75**® Jaargang WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1934 No. 22840 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN STADSNIEUWS. VERKEERS-PUZZLE BUITENLAND. Het voornaamste Nieuws van heden. binnenland. buitenland. LEIDSCH DAGBLAD PJRIJS DER ADVERTENTIENt] 60 Cts. per régel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentlën 35 Cts. per regel. Kleine advertentlën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor ëventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. BewUentummer 6 Otè. s» Bureau NoofSeinekpMn -■» Telefoonhummuts voor Directie eb Administratie 2500 Redactie 1507. PoetdkèsfWt»-«« Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. DEZER €OÜR"ANT>! .Voor Leiöeta pér 3 niaaniSen f.2.35; pier week 1.0.18 Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per Week „0.18 Franco per post f.2.35 ^-portokosten. nummer bestaat uit DRIE bladen EERSTE BLAD. VOLKSZANGAVOND „EX ANIMO". Een enthousiaste stemming. Nauwelijks ls het nieuwe seizoen be gonnen. of de Chr. Zangvereenlglng „Ex Animo" trad met Kerk- en Kinderkoor veer ln volle actie, terwijl ditmaal ook publiek daarin betrokken werd. Naar meenen iets nieuws voor onze stad, al Sadden wij hier wel eens Arnold Spoel op gezoek, die op het gebied van volkszang- avonden een algemeene en ongeëvenaarde reputatie heeft! Is van den heer de Wolff, den ijveri- dlrlgent van „Ex Animo" goed gezien een dergelijke uitvoering te organi seren. De lust tot zingen wordt er bij velen, die zich tot nu toe slechts tot de toehoorders rangschikten, door aangewak kerd en ook zij gaan begrijpen hoe heer- het zèlf-zingen eigenlijk is. Met een kort inleidend woord van den beer de Wolff werd, na de marsch „Goede Kameraden", gespeeld door de Chr. Harm. .Devote" uit Leiderdorp, die voor de begeleiding zorgdroeg, begonnen. Het waren meerendeels zeer bekende psalmen, gezangen en liederen, die op het program stonden, zoodat een ieder onmiddel- uit volle borst kon meezingen, 't Stemde tot groote voldoening, dat men zoo kranig deed: het „Frisia non tantat" bleek gisterenavond wel zeer problematisch! De moeilijkheden op een avond als deze tullen voor den dirigent echter pas komen, wanneer hij minder bekende liederen zal moeten instudeeren. Ook nu gaf hij hier tn daar reeds enkele nuttige aanwijzingen, r.n. wat het tempo en de nuanceeringen betrof en deed daarmee goed opvoedend werk. Zijn frissche, opgewekte tempi vie len op, hoewel op den duur absoluut naar meerdere verfijning aangestuurd moet worden, zonder dat de zang lijzig" be hoeft te zijn. Een zeer groot bezwaar hebben wij echter tegen het beleiden door een har- moniegezelschap. hóe verzorgd dit overi gens op zichzelf door „Devote" gedaan werd. Doch de bezetting en daardoor de klank ls veel te zwaar, dan dat het als accompagnement voor ongeoefende, Ja zelfs geoefende stemmen zou mogen gel den. Op zulk een wijze gaat elk streven naar verfijning teloor; men zingt te hard en van eenigeriei nuanceering kan tè moeilijk sprake zijn. Gelijk op andere door ons bijgewoonde volkszangavonden is vleugel of piano hier het aangewezen instrument. Wij hopen dan ook stellig, dat met deze opmerking in de toekomst reke ning gehouden zal worden! Immers: de zang moet hoofdzaak blij ven en met een flink aangepakte pianobe geleiding behoeft men geen angst te hebben, dat deze in het massale geluid verloren zal gaan. Na bestond af en toe het gevaar, dat het omgekeerde het geval was. Voor het overige konden wij deze eerste proeve als geslaagd beschouwen, al zal de leider nog voor meer discipline moeten zorgen. De gewenschte stilte trad nog lang niet onmiddellijk in, doch bij meer dere ervaring, zoowel bij den dirigent als het publiek, dat de Stadsgehoorzaal ge heel vulde zal dat wel losloopen. Voor het welslagen van een avond als deze hangt veel, zoo niet alles af van den organisator. Wij mochten constateeren, dat het den heer de Wolff reeds aardig is gelukt, de juiste enthousiaste stemming op te wek ken: nog wat meer routine en 't kan met de volkszangavonden „crescendo" gaan! LEIDSCHE SPEELTUINVER. „ZUIDER KWARTIER" EN VER. „ONZE TUIN". Potplanten-tentoonstelling. De Vereeniging „Onze Tuin" ontstaan uit leden-bewoners van de Bouwvereeni- ging „Ons Doel", welke sedert 1928 met groote energie en succes den tuinwedstrijd ln genoemde bouwvereeniging organi seert, ls in 1932 overgegaan tot het orga- niseeren van een potplanten-kweekwed- strijd voor kinderen van 6 tot 14 jaar. Het eerste jaar bij wijze van proef met éénjarige zaadpianten; het succes hier van was zoo groot dat het bestuur besloot voor het jaar 1933 stekken aan te koopen van Geraniums, Fuchsia en Begonia's. De wedstrijd 1933 waaraan wat meer bekendheid was gegeven, had een aller verwachtingen overtreffend succes. Op 16 October 1933 werd met het be stuur van de Leidsche Speeltuinvereeni- ging „Zuiderkwartier" een gecombineerde bestuursvergadering gehouden, waarin het besluit werd genomen om den kweëkwed- strijd 1934 te combineeren, zoodat deze thans uitgaat van de Vereeniging „Onze Tuin" en de Leidsche Speeltuinvereeniging •■Zuiderkwartier" en gehouden zal worden ?P Vrijdag 7 Sept. en Zaterdag 8 Sept. a.s. de Speel- en Theetuin „Oud-Hortus- öcht" aan den Witte Singel. Vrijdag 7 Sept. te 8 uur namiddag wordt tc tentoonstelling van dezen wedstrijd geopend en zal op Zaterdag van 10 uur v.m. tot 8 uur n.m. voor belangstellenden gratis toegankelijk zijn. .Zaterdagavond te 8'/i uur heeft de prijs uitreiking plaats door den heer .7. Jonker, opzichter bij de Gemeente-plantsoenen. Hierna zal voor alle aanwezigen een gratis bloemen verloting plaats hebben. OUDERAVOND CHR. FRÖBELSCHOOL HEERENSINGEL. Herdenking van het 10-jarig bestaan. In het gymnastieklokaal van de School Lusthoflaan is een ouderavond gehouden ter herdenking van het tienjarig bestaan van de Chr. Fröbelschool aan den Heeren- singel. Geen plaats was onbezet, toen de voor zitter, de heer T. S. Goslinga, den avond opende door te laten zingen Ps. 77:7 en het lezen van Ps. 8. waarna hij voor ging in gebed. In een kort openingswoord heette hij alle aanwezigen hartelijk welkom en zeide verheugd te zijn over de groote opkomst, welke getuigde van liefde en medeleven met de school. Nadat het personeel der school op ver dienstelijke wijze een tweetal liederen ten gehoore had gebracht, sprak de voorzitter een herdenkingswoord, waarin hij de op richtingsgeschiedenis der school releveer de. Op 16 Mei 1924 werd mej. N. de Rave tot hoofd der school benoemd en op 1 Sep tember 1924 werd de school geopend met 116 leerlingen, welk aantal spoedig tot het maximum van 150 werd opgevoerd. Sedert dien ls de school vrijwel steeds door het maximum-aantal leerlingen bezocht en zijn er zelfs tijden geweest, dat meer dan 50 kinderen ingeschreven stonden op de wachtlijst. Wel was dus in een behoefte voorzien, De school heeft zich in dit stads kwartier een plaats veroverd in de harten van vele ouders, die niet licht kan worden uitgewischt. Spr. eindigde met hartelijke woorden van gelukwensch te spreken tot mej. de Rave, die nu 10 jaren hoofd der school is en tot mej. v. d, Brink, die ook 10 jaar aan de school verbonden is. eerst als kweekelinge en later als onderwijzeres. Door een der bestuursleden werden hartelijke woorden van dank gesproken tot den voorzitter, die 10 jaar lang het presidium waarneemt. Namens bestuur en ouders dankte hij hem voor het vele werk in die Jaren verricht en hij hoopte, dat de wensch zijns harten in vervulling moge gaan dat ook in een ander stadskwartier een Fröbelschool moge worden gesticht. Een daverend applaus bewees de instem ming van de vergadering met deze woor den. Na een pauze kreeg mevr van Zullen het woord om namens de dameskrans „Clara Dozy" haar gelukwenschen over te brengen. Zij memoreerde de hartelijke genegenheid, die „Clora Dozy" voor de Fröbelschool koestert en deelde mede, dat als geschenk van de krans werd aange boden de verbouwing van het „spreek kamertje van mej. de Rave tot 'n „spreek kamer". terwijl zij tevens een pianokruk aanbood. Uit de ouders der school had zich een commissie gevormd om het 10-jarig be staan der school niet onopgemerkt te la ten voorbijgaan. Namens deze commissie voerde de heer Laman het woord. Als re sultaat van het werken der commissie kon aan het bestuur de stoffeering van de nieuwe kamer van het hoofd der school worden aangeboden. Bovendien verraste de commissie uit de ouders de dames, die 10 jaar lang haar beste krachten en gaven aan de school hadden besteed, de dames de Rave en v. d. Brink, elk met een schit terende bloemenmand. Nog hield de stroom van gelukwenschen en geschenken niet op, want namens de familie de Rave werd bij monde van een der dochters aan het bestuur een schil derij aangeboden. Namens de dameskrans „Clara Dozy" huldigde daarna mevr. Goslinga haar pre sidente mej. de Rave en de andere jubi- laresse mej. v. d. Brink en bood hen een prachtige tuil rozen aan. Het personeel der school gaf daarna 'n bijdrage .Set wandelend Museum", dlat, gehoord de daverende lachsalvo', zeer in den smaak viel. Vervolgens was het woord aan mej. de Rave, die allereerst allen, die haar gehul digd hadden, hartelijk dankte voor de goede woorden en gelukwenschen tot haar en mej. v. d. Brink gericht. Zij gaf een kort overzicht der school, waarvan het eerste gedeelte werd toege licht met plaatjes uit de tooverlantaarn. Na een pauze, waarin wederom versna peringen werden rondgediend, zong het personeel nog een tweetal liederen en droeg de heer Laman een gedicht voor, waarnaar met onverdeelde aandacht werd geluisterd. Tenslotte werd nog door het personeel een tableau vertoond, dat schitterend slaagde. Nadat de heer De Ble in dankzegging was voorgegaan, sloot de voorzitter dezen buitengewoon goed geslaagden ouder avond. SCHOOLKINDERVOEDING. De verhoogde subsidie door G. S. goedgekeurd. Zooals bekend, besloot de Gemeenteraad de subsidie aan de Vereeniging School kindervoeding en -kleeding met f. 5000. te verhoogen Naar wij vernemen, is de goedkeuring van Ged. Staten thans inge komen en zal vanaf Maandag a.s. weer dagelijks voeding worden verstrekt aan degenen, die daarvoor in aanmerking komen. a ■o Rapenburg P Kort Rapenburg ID ID 4) O Een lezer vraagt onze meening omtrent het bovenstaande probleem; een situatie, welke zich tientallen malen per dag op het kruispunt van Breestraat, Rapenburg en Noordeinde voordoet en waarvoor geen logische oplossing mogelijk schijnt. Wanneer A, B, C en D inderdaad precies gelijktijdig aan het kruispunt arriveeren, heeft geen hunner het recht van voor rang en moet dus de verkeersagent P in grijpen. Zoodra deze het verkeer uit het Noord- einde heeft vrijgegeven, zou hij gevoege lijk kunnen verdwijnen, aangezien daar na achtereenvolgens B, C en D aan de beurt zijn om hun weg te vervolgen. Men verlieze evenwel niet uit het oog, dat de regel „het verkeer van rechts gaat voor" aUeen geldt, wanneer twee wegge bruikers op hetzelfde tijdstip aan het kruispunt naderen. Is in het hierboven geschetste geval D het eerste aan het kruispunt en bevindt C zich nog op eenigen afstand van den hoek. dan heeft D het recht van den weg ondanks het feit, dat C van rechts komt! Bij minimale verschillen in het tijdstip van aankomst, verdient het evenwel aan beveling aan het rechtsche verkeer voor rang te verleenen! DE ALGEMEENE TOESTAND. Rusland en de Volkenbond Fransch memorandum over de Saar Minderhedencongres. De Zwltsersche bondsraad heeft één stemmig, op voorstel van zijn politiek de partement en van de delegatie voor buiten- landsche aangelegenheden, besloten, dat de Zwitsersche volkenbondsdelegatie bij de stemming ter Volkenbondszitting over de opneming van de sovjet-unie in den Vol kenbond. „neen" zal zeggen. De Grieksche minister-president Tsal- daris heeft in een interview met de „Joumal de Genève" verklaard, dat ook Griekenland beslist tegen de opneming van Rusland in den Volkenbond zal stem men, daar die opneming het internationale communisme zou legaliseeren en sanction- neeren. In Griekenland is bovendien groote ver ontwaardiging ontstaan wegens een be richt uit Moskou, dat de historische Griek sche kerk van Sint Nicolaas aldar op last van de Sovjet-autoriteiten moet worden afgebroken. De kerk en de bijgebouwen, die eveneens moeten worden afgebroken, behooren tot het beroemde klooster op den berg Athos. De geestelijkheid der kerk en de Grieksch- Orthodoxe kerk hebben bij de Sovjet- regeering geprotesteerd op grond van het feit, dat deze order der autoriteiten een schending beteekent van de waarborgen, die gegeven zijn voor de godsdienstvrijheid in de Sovjet-Unie en voor de bescherming van de minderheden en buitenlandsche kerken. Daarentegen zal Polen voor de sovjets stemmen. De houding van België zal eerst te Genève worden bepaald. Het Fransche ministerie van buiten landsche zaken publiceert de aide-mé- moire, gericht tot de commissie van drie en alle leden van den Volkenbondsraad, nopens de verschillende problemen, ge steld door het plebisciet in het Saargebied, waarvan het ten spoedigste een onderzoek en de oplossing wenscht, ten einde te ver mijden, dat de tijdsruimte tusschen de volksstemming en 't nieuwe regiem wordt verlengd. Uitgaande van de drie door het verdrag van Versailles gestelde hypothesen, spreekt de Fransche regeering, die in geval van een vereeniging met Frankrijk bereid is aan alle inwoners van het gebied, zonder onderscheid van taal, ras of godsdienst, dezelfde rechten te verzekeren als aan de Fransche staatsburgers, den wensch uit, dat een overeenkomstige bepaling zal worden opgenomen in de door den Raad te nemen beslissingen. In geval van een status quo zou Frank rijk het wettig achten, dat de bevolking van het Saargebied werd geroepen mede te werken aan het toekomstig regiem, en I het zou accoord gaan met de bepaling, dat rekening werd gehouden met de reeds door het Saargebied geuite wenschen, strek kende tot het openhouden der mogelijk heid eener wijziging van het statuut, ten einde eventueel met de lessen der practijk rekening te kunnen houden. Het ls de taak van den Volkenbond de geschikte maatregelen te onderzoeken, ten einde de handhaving der verkregen rechten te ver zekeren. Ten slotte zou Frankrijk bereid zijn een groot gedeelte der mijnen op billijke voor waarden af te staan aan het Saargebied zelf. Voor het geval van een vereeniging met Duitschland spreekt Frankrijk den wensch uit, dat de waarde der mijnen zal worden vergoed. Het is van oordeel, dat het Fran sche geld. dat in het Saargebied circu leert, zou kunnen dienen voor de regeling der buitenlandsche schulden, en het acht het van belang, dat het totale bedrag daarvan wordt vastgesteld Ten slotte is Frankrijk bereid alle an dere voorstellen der commissie van drie te bestudeeren in den traditioneelen geest van internationale samenwerking. Gisteren is onder leiding van den voor zitter Wilfan in het bondshuis te Bern het tiende Europeesche minderhedencon gres geopend. Ook Basken en Catalanen waren aanwezig. Op de agenda staan o. m. het Poolsche voorstel tot uitbreiding van de bepalingen ter bescherming der min derheden om de kwestie, of men van Rus land bij zijn intrede in den Volkenbond een verklaring over de minderhedenbe scherming zal verlangen. Na zijn openingsrede diende de voorzit ter een motie in, waarin het congres ver klaart, dat hij vasthoudt aan zijn eisch lot verwerkelijking der nationaal-cultu- reele vrijheid voor iedere volksgroep in iederen staat en waarin het zijn waar schuwende stem verheft in verband met de van dag tot dag groeiende tegenstel lingen tusschen de volken. ENGELAND. Het congTes van het Engelsche vakverbond. Citrine, de secretaris van den raad van het vakvereenigingscongres, dat te Wey mouth bijeen is, verklaarde, dat in de af- geloopen week de internationale federatie der vakbonden en het internationaal handelssecretariaat, die tegen het fascisme zijn, vijf uur lang met gesloten deuren be raadslaagd hebben over de middelen tot bestrijding van het fascisme. Spreker zeide te verlangen, niet genood zaakt te worden, thans onvoorzichtige me- dedeelingen dienaangaande te doen, welke voor de veiligheid der bestrijders van het fascisme in Duitschland en elders noodlot tig zouden kunnen zijn. Citrine werd door de gedelegeerden le vendig toegejuicht. Huldiging van H. M. de Koningin door Noorse he padvindsters. (Binnenland, 3o Blad.) Middenstands-vergaderingen in de hoofdstad. (Binnenland, 3e Blad.) De Raad van State behandelde heden het beroep van de gemeente Den Haag inzake de gemeentelijke garantie voor een sportbondsenbad; de beslissing volgt later (Laatste Berichten, le Blad.) Rondom de toelating van sovjet-Rusland tot den Volkenbond. (Buitenland, le Blad) Fransch Saar-memorandum gepubli ceerd. (Buitenland, le Blad.) Groot Nazi-congTes te Neurenberg. (Bui tenland, le Blad.) De textielstaking in Amerika is nog verre van algemeen. (Buitenland en Tel., le Blad.) DUITSCHLAND. Het Nazi-congres te Neurenberg. Duizenden en duizenden leden van do nationaal-socialistische partij zijn gisteren te Neurenberg aangekomen. Om kwart over vijven gistermiddag is Hitier zelf per vliegtuig eveneens in de oude stad gear riveerd, die geheel aan het congres is ge wijd. Hij was vergezeld van Goebbels en van zijn adjudant. Op het vliegveld werd, hij door tal van leidende persoonlijkheden uit de partij verwelkomd. Op den weg van het vliegveld naar het hotel verdrong zich overal een groote menigte, die den Fuehrer toejuichte. Voor het hotel Deut- scher Hof stond reeds sinds uren een dui zendkoppige menigte te wachten. Bij da aankomst en later, toen Hitier zich op het) balkon vertoonde, werd er langdurig ge juicht. Men zong het Duitschlandlied en het Horst Wessellied. Er hebben gisteren twee persconferen ties plaats gehad: dr. Dietrich sprak tob de Duitsche journalisten en dr. Hanf- staengel tot de buitenlandsche. Dietrich gaf een overzicht van alles wat het nieuwe regiem reeds gerealiseerd heeft, vooral op sociaal gebied. Hij wees op de verminde ring van werkloosheid, op de prestaties van het werk Kracht door Vreugde, dat duizenden jonge Duitschers in staat heeft gesteld hun land te leeren kennen, op de hulp en steun aan de moeders van talrijke gezinnen, die in staat gesteld worden ge durende een kleine vacantle eenige rust te genieten, enz. enz. Hanfstaengel drong er tegenover de bui tenlandsche journalisten op aan, dat zij niet te veel naar de oogenblikkelijke si tuatie zouden oordeelen. Een historische blik is noodig om werkelijk te begrijpen wat er gebeurt: men moet daarbij even zeer rekening houden met het verleden en met de toekomst als met het heden. Hanfstaengel heeft de journalisten toe gesproken in het Germaansche museum, waar vele werken van Dürer zijn tentoon gesteld. Hij besloot zijn rede met een ver wijzing naar de echt Duitsche symboliek van Dürers twee meest beroemde spreu ken: Melancholia en Retter, Tot und Teufel, die hij als de hoogste artistieke uitbeelding van het dubbele wezen van den Duitschen mensch beschouwt. Op uitnoodiging van den Fiihrer en rijkskanselier nemen, behalve de rijksmi nister van buitenlandsche zaken von Neu- rath en staatssecretaris von Bülow, als eeregasten aan het congTes te Neurenberg van de nationaal-socialistische partij deel de Duitsche ambassadeurs uit Londen. Parijs, Rome en Moskou, alsmede de ge zanten te Den Haag, Sofia, Warschau, Bern, Brussel, Boedapest en Stockholm, alsmede de Duitsche consulgeneraals te Zürich, Danzig en Milaan. Het Congres is hedenmorgen 11 uur ge opend met een rede van Rudolf Hess. Daarna zal Julius Streicher, de gouwleider van Midden-Franken de gasten welkom heeten en vervolgens zal de gouwleider Wagner een groote richtinggevende prin- cipieele proclamatie van den leider Hitier voorlezen. Morgen spreekt Göbbels, over de propaganda. Vrijdag spreken Dorré, Lay en Rosenberg. De partijdag wordt Dins dag 10 Sept. te 6 uur gesloten met een rede van Hitier, welke als het hoogtepunt van het congres wordt beschouwd. In de proclamatie van Hitier wordt o.m. het volgende gezegd: Sedert de eerste partijdag van Muen- chen zijn slechts iets meer dan II jaar verloopen. Ook buitenstaanders zullen van den zesden partijdag der beweging de vierde in Neurenberg een indruk krijgen van de macht der beweging en de bijzon dere geaardheid van haar wezen zoowel als van haar organisatie. Er bestaat ter wereld vrijwel geen demonstratie van po- litieken aard, die zoozeer als deze karak teristiek de heerschende politieke idee en de daarin gefundeerde staatsmacht, tot uiting brengt. Wij hebben waarlijk recht terug te kijken op vijftig weken waarin meer en grootere dingen zijn geschied dan menigmaal in vijftig jaren van vroegere

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1934 | | pagina 1