BOUWKUNSTIG SCHOON.
Neem 'n "AKKERTJE"
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
ONZE STADSPOORTEN.
VISSCHERIJ-BERICHTEN.
VRAGENRUBRIEK.
INGEZONDEN.
RECHTZAKEN.
HISTORISCHE FIGUREN.
Vrijdag 24 Augustus 1934
LAND- EN TUINBOUW
g-
IE MAREPOORT.
n.
Zooals we de vorige maal reeds op-
jnerkten had de Marepoort, welke bij het
Kgln der 17de eeuw aan de Oude Vest
Krd opgericht, en in welke bouworde wij
je hand van Lieven de Key meenden te
jerkennen, slechts een kortstondig be-
taan. Toen de Mareslngel en Rijnsburger-
jngel ln 1615 werden afgepaald, en daar-
0 gegraven, een werk waarmee in dien
lijd zeer zeker enkele Jaren gemoeid zul-
m zijn gweest. werd het Maregat Noord-
narts verplaatst naar het einde van de
Korte Mare. Het verdedigingswerk ter
jaatse droeg slechts een voorlooplg ka
rakter, zonder daaroiq natuurlijk voor zijn
bestemming onvoldoende te zijn. Boven
het gat, de „pijp" was een vlerkante toren
eet kanteelen, links daarvan het poortge-
toiiw met getraliede vensters en een deur,
te als uitvalspoortje benuttigd kon wor-
jen over het water. Deze situatie moest op
jen duur grondig worden gewijzigd.
Aan de Noordzijde der stad, bulten de
lieuwe singel lagen landerijen en tuinen,
nar de Mare als bescheiden waterweg
usschen door kronkelde, die zich verder
ioordwaarts verloor in slenken en poelen.
1 1657 echter werd de Haarlemmertrek-
isart gegraven en de trekweg aangelegd,
mdat in geval van nood de vijand ook
aders dan per schuit deze zijde der stad
:on naderen. Hieruit volgt, dat de oude
reterpoort in nieuwen vorm moest wor
ks herbouwd.
Aan den Stadsbouwmeester Willem van
ier Helm werd opgedragen, teekeningen te
otwerpen en op 26 Oct. 1664 werd door
:e van den Gerechte besloten, de oude
cort te sloopen en het nieuwe ontwerp
an Van der Helm uit te voeren.
Willem van der Helm is zonder eenlgen
tijfel een der belangrijkste bouwmeesters
i 17de eeuw geweest, al zijn dan, voor
aver we weten, geen groote openbare
bouwen van hem bewaard gebleven. De
ow van de Waardkerk moest wegens
Melijke beslommeringen tengevolge van
!n oorlog met Engeland in 1664 worden
topgezet. Naar alle waarschijnlijkheid
sit Van der Helm zijn architectonische
orming te danken aan Jacob van Campen
i Pieter Post. Dat wil zeggen dat hij ge-
oed is met de beginselen der barok, die
Lier door de architecten van Prederik Hen-
Irik werden ingevoerd uit Frankrijk en
lier een soberder noordelijk karakter aan-
iamen. Ofschoon deze barok op den duur
ffltaardde in een zielloos en vormelijk
taicisme, zien we hiervan bij Willem
un der Helm nog geen spoor. Integen-
tel! Het is of van der Helm de barok met
aar klassiek vormschema en haar klas-
Kk ornament weer geheel wil doen aan-
r-
r
r
IJMUIDEN, 24 Aug. 1934.
VISCHFRIJZEN.
Tarbot per K.G. 0.85—0.70; Griet per
hjt van 50 K.G. 3115; Tongen per K.G.
y»1.20; Groote schol per kist van 50
31; Middelschol per kist van 50 K.G.
■6 Zetschol per kist van 50 K.G. 20;
schol p. kist van 50 K.G. 6.50—3.80;
«tor per kist van 50 K.G. 7—2.70; Roggen
J' 26 stuks 8; Vleeten per stuk 1.881.15;
Jwte schelv. per kist van 50 K.G. 20;
•jodel schelv. per kist van 50 K.G. 16.50;
'-wunlddel schelv. per kist van 50 K.G.
,'~w; Kleine schelv. per kist van 50
Ml 12.507.50; Kabeljauw per kist van
K.G 42.5024; Gullen per kist van
KG. 7.804.00; Lengen per stuk 0.79;
Jf'.'dot per K.G. 0.90—0.80; Wijting per
«'van 50 K.G. 2.60—1.30; Koolvisch per
»- °-200.15; Makreel per kist van 50
8—3.60; 320 kisten versche haring
llM.60 per kist.
Aangekomen 3 stoomtrawlers: IJM. 190
1972; IJM. 38 met 2046; IJM. 97 met
sluiten bij den Noordelijken geest, bij de
zucht naar picturale effecten die zoo ken
merkend was voor de laat-Gothiek en de
Hollandsche Renaissance.
Bij het poortgebouw, waaraan we thans
ln hoofdzaak onze aandacht wijden, zien
we Van der Helm's streven wel zeer dui
delijk tot uiting komen, 't Is jammer, dat
de tot ln onderdeelen juiste reproductie
van een bouwkundige teekening van het
geheel, en waaruit de speelsch decoratieve
zin van Van der Helm duidelijk spreekt, te
groot is en dus te kostbaar om te cli-
cheeren. Men behelpe zich dus met bij
gaande schetsteekenlng, waarop echter on
mogelijk het fijne samenstel van profiel-
lijnen kon worden aangegeven.
We zien wel de hoofdgedachte, het
hoofdschema ln het tempelfront, dat even
wel vanaf de zljtravee drievoudig naar
voren springt. Van rechts af, en natuurlijk
evenzoo van links, krijgen we eerst de
zware baksteen muur, daarna uitspringend
een pilaster; vervolgens opnieuw uitsprin
gend weer een pilaster en eindelijk twee
gekoppelde pilasters met korinthisch ka
piteel. Het lijstwerk hierboven ls bijzonder
zwaar en veelvoudig geprofileerd. Men
zou elke profielfiguur over een 15-tal lijn
tjes aan moeten geven. Boven dit lijstwerk
volgt bij wijze van fries boven de pilasters
een gebeeldhouwde voorstelling van een
harnas met wapentuig, welke steenen
thans nog in de Lakenhal aanwezig zijn.
Boven de deur zien we het segmentvor-
mige venster met ontlastlngsboog ln ouden
trant, waarin een gebeeldhouwde sluit
steen, tevens console voor de kroonlijst. De
geheele kroonlijst van het gebouw, weer
veelvoudig geprofileerd, geeft met het uit
en inspringen boven de pilasterstelling een
markant en tegelijkertijd bewogen beeld.
In de zwaaromlijste timpan zien we het
wapen van Leiden, vastgehouden door
twee leeuwen. Deze timpanvulling is nog
in de Lakenhal aanwezig
Op andere wijze dan bij de Hollandsche
renaissance wordt hier eenzelfde doel be
reikt een gevel vol bewogenheid van licht
en schaduwwerking en picturale effecten.
En tegelijkertijd is aan deze poort met
haar uitdagende monumentaliteit het ka
rakter van verdedigingswerk duidelijker
dan aan het overigens zoo sierlijke gebouw
dat we de vorige week bespraken.
Het aardige torentje met zijn banden en
blokken en helmvormlg spitsje doet sterk
denken aan laat-16de eeuwsche voor
beelden.
In strijd met mijn schetsteekenlng moet
lk even opmerken, dat het spitsje bekroond
was met twee gekruiste sleutels en als
windvaan een leeuw met opgeheven zwaard
Nadat zij precies 200 jaar oud was, is ln
1864 de Marepoort weer afgebroken. Er was
vooral in de jaren van 1860 tot 1885 een
ware afbraakrage over Lelden vaardig ge
worden, ondanks de waarschuwende stem
men, die reeds in die dagen spraken van
„vandalisme". Het is in hooge mate te be
treuren, vooral als we nagaan hoe mooi de
beide overgebleven scheppingen van Van
der Helm, Zijlpoort en Morschpoort, het ln
het stadsbeeld doen; temeer omdat men
met het oog op het moderne verkeer op
lossingen heeft gevonden waardoor de
poorten ongerept konden blijven. Het ls te
betreuren, omdat Van der Helm in geen
enkele zijner scheppingen zich eenvoudig
herhaald had, doch telkens nieuwe schoon
heidsaccenten wist te vinden, welke logisch
uit zijn architectonische vormgeving voort
sproten. In het verloop dezer artikelen zal
dit nog verder blijken.
N. J. S.
VLAARDINGSCHE MARKT, 24 Aug.
VL. 103 met 20 last; SCH. 34 met 27 last;
Volle haring Noord 13.7013.50—13.30;
Maatjesharing Noord 10.209.70; Volle
haring Zuid 12.40—10.50; Maatjesharing
Zuid 1413.10; Groene haring 20.80.
J. H. B. te L. Er zijn hier ter stede
verscheidene apothekers, die opleiden voor
het assistents-examen. De duur is afhan
kelijk van de vooropleiding. De kosten zijn
ons niet bekend. Wendt u tot een der
bovenbedoelde apothekers.
Mej. Ch. v. D. Dat zult u uit de prac-
tijk moeten leeren.
(Bulten verantwoordelijkheid der Red.)
Cople van de al of niet geplaatste
stukken wordt niet teruggegeven.
HET VOLKSPETITIONNEMENT VAN
8. D. A. P. EN L. B. B.
Geachte Redactie.
In verband met het ln Uw Blad van
Donderdag voorkomend stuk van de A.-R.
Klesvereenlglng, verzoeken wij u opname
van het volgende:
Het ls natuurlijk het recht van de a.-r.
kiesvereenlglng haar leden te adviseeren
niet op de petitionnementslijsten te tee
kenen.
Niet haar recht, doch integendeel zeer
af te keuren is, dat daarbij argumenten
worden gebruikt, die volslagen met de
waarheid ln strijd zijn.
Dit petlonnement ls niet een politiek
spelletje, doch een ernstig bedoelde po
ging een volksbeweging haar Invloed te
doen gelden.
Daartoe zijn redenen te over.
De ellende is groot en de werkloosheid
slaat diepe wonden in de gezinnen.
Als niet krachtig wordt ingegrepen zal
de werkloosheid niet verminderen. Het is
de taak der Overheid in de allereerste
plaats de werkgelegenheid te bevorderen.
Doet het Gemeentebestuur ten deze zijn
plicht? Inderdaad wordt in Leiden iets
gedaan. Doch veel ls het niet en voldoen
de allerminst.
De Levendaal-demping is eigenlijk het
eerste werk van eenigen omvang, dat tot
uitbreiding van werkgelegenheid dienstig
kan zijn. En hoe lang wordt daarop al
niet gewacht?
Dat de S.D.A.P. ten slotte tegen stemde
betrof niet het feit der werkverschaffing.
Zij kon er echter onmogelijk aan mede
werken bekwame vaklieden voor een hon
gerloon van 40 cent aan het werk te
stellen.
Inplaats te dalen stijgt het aantal werk-
loozen. Er zijn nu reeds 800 werkloozen
méér dan het vorig jaar.
Alleen krachtig'ingrijpen, op veel ruimer
schaal dan thans geschiedt, kan aan de
werkloosheidsbestrijding ten goede komen.
Dat verlaging der woninghuren nood
zakelijk is, wordt althans niet door de a.r.
kiesvereenlglng ontkend.
Niet alleen van de woningwetwoningen
zijn de huren te hoog, doch ook en vooral
van die der particuliere eigenaren.
Er is een wanverhouding tusschen het
dalend levenspeil der bevolking ende
steeds maar hoog blijvende woninghuren.
Weet de a.r. kiesvereeniging wel welk
een ontbering geleden wordt om toch maar
de huishuur te kunnen betalen? Wij kun
nen haar zoo noodig daaromtrent inlich
ten.
Wat de Gemeente daaraan kan doen?
Niets volgens de a.r. kiesvereeniging. Wij
eohter constateeren nalatigheid bij onze
stedelijke overheid. Burger, en Weth.
verzetten zich eerst tegen een voorstel tot
het benoemen van een commissie tot on
derzoek naar de mogelijkheid van huur-
verlaglng. -ï"
En toen pr toch,., .toe besloten werd,
duurde het een half jaar alvorens de com
missie zelfs maar geïnstalleerd werd.
Als de gemeente dan niet zelfstandig
de huurprijzen van particuliere woningen
kan verlagen, kan zij toch aandrang op
het Rijk uitoefenen tot wederinstelling
van huurcommissies?
Er is aarzeling bij de regeering, die gaat
inzien dat het dezen kant opmoet. Het uit
oefenen van druk door de bevolking zelf
zal deze aarzeling des te eerder doen over
winnen.
In plaats dit te bestrijden moest de ar.
kiesvereeniging ons pogen steunen. Of is,
om nu ook eens te insinueeren, het feit,
dat de a.r. kiesvereeniging zoovele huis
eigenaren onder hare leden telt, niet
vreemd aan haren blijkbaren tegenzin om
een huurverlaiglngsactie te steunen?
Dan vinden wij de houding van een aan
tal predikanten te Amsterdam, die met
klem bij de regeering bet-oogden tot in
trekking der steunverlaging toch veel
sympathieker.
De Leidsche bevolking, welke reeds door
het spontaan teekenen op de petitionne
mentslijsten ondubbelzinnig blijk gaf het
eens te zijn met deze actie, zal verstandig
doen. door ook in de komende dagen in
duizendtallen op de lijsten te teekenen
Oók de leden der a.r. kiesvereeniging.
DE PLAATSELIJKE RAAD UIT
S.D.AP. EN L.B.B,
KANTONGERECHT TE LEIDEN
Volgende vonnissen zijn geveld:
C. J. C. P., den Haag, te Leiden met een
motorrijtuig te snel rijden f. 6, 3 d.; J. A.
v K Amsterdam, overtreding motor- en
rijwielregl. f.6, 3 d.; C. J. v. d. V. wed.
van H. H„ Oude Ade, overtreding crisis-
zuivelwet f. 15, 10 d.; H. J. A. M. H„ Am
sterdam, overtreding tramwegregl. f. 3, 2
d.; W. H. B„ Scheveningen, autorijden over
een gesloten verklaarden weg f. 5, 3 d.;
W H B„ Idem, overtreding motor- en rij
wielregl. f. 5, 3 d.; J. K., Rotterdam, over
treding warenwet f. 3, 2 d.; J. J. v. R„
openbare dronkenschap f, 5, 3 d.; D, v.
S., idem, idem; R. T. P., zwervende, idem,
idem; W. S., idem, idem, idem; Chr. v.
E., idem idem, idem; H. E A. v. d. V., de
Bilt, geen geldig rijbewijs vertoonen f. 10,
5 d,; P. T. v. B., Oudewater, zonder nood
zaak links van den weg autorijden f. 5, 3
d.; C. B., den Haag, idem idem; J. v. d. V.,
Katwijk, wielrijden zonder licht f. 3, 2 d.;
B. H„ idem, idem; M. B. H., idem, idem;
C. P. F., wielrijden zonder licht en bel
2 x f 3. 2 x 2 d G. V., wielrijden zonder
licht 13 2 d.: B. A. A. Z. Leiderdorp, idem
idem; E. J. M. K.. Rijnzaterwoude, wielrij
den zonder bel f. 3, 2 d.; D v. d. T., wiel
rijden zonder reflector f. 3, 2 d.; W. J. te
Leiden wielrjiden over een voetpad f. 2, 1
d.; C. J. L„ den Haag, te Leiden met een
motorrijtuig te snel rijden f. 6, 3 d.; H. E.
A. v. d. V., de Bilt, idem, idem; G. v. W„
Gouda. Idem, Idem: R. P., idem, idem; M.
C. '1 A„ Zwammerdam. wielrijden over een
gesloten verklaarden weg f. 2, 1 d.: F. H.
A., overtreding verord. Leiden op het rijden
f. 2, 1 d: H G M.. idem idem; C v. A„
te Leiden zonder vergunning op den open
baren weg muziek maken, geen straf; H
I Z., te Leiden zonder vergunning van B. en
TWEE METTERNICHS.
I. De Vader.
Metternich was de Titan van
zijn eeuw. Overal, waar een
vraagstuk te behandelen was,
had zijn stem overwegenden
klank. Hij zat vóór ln den
Raad der Diplomaten en was
de gids der Europeesche po
litiek.
Een groote naam in de staatkundige
geschiedenis der 19de eeuw, gedragen door
een man van meer dan gewone gaven, ls
kort geleden weer bij herhaling genoemd,
toen het drie-kwart eeuw geleden was,
dat de drager er van stierf. De naam be
hoorde aan het oude geslacht der Metter-
nich-Winneburgs, dat sedert den aanvang
der vijftiende eeuw in de annalen van den
Duitschen adel van het Rijngebied ls in-
gesohreven. Wie over de groote feiten van
de eerste helft der 19de eeuw in Europa
Jaren daarna overziet, vindt dien opnieuw
in kleiner formaat, ln verminderden
glans, maar toch weer in het middenpunt
der politiek. Twee Metternichs, vader en
zoon. trokken de belangstelling tot zich:
beider afmetingen verschillen zeer in
grootte: beiden steken echter uit boven
hun omgeving. Het zijn Clemens Wenzel
Lothar en Richard von Metternich, wier
levensarbeid zich bepaalt tot het tijdperk
1773—1895. De vader, Clemens Wenzel
Lothar, is een staatsman van eerste
grootte: de zoon, Richard, is een handig,
buigzaam, listig diplomaat. Deze twee
aanduidingen geven de waarde aan van
belden. Over de twee wil ik iets mededee-
len: heden over den vader: daarna over
den zoon.
„Hij was de Titan van zijn eeuw," zeitle
een Engelsch geschiedschrijver van den
vader en hij spreekt over zijn overwegen
den invloed in het „Europeesch concert".
Clemens Metternich was al vroeg zijn
carrière aangevangen. Den 15den Mei 1773
is hli te Coblenz geboren. Het begin van
de Fransche Omwenteling heeft hij met
de belangstelling van een zeer ontwikkel
den knaap, die reeds „studeerde", kunnen
volgen. Hij heeft „opgang en val" van de
revolutionnaire beweging gezien. Robes
pierre zien stijgen en verdwijnen en uit
de republikeinsche beweging de kleine
figuur van den Corsicaan naar voren
zien treden, die in vasten greep den chaos
bedwong, een keizerrijk stichtte en Euro
pa's heerscher werd, totdat ook voor dezen
de „weerhaan van de kans", die, naar de
dichter zegt, „zoo lichtelijk kan keeren",
draaide naar den ondergang en naar de
ineenstorting van het groote rijk, dat hij
bezig was uit te teekenen op Europa's
landkaart.
Maar laat ik niet vooruitloopen op wat
in 1813 en in 1815 zou worden beslist. Ik
keer terug naar het jaar 1806. het jaar,
waarin het .heilige römische Reich" der
Duitsche volken in al zijn voegen kraakte,
toen keizer Frans II hulpeloos de kroon
van zijn hoofd nam en zestien West- en
Zuid-duitsche vorsten zich in een zooge-
naamden „Rijnbond" alleronderdanigst
stelden onder het protectoraat van den
gezegevierden Franschen keizer. In dat
jaar vertrekt uit Weenen een jonge man
naar Parijs: dat is graaf Clemens Wenzel
Lothar Metternich. Een onlangs versche
nen studie van Mela Escherich over hem
vult de eenigszins te zakelijke mededee-
W op den openbaren weg met een voer
tuig een standplaats innemen f. 2, 1 d.;
W. R„ Schoonhoven, met een motorrijtuig
rijden over een gesloten verklaarden weg
f. 5. 3 d.: W. H. R.. de Lier, idem, idem;
L. H. H. M„ Rotterdam, idem, idem; S. J.
Delft, idem, idem; J. B. Wassenaar, idem
idem; G. v. d. P„ Noordwijkerhout. wiel
rijden zonder licht f. 3, 2 d.; J. M. J„ Rijns
burg, idem, idem; J. D., den Haag, te War
mond zonder vergunning kampeeren f. 3,
2 dagen.
E. M. A. L. Amsterdam idem f3 of 2 d.;
J. v. d. E Krimpen a. d. IJsel id. idem;
J. G. S. Schoneveld, overtreding verord.
Katwijk op de restauraties enz. f2 of 1 d.;
W. v. R. idem idem; G. J. Z. en J. M. H.
Hilversum, overtr. verord. Katwijk op de
zeebaden en het strand ieder f2 of 1 d.;
Th. F. H. den Haag, te Katwijk zonder
vergunning op den openbaren weg met
een motorrijtuig een standplaats inne
men f3 of 2 d.; P. G. te Oegstgeest zonder
vergunning venten f2 of 1 d.; C. E. vr.
v. W. F. G. idem idem; A. R. R. Rotter
dam, overtr. der alg. keur van Rijnland
f 3 of 2 d.; A. G. Katwijk loopen op ver
boden grond f.5 of 3 d.; A. B. K. de B.
Den Haag, geen geldig rijbewijs vertoonen
f5 of 3 d.; A. B. K. de B. idem, met een
motorrijtuig rijden over een gesloten ver
klaarden weg f5 of 3 d P. M. S. Bergen
op Zoom id. idem; K. B. Uithoorn, idem
idem; M. W. L. J. Amsterdam idem idem;
J. J. M. overtr. motor- en rijwielregl. f2
of I d.; C. v. V. Zoeterwoude, in bochten
binnen bebouwde kommen links van den
weg wielrijden f 3 of 2 d.; G. v. d. P. Kat
wijk, wielrijden zonder licht f3 of 2 d.;
A. J. D. idem idem; A. D. R. Alkemade id.
idem; J. V. Haarlemmermeer, wielrijden
zonder licht en bel 2xf3 of 2x2 d.: B.
v. d. M. Rijnsburg, overtr. der verord.
Oegstgeest op het rijden f2 of 1 d.; W.
P. Waddinxveen, Idem f3 of 2 d.; K. H.
Den Haag, te Katwijk zonder vergunning
van B. en W. met een motorrijtuig op den
openbaren weg een standplaats innemen
f.3 of 2 d.; J. V. te Katwijk zonder ver
gunning op het strand muziek maken f 2
of 1 d.; W. R. Katwijk te Katwijk zonder
vergunning op den openb. weg met een
voertuig een standplaats innemen f 2 of 1
d.; H. v. d. W. te Alkemade zonder ver
gunning venten f2 of 1 d.; M. J. A. V.
Mijdrecht te Noordwijk zonder noodzaak
een motorrijtuig op den openbaren weg
laten staan f. 3 of 2 d.; C. v. D. Katwijk,
openbare dronkenschap f5 of 3 d.; H. v.
K Noordwijk overtr. alg. pol. verord. van
Noordwijk (2 of 1 d.; D. v. S. openbare
dronkenschap f 5 of 3 d. J. D. wielrijden
zonder bel f.3 of 2 d.; L. de la R. overtr.
verord Lelden op de straatpolitie f 2 of 1
d.; L Z Oegstgeest te Oegstgeest zonder
noodzaak wielrijden over een trottoir f 2
of 1 d J v. d B Noordwijkerhout over
treding verord Oegstgeest op het rijden
f3 of d.; A H. v. Z. Amsterdam, auto
rijden zonder spiegel f.5 of 3 d.
RECLAME- 625»
uil zoo'n nieuw handig zakdoosje
bij Hoofdpijn, Kiespijn. Zenuwpijn.
lingen der encyclopaedieën over den
grooten diplomaat aan met bijzonder
heden, die de figuur doen leven; zij ver
mijdt te breede uiteenzettingen van zijn
staatkunde, zooals de geschiedboeken die
geven en geven moeten. In die studie, die
zich tot Clemens Metternich bepaalt, zie
ik een m i. zoo juiste schildering van zijn
geestelijke waarde, dat ik er met erken
telijkheid gebruik van maak.
Wie en wat was die jonge Met
ternich, die naar Parijs uit Weenen ver
trok in het jaar 1806? Hij is drie en dertig
jaar oud. HIJ is in de diplomatie, maar
zijn naam is nog vrij onbekend. Zooals ik
zeide, behoort hij tot den adel van heb
Rijnland. Hij is opgevoed in den belang
rijken kring der drie geestelijke keurvor
stendommen Trier, Keulen en Mainz, bij
welke zijn vader gezant van Oostenrijk
was. Op zijn vijftiende jaar gaat hij naar
de universiteit te Straatsburg, maar pas
is hij er of de Omwenteling breekt uit
en de vader laat hem terugkomen. Hij is
uiterlijk een zeer elegante, voorname,
voor zijn leeftijd mannelijke verschijning.
Daardoor vergeet men, dat hij nog een
Jongen is; hij neemt deel aan het gezel
schapsleven, krijgt er zijn plaats en
voelt er zich op zijn plaats. Ik zie bij een
Franschen geschiedschrijver over hém
vermeld, dat hij „een knap gezicht" had,
„zeer gedistingeerde manieren en een
fijnen geest" en in hooge mate de kunst
der conversatie verstond. In de hooge
kringen, waartoe hij door geboorte be
hoort. wordt hij -spoedig iemand, op wien
men let en dien men te midden van velen
onderscheidt. Als hij zeventien is. wordt
hij door de jongeren adellijken (het z.g.n.
Grafencollegium) van Westfalen afge
vaardigd als ceremoniemeester naar de
kroning van Leopold n tot keizer in
Frankfort. Dezelfde functie vervult hij
twee jaar later bij de kroning van ke'zer
Frans n Daartusschenin studeert hij te
M"inz aan de hoogeschool.
Dan wordt zijn vader keizerlijk gezant
bij de regeering der Oostenrijksche Ne
derlanden: de zoon volgt hem naar Brus
sel, doch spoedig vertrekt hij naar Wee
nen, waar hij het leven leidt van een
rijken jongen edelman, studeert een beetje
natuurwetenschappen, wat medicijnen,
een tikje diplomatie en doet, als hij twee
en twintig iaar oud is, een „brillant" hu
welijk. zelfs „brillant" voor een Metter
nich. Zijn jonge vrouw is de kleindochter
van den schatrijken staatskanselier, vorst
Kaunitz, Fürstin, Maria Eleonore: zij
brengt, zoo noodig. hem nog grooter pres
tige aan en, in elk geval, een geweldigen
bruidschat. Weenen vindt het „een schit
terende partij". De toekomst lacht hem
toe. Zijn uiterlijke persoon en zijn scherp
zinnige, tevens voor het gezelschapsleven
zoo goed berekende geest, openen hem
alle mogelijkheden.
HU wordt spoedig gezant van Oostenrijk
te Dresden hij is dan acht en twintig
jaar daarna te Berlijn, vervolgens bij
het Russische hof. Hij wekt den indruk,
dat hij alles doet uit liefhebberij, een
beetje als een spel, met het gemak en de
sierlijke onverschilligheid van den man van
de wereld. Maar dat is slechts schyn. Cle
mens Metternich moge zUn ernst met mon
daine aUures omwikkelen, de ernst is er
toch. Hij weet, wat hij wil en hU bereikt
wat hij wil. spelenderwijs, naar men denkt,
doch in werkelijkheid na sterke voorberei
ding. Door zUn slanke handen beginnen
draden te loopen, die hem maken tot den
verwikkelaar of den ontknooper van diplo
matieke netten. Hij begint een rol te spelen
in de politiek van congressen en bondge
nootschappen en in het moeilijke spel en
tegenspel en officieele daden en geheime
overeenkomsten. Oostenrijk is nu eens in
verbond met Rusland, dan weer met
FrankrUk, of wel met Pruisen. Elke belofte
die gedaan wordt, hangt aan een draad,
waarlangs zij weer kan worden terugge
trokken. Oostenrijk is het tongetje aan de
weegschaal van Europa. Zelf kan het
slechts rechtstaande blijven, wanneer de
schalen der buurstaten ongeveer in even
wicht zyn. Zulk een politiek van met de
uiterste moeite bewaarde levenskansen is
juist iets voor den jongen Metternich. Zij
past bij zijn temperament, bU zijn spitsen
geest, bij zijn humor. En zU brengt hem
naar de plaats, die hü begeert en die hem
krachtens zijn gaven toekomt; hij wordt
de leider der Oostenrijksche en de Euro
peesche staatkunde.
Zijn eigenlUke ontdekker was Na
poleon, Napoleon merkte den jongen ge
zant op, toen Metternich deze functie te
Petersburg uitoefende. Hij uitte den wensch
hem te Parijs te hebben. In die dagen was
een wensch van Napoleon een bevel, der
halve werd Metternich uit Rusland terug
geroepen en als Oostenrijksch gezant naar
Parys gezonden: Napoleon wachtte hem.
Ook wachtte hem het groote succes, een
toekomst! Het was het jaar 1806: Napoleon
en Metternich komen op het politieke
schaakbord van Europa tegenover elkaar
te staan, op een afstand, zoodat ze elkaar
nog niet „schaak" en nog minder „schaak
mat" kunnen zetten, maar ze staan in po
sitie. De stukken zijn opgesteld: het spel
zal beginnen.
Metternich begint zich bemind te maken
doet zich voor als een bewonderaar van de
Napoleontische politiek. Zijn hoogst-hof-
felijke omgangsvormen bekoren den keizer,
die juist in dien tijd bezig is de oude éti
quette weer bij zijn burgerlijke omgeving
in te voeren. Het hof is bekoord. Parijs is
bekoord, Caroline Bonaparte, de echtge-
noote van Murat, is bekoord. Zoo doet Met
ternich zijn eerste stappen in het Parijs
van den grooten heerschereen
tweeden heerscher heeft Napoleon binnen
gehaald. Metternieh's diplomatie vangt
onmiddellijk aan: hij sluit vriendschap
met Talleyrand Talleyrand en hij hebben
gemeenschappelijke politieke belangen.
Talleyrand wil een Fransch-Oostenrijkscne
toenadering en Metternich wil dat ook
dit óók in afwachting van meer. Dat
„méér" zal later komen, later, veel later,
maar komen zal het.
(Slot volgt.)
A. J. BOTHENIUS BROUWER.
3—3
BOTERNOTEERING 43 CENT
De Leeuwarder boternoteering is giste
ren vastgesteld op 43 ct. per K.G.
