75*le Jaargang
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1934
No. 22816
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
8
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
VACANTIE-ADRES
BUITENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIENf
90 Ct«. per régel yoör uit Lelden en plaatsen
,waar agenfecihappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentlën 35 Cts. per regel. Kleine advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecjit. Voor evenitueele opeendlng van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Oté.
Bureau Noordeintkpfem - Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Posti ilff^ (MAjan Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
lp*
PftfJS DEZER COURANT^
f.O.K
Voor Lelden per 3 maanden f.2r36; per week ...v..
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zafh, per wéék „O.-WÖ
Franco per poet f. 2.36 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Lelden
brengen ter algemeene kennis, dat door
ben vergunning is verleend aan a. H. van
den Ouweelen en rechtverkrijgenden tot
het oprichten van een koper- en blik
slagerij en herstelplaats voor machines ln
het perceel Oude Vest No. 187, Sectie H. No.
1572; b. Jac. Raar en rechtverkrijgenden
tot het oprichten van een drukkerij in het
perceel Levendaal No. 25, Sectie E. no. 1354.
J. SPLINTER Gzn.,
Weth. loco-Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris,
lelden, 8 Augustus 1034.
CRISIS-COMITÉ.
Het bestuur van het Leidsche Crisis-
Comité maakt bekend, dat het Bureau.
Stille Rijn 3, wegens werkzaamheden tot
herstel der Lokaliteiten gesloten zal zijn
tan 13 tot en met 31 Augustus a.s.
NIEUWE VERKEERSVOORSCHRIFTEN.
Achteruitrijden met motorrijtuigen.
Met Ingang van 16 Juli 1934 ls het den
bestuurder verboden met een motorrijtuig
achteruit te rijden indien hij zich niet te-
roren overtuigd heeft dat zulks veilig kan
seschieden.
Dit ls een vrij sterk ingrijpend voor-
*hrlft, daar het vrijwel uitgesloten moet
torden geacht voor den bestuurder vanaf
(ju zitplaats voldoende gezicht achter zijn
wagen te hebben. Het komt er derhalve op
aan zoo min mogelijk achteruit te rijden
ol wanneer men het doet en verantwoord
wil zijn, zal iemand zich achter den wa
gen moeten bevinden ter waarschuwing.
ALCOHOL VAT VLAM.
Gistermiddag ls een begin van brand
ontstaan in de Wljnkooperij van de fa. C.
Kuperus, Hoogewoerd 12. Een der knechts
C. C. genaamd wilde met een lucifer een
emmer alcohol controleeren, waardoor de
vloeistof vlam vatte en zich over de vloer
verspreidde. Met emmers water zijn de
vlammen gedoofd. De brandweer, die uit
gerukt was behoefde geen dienst te doen.
VERRUIMING
VAN ZONDAGSVERKOOP.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging:
Gebr. Schouten, Bloemmarkt 8, Leiden.
Groothandel in fruit en zuidvruchten. Op-
hefting filiaal: Leiden, Heerenstraat 47.
Opheffing:
Firma M. Goddijn, Breestraat 47, Lei
den. Huishoudelijke artikelen, galante
rieën, enz. Vereffening: Mej. M. J. God
dijn, Leiden.
Nieuwe inschrijving:
Firma E. P. Bakels en Co., Pesthuis-
laan 105, Leiden. Aannemers- en timmer
bedrijf. Beheerend vennoot: C. A. M. Uit-
tenbogaard, Oegstgeest. Aantal venn. bij
wijze van geldschieter: één. Gevolmach
tigde: E. P. Bakels, Leiden.
Geslaagd te Utrecht voor het examen
Esperanto de heer J. de Ren alhier.
Wij verwijzen naar de in dit nummer
voorkomende advertentie betreffende den
bloempjesdag ten bate van het Kinderhuis
Voordorp.
ADVIES VAN DEN MINISTER VAN
ECONOMISCHE ZAKEN OVER DE
TE VOLGEN GEDRAGSLIJN.
Door den minister van Economische
Zaken is een brief gericht aan dc gemeen
tebesturen, waarin wordt medegedeeld,
welke gedragslijn moet worden gevolgd,
inzake de verruiming van Zondagsver-
koop.
De jongste wijziging van de Winkelslui
tingswet zal zooals men weet in werking
treden twee maanden na het tijdstip van
afkondiging der wet. In die periode van
twee maanden moeten de gemeenteraden
verklaren, dat zij van oordeel zijn, dat de
tegenwoordige omstandigheden aanleiding
geven tot verruiming van de verkoopgcle-
genheid op Zondag len aanzien van de in
de wet genoemde winkels: (banketbak
kers, sigarenwinkeliers, slijterijen, verkoo-
pers van visch, fruit, brood en consump
tie-ijs).
Na dit tijdstip van inwerkingtreding zal
het niet meer mogelijk zijn de ln art. 4
der Wijzigingswet opgenomen regeling
van toepassing te verklaren. De verklaring
zal voorts moeten Inhouden opgave ten
aanzien van welke der in de wet genoem
de categorieën winkels de verruiming van
toepassing zal zijn.
De minister deelt thans het volgende
mede:
Een verklaring zal door den gemeente
raad slechts kunnen worden afgelegd, na
dat belanghebbenden uit het betrokken
bedrijf ter zake zijn gehoord. In de eerste
plaats zullen dit uiteraard zijn de winke
liers uit het betrokken bedrijf, voor zoo
ver hun belangen inderdaad rechtstreeks
met de verruiming gemoeid zijn. Zulks
beteekent, dat daaronder niet vallen die
winkeliers, t.a.v. wie de regeling van art.
4 der wijzigingswet practisch geen betee-
kenis zal hebben uit hoofde van het feit,
dat voor hen op grond van plaatselijke
bijzondere omstandigheden thans reeds
voor het geheele jaar een afwijkende re
geling voor den Zondag geldt, welke ver
der gaat dan die. welke het genoemde
wetsartikel inhoudt. Zij die slechts voor
een gedeelte des jaars van een dergelijke
afwijkende regeling profiteeren, zullen wel
als belanghebbenden zijn aan te merken,
aangezien de verruiming van art. 4 voor
hen voor het overige deel van het jaar
beteekenis kan hebben.
Het zal aanbeveling verdienen om, zoo
mogelijk met de betrokken winkeliers in
dividueel contact te zoeken, b.v. door in
formatie ter plaatse. Mochten hiertegen
overwegende practische bezwaren blijken
te bestaan, dan zouden, na voorafgaande
aankondiging, ter secretarie of elders in de
gemeente lijsten ter teekening kunnen
worden nedergelegd, waarop zij zich vóór
of tegen de verruiming kunnen verklaren.
Voorts zal, voorzoover noodlg, nog het
oordeel van plaatselijke organisaties van
winkeliers uit de betrokken branche, zoo
mede dat van de Kamers van Koophandel
onder welker gebied de gemeente behoort,
kunnen worden ingewonnen.
Ook wijst de minister op het belang,
dat er. in verband met de concurrentie
verhoudingen tusschen winkeliers in aan-
grenzenden gemeenten, in gelegen kan zijn
om, alvorens een beslissing te nemen, in
daartoe leidende gevallen met de besturen
dier gemeene contact te zoeken.
Voorts dient er de aandacht op te wor
den gevestigd, dat ook het winkelpersoneel
als belanghebbende moet worden aange
merkt. In hoeverre er aanleiding bestaat
ook aan dit personeel uit de betrokken
branche eenigen invloed op den gang van
zaken toe te kennen, zal afhangen van de
vraag, of daarin in eenigszins beteekenen-
de mate bedienden werkzaam zijn. Wel
licht kunnen de personeelsorganisaties in
voorkomende gevallen inlichten omtrent
wat men in de kringen dezer bedienden
zou wenschen.
De nadruk wordt er nog eens op gelegd,
dat het de bedoeling is dat toepassing van
de regeling van art. 4 der wijzigingswet
Vergeet niet vóór Uw vacantie onderstaand biljet aan ons toe te zenden
Ondergeteekende ------
wenscht het „LEIDSCH DAGBLAD" i anaf --
t'm.opgezonden te hebben aan onderstaand adres:
alleen dan plaats vindt, indien de nood
zakelijkheid daarvan voor de winkeliers in
derdaad duidelijk gebleken is. Deze nood
zakelijkheid dient naar de meening van
den minister als vaststaand te worden be
schouwd, indien de overtuiging is verkre
gen, dat een behoorlijke meerderheid der
geraadpleegde winkeliers vóór de toepas
sing der regeling is.
Zou in een thans van kracht zijnde
plaatselijke verordening op grond van art.
9, eerste lid, der Winkelsluitingswet, een
afwijking t.a.v. tabakswinkels en slijterijen
zijn opgenomen (en dit geldt dus ook
t.a.v. die gemeenten waar b.v. alle winkels
op Zondag gedurende eenige uren open
gesteld zijn) dan zal. indien de bijzondere
regeling van art. 4 der wijzigingswet van
toepassing verklaard wordt, bij hernieuwde
vaststelling der verordening ingevolge de
wijzigingswet, bedoelde afwijking t.z.t.
moeten worden teruggebracht tot open
stelling gedurende ten hoogste twee ach
tereenvolgende uren. liggende tusschen 8
uur v.m. en 8 uur n.m.
Overigens vestigt de minister er de aan
dacht op, dat bij het vervallen van de
regeling van art. 4 der wijzigingswet, de
vóór de inwerkingtreding dier regeling be
staan hebbende toestand voor wat de
thans van kracht zijnde afwijkingen be
treft. weder zal kunnen worden hersteld,
indien de plaatselijke bijzondere omstan
digheden daartoe alsdan aanleiding geven.
Ingevolge art. 2 van de wet tot wijziging
der Winkelsluitingswet zuilen thans van
kracht zijnde plaatselijke verordeningen,
als bedoeld in art. 6 en art. 9. ie lid. der
Winkelsluitingswet, ophouden te gelden
uiterlijk na verloop van zes maanden na
het tijdstip van inwerkingtreding der wij
zigingswet.
In sommige winkelsluitingsverordeningen
komt ta.v. alle winkels of van een of meer
bepaalde groepen daarvan een afwijking
voor, waarbij deze winkels op Zondag ge
durende eenige uren tusschen 9 uur v.m
en 8 uur n.m. geopend mogen zijn. Het
ontmoet bij den minister geen bezwaar,
indien ten deze aansluiting wordt gezocht
aan de gewijzigde regeling van art. 4 der
Winkelsluitingswet, zoodat bedoelde uren
van openstelling tusschen 8 uur v.m. en 8
uur nii. mogen liggen
Ten slotte wijst de minister er nog op.
dat aan de Joodsche winkeliers ingevolge
art 5 der Winkelsluitingswet te verleenen
vergunning in den vervolge betrekking zal
hebben zoowel op den Zondag als op de
dagen, verband houdende met de Joodsche
feestdagen.
25 JAAR LUCHTVAART IN NEDERLAND.
Een monument te Etten-Leur.
Het Comité van Voorbereiding tot her
denking van het historisch feit, dat de
eerste vliegdemonstratie op 27 Juni 1909
op den Klappenberg te Etten-Leur op ini
tiatief van den heer S. C. J. Heerma van
Voss groot-industrieel te Leur al
daar plaats vond, heeft gemeend dit ge
beuren vast te leggen door oprichting van
een monument op de plaats, waar deze
vliegdemonstratie door Graaf de Lambert
werd uitgevoerd. Duizenden en duizenden
menschen waren getuigen van deze eerste
poging, om op Nederlandsch grondgebied
met een vliegmachine op te stijgen.
De eerste stoot om belangstelling op te
wekken voor de Luchtvaart in ons land
gaf de heer Heerma van Voss en we zeg
gen zeker niet te veel, als we ons Vader
land aan de spits zien staan van de lucht
vaart. waar de schitterende prestatie's op
luchtvaartgebied werden getoond.
Den heer Heerma van Voss werd 25 jaar
geleden een gedenksteen aangeboden,
waarop vermeld:
„Ter blijvende herinnering aan de eerste
vluchten in Nederland per vliegmachine,
ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan
1909 der suikerfabriek v. d. H.H. Heerma
van Vo:;S te Leur."
Dezp steen bevindt zich nog steeds in
den at 'e-- van de boerderij „Het Vlieg
terrein
Het Comité heeft gemeend als blijvende
hulde aan het initiatief van den heer
Heerma van Voss deze gedenkplaat vast
te leggen in een eenvoudig monument,
geplaatst daar, waar de eerste vliegma
chine opsteeg.
Het Comité wil hierin een historisch ge
beuren zien, waarop ook ons nageslacht
trotsch zal zijn.
De kosten voor oprichting van een ge
denksteen voor dit doel zullen ongeveer
zes honderd gulden bedragen.
Wie door geldelijken steun dit streven
wil helpen verwezenlijken, wende zich tot
den heer Thomson, kolonel Maréchaus-
sée b.d. Vught, Villapark (telefoon 275
giro no. 122805).
o
„HET PLANKEN WAMBUIS"
IN SEPTEMBER GEVEILD!
Half September zal naar „Het Volk"
verneemt indien zich geen onvoorziene
omstandigheden voordoen, het bekende
landgoed „Het Planken Wambuis" bij Arn
hem in honderd perceelen worden geveild.
Dit buiten, dat toebehoort aan de fami
lie Van Pallandt. bevat tallooze prach
tige stukken ongerept natuurschoon, zoo
dat er een groot gevaar dreigt, dat deze
verloren zuller, gaan
De totale oppervlakte van het landgoed
bedraagt ruim 1900 hectaren; reeds is
men bezig der. inboedel van het er op
staande kasteel „Nijenhuis" voor veiling
gereed te maken.
CHRISTELIJKE BOND VAN ARBEIDERS
IN DE KLEEDINGINDUSTRIE.
Onder voorzitterschap van den heer W.
Nieuwland te 's-Gravenhage is te Utrecht
de tiende algemeene vergadering gehou
den van den Ned. Chr. Bond van Arbeiders
en Arbeidsters in de Kleedingindustrie en
aanverwante vakken.
Uit het jaarverslag van den secretaris
bleek, dat het ledental teruggeloopen was
van 853 op 1 Januari 1.1. tot 795 op 1 Juli
1.1:het aantal afdeelingen bedraagt 27.
De werkloozenkas heeft in het afgeloopen
jaar uitgekeerd f. 24.886.
Aangenomen werd een motie, waarin
aangedrongen werd op spoedige inwer
kingtreding van de .Huisarbeidswet", als
mede van een wet om vreemde arbeids
krachten te weren. Deze motie zal aan den
minister van Sociale Zaken worden ge
zonden.
Besproken werd de praktijk van de col
lectieve arbeidsovereenkomst.
De heer A. Stapelkamp, secretaris van
het Chr. Nationaal Vakverbond, heeft een
rede gehouden over „Vrijheid-gebonden
heid".
Verschillende voorstellen werden behan
deld. Besloten werd de contributie niet te
verlagen en ook niet te herzien de sala
rissen van de bezoldigde bestuurders.
NIJVERHEIDSRAAD.
De laatste vergadering van den Nijver-
heidsraad heeft de minister van Econo
mische Zaken gedeeltelijk bijgewoond. De
voorzitter heeft uiting gegeven aan de
groote voldoening van den Raad, dat
thans aan het hoofd van het departement
van Economische Zaken iemand staat, die
de nooden en behoeften van het bedrijfs
leven uit persoonlijke ervaring kent en
die zelf vele jaren deel van den Raad
heeft uitgemaakt. Bijzonder heeft de
Raad op prijs gesteld het nieuwe bewijs
van belangstelling voor zijn werk, dat de
minister heeft gegeven, door in de eer
ste zitting na zijn benoeming aanwezig
te zijn. Hoewel ten overvloede is de ver
zekering gegeven, dat de Raad niets lie
ver wenscht, dan dat hij tot de grootst
mogelijke samenwerking op economisch
gebied met de Regeering komt, om op die
wijze in het algemeen belang en in het
bijzonder belang van de Nederlandsche
industrie werkzaam te kunnen zijn.
De minister heeft doen uitkomen, dat
hij voor het werk van den Raad groote
waardeering heeft en dat hij er naar zou
streven, om den Raad, voor zoover zulks
nog niet het geval was, in het Regee-
ringsstelsel de plaats te bezorgen, die hem
toekomt.
o
VERSPREIDE BERICHTEN.
De Rotterdamsche Lloyd Raplde aan
sluitend op het mailschip „Indrapoera"
wordt morgen te 8.44 in Den Haag ver
wacht.
De gewone audiëntie van den minis
ter van Justitie zal Vrijdag 10 Augustus
a.s. niet plaats hebben.
Bij K. B. is aan den heer dr. ir. H.
Wortman te 's-Gravenhage op zijn ver
zoek eervol ontslag verleend als lid voor
Nederland van de Permanente Internatio
nale Commissie voor Scheepvaartuigwe-
zen te Brussel en als lid van het door die
commissie ingestelde Permanente Bureau
tot voorbereiding der driejaarlijksche
congressen.
Bij K. B. is het lid van den Raad van
Bestuur in Curagao benoemd de heer A.
G. Statius Muller, oud-lid, respectievelijk
voorzitter van den Kolonialen Raad.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Lloyd George waarborgt 10 jaar vrede.
In een interview, dat Lloyd George aan
de „Petit Journal" verleend heeft ver
klaarde hij o.m.:
Duitschiand kam geen oorlog voeren. De
psychologische voorwaarden voor een oor
log zijn zeker aanwezig, maar er zijn ook
materieele voorwaarden welke een rol
spelen. Ik ben bereid de naties voor een
tijdsduur van tien jaar tegen het risico
van een oorlog te verzekeren.
Wij constateeren een teruggang in den
voorspoed en de internationale samenwer
king. Eerst moet nu de economische
machine in werking gesteld worden door
richtinggevende maatregelen in het natio
nale kader, terwijl daarna aan de vernieti
ging van het economische nationalisme
moet gewerkt worden. Parallel daarmede
moet verhinderd worden, dat de Volken
bond sterft
De Mandsjoerijsche aangelegenheid is
een fatale zaak. Waarom heeft men ta
Frankrijk niet begrepen, dat men door
Japan te laten handelen Duitschiand aan
gemoedigd heeft?
Ongetwijfeld zal Engeland zijn verplich
tingen tegenover Frankrijk naleven Maar
Frankrijk zou daarvan nog zekerder kun
nen zijn, als het niet toegelaten had, dat
de groote mogendheden hun verplichtin
gen tegenover China, welke uit de verdra
gen voortvloeiden, niet eerbiedigden.
BINNENLAND.
Verruiming: van den Zondagsverkoop;
de minister van economische zaken over
de te volgen gedragslijn. (Binnenland, le
Blad).
De Synode der Ned.-Herv. Kerk; het
jaarverslag van den raad van beheer in
zake de predikantstractementen. (Kerle
en School, 3e Blad).
BUITENLAND.
Von Papen toegelaten als Duitsch ge-,
zant te Weenen. (Buitenl., le Blad).
De Russische vliegers met groote eer Iq
Parijs ontvangen. (Buitenl., le Blad).
Nieuwe vonnissen in Oostenrijk geveld*.
(Buitenl., le Blad).
DUITSCHLAND.
Na Hindenburg's uitvaart.
Direct na Hindenburg's uitvaart is de
aftocht der duizenden bezoekers begon
nen. Reeds weinig uren na de beëindiging
van de plechtigheid waren vele duizenden
gasten van Hohenstein afgereisd.
Gisteravond evenwel geleek Hohenstein
nog een legerkamp. In alle beschikbare
lokalen en in alle winkels heeft men plaat
sen voor het gebruiken van ververschin-
gen ingericht, om de tallooze gasten te
kunnen bedienen.
Eerst langzamerhand en in den loop
van den nacht kon men er in slagen, alle
deelnemers aan de grootsche bijzettings
plechtigheid naar hun woonplaatsen te
vervoeren.
Bij het Tannenbergmonument verzamel
de zich een onafzienbare menschenmenig-
te, die geduldig staat te wachten, om
langzaam den maarschalktoren te mogen
passeeren, een blik op de kist van den
grijzen veldmaarschalk te werpen en den
getrouwen Ekhart van het Duitsche volk
met opgeheven arm te begroeten.
De vele honderden kransen voor den
rijkspresident zijn, met uitzondering van
den bloemengroet van den „Fuehrer", dien
van veldmaarschalk von Mackenzen en de
familie van den overledene, bijeengelegd
en in ononderbroken rijen schrijden de
menschenmassa's den kostelijken bloemen-
schat voorbij.
o
FRANKRIJK.
Het Luchteskader der Sovjets
te Parijs - De radicalen en de
diensttijd.
Het sovjet-Russische luchteskader, dat
het bezoek van Cot aan Moskou in 1933
beantwoordt, is te Le Bourget gearriveerd.
De lucht was betrokken, het weer regen
achtig.
De drie viermotorige vliegtuigen met
reusachtige vleugels daalden zeer sierlijk,
tot bewondering der aanwezige vliegers.
De Russen werden door den chef van
het kabinet van den minister van lucht
vaart ontvangen voor het gebouw van den
commandant, dat getooid was met de
sovjet-vlag met sikkel en hamer.
De troepen brachten het saluut. Gene
raal Michaud sprak een woord van wel
kom.
Unschlicht, chef van het Russische es
kader, antwoordde en wees op de vriend-
sohap tusschen de Fransche en de Sovjet
luchtvaart en over de noodzakelijkheid er
van voor het bereiken van een bestendi
gen vrede. Hij werd geestdriftig toege
juicht door de talrijke aanwezigen, o.w.
vertegenwoordigens van de ministeries
van oorlog en buitenlandsche zaken en
Pierre Cot.
De radicaal-socialistische Kamerfractie
heeft zich in haar gisteren gehouden zit
ting behalve met het vraagstuk der be-
stuurshervorming. ook bezig gehouden
met den diensttijd en het standpunt in
genomen, dat een militairen diensttijd
van een jaar niet overschreden behoeft
te worden, als men het oorlogsmateriaal
zorgzaam behandelde en doelmatig be
nutten zou. De afgevaardigde Bernier gaf
uiting aan de vrees dat het parlement in
de herfst wellicht voor een fait accompli
zal worden gesteld en een verhooging van
den militairen diensttijd zal hebben goed
te keuren.
Bij den generalen staf is men, volgens
dezen afgevaardigde, nog niet zeker of een
tweejarige diensttijd of een van 18 maan
den zal worden ingevoerd.
ENGELAND.
Staking bij de kustvaart in
Nieuw-Zeeland.
In Nieuw-Zeeland wordt een algemeene
staking bij de kustvaart verwacht uit pro
test tegen de gevangenneming van zeven
tig zeelieden te Greymouth, die gemuit
hadden.
Er bestond reeds eenige weken groote
ontevredenheid wegens de pogingen van
de werkgevers om de loonen omlaag te
brengen. Te Auckland lag de scheepvaart
gisteravond geheel stil en overeenkomstige
berichten werden ontvangen uit andere
plaatsen.
