ook, spoorwegen en autobussen
hebben nog bij lange niet de kleine ste
den, dorpen en gehuchten uit hun afzon
dering gehaald, en zoo gaat het leven in
de afgelegen plaatsen in veel opzichten
nog voort als jaren en jaren terug. Aflei
ding of vermaak is er ook vrijwel niet.
Een der grootste genoegens die men er
kent, is in de dorpsherberg den man die
lezen kan de krant te hooren voorlezen,
meestal van het begin tot het einde.
Ik heb me meer dan eens verpoosd met
in zoo'n kring plaats te nemen en mee te
luisteren naar de uiteenloopende berichten
die door jong en oud met groote aan
dacht werden aangehoord. Vaak kan men
ook in den namiddag of 's avonds op
straat groepjes vrouwen en meisjes zien,
die naar het voorlezen van de krant zit
ten te luisteren.
Het onderwijs op het land en in de
kleine plaatsen was en is slecht en niet
verplicht. Het aantal menschen dat niet
lezen of schrijven kan ls dan ook groot,
maar dit schaadt weinig, want de Span
jaarden zijn een begaafd, intelligent volk.
Gij kunt menigen man en menige vrouw
ontmoeten die u treft door een gezond,
scherp verstand; die wel ongeletterd is,
maar door eigen opmerkzamen, schran-
deren geest veel levenswijsheid heeft ver
worven.
Eenige jaren geleden heeft men in
Madrid het plan opgevat aan de bewoners
van die afgelegen plaatsen op aanschou
welijke, gemakkelijk opneembare wijze de
sehatten van de Spaansche beschaving be
kend te maken, tot leering en tot ver
maak.
Men ontwierp een geheel oorspronke
lijk plan van onderricht en werkte die uit
voerig uit. Men bedacht plannen om jonge
menschen, studenten en pas afgestudeer
den uit alle faculteiten, die eenzaam gele
gen stadjes en dorpen te laten afreizen en
door voordrachten, tooneel- en muziek
uitvoeringen gedurende één of meer avon
den de jeugd en de volwassenen bezig te
houden. Tevens zou men dan moeite doen
om den onderwijzer, den pastoor of iemand
anders die invloed op de jeugd en de vol
wassenen kon uitoefenen en ontvankelijk
was voor het denkbeeld, te winnen voor
het grootsche plan van op eenvoudige ma
nier de litteratuur en de kunsten bekend
te maken. Bij dezen nieuwen medewerker
zou men dan een aantal boeken, het be
gin van een bibliotheek achterlaten, zoo
dat er ln ieder bezocht plaatsje een voort
zetting van de begonnen onderneming kon
verwacht worden.
Dit voornemen is ten uitvoer gebracht
en is nu in twee jaren tot een groot succes
geworden. Groepjes van enthousiaste stu
denten gingen er met vrachtauto's op uit,
„den boer op". Op de auto werden hun
bagage en hun materiaal geladen en zoo
ging men de provincie ln.
Als men in een dorp kwam, steeg men
af en ging men een geschikte gelegenheid
zoeken om te overnachten, Veel geld voor
logies had men niet want men kreeg
slechts geringen steun van den Staat. Zoo
vonden de Jongelui dan gewoonlijk onder
dak in een schuur of in een andere daar
voor zich leenende ruimte. Vervolgens
HEDEN.
Den Burcht: Verg. van oud-leerlingen
Genootschap M.S.O.. 8 uur nam.
Leger des Hells: Samenkomst. 8 u, nam.
Oud-Hortuszicht: Tuinconcert K. N. A.
en Leidsche Chr. Harmonie; 8 uur nam.
Stcenschuur 9: Wijdingsdienst Chr.
G«ref. Gem. 8'/< uur nam.
Dinsdag.
Steenschuur 9: Receptie Chr. Geref.
J. V. 89'/« uur nam.
Stadsevangelistie (Morschweg 59); Sa
menkomst te 8 uur nam.
BIOSCOPEN.
Luxor-Theater. Stationsweg, 8 uur nam.
„Das Lied der Sonne."
Woensdag en Zaterdag nam. 2 uur.
Zondag nam. 2 uur. 4 uur 30 en 8 uur.
Trianon Theater. Breestraat, 8 uur nam.
„Tsarina van Rusland."
Woensdag en Zaterdag nam. 2 uur.
Zondag nam. 2 uur. 4 uur 30 en 8 uur.
Roxy-Theater, Haarlemmerstraat no. 52.
8 uur nam. Zondag van 2 uur af door-
loopende voorstelling: „De gescheiden
vrouw."
Casino-theater, Hoogewoerd 49. 8 u n.m.
„In Wien hab ich einmal eln Madel ge-
liebt."
Zondagnam. 4 uur en 8 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 17 tot en
met Zondag 23 Sept. a.s. waargenomen
door de apotheken: D. Pelle, Kort Rapen
burg 12, tel. 594 en J. E. M. ten Dijk, Ha
ven 18, telef. 85.
zocht men een lokaliteit om de voordrach
ten en uitvoeringen te geven.
De bevolking keek in het begin eenlgs
zlns achterdochtig toe. De Spanjaarden
zijn over het geheel weinig toeschietelijk.
De jongelui gingen echter rustig hun gang,
zij bouwden hun tooneeltje op, haalden
hun kostuums voor den dag, pakten hun
muziekinstrumenten uit en begonnen die
te stemmen tot vermaak van de toegeloo-
pen dorpsjeugd.
Men maakte bekend dat er des avonds
een voorstelling zou worden gegeven. De
eerste voorstelling in een dorp begon ge
woonlijk met muziek, de nationale gitaar
met gezang. Het zingen van de oude
bekende volksverzen door een jonge fris-
sche stem, begeleid door het geliefde
instrument, deed de menschen dan wel
halfgewonnen naderbij komen. Daarna
droeg men eenige verzen voor, men ver
toonde een eenvoudig klassiek tooneel-
stukje of draaide een aardige film af. Aan
het slot van den avond zette de leider van
het groepje de bedoeling van hun komst
uiteen: zij wilden op een aangename,
boelende manier de belangstelling wekken
voor de schoone letteren en de kunst, en
tegelijk de eentonigheid van het dorps
leven wat verbreken.
De menschen werden stormenderhand
veroverd. Gewoonlijk bleef men twee, soms
drie dagen, en met de belofte van spoedig
terug te komen vertrokken de jongelui
weer op hun rammelende vrachtauto, een
eindweegs begeleid door de Juichende
jeugd.
De tochten waren niet altijd gemakke
lijk. Het gebeurde dat de auto in een mui
len of modderigen weg bleef steken of niet
over een steenachtlgen heuvel kon komen.
Dan ging men beladen en bepakt verder,
soms door plassen en poelen, soms langs
ongebaande wegen in de brandende zon,
soms over een onafzienbare vlakte vol
rotsblokken, en heuvel op heuvel af. Dood
moe kwamen de jongelui dan in een dorp
aan waar zij weinig gerief vonden, en
zonder zich naar behooren te kunnen
verfrisschen maakten zij zich gereed voor
het uitvoeren van de taak die zij vrijwillig
op zich hadden genomen.
Maar welk een feest als zij' in een dorp
kwamen waar zij al eerder waren geweest!
Jong en oud liep uit om hen gastvrij in te
halen. Het beste was niet goed genoeg om
aan de jonge vrienden de blijdschap over
hun terugkomst te toonen, en gezamenlijk
werden alle toebereidselen voor de uitvoe
ring gemaakt, die niemand wilde missen.
In twee jaar tijds hebben nu verschil
lende groepen eenige honderden plaatsen
bezocht, in onderscheiden gedeelten van
Spanje, zoowel in het gebergte van het
Noorden als in de hoogvlakten van Castilie
en ln andere provincies. In het geheel
heeft men drie duizend vijfhonderd
bibliotheekjes gevormd, voornamelijk in
dorpen en gehuchten, die onder berusting
van den onderwijzer of den pastoor blij
ven. Het aantal lezers, waaronder veel
beginners, wordt op een half millioen
geschat.
De groepen zijn verschillend van uitrus
ting. Er zijn er die uitsluitend theater
opvoeringen geven, deze hebben een hon
derd vijftig plaatsen bezocht in het cen
trum van het land Er zijn ook „ambulante
musea", groepen die verzamelingen kunst
werken of reproducties daarvan gaan
vertoonen; zulke tentoonstellingen zijn er
nu reeds in zestig plaatsen gehouden.
Doch dit zijn niet de eenige resultaten.
Op deze tochten naar deze afgelegen en
weinig bezochte plaatsen hebben de
jongelui een schat van foto's genomen,
foto's van die merkwaardig mooie koppen
der Spaansche landbevolking, de harde als
uit donker hout gesneden koppen der oude
menschen en de soms ontroerend mooie
gezichtjes der jongeren. Prachtige afbeel
dingen ook van het land, merkwaardige
bouwwerken, ruïnes, Interieurs, dorpsplei
nen van eeuwen her, enz.
Alleraardigste films heeft men gemaakt
volmaakte voorbeelden van wat men met
de „smalfilm" kan bereiken. Verscheidene
daarvan heb ik zien afdraaien en lk ben
opgetogen over de voortreffelijke wijze
waarop hier het kenmerkende van het
Spaansche landleven is vastgelegd.
Het Instituut, waarvan deze prachtige
onderneming is uitgegaan. El Patronato de
las Misiones Pedagógicas heeft nu om het
feest van het tweejarig bestaan van dit
oorspronkelijke „opvoedkundige werk" te
vieren een keurig gedenkboed met fotos
uitgegeven waarop Spanje trotsch kan z'Jn-
Vooral echter kunnen dit de jeugdige
„paedagogen" zijn die met recht feest heo-
ben kunnen vieren, want zij hebber velen
eenige uren van zuiver genot gegeven en
het verlangen gewekt goede boeken .e
lezen of te leeren lezen en zich open te
stellen voor de inwerking van de kunsi en
de letteren.
Dr. JOHAN BROUWER.
