Humor uit het Buitenland.
LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Zaterdag 8 September 1934
FINANCIEEL OVERZICHT.
SCHEEPSTIJDINGEN.
„Roep alsjeblieft hard „o spaar me" en lk zal Je een
riks geven. Ik wil Indruk op mijn vrouw maken."
(Humorist).
„Dat 1 O. dat ls de catalogus van alle boeken, die
myn vrienden van me geleend hebben 1" (Humorist).
•Ree Mabel, het ls al erg genoeg, dat we aparte wagens
voor je moeder en voor tante Emma hebben moeten
aanspannen, maar lk denk er niet over, ook nog een
hondehok mee te sleepen voor hun verwenschte Toetsle r
(Humorist), j
„Beloof me, dat je niet te ver gaat, Hendrik, denk er
aan, je bent alles wat lk heb." (London Opinion)
Artist, tot schoonmaakster „O, Juist juffrouw Boen
ders, U kunt uw gang gaan, als u er maar aan denkt,
alles weer precies op de plaats te leggen, waar u het
gevonden hebt." (Humorist),
„Het ls zijn verdiende loon, Vera. Hij zat er altijd
maar over te zeuren, dat hij bulten de platgetreden
paden wilde wandelen, en nu ls zijn wensch vervuld 1"
.(Humorist).
Dnitschlands financieele isolement - Het
grondstoffen vraagstuk wordt hoe langer
hoe dreigender - Schacht's beroep op
het buitenland: kwijtschelding van oude
schulden en verleening van nieuwe
er edicten - Nieuwe transferregeling voor
Nederlandsche crediteuren - Weifelende
stemming ter Beurze.
In verschillende opzichten herinnert de
toestand, waarin Dultschland thans ver
keert, aan de positie van Sovjet-Rusland
in de eerste jaren na de revolutie. Het
politieke isolement van Dultschland ls wel
niet zóó volkomen als destijds dat van
Rusland, maar toch verstaan de Dultsche
machthebbers merkwaardig goed de kunst
het buitenland hoe langer hoe meer van
zich te vervreemden. Ook wat de handels
betrekkingen met het buitenland betreft,
kan voor beide landen een parallel wor
den getrokken. Even huiverig als het bui
tenland destijds was, om handelsrelaties
met Rusland aan te knoopen, door leve
ring van goederen op crediet, even terug
houdend betoont het zich thans tegenover
Dultschland, waar het er om gaat credle-
ten op korten of langen termijn te ver
strekken, om Duitschland in het bezit van
de zoo dringend gewenschte grondstoffen
te stellen.
Men kan de vergelijking nog verder
doortrekken: zooals destijds ln Rusland
koortsachtig werd gewerkt aan den weder
opbouw van het land, waarbij men er
prat op ging geen werkloosheid meer te
kennen, zoo geuren ook de Dultsche
machthebbers met de sterke vermindering
der werkloosheid en de toeneming der
lndustrieele bedrijvigheid in een periode,
waarin de regeeringen van andere landen
zich reeds gelukkig prijzen, dat de werk
gelegenheid niet verder teruggaat. Een
offldeele enquête inzake de ontwikkeling
van de industrleele bedrijvigheid gedu
rende de eerste helft van 1934 is tot de
conclusie gekomen, dat het arbeidsvolume
der Dultsche industrie midden 1934 nog
slechts 20 beneden den hoogsten. na
een oorlog bereikten stand was, die in
de jaren 1928/29 viel. Wij willen de ver
leiding weerstaan, om ook wat de levens
omstandigheden van de te werk gestelde
arbeiders aangaat een vergelijking tus-
schen de beide landen te maken, al is het
een bekend feit, dat de Duitsche arbeider,
na aftrek van de gedwongen en quasi-
vrijwillige bijdragen voor sociale doelein
den en partijkassen nog slechts bitter
weinig voor zijn levensonderhoud over
houdt.
Zooals alle vergelijkingen, gaat ook deze
ln sommige opzichten mank: dit betreft
wel ln de eerste plaats de mate, waarin
de beide landen van het buitenland, ln
economisch opzicht, afhankelijk zijn Rus
land heeft het voordeel, in zijn uitgebreid
gebied te beschikken over verschillende
grondstoffen: Petroleum, ertsen, hout, die
niet alleen de eigen industrie van het be-
noodigde voorzien, maar tevens waardevol
materiaal opleveren als ruil-object tegen
machinerieën en andere artikelen, die
van het buitenland moeten worden be
trokken. Duitschland daarentegen is voor
een groot deel voor het verkrijgen van
grondstoffen op het buitenland aange
wezen; vandaar dat de uitbreiding van de
binnenlandsche bedrijvigheid, op zich
zelf het gevolg van de werkverschaffings
maatregelen der regeering wel gepaard
moest gaan met een belangrijke vergroo
ting van den import van grondstoffen.
Sterk toegenomen ls b.v. de invoer van
ruwe wol uit Australië, Uruguay, Britsch-
Zuid-Afrika en Argentinië, van katoen
uit Egypte, van metaal uit Canada en
Congo, van ijzererts uit Zweden: Chili
leverde in het tweede kwartaal van dit
jaar dubbel zooveel salpeter als in de
overeenkomstige periode van het vorige
jaar.
Toen de Duitsche regeering met haar
werkverschaffingsprogram begon, heeft
zij er zich klaarblijkelijk geen rekenschap
van gegeven, dat deze grondstoffenlmport
toch ook in den een of anderen vorm aan
het buitenland moest worden betaald, of
wel zij heeft gemeend, het buitenland te
kunnen docreteeren, een grootere hoeveel
heid fabrikaten van Duitschland af te
nemen. In dit opzicht heeft zij zich dan
leelijk misrekend. De handelspolitiek ln
de geheele wereld heeft zich nu eenmaal
helaas hoe langer hoe meer ontwikkeld
in de rlohting van bescherming van eigen
industrieën door belemmering van den
invoer, iets, waarmede Dultschland als
elk ander land rekening heeft te houden,
en waaraan dit land, met zijn beperking
van den invoer van levensmiddelen ter
bescherming van den eigen landbouw,
overigens trouw meedoet. Voorts heeft de
boycotbeweging van de tegenstanders van
het natlonaal-socialistische regime ln het
buitenland zijn invloed op den export
doen gevoelen. Fataler dan deze geheele
boycotbeweging ls echter voor Duitsch
land het wegvallen van de Russische be
stellingen.
In de jaren 1931 en 1932. en ook nog
in het vorige jaar, heeft Rusland voor
honderden millloenen orders ln Dultsch
land geplaatst. Er was een tijd. dat de
Duitsche machine-industrie b.v. bijna ge
heel van deze „Russenorders" leefde. Wat
vooral belangrijk was: Rusland betrok
voor veel grootere bedragen goederen uit
Duitschland, dan het zelf aan dit land le
verde, zoodat het uit den handel met Rus
land ontstaande overschot kon worden
aangewend voor de betaling van goederen
uit andere landen, resp. voor verrekening
van oude schulden.
Dultschland, dat dus geen mogelijkheid
had, om zijn sterk gestegen invoer met
een evenredige toeneming van den uit
voer te betalen, en zijn export zelfs ge
stadig zag terugloopen, moest, om te kun
nen voortgaan met produceeren, wel put
ten uit de aanwezige reserves, of wel het
moest de oude schulden die uit het ult-
voeroverschot hadden dienen te worden
bestreden, niet betalen. Het heeft belde
gedaan. Met een herinnering aan den tijd
der Mark-depreciatie, waarin men zich
„arm verdiende", zou thans kunnen ge
zegd worden, dat Dultschland zich „arm
werkt." De nog aanwezige goud- en de
viezenreserves van de Rijksbank zijn na
genoeg opgesoupeerd; de nog in het land
aanwezige, vroeger geïmporteerde grond-
stoffenvoorraden slinken en de fabrieken
worden, bij gebrek aan materiaal, met stil
stand bedreigd. Bij dit alles kan het bui
tenland niet, of slechts door dreigemen
ten, betaling erlangen van oude vorderin
gen.
Thans achtte dr. Schacht, de president
van de Rijksbank en Minister van Econo
mische Zaken, het tijdstip gekomen, om
opnieuw zijn stem te doen hooren. Niet,
om met een erkenning van Dultschlands
onmacht om te betalen de hand ln eigen
boezem te steken en een verandering van
de fataal gebleken economische politiek
ln het vooruitzicht te stellen, maar om
het buitenland verantwoordelijk te stellen
voor de moeilijkheden, waarmee Dultsch
land te kampen heeft. Reeds bij vorige
gelegenheden heeft dr. Schacht het beeld
vertoond van den gefailleerde, die zijn
crediteuren verwijt, dat zij in zijn goede
trouw hebben geloofd. Ditmaal gaat hij
echter nog een stap verder. „Duitschland
zal". zegt hij „nog langen tijd niet in
staat zijn, zijn oude schulden te betalen;
een deel ervan (welk percentage zegt hij
niet) moeten de crediteuren het maar
geheel kwijtschelden; zij hadden moeten
bedenken, dat Duitschland bij het opne
men van leeningen destijds boven zijn
krachten ls gegaan en de opbrengst heeft
aangewend voor allerlei onproductieve uit
gaven. Schlu63 dus met die oude schulden.
Wat Duitschland thans noodlg heeft, ls
nieuw geld voor de flnancieering van zijn
grondstoffeninvoer. Geeft Duitschland dus
nieuwe credieten. Zoo niet, dan gaat met
Dultschland het economisch leven van de
geheele wereld ten gronde."
Men weet nauwelijks, waarover men zich
het meest moet verbazen: het aplomb
waarmede dr. Schacht tracht, de wereld te
overbluffen, of de naïviteit, die uit de
thans gelanceerde voorstellen spreekt.
Welke garantie zou het buitenland, stelt
dat bet op het denkbeeld zou willen In
gaan, hebben, dat een eventueele opvol
ger van dr. Schacht niet op gTond van
dezelfde overwegingen, die thans voor dr.
Schacht gelden, den buitenlandschen cre
diteuren dezelfde verwijten naar het hoofd
slingert? Kunnen de in het werkverschaf
fingsprogramma van de Duitsche regee
ring opgenomen openbare werken de toets
der critiek doorstaan, bezien uit het oog
punt der productiviteit? Om nog te zwij
gen van het materiaal, dat uit het buiten
land moet worden betrokken voor bewa-
penlngsdoelelnden e.d. Terecht zou later
kunnen worden gezegd, dat het buiten
land door verleening van credieten het
Duitsche volk in staat had gesteld, boven
zijn stand te leven.
Dit alles neemt niet weg, dat de toe
stand, waarin Dultschland is geraakt, en
die van dag tot dag nog dreigt te vererge
ren, op de geheele wereldhuishouding zijn
invloed doet gevoelen. Een voortdurende
vermindering van de koopkracht van een
volk van zestig millioen zielen moet wel
tot een verdere ontwrichting van het In
ternationale handelsverkeer leiden. Hierop
speculeeren de Dultsche machthebbers
klaarblijkelijk bij hun pogingen, om het
buitenland tot verdere financieele conces
sies te dwingen. Groote kans op succes
heeft deze speculatie echter vermoedelijk
niet, hetzij dan, dat speciale waarborgen
voor de te verstrekken nieuwe credieten
kunnen worden gegeven, zoodat men niet,
zooals vroeger, van de goede trouw van
Duitschland afhangt, maar b.v. zoo noo
dlg over in het buitenland aanwezige ze
kerheid kan beschikken. Ofwanneer
een verdere verslechtering van den eco-
nomischen toestand en een daarmede ge
paard gaande groeiende ontevredenheid
der bevolking de tegenwoordige macht
hebbers zoo murw mocht maken, dat zoo
wel in financieel als ln economisch en po
litiek opzicht meer rekening wordt gehou
den met de opvattingen ln het buiten
land. Voorshands zijn wij hiervan echter,
getuige de rede van dr. Schacht, nog een
heel eind verwijderd.
De uitlatingen van Dr. Schacht hebben
den gunstigen indruk, dien de elndenjke
totstandkoming van de transferregellng
tusschen Nederland en Duitschland had
kunnen wekken, geheel te niet gedaan.
Men ziet wel ln, dat de waarde van do
vorderingen op Duitschland hoe langer hoe
twijfelachtiger wordt. De thans getroffen
regeling geldt voorloopig voor de verplich
tingen. vervallende tusschen 1 Juli 1934 en
Juni 1935. In den strijd om het percentage
van de over te maken rente heeft het
Nederlandsche standpunt gezegevierd.
Maximum zal rü. 4Vs pet. rente worden
getransfereerd, terwijl de Dultsche onder
handelaars niet verder dan tot 4 pet. had
den willen gaan. Wordt desgewensoht
meer overgemaakt, dan zal dit meerdere
worden aangewend tot gedeeltelijke terug
betaling van de hoofdsom, voor zoover het
obligaties betreft. Bij dividendbetalende
aandeelen, waarvoor de regeling eveneens
geldt, zal eventueel boven de 4'/i pet. nog
worden overgemaakt de helft van het ver
schil tusschen i'/t pet. en het hoogere
dividend. Voor rentevorderingen uit hoof
de van particuliere leeningen en hypo
theken geldt dezelfde bepaling als voor de
obligaties.
Evenals de transferregeling voor de in
het vorige jaar vervallen verplichtingen ls
ook deze regeling gebruikt voor het stimu-
leeren van den Duitschen uitvoer. Zelfs
zullen de volle bedragen verkregen moeten
worden uit den z.g. „zustitzllchen export",
terwijl dit den vorigen keer slechts voor
de helft-behoefde te geschieden. Terecht ls
er van officieuze zijde de aandacht op ge
vestigd, dat Nederland hierbij geen ver
plichtingen op zich heeft genomen, die
haar economische positie zouden kunnen
schaden en dat de regeling niet tot gevolg
heeft, dat Nederland zou moeten koopen,
wat het niet kan gebruiken. Dit neemt niet
weg, dat de handel door deze en dergelijke
regelingen hoe langer hoe meer aan ban
den wordt gelegd in een tijd, waarin de
noodzakelijkheid van een vrije ontplooiing
van het handelsverkeer voortdurend meer
aan den dag treedt.
Voor binnenlandsche beleggingswaarden
was de stemming vrij gunstig. Zoowel
staats- als gemeenteleeningen konden iets
in koers aantrekken, en ook de oude
Indische conversleleenlng was beter gedis
poneerd, wat gunstige perspectieven opent
voor de uitgifte der nieuwe conversie-
leening.
De aandeelenmarkt heeft eenerzijds
onder den Invloed verkeert van de ver
scherping van de financieele moeilijk
heden van Duitschland en aan den
anderen kant van de textielstaking ln de
Ver. Staten, die tot groote terughouding
op de New Yorksche beurs leidt. Hiermede
rekening houdende, viel het koersverloop
nog mede, al moesten sommige fondsen
eenige punten prijs geven. Beslist flauw
was de stemming voor tabaksaandeelen,
op het bericht, dat de Invoer van ruwe
tabak uit Dultschland voorloopig geheel
verboden ls, in afwachting van nadere
voorschriften voor de Duitsche impor
teurs. In verband hiermede is besloten, de
eerste najaarsinschrijving, die op 14 Sep
tember a.8. had zullen worden gehouden,
uit te stellen tot 5 October. Men hoopt
blijkbaar, dat de Duitsche autoriteiten
lntusschen een zoodanige regeling zullen
treffen, dat ondanks het groote gebrek
aan deviezen de Dultsche tabaksindustrie
ln staat zal worden gesteld, haar behoefte
aan het Sumatra-product te dekken. Men
faat hierbij uit van de redeneering,,, dat
lt product een onontbeerlijke grondstof
voor de Duitsche slgarenlndustrie vormt
en dat de regeering zich met het oog op de
werkgelegenheid niet kan permltteeren,
deze belangrijke bedrijfstak tot stilstand
te doemen.
Rubberaandeelen, die aan het .eind der
vorige week weer ln het middelpunt der
belangstelling hadden gestaan, op eeh
lichte stijging van den rubberprijs, zakten
in koers in, toen de rubbernoteering te
Londen een fractie terug liep. Hierop
volgde een nieuw herstel. Ook ditmaal
weder waren de koersfluctuaties niet in
overeenstemming met den betrekkelijk ge
ringen handel; zooals steeds bij deze in
courante waarden was het beperkte
materiaal aanleiding, dat zonder koers-
limites opgegeven koop-, resp. verkoop
orders onevenredig groote koersverschillen
veroorzaakten.
Voor aandeelen Koninklijke Petroleum
ls de belangstelling verminderd; een lichte
koersstijging kon niet worden gehand
haafd. Ook sulkeraandeelen waren onge
animeerd en zelfs het hoofdfonds, H. V. A„
veranderde weinig in koers. Van indus-
triëelen waren Philips' vrij vast gestemd.
Unilever waren aanvankelijk aangeboden,
in verband met de verdere daling van den
Pondenkoers. Met een koersherstel van het
Pond Sterling trad ook een verbetering
ln voor de aandeelen van deze maat
schappij, die, naar men weet, een groot
deel van haar beschikbare middelen in
Ponden aanhoudt met het oog op de
financiering van haar grondstoffenvoor-
ziening en die overigens ook door haar
groote Engelsche belangen direct bij de
ontwikkeling van den Pondenkoers ge
ïnteresseerd is.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop;
4"/» Nederland 101 7/8, 102 1/16.
3"/<i Nederland 88 5/8, 89 3/16.
4«/o Ned.-Indlë 100. 100 3/8.
Vin Amsterdam 98 7/8, 99 1/4, 98 3/4.
MIJ. OCEAAN.
PEISANDER, Java n. Amst., 6 Sept, te
Londen.
KON. HOLL. LLOYD.
GAASTERLAND, uitreis, pass. 7 Sapt,
Vllssingen, van Antwerpen.
KON. NED. STOOMBOOT MIJ.
TRITON, 6 Sept. van Hamburg te Amst.
BENNEKOM, uitreis, pass. 6 September
Dungeness.
SIMON BOLIVAR, 7 Sept. van Amst. naar
W. Indië.
COTTICA, 6 Sept. van Paramaribo naar
Amst.
JUNO, 6 Sept. van Triest n. Fiume.
ORESTES, 6 Sept. van Salonlca te Izmir.
ORPPHEUS, 7 Sept. van Gothenburg te
Aarhuus.
STELLA, 6 Sept. van Malaga te Alicante.
VULCANUS, 6 Sept. van Cathagena naar
Genua.
MEROPE. 7 Sept. van Amst. te Capelle a,
d. IJssel.
SILVER—JAVA—PACIFIC LIJN.
KOTA INTEN, 6 Sept. van Singapore n.
Pacific Kust.
JAVA-CHINA-JAPAN LIJN.
TJISADANE, 6 Sept. van Shanghae te
Manilla.
TJISALAK, 6 Sept. van Shanghae n. Java.
ROTT. LLOYD.
KOTA GEDE, thuisreis, pass. 6 Sept, njn,
3 u. Kaap del Armi.
SIANTAR, thuisreis, pass. 6 Sept. n.m. 8 u.
Point de Galle.
PALEMBANG, ult., pass. 6 Sept. Kaap Bon.
ROTTERDAM—Z. AMERIKA LIJN.
ALWAKI, 6 Sept. van R'dam n. Hamburg,
JAVA—NEW YORK LIJN.
DJAMBI, 6 Sept. van Java te New York.
HOLLAND—AMERIKA-LIJN.
BOSCHDDK. thuisreis, 6 Sept. van
Havana.
BREEDIJK, 6 Sept. van Baltimore te
Rotterdam.
KON. PAKETV. MIJ.
NIEUW ZEELAND, 6 Sept. van Sydney te
Melbourne.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
NIJKERK, 7 Sept. van Antwerpen te
Rotterdam.
KLIPFONTEIN, 6 Sept. van Mozambique
naar Port Amelia.
MIJ. NEDERLAND.
JOHAN DE WITT, thuisreis, 6 Sept. van
Villefranche.
TANIMBAR, uitreis, 6 Sept. te Belawan.
0
DIVERSE STOOMVAARTBERICHTEN.
WINTERSWIJK, 6 Sept. van R'dam te
Bart.
SPAR, 6 Sept. van B. Aires n. Villa Con-
stitucion.
BATAVIER V, 7 Sept. van R'dam te Gra-
vesend.
HARDENBERG, Archangel n. R'dam, pass.
5 Sept. Bergen.
GRUTTO, 6 Sept. van R'dam te Londen,
HENNIE, 5 Sept. van Portland n. Letter-
kenny. ,1
ALUDRA, R'dam n. Australië, pass. 6 Seps.|
Bevezier
JOBSHAVEN, 6 Sept. van Bahia n. Ant-|
werpen.
4% Rotterdam 971/2, 98, 97 5/8.
Deli Batavia MIJ. 161. 151, 1541/2.
Dell Mij. 141, 132, 133.
Senembah Mij. 138 1/2, 134, 1351/2
Amsterdam Rubber 104 1/4, 100 1/2,,103 8/'
Indische Rubber 102, 95 3/4, 100 3/4.
Oost Java Rubber 129, 125, 128 1/2.
Deli Batavia Rubber 78, 74 5/8, 77 3/4.
Vico 79 1/2, 76 1/4, 79 1/2.
Handelsver. „Amsterdam" 174 3/4. i'«
Kon. Petroleum 157. 153 3/4, 155 1/2.
Aku 37 1/4, 33 1/2, 34 3/8.
Philips 217, 221, 219 1/4.
Ford Automobielfabr. 199, 195, 201 1/2-
Unilever 68, 66 3/4, 71.
2-4
