Naar het Haagsche Planetarium.
Lie Jaargang
WOENSDAG 28 FEBRUARI 1934
No. 22682
nar bestaat nlt DRIE Blatfni
eerste blad.
[eidsch Crisis-Comité.
[ICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
BUITENLAND.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DE& ADVERTENTIENg
I eft. P®e voor «dvertentlën uit Lelden en plaatsen
r cgentschappen nan ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
„ere advertentlën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
^uitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
een maximum aantal woorden van 30.
jsso volgens postrerfit. Voor eventueöe opzending van
■ven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindspleiii Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT)»
Voor Lelden per I maanden f.2.35; per week ...nn. L0.1J
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.11
Franco per post 1.2.35 portokosten.
Giro No. 188690.
i ontvingen wij per kassa:
f. 2.50.
jieester en Wethouders van Leiden
ter algemeene kennis, dat zij, ten
te van de door de Vereenlging „Ne-
Bsch Fabrikaat" in „Den Burcht"
[te houden tentoonstelling, voor 28
Vi en 1 en 2 Maart a.s. ontheffing
j verleend van de verbodsbepaling
fin art. 2. sub b, van de Winkelslui-
>et 1930, S. 460.
A VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN, Secretaris.
|en. 28 Februari 1934. 6803
AFSCHEID VAN DEN HEER
P. H. SNIJDERS.
t hoofd der R.K. UX.O. School.
tnmorgen te 11 uur heeft in de R.K.
sschool aan het Rapenburg het af-
plaats gehad van den heer P. H.
sinds October 1909 hoofd der R.K.
school, de laatste 12 jaar echter
at als hoofd der TJX,.O.-afdeeling
K. Jongensschool aan het Rapen-
jBij dit afscheid waren o.a. aanwezig
(Olbestuur, inspecteur Baak en de
.der Uh.O.-afdeeling.
1 voord werd achtereenvolgens ge-
I door den heer H. Tummers, w.n.
leer Ui.O. school namens het per-
1 en de leerlingen, het hoofd der
Jongensschool den heer W. P. Melief,
voorzitter van het schoolbestuur
r Vijverberg en inspecteur Baak. die
[de prettige samenwerking en de op-
pheid memoreerden, waarmee de
ler.de altijd het onderwijs heeft gege-
pmens het personeel en de leerlingen
boekwerken aangeboden, namens
Ütco'.bestuur een fraaie ets en namens
ersoneel der school Rapenburg een
stak.
i herdacht tevens de groote verdien
en den heer Snijders voor het onder-
l't Was een plechtige huldiging, die
fede van de groote waardeering voor
Ver Snijders.
BIE LEIDSCHE E.H.B.O.-BRIGADE.
De jaarvergadering.
to voorzitterschap van dr. E. Renaud
vieravond in „Oud-Hortuszicht" de
üksche ledenvergadering gehouden
te Eerste Leidsche E.H.B.O.-brigade.
[voorzitter wekte in zijn openlngs-
o op vooral krachtig mee te werken
bet werk dat zoo noodig is tot uitbouw
oe brigade. Spr. bracht hulde aan
die in het afgeloopen jaar hadden
gewerkt en speciaal aan dr. Horst als
>eur van den Geneeskundigen Dienst.
'Plannen voor de toekomst, nl. het
P? riet gasmaskers en het ingedeeld
«In u a'8emeenen dienst van Zuid-
jvv- bracht hij voorts ter sprake om
™en aan te toonen, dat er voor de
■ode maanden nog veel te doen is.
B^ 'ejte spr. op allen deel te nemen
"e 14-daagsche oefenavonden, avon-
eruit enkele groepen zullen ge-
r *°™en om deel te kunnen nemen
ioationale, wellicht internationale
fnjden.
[notulen der vorige vergadering wer-
tonveranderd goedgekeurd.
Iht &erslag van den secretaris
la. k voor riJ hetgeen dr. Renaud
[oe brigade heeft gedaan.
istwcerd herinnerd aan de groote
S?'"d; gehouden in December op
ourcht" de hulpverleeningen op
sportgebeurtenissen, wandeltoch-
jj^^elf verkreeg haar reglement
fekfiÏÏi1 bedraagt thans 76, terwijl
ai. BroePen reeds in Maart hun
vn? ÏÏ06'611 afleggen, waardoor de
100 man sterk zal zijn.
it' van den penningmeester
batig saldo van f. 329,44, een
Oïet5_ na één jaar verkregen werd
ks j.f .^iwillige bijdragen en contri-
1 ïM i n voorwaar een succes als
a bet me^ niets begonnen werd.
den s'a.g her con' ole-commissie
Penningmeester volkomen dé-
'-eend.
I 0l5?'uutsverkiezing had geen wis-
II berkozcnd00rdat 3116 aftredenden
i EÏeuwe kascommissie werden be-
H-mtSreE Vr°om en Stoffels, terwijl
a pliS^rimissie zal bestaan uit de
l de rn„/Een. Oosterdag en van Gent.
waarbij nog enkele
sloot d5 "Wnheden ter sprake kwa-
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN.
t de
voorzitter deze geanimeerde
Lezing van prof. G. A. S. Snijders.
Gisteravond heeft prof. dr. G. A. S.
Snijders In het Rijksmuseum van Oud
heden de reeks archaeoiogische voordrach
ten voortgezet met een lezing over „Kre-
tensische en Grieksche Kunst".
Spr. begon met er op te wijzen, dat men
In 't algemeen tegenover de Cretensisehe
kunst nog eenigszins radeloos staat en
met name de merkwaardig-naturalistische
kunst uit den tijd van 16501400 v. Chr..
in dezen tijd een nog onbegrepen en on
verklaard phenomeen is. Hij onderwierp
verschillende schilderijen aan een uitvoe
rige analyse en kwam tot de slotsom, dat
deze ondanks hun frappeerende en ver
bluffende natuur-waarheid („verisme"),
toch een eigenaardig tekort aan structuur,
aan begrip voor den organischen bouw
verraden. Deze kunst is in den waarsten
zin des woords „oppervlakkig", zij stelt
zich tevreden met een herhaling van het
verschijningsbeeld der dingen en verdiept
zich niet in de verantwoording der vormen
op grond van hun innerlijken samenhang;
haar grootste kracht ligt in het vermogen
een bewegelijke contour overtuigend vast
te houden. Aanknoopend aan een opmer
king van Evans, die zich bij het zien der
Cretensisehe fresco's herinnerd voelde aan
de naturalistische teekeningen in palaeo-
lithische holen van Z. Frankrijk en Spanje,
besprak hij vervolgens in 't kort de theo
rieën van Verworn, Koenen en Bouman
over het ontstaan dezer laatstgenoemde
kunst, en zocht hij tevens verband met
het verschijnsel der eidetiek, bestudeerd
door Jaensch en zijn school (Marburg).
De eideticus is in staat het beeld van een
gezien object als „Anschauungsbild" te be
waren en dit „Anschauungsbild" na ge-
ruimen tijd nog vrijwel ongerept, in alle
scherpte, voor oogen te halen. In gevallen,
waarin het eidetisch vermogen samen
treft met een artistieken aanleg, met de
behoefte te teekenen, kunnen deze
.Anschauungsbilder" den kunstenaar
groote diensten bewijzen. Spr. toonde dit
aan door enkele werkproeven van een
artistiek begaafde, maar zwakzinnige
eidetica te laten zien, die in hun goede
eigenschappen, alsook in het gebrek aan
Inzicht in bouw en structuur een merk
waardige overeenkomst met de veristische
Cretensisehe kunst vertoonden. Als po
ging om deze laatste te verklaren, sprak
hij als zijn meening uit, dat men in de
Cretensisehe kunstenaars artistiek begaaf
de eidetici moest zien, wier geestelijk
niveau, wier eigen geestesleven echter nog
primitief is en weinig of niet tot abstractie
neigde. Hooger staat in dit opzicht de
kunst van het Vasteland van Grieken
land, hoewel de eigen geestelijke aanleg
daarin niet tot ontwikkeling kwam, om
dat in dezen tijd het Vasteland van Grie
kenland in artistiek en cultureel opzicht
geheel onder den invloed van Creta ge
raakte. Eerst in de eigenlijk-Grieksche
kunst, de zg. „geometrische" komt deze
nieuwe geesteshouding volledig tot ont
plooiing. Spr. eindigde met een korte
verwijzing naar de groote beteekenis van
het abstracte element in de ontwikkelmg
der Grieksche kunst.
VEREENIGING „OUD LEIDEN".
Filmvoorstelling en tentoonstelling op
Leiden betrekking hebbende.
De vereeniging „Oud-Leiden" zal op
Donderdag 29 Maart voor haar leden een
aantal films vertoonen, die belangrijke
gebeurtenissen in de herinnering roepen,
welke in de afgeloopen jaren in Leiden
hebben plaats gehad.
Het betreft hier de belangrijke film
collectie, die de heer Eskens heeft bijeen
gebracht en waaruit deze het Bestuur
heeft toegestaan voor die gelegenheid een
ruime keuze te doen.
Tevens, en dit is de reden waarom een
en ander reeds nu onder de aandacht der
stadgenooten wordt gebracht, zal de heer
Eskens dien avond zijn collectie aarde
werkfragmenten en andere voorwerpen,
die in den loop van tal van jaren bij
grondwerken in de stad zijn gevonden,
tentoonstellen. Het Bestuur nu. zou het
zeer op prijs stellen indien ook anderen,
die dergelijke voorwerpen als: kannetjes,
bouwfragmenten. munten, scherven van
antiek aardewerk enz. die in Leiden ge
vonden zijn, in bezit mochten hebben, die
voorwerpen voor deze gelegenheid even
eens ter expositie zouden willen afstaan.
Prenten en teekeningen komen in het
algemeen niet in aanmerking, daar anders
de tentoonstelling te omvangrijk zou
worden.
Zij die dus zoo welwillend mochten zijn
enkele voorwerpen in bruikleen te willen
afstaan, worden verzocht dit zoo tijdig
mogelijk op te geven aan den secretaris;
Dr. W. C. Braat, Emmalaan 67, Oegstgeest.
MEELFABRIEK „DE RIJN".
In de hedenmiddag gehouden vergade
ring van houders van preferente aandee-
len en de buitengewone vergadering van
aandeelhouders der N.V. Meelfabriek „De
Rijn" voorheen firma wed. T. J. Bots al
hier werden de voorgestelde wijzigingen in
de statuten aangenomen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaats-examen
wis- en natuurkunde (letter A) de heer P.
H. van Laer (Swalmen, L.); idem letter E,
de heer C. E. Mulders (Rotterdam)voor
het doctoraal examen wis- en natuur
kunde, hoofdvak pharmacie, mevr. E. M.
Loot—de Bas (Breda).
Aanmerkelijke reductie op den toegangsprijs voor onze abonné's.
Reeds meermalen hebben wij in woord en beeld de aandacht van
onze lezers gevestigd op het Zeiss-planetarium, dat sedert korten tijd is
verrezen op het dak van de „Haagsche Courant" in de Wagenstraat te
Den Haag. Het was te voorzien, dat de belangstelling voor dit wonder
der techniek en der verbeeldingskracht groot zou zijn en dat het uit dien
hoofde voor onze stadgenooten niet gemakkelijk zou wezen om zich
daarvoor toegangskaarten te verschaffen. Dit heeft ons op het denkbeeld
gebracht om ten behoeve van onzen lezerskring een speciale regeling te
treffen. In overleg met de directie der „Haagsche Courant" is thans
bepaald, dat de zaal op Woensdag 7 Maart, des avonds om halfnegen,
geheel gereserveerd blijft voor onze abonné's.
Inplaats van den gebruikelijken toegangsprijs van 60 cents, be
hoeven onze abonné's slechts dertig cents te betalen.
Deze toegangskaarten, welke uitsluitend geldig zijn op het hier-
bovengenoemde tijdstip, zijn van Vrijdagmorgen 9 uur af aan onze
Bureaux verkrijgbaar. Wij geven onze abonné's in ernstige overweging
niet te lang te wachten zich van kaarten te voorzien, aangezien de
zaal van het Planetarium aan 155 toeschouwers plaats biedt. De geheele
voorstelling duurt circa 1 uur.
Een woord van aanbeveling lijkt na de vele enthousiaste ontboe
zemingen in de pers welhaast overbodig. Wij kunnen met niet voldoende
klem opwekken om dit onvergetelijke schouwspel van de majestueuze
pracht van het Heelal met eigen oogen te gaan zien.
Men doet zichzelf tekort, wanneer men geen gebruik maakt
van deze goedkoope gelegenheid om iets te zien, hetgeen men in zijn
geheele leven niet zal vergeten!
DE DIRECTIE.
DIRECTE BELASTINGEN.
Bij beschikking van den minister van
financiën is de ontvanger van het 1ste
kantoor alhier, de heer E. W. F. Postel
overgeplaatst naar het kantoor Haarlem.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging.
Amsterdamsch kleedingmagazijn (filiaal)
Leiden, hoofdzetel Hoogstraat 232, Rotter
dam. Heerenkleeding.
Bovengenoemd filiaal is met ingang van
Juni 1933 opgeheven.
Onze stadgenoot, de heer mr. C. P de
Vries, voorzitter van de afdeeling Leiden
van het Verbond voor Nationaal Herstel
zal met toestemming der Duitsche regee
ring Donderdagavond voor de leden der
Hollar.dsche kolonie te Berlijn een lezing
houden over het onderwerp: „Om de ziel
van ons volk."
Op 3 Maart e.k. zullen de navolgende
reserve-officieren van het 6e reg. veld
artillerie met groot verlof vertrekken: le
luit. Raaff en de 2e luitenants Bloember
gen, v. Dijk, Irish Stephenson. Maarssen,
Smits en Westenberg.
Gistermiddag heeft de l'/»-jarige W.
B. in de ouderlijke woning in de Vrouwen-
kerkkoorsteeg in een onbewaakt oogenblik
aan een op de theetafel liggend kleedje
getrokken, waardoor de theepot omviel en
de inhoud op hals, borst en rechterarm
van het ventje terecht kwam.
De Eerste Hulpdienst verleende de eerste
geneeskundige hulp en vervoerde hem naar
het Academisch Ziekenhuis.
VOORDRACHTAVOND JAN MUSCH.
Evenals vorige jaren, toen Charlotte
Kohier optrad, hebben de gezamenlijke
studenten-tooneelvereenigingen gisteren
weer een voordracht-avond georganiseerd,
doch in tegenstelling met anders, was de
belangstelling nu zeer matig.
Aan de keuze van Jan Musch als decla
mator kan dit toch niet gelegen hebben,
want zijn bekwaamheid op dit terrein der
kunst is toch bekend. Moet het soms wor
den toegeschreven aan de samenstelling
van het programma, dat slechts zeer oude
bekenden bevatte? Wij neigen tot deze
laatste veronderstelling!
Gegeven werden toch achtereenvolgens
een fragment uit Vondel's Lucifer, twee
bekende verzen van Guido Gezelle
't Schrijverken en 't Meezennestje!), de
Bruid van Prins, Huyghen's Scheepspraat,
Hooft's Deuntje, fragment „En Satan
pijpt" uit Landy's Paradijsvloek en ten
slotte een negental verzen van Adama van
Scheltema. Alle ongetwijfeld juweeltjes,
maar o. i. van te groote algemeene be
kendheid. Musch zelf bracht ze hier reeds
eerder, althans voor de grootste helft!
Ook nu had onze groote acteur weer
veel succes bij zijn klein auditorium en
een bloemstuk drukte den dank voor het
gepresteerde uit.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Ontwapening.
Eden's bezoek aan Rome is gisteren be
ëindigd en hij is nu weer op weg naar
Parijs.
In Britsche kringen is men volgens den
diplomatieken correspondent van de
„Daily Telegraph" zeer tevreden over het
resultaat van de besprekingen, die Eden
met Mussolini over het ontwapenings-
vraagstuk heeft gevoerd. Mussolini heeft
zich bereid getoond het Engelsche ont
wapeningsplan te steunen, als Frankrijk
en Duitschland dit eveneens als een ba
sis voor de besprekingen aanvaarden.
Als Frankrijk en andere bewapende
landen niet willen instemmen met de
voorgestelde vermindering der bewape
ningen, heeft Mussolini voorgesteld, dat
Engeland en Italië gemeenschappelijk
zuilen aandringen op geen verdere uit
breiding oer bestaande bewapening. Mus
solini heeft verklaard, dat een verminde
ring natuurlijk beter is dan een beper
king der bewapening, doch dit laatste is
weer beter dan een onbeperkten bewape
ningswedloop.
De correspondent van de „Morning
Post" te Rome schrijft, dat de Italiaan-
sche- regeering een volledig stilzwijgen
bewaart. Het laatste woord ligt blijkbaar
te Parijs en Londen. Italië heeft zijn
standpunt reeds duidelijk uiteengezet.
DUITSCHLAND.
Kabinetsraad.
Het Rijkskabinet heeft een wet betref
fende de feestdagen afgehandeld. Natio
nale feestdag van het Duitsche volk is I
Mei. De vijfde Zondag voor Paschen is
Heldengedenkdag. De eerste Zondag na
Michaelis Oogstdankdag. Behalve deze
nationale feestdagen en Zondagen zijn
feestdagen de Nieuwjaarsdag. Goede Vrij
dag, Paaschmaandag. Hemelvaartsdag,
Pinkstermaandag, de Woensdag voor den
laatsten Trinitatiszondag en de beide
Kerstdagen.
Het Rijkskabinet behandelde voorts een
wet tot vereenvoudiging van het bestuur,
in het bijzonder op de administratie der
Rijksposterijen en de Rijksfinanciën. Ter
bescherming van de ..koortsthermometer-
industrie", welk bedrijf in hoofdzaak in
Thuringen wordt uitgeoefend werden bij
zondere contingenteeringsmaatregelen
voorgeschreven. De wet tot wijziging van
de „Kriegspersonenschaedengesetz" be
paalt, dat de verzorging voor schade aan
lijf en leven, welke iemand in verband
met binnenlandsche onlusten heeft op-
geloopen niet meer zal plaats vinden voor
zoover het leden van staatsvijandige par
tijen of de bevordering van hun streven
betreft. In tegenstelling hiermede regelt
een wet betreffende de verzorging der
strijders voor de nationale verheffing de
vergoeding van de in dezen strijd opge-
loopen schade; voorts een wet tot uni
forme regeling van de beleening van
huur- en pactrentevorderingen.
BINNENLAND.
Een nieuwe motor- en rijwiclwet aange
kondigd (Binnenland, 3e Blad).
Fluitsignalen van treinen bij mistig weer
voor onbewaakte overwegen (Binnenland,
3e Blad).
De bescherming der openbare orde:
wordt de vrijheid van drukpers misbruikt?
(Binnenland, Be Blad).
De voorbereiding tot de reorganisatie
van het onderwijs in een vergevorderd
stadium (Kerk en School, 3e Blad).
Contingenteerings-overeenkomst tusschen
Nederland en België (Binnenland, 3e BI.).
Algemeene vergadering Ned. Chr. Land-
arbeidersbond (Land- en Tuinbouw, 3de
Blad).
Bij het zilveren jubileum der voetbal-
vereeniging „Alphen" (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
Eden na zijn bezoek aan Rome op weg
naar Parijs (Buitenland, le Blad).
Overwinning van Doumergue in den
Franschen Senaat (Bultenl., le Blad).
Rondom de Fransche schandalen (Bui
tenland en Tel., le Blad).
De drie Bulgaren veilig en wel in sovjet-
Rusland (Buitenl., le Blad).
Aan den vooravond van de kroning van
koning Poe-ji van Mandsjoerije (Buiten
land, le Blad).
Nog een interview met Starhemberg, den
leider der Oostenrijksche Heimwehren
(Buitenland, le Blad).
ENGELAND.
De hongermarsch.
Ondanks de tweede weigering van Mac
Donald om in Downing Street een depu
tatie van de werkloozen te ontvangen, be
gaven veertig van hen zich onder leiding
van Maxton, McGovern en den communis,
tischen leider Hannington naar Downing
Street, waar een secretaris van MacDonald
aan Maxton mededeelde dat de premier
de deputatie niet zou ontvangen en dat
hij trouwens reeds naar de British Indus
tries Fair was vertrokken.
Maxton stelde den secretaris er van in
kennis dat hij zich persoonlijk beleedigd
achtte en vroeg of MacDonald hem later
op den dag zou willen ontvangen, even
als McGovern en Hannington en een
anderen vertegenwoordiger der werkloo
zen, teneinde hem de reden uiteen te zet
ten waarom hij de deputatie diende te
ontvangen. De secretaris beloofde het ver
zoek aan MacDonald over te brengen.
De leiders deelden vervolgens den buiten
wachtenden werkloozen mede dat de
kwestie in het Lagerhuis zou worden be
sproken. Maxton sprak hen toe en wees
op den vreedzamen aard der tot dusver
gedane stappen. Hij verklaarde dat hij er
op zou blijven aandringen dat de depu
tatie in het Huis zou worden ontvangen.
Zou de regeering alle grondwettelijke
deuren voor de werkloozen sluiten, dan
zouden er andere deuren zijn, om de re
geering te doen spreken.
Ten slotte verspreidden de werkloozen
zich zonder dat er incidenten voorvielen.
In het Lagerhuis vroeg McGovern aan
MacDonald toe te stemmen in een be
spreking van een motie met de strekking
dat een afvaardiging van de werkloozen
die aan den „hongermarsch" hebben deel
genomen door 't Huis zou worden ontvan
gen, maar MacDonald weigerde dit.
McGovern vroeg daarop of de regeering
besloten had aan de werkloozen ieder
grondwettig middel te ontnemen om zich
tot de regeering te wenden.
MacDonald antwoordde dat het verte
genwoordigende karakter van het Lager
huis alle grondwettige middelen om zich
tot de regeering te wenden biedt.
Maxton protesteerde en zeide dat het
antwoord van MacDonald in het geheel
geen antwoord was, hij vroeg dezen van
zijn besluit terug te komen.
Buchanan van de Arbeiderspartij vroeg
alsnu machtiging om een motie tot verda
ging in te dienen ten einde de weigering
te bespreken van MacDonald. om de
werkloozen in staat te stellen zich óf tot
MacDonald, óf wel tot het Kabinet óf wel
tot het Lagerhuis te wenden.
De speaker liet de motie toe en daar
zij door het vereischte aantal van 40 leden
(Arbeiderspartij en liberalen) werd ge
steund, werd de bespreking bepaald op
gisteravond 11 uur.
Minister-president MacDonald herinner
de er aan, dat vorige regeeringen eveneens
geweigerd hadden delegaties van deel
nemers aan „hongermarschen" te ontvan
gen. Deze marschen werden georganiseerd
door lieden, van wie bekend was dat zij
jiogingen deden in Engeland propaganda
te maken die in strijd was met de grond
wet. De groote massa der werkloozen was
er veel beter door gediend wanneer de
regeering dergelijke deputaties niet aan
hoorde of ontving.
Het voorstel van Buchanan werd daarop
met 270 tegen 52 stemmen verworpen.
