75ste Jaargang
DINSDAG 4 SEPTEMBER 1934
No. 22839
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
SCHEEPSVERBINDINGEN.
VERKEERS-PUZZLE.
BUITENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags-en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal -woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.36; per week f.0.13
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.-18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
DE LUCHTPOST NAAR INDIË.
De directeur van het P.T.T.-kantoor
Ëhier maakt bekend, dat met Ingang van
6 September a.s. de luchtdienst Amster
dam—Bandoeng een herfstdienstregeling
ral volgen en later dan thans van Schiphol
ral vertrekken.
Correspondentie, bestemd om met ge
noemden dienst te worden vervoerd, kan
aan het hoofdkantoor Donderdags uiterlijk
tot 2.40 en in de bijbussen Woensdag
avonds uiterlijk vóór de laatste lichting op
dien dag worden ter post bezorgd. Het
verdient echter aanbeveling bedoelde cor-
jespondentle reeds vroeger ter post te
bezorgen.
o
TERUG NAAR HET VADERLAND.
Gisteravond keerde met den trein, die
om 18.56 van hier naar Utrecht vertrekt,
een aantal Hongaarsche pleegkinderen uit
de omstreken van Leiden weer naar Boe
dapest terug. Te Utrecht vertrokken met
den trein naar Boedapest in het geheel
120 pleegkinderen.
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR RIJNLAND.
De eerstvolgende vergadering der Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor Rijn
land zal morgenmiddag gehouden worden
om 2.30 uur, in de vergaderzaal der Kamer,
6tatlonsweg 43.
De agenda luidt:
1. Opening. 2. Notulen. 3. Ingekomen
stukken. 4. Mededeelingen. 5. Vaststelling
begrooting 1935. 6. Vaststelling lijst sub
sidies voor 1935. 7. Verbindendverklaring
ondememersovereenkomsten. 8. Bespre
king van resultaten der enquête inzake
mogelijkheid van verruiming van het
openstellen op Zondag van enkele soorten
van winkels en het terzake te geven advies.
Verzoek aan Zijne Excellentie den Mi
nister van Economische Zaken om de
moeiiykheden van het Nederlandsche
Visscherij-Proefstation te willen onder-
soeken teneinde de gerezen misverstanden
too mogelijk uit den weg te ruimen. 10.
Rondschrijven aan gemeentebesturen in
bet district der Kamer inzake ventvergun
ningen. 11. Rondvraag. 12. Huishoudelijke
vergadering. 13. Sluiting.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Opheffing. H. van der Vliet, Hoofdstraat
252, Sassenheim, slagerij.
Nieuwe inschrijving: ,,De Toekomst",
Nieuwe Beestenmarkt 8, Leiden, café.
Eigenaar: H. M. A. Hoogenstraaten, Oegst-
geest. Procuratiehouder: C. W. Lodders,
Leiden.
Wijzigingen. Visser's Luxe Autoverhuur,
Haagweg 52, Leiden. Ingetrokken is de
volmacht van: D. S. Ph. Visser, d.d. 3
September 1934.
L. Rotteveel en Zonen, Hoofdstraat 311,
Sassenheim, kweeken van en handel in
bloembollen, planten, enz. Uittredend ven
noot: C. Rotteveel, Sassenheim, dd. 15
Juni 1934.
L. C. Jongenburger, v. Mandersloostraat
tO, Alphen a. d. Rijn, winkel in manufac
turen. Overleden eigenaar: L. C. Jongen-
burger, Alphen a .d. Rijn. Nieuwe eigena
resse: Wed. A. JongenburgerKoomans,
Alphen ad. Rijn.
DE HANZE IN HET BISDOM HAARLEM.
De wethouder van Onderwijs, mr.
Tepe is verhinderd morgen spreekuur te
houden.
Met ingang van 16 September a.s. is
eervol ontslag verleend aan den heer N.
Ton, concierge van het hypotheek- -en
kadastergebouw alhier.
Op Vrijdagavond 7 September en
Zaterdagmiddag en -avond 8 September
tal, evenals de laatste jaren altijd het
seval was, een kleine tentoonstelling van
hand- en vakteekenen gehouden worden
in het Vrijz.-Chr. Federatiehuis, Gerecht
10. op de uren, zooals in de heden
eeplaatste advertentie is aangegeven.
De navolgende passagiersschepen zijn
Woensdag 5 September radiotelegrafisch
'e bereiken via het kuststation Scheve-
hingen Radio.
Alchiba, Alphacca, Chr. Huygens, Co-
lombia, Costa Rica. Flandria, Indrapoera,
Johan de Witt. Johan van Oldenb., Kota
Cede, Kota Tjandi, Orania, Marn. van
Aldegonde. Poelau Laut, Poelau Roe-
blah, Poelau Tello, Sibajak, Statendam,
Veendam.
Behalve bovengenoemde passagiers
schepen zijn de meeste Nederlandsche
Juchtschepen eveneens via Scheveningen
Radio te bereiken.
Bij verzending van een radiotelegram
Ji' Scheveningen Radio bedragen de to-
"ie kosten 44 et. per woord.
De Centrale Raadsvergadering.
In Huize „De Liefde" te Amsterdam is
heden de centrale raadsvergadering ge
houden van de Hanze in 't Bisdom Haar
lem.
Bij de opening der vergadering wees de
voorzitter, de heer C. J. Struijcken er op,
dat in de bijeenkomst geen inleidingen
zullen gehouden worden, omdat aan de
vergadering 'n bezoek aan de „Almitento"
is vastgekoppeld.
Vervolgens herdacht spr. in treffende
woorden het overlijden van de Koningin-
Moeder en van Prins Hendrik.
Spr. herinnerde hierna aan de misère
met de Winkelsluitingswet.
Minister Verschuur trad om gezond
heidsredenen ai. De wijziging in de Win
kelsluitingswet. die neerkwam o.m. op wat
meer verkoopgelegenheid op Zondag voor
slechts enkele branches, die zeer bijzon
der door de crisis werden geteisterd, bleef
liggen. Minister Colijn wenschte deze wij
ziging om principieels redenen niet uit
te voeren. Zoo moest worden gewacht op
den nieuwen minister mr, van Steem-
■berghe, die tot eerste taak kreeg 'n einde
te maken aan deze misère en de winkel
sluitingswet, in alweer gewijzigden vorm
in het staatsblad te brengen.
Inmiddels hopen wij. dat de nieuwe mi
nister ons zal helpen zoo goed mogelijk
door dezen zwanen tijd heen te komen.
Het beste en meest afdoende zou dit kun
nen gebeuren door het invoeren van de
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, in
welke richting steeds meer wordt geduwd
en gedrongen.
Op dit oogenblk kunnen wij echter
niets anders doen dan een afwachtende
houding in deze aannemen.
Zoo ook ten opzichte van het ingedien
de wetsontwerp tot wettelijke regeling
van de overeenkomst van koop en verkoop
op afbetaling, alsmede tot regeling van
het afbetaiingsbedirijf.
Vargeten mag natuurlijk niet worden,
dat ook de regeering in deze tijden voor
'n buitengewoon moeilijke en verantwoor
delijke taak is gesteld. Tracht zy aan den
eenen kant de binnenland^che markt ge
zond te houden of te maken door haar
contingenteeringspolitiek, waarin feitelijk
de behoeftefactor een groot rol speelt, aan
den anderen kant heeft zti getracht zy
het .schuchter" den middenstand te
helpen door den Crisis-creddetsteun. die
echter naar wij meenen den middenstand,
althans in dezen opzet en op deze voor
waarden niet voldoende zal kunnen hel
pen.
Inmiddels houdt de malaise aan en heeft
by velen onzer het water tot de lippen
gebracht, bij anderen spoelde het er over
heen en zij gingen onder, dikwijls na ja
ren van heel veel zorg.
Spr. memoreerde in dit verband eenige
mededeelingen, verstrekt door het Cen
traal Bureau van Statistiek.
Het is bemoedigend zegt spr. dat on
danks de donkerte dezer tyden er toch
nieuw leven en actie ritselt in onze mid-
denstandsbeweging.
De Almitento, de Algemeene Midden
stands-Tentoonstelling. hier in Amster
dam. is daarvoor wel een zeer duidelijk
bewijs.
Een ander verblijdend feit is in aan
sluiting met onze enquête, de ministerieele
circulaire betreffend nevenwerkzaamheid
door ambtenaren. Langen tijd reeds voe
ren wij strijd tegen de onbillijkheid, dat
menschen met een behoorlijk en mensch-
waardig inkomen tevens trachten door het
drijven van handel meer te verdienen en
daardoor anderen het levensbestaan. zoo
niet onmogelijk, dan toch zéér moeilyk
te maken Onze enquête daartoe ingesteld
zal er zeker toe bijdragen, aan deze on
billijkheid geheel en al een einde te ma
ken.
Steeds meer en meer begint men te be
seffen, dat in deze dagen alleen langs den
weg der organisatie nog iets te bereiken
valt.; dat men als enkeling zeker niet
staande kan biyven en dat wij dus in
onderling begrypen gezameniyk onze be
weging hebben op- en uit te bouwen.
Maar daarbU wil spr. een ding nog eens
sterk onder de aandacht brengen en dat
is dat wy by den strijd om onze mate-
rieele belangen, het geestelyke belang niet
mogen vergeten: niet mogen vergeten, dat
er Een is. Die uitkomst kan geven, maar
Die ook gediend wil zijn.
DE ALMITENTO.
Ontvangst van den Middenstandsraad.
Gisteren vergaderde de Middenstands-
raad te Amsterdam.
De Raad bracht in het namiddaguur
een bezoek aan de Almitento, waar het
uitvoerend comité ter begroeting aan
wezig was. In een der zalen van het groote
restaurant werd een tea aangeboden en
heette de heer C. E. J. Verbeek, voorzitter
van he uitvoeend comité der Almitento
de leden van den Middenstandsraad wel
kom. De voorzitter van den Middenstands
raad, A baron van Wijnbergen, dankte
i voor de ontvangst.
INSTALLATIE VAN DEN NIEUWEN
BURGEMEESTER VAN ARNHEM.
Gistermiddag is de nieuwe burgemeester
van Arnhem, de heer H. P. J. Bloemers,
tevoren burgemeester van Groningen, in
een plechtige zitting van den gemeente
raad geïnstalleerd. De installatie werd bij
gewoond door de afgevaardigden van de
gemeentebesturen van de omliggende ge
meenten van Arnhem en door het dag.
bestuur van de gemeente Groningen, n.l.
de wethouders J. Reynink, N. de Jager, dr.
van der Hoeven en den gemeentesecretaris
mr. M. J. Wolthers. De waarnemend-bur
gemeester van Groningen, wethouder
Rugge, was door een ziektegeval in zijn
familie niet aanwezig.
Den nieuwen burgemeester werd de
ambtsketen omgehangen door den oud
sten wethouder den heer W. J. H. M.
Meyer, die een rede uitsprak, welke door
den heer Bloemers werd beantwoord.
KOLONEL KLONTJE 80 JAAR.
Gisteren herdacht de reserve-kolonel
der infanterie b. d., de heer A. Klontje,
die zich na zijn pensionneering aan tal
van instellingen ten behoeve van min
dere militairen wijdde, en thans nog voor
zitter is van het Comité, dat het bekende
„Grijze Huis" te Putten beheert, zijn
tachtigsten verjaardag.
Talrijk en veelzijdig waren de bewijzen
van belangstelling dien den jarige gisteren
te zijnen huize gewerden. De Minister van
Defensie, Dr. L. N. Deckers, zond een
eigenhandig felicitatie-schryven. Vele
telegrammen en schriftelijke gelukwen-
schen o.a van „Het Grijze Huis", uit de
geboorteplaats van den jarige, Schiermon
nikoog, als mede tal van bloemstukken
bewezen, dat men het werk, dat de heer
Klontje tot op hoogen leeftijd met opge
wektheid blijft verrichten op hoogen prijs
stelt.
o
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. besluit is met ingang van
1 October 1934: aan W. P. C. Molenaar,
directeur van het Huis van Bewaring te
Winschoten, en J. B. Becker, directeur van
het Huis van Bewaring te Tiel, eervol
ontslag verleend in verband met een be
noeming tot een andere functie; benoemd
tot directeur van het Huis van Bewaring
te Winschoten J. Slot, commies ter directie
bij de gevangenissen te Roermond; be
noemd tot directeur van het Huis van Be
waring te Tiel A. D. W. Keizer, commies
ter directie bij het Huis van Bewaring te
Utrecht.
UIT NED. OOST-INDIE.
ONDERZOEK BELASTINGDRUK.
BATAVIA, 4 Sept. (Aneta) In den
Volksraad is aan de orde gekomen een
motie ingediend door den heer Kan, waar
bij aan de Regeering wordt verzocht om
een belastingcommissie in het leven te
roepen, teneinde den belastingdruk in
studie te nemen, eventueel na te gaan of
deze belastingdruk moet worden verlicht
en te onderzoeken of de belastingpolitiek
in groot verband zou zijn te wijzigen in
overeenstemming met stimuleering van de
economische krachten van het Land.
De heer Van Hasselt brengt in herin
nering dat een zekere onbehaaglijkheid
ontstond "cioor het incidenteel opportunis
tisch belastingstelsel. Hierin ligt de oor
zaak van het indienen dezer motie. Voor
een Volksraadscommissie, zoo zegt spreker
is hier geen plaats; voor deze taak moeten
speciale ambtenaren worden aangewezen,
die zich geheel daaraan kunnen wijden.
De Economische fractie kan zich er niet
bij neerleggen dat niets geschiedt en de
bestaande onwetendheid blijft voortduren.
De motie wordt vervolgens met 42 stem
men voor en 4 tegen aangenomen.
HET BATAVIASCHE STUDENTENLEVEN
BATAVIA, 4 Sept. (Aneta) Een en-
quete onder de studenten te Batavia ge
houden bracht de zekerheid, dat het be-
noodigde minimum voor levensonderhoud
f. 70— per maand bedraagt. Van de 300
studenten leeft 33.6°/o voor een bedrag dat
beneden dit minimum blijft, terwijl 28.7%
met dit minimum rondkomt.
G. A. Ph. WEYER LID VAN
DEN VOLKSRAAD.
BUITENZORG, 4 Sept. (Aneta) In
de vacature van mr. Hart is benoemd tot
lid van den Volksraad, de heer G. A. Ph.
Weyer, thans fungeerend voorzitter van
den Ned.-Indischen Ondernemersbond.
xP
Een lezer stelt ons de vraag, welke van
de drie auto's A„ B en C., waarvan A en
C rechtuit willen rijden en B zich naar
P wil begeven, op bovengeschetst kruis
punt den voorrang heeft.
Aangezien er nog dagelijks door velen
gezondigd wordt tegen de verkeersbepa-
iingen, meenen wij er goed aan te doen
door dit voorbeeld ook anderen tot leering
te strekken.
De oplossing is heel eenvoudig, wanneer
men er maar aan denkt, dat het van
rechts komend verkeer den voorrang
heeft. A kail (Jus ongehinderd passeeren,
daarna moet C B in de gelegenheid stel
len, den weg over te steken en naar P op
te rijden, terwijl tenslotte C zyn weg kan
vervolgen.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Rusland en de Volkenbond.
De Saarkwestie.
In een conferentie tusschen de Bonds
raadscommissie voor buitenlandsche aan
gelegenheden en de Zwitsersche delegatie
by den Volkenbond is de kwestie bespro
ken van het toelaten van Rusland tot
den Volkenbond en het toekennen van een
raadszetel aan dat land.
Het resultaat van deze bespreking is,
dat de Zwitsersche Volkenbondsdelegatie
bij den Bondsraad zal voorstellen niet toe
te stemmen in de toelating van Rusland.
Dit bevestigt dat Zwitserland zich zal
verzetten doch over de toelating der sov
jets schijnt geen twijfel meer te bestaan.
De correspondent te Genève van de
„Jour" zegt te hebben vernomen, dat door
verscheidene vaderlandsehe organisaties
in Zwitserland is besloten, een referendum
te houden met betrekking tot de uittre
ding van Zwitserland uit den Volkenbond,
voor hét geval Sovjet-Rusland hierin zou
worden opgenomen
Volgens den correspondent zou, indien
men het referendum hield op den dag,
waarop Sovjet-Rusland tot den Volken
bond toetrad, wellicht zonder eenige moei
te het vereischte aantal van 50.000 stem
men worden behaald.
Zooals men zich herinneren zal heeft de
Volkenbondsraad in zijn resolutie van 4
Juni de regeeringscommissie in het Saar-
gebied het recht gegeven om wanneer deze
het noodig acht, de Saarpolitie met bui
tenlandsche elementen te versterken.
Reeds twee keer heeft de voorzitter van
de Saarcommissie een beroep op den pre
sident van den Volkenbondsraad gedaan,
opdat deze met de regeeringen, leden van
den Volkenbond in verbinding zou treden
ten einde recruteering in het buitenland
te vergemakkelijken, aangezien voor de
handhaving van de orde in het Saar-
gebied de medewerking van buitenland
sche krachten absoluut noodzakelijk is ge
bleken. De voorzitter van den Raad heeft
nu aan dit verzoek gevolg gegeven en door
middel van den secretaris-generaal van
den Volkenbond aan alle staten leden van
den Bond een schrijven gericht, waarin
hun wordt aanbevolen hun medewerking
te willen verleenen aan de regeerings
commissie om haar taak te vergemakke
lijken.
Lratusschen heeft de commissie een eer
ste groep van 100 politiemannen, allen uit
het Saargebied zelf, benoemd.
Over 14 dagen zullen opnieuw 100 man
worden aangesteld en over een maand
weer. Over een grooter contingent uit het
Saargebied zelf beschikt men echter voor
alsnog niet.
Natuurlijk ontkent de Duitsche arbeids
dienst alle beschuldigingen door president
Knox tegen hem geuit.
Twintig nationaal-socialisten hebben in
den nacht van Zondag op Maandag een
overval gepleegd op den communistischen
afgevaardigde van den landsraad van het
Saargebied, Sommer.
Volgens de tot nog toe ontvangen be
richten, is Sommer in de nabijheid van het
plaatsje Heiligenwald uit een hinderlaag
overvallen en tegen den grond geslagen.
.-«ff
BINNENLAND.
De marinedag te Scheveningen; vloot-
demonstraties voor de kust. (3e Blad.)
De Hanze in het bisdom Haarlem; de>
centrale raadsvergadering te Amsterdam.
(Binnenland, le Blad.)
Evangeline Booth gekozen als comman
dante van het Leger des Heils. (Kerk en'
School, 3e Blad.)
De brand in de Cunera-kerk te Rhenen
(Gemengd, 2e Blad.)
BUITENLAND.
Zwitserland en Sovjet-Rusland's toe
treden tot den Volkenbond. (Buitenland,
le Blad.)
Rondom het Saargebied. (Buitenland,
le Blad.)
Nog weinig gegevens over de textiel
staking in Amerika. (Buitenland, le Blad)
Brand in het paleis van keizer Poe-Yi
van Mandsjoekwo. (Buitenland, le Blad),
Sommer werd in bewusteloozen toestand
gevonden door eenige personen, die toe
vallig de plaats van den overval pas
seerden.
Degenen, die den overval hadden ge
pleegd, waren verdwenen. De politie is be
last met het onderzoek naar dit incident.
In verband met dezen overval heeft het
communistisch-socialistisch eenheidsfront,
de onmiddellijke bijeenkomst van den
landsraad geëischt. Bovendien is een pro
testtelegram aan de regeeringscommissie
voor het Saargebied gezonden, een tweede
aan den voorzitter van de verkiezings
commissie voor het Saarplebisciet. en een
derde aan het secretariaat van den Vol
kenbond.
0
DUITSCHLAND.
Hitier ontvangt - De exodus der Joden.
Op 12 September zal rijksleider en rijks
kanselier Adolf Hitler in het paleis van
den rijkspresident de leden van het
diplomatieke corps plechtig ontvangen,
teneinde hen in de gelegenheid te stellen,
hun eerste officieele bezoek te maken en
de gelukwenschen van de buitenlandsche
staatshoofden over te brengen.
Het Joodsche Telegraaf Agentschap
deelt mede, dat volgens den Nationaal-
Socialistischen Persdienst, sedert den aan
vang van het Hitlerregime 65.000 Joden
uit Duitschland geëmigreerd zijn. Hier
van gingen:
3.00Ó naar Nederland.
10.000 naar Palestina.
21.000 naar Frankrijk.
8.000 naar Polen.
4 000 naar Tsjecho-Slowakije.
3.000 naar Vereenlgde Staten.
3.000 naar Zwitserland.
2.000 naar Engeland.
2.000 naar België.
ENGELAND.
Het vakvereenigingscongres.
Te Weymouth is het Vakvereenigings
congres bijeen. In zijn openingsrede zeide
de voorzitter Cowley o.a., dat de econo
mische toestand voor de arbeiders in het
algemeen nog weinig bemoedigend was en
dat eenheid van actie meer dan ooit ge-
wenscht was, Hij hoopte dat de werkge
vers en werknemers een zorgvuldig sa
mengesteld programma zouden opmaken
om tot reorganisatie in verschillende be
drijven te geraken die dit nog hard noo
dig hadden zooals steenkool-, textiel- en
staalnijverheid. Gestreefd moest worden
r.aar de werkweek van 40 uur op interna
tionalen grondslag en den volkomen vrijen
Zaterdag, totdat de algemeene toestand in
de geheele wereld weer eenigszins hersteld
zou zijn. Cowley was echter niet optimis
tisch. omdat ondanks de niet genoeg te
waardeeren pogingen van Henderson te
Genève, de regeeringen het ontwapenings
vraagstuk niet durfden of wilden aanpak
ken, en liever schenen terug te keeren tot
de oude toestanden van geheime verdra
gen en allianties die onvermijdelijk op
een nieuwen oorlog zouden uitdraaien. Hij
deed een feilen aanval op de z.g. nationale
regeering die in het binnenland niets deed
voor de arbeiders en in het buitenland
niets om een ontspanning in den alge-
meenen toestand te brengen, die de voor
bode moest zyn van terugkeerend vertrou
wen. Cowley besloot met een beroep om in
het komende jaar intensiever voor het
vakvereenigingsbeginsel te werken zoodat
het verlies van ongeveer 100.000 leden in
het komende jaar weer goedgemaakt zou
worden. Met de langzame achteruitgang
van het aantal werkloozen was dit ver
lies dubbel pijnlijk geweest.
