Wegverbetering Zoeterwoudsche Singel
stadsnieuws.
Jaargang
VRIJDAG 16 FEBRUARI 1934
No. 22672
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het voornaamste Nieuws
van heden.
MUZIEK.
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN?,
te. per regel voor advertentlên tilt Lelden en plaatsen
■agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
L advertentlën 36 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
iend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
maximum aantal woorden van 30.
volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplem Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden per 3 maanden f. 2.35; per week f. 0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „OJJ
Franco per post 1.2.35 portokosten.
ner bestaat uit VIER bladen
Eerste blad.
BV. VERG. „KERKHERSTEL".
Een nieuwe kerkorde.
niet groote, maar zeer aan-
ichare hield de afd. Leiden van
iel een openbare vergadering,
ng van ds. J. de Wit.
van een gedeelte uit Efez. 4
behandeling van eenige huis
zaken hield de voorzitter een
bver „een nieuwe kerkorde".
en welke Kerkorde? zoo ving
Kerkorde Is een zaak, die de ge
er moet gaan begrijpen, als iets
voor onze kerk.
geestelijke zaken voor, maar
uiterlijke zaken (kerkeraad-
enz.) mogen niet verwaarloosd
moet orde zijn.
Fes', vooral de brieven van Paulus
(rel degelijk over een Kerkorde
te stellen aan ambtsdragers,
b). reeds in den vervolglngstijd
I, stonden de voorvaderen toch
'stil bij de geestelijke zaken,
synode van Wesel b.v. werden
palingen gemaakt (avondmaals-
Ipbeurten. positie van de vrouw
die alleen de kerkorde, de
raakten,
een volmaakte maatschappij
|erkorde overbodig zijn. Maar nu
geval is, is er gevaar voor
antasting der vrijheid. Er moet
regeering zijn (Efeze 4),
irdelijke mannen moeten leiding
|owel over geestelijke als stoffe-
Wie is nu de werkelijke gezag-
de Ned. Herv. Kerk; de meer-
ian de leden?
geest van Christus moet de goede
worden gesticht: de ambten en
moeten worden gekozen. Vol-
ginselen, door Christus ons ge-
vervat in de Schrift, Maar de
is waardeloos, als de be-
Christus als Zone Gods, niet
i wordt.
ndaagsche kerkorde voldoet niet,
er tegenop getornd, tever-
Sommigen deden het met geweld
anderen probeerden het
held en overreding. Weer anderen
zaak laten, zooals het thans is.
at, dat de kerkorde van heden,
de geest van Christus is
Idiging van het Evangelie is thans
puliere zaak van den predikant:
meeningen zijn toegelaten. De
besturen kunnen moeilijk ter
tiding geroepen worden; geeste-
|n worden bijna niet besproken,
ertoe de macht ontbreekt. Tucht
ten leven bestaat wel, maar prac-
het niet van toepassing. Kerke-
fereenigingen zijn een noodzake-
geworden. De kerk heeft een
I maar deze is zeer oud, en staat
let middelpunt der belangstelling,
paad moest meer leiding geven
ting van predikanten en opzie-
[lebben kerkelijke kiesvereenigin-
1 invloed.
is te regelen van bovenaf; er
zaken, die elke gemeente zelf
.Maar Christus regeert Zijn
I door de ambten, moest leidend
■ezen.
En daartoe tracht ook Kerkherstel te
komen en pleit dan voor:
a. een Christus belijdende kerk. De be
lijdenis, aangepast en vernieuwd aan den
tijd van heden (sociale wenschen, geeste
lijke stroomingen).
b. geen bestuur, maar erkenning van
het ambt;
c. de synode een afspiegeling van wat
leeft in de gemeente, de verkiezing te
regelen vanuit de classis;
d. opneming van zending-evangelisatie
binnen het kerkelijke raam.
Een zeer uitvoerige en leerzame discussie
volgde op de inleiding, waarna sluiting
volgde.
o
HET LEIDSCHE VOLKSHUIS.
Muziekavond door Annie de Haan
en May Hammes.
Men schrijft ons:
Met de vioolsonate in g-moll van Tartini
openden de beide concertgeefsters den
avond.
Mej. Annie de Haan gaf in deze sonate
met moeilijke dubbelgrepen direct blijk
van haar goed ontwikkelde vinger- en
streektechniek.
Het voornaamste echter zijn haar toon
en haar voordracht te waardeeren.
Aan den vleugel begeleidde May Ham
mes de violiste met juist stijlgevoel.
Daarna hoorden wij het vioolconcert
no. 3 G-dur van Mozart. In het eerste
deel liet de intonatie der violiste wat te
wenschen over, doch in het Rondeau her
stelde zij zich weer.
In de schijnbaar eenvoudige, maar zeer
moeilijke pianopartij met de subtiele
Mozartsche nuances toonde de pianiste
haar natuurlijke muzikaliteit, evenals dat
van de violiste gezegd kan worden.
Als laatste nummer voor de pauze hoor
den we May Hammes in een drietal piano-
soli. Hiervan dient vooral de Prelude en
Fuga Bes-dur van J. S. Bach vermeld te
worden. De strenge rythmen, de sublima
tie van het persoonlijke tot het universeele
dat is Bach en wij hoorden ook Bach.
Na de pauze hoorden we weer Annie de
Haan in de Romanze G-Dur van Beet
hoven en in de Improvisation g-moll van
Ernest Block. Het laatste speelde zij het
beste. In de improvisatie „Baal Sjem" is
het extatisch mystieke verlangen naar het
goddelijke gelegd. Het verlangen dat de
vervolgde jood koestert, teneinde uit de
harde en wreede werkelijkheid te vluch
ten naar hoogere geestelijke regionen.
Van de twee piano soli, die May Ham
mes daarna nog uitvoerde verdient vooral
de Rhapsodie op. 79 g-moll van Brahms
bijzondere vermelding.
Zij speelde het romantische stuk met
een élan, dat de vleugel onder haar for-
schen aanslag daverde.
Het vrij talrijk opgekomen publiek
dankte telkens met een hartelijk applaus.
Jammer was het dat de violiste den
avond meende te moeten sluiten met de
overbekende Kavatine van Raff. Waarlijk
uit haar repertoire had zij wel wat belang
rijkere kunnen kiezen.
MUTATIES R.K. RAADSFRACTIE.
Naar wij vernemen hebben de heeren
mr. H. F. A. Donders en H. M. Simonis
zich wegens drukke werkzaamheden ge
noodzaakt gezien het raadslidmaatschap
neer te leggen.
Hun opvolgers op de R.K. lijst zijn de
heeren H. L. J. Tobé en H. Lombert.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE-AVOND.
Lezing van Ds. Bonga.
In een omlijsting van eenige liederen,
zeer verdienstelijk gezongen door Mevr. A.
van Leeuwende Paauw vooral de
kerkaria van Stradella klonk bijzonder
mooi hield gisteravond in de Doopsgez.
kerk ds. L. Bonga een lezing over „Twijfel"
Hij wees er op, dat er verschijnselen en
problemen zijn, die te allen tijde actueel
blijven, omdat ze in elke nieuwe generatie
en in de opeenvolgende stadia van het
menschelijke leven den mensch boeien en
verontrusten. Een van deze is de twijfel.
De Doopsgezinden hebben immers in hun
prediking sterk de aandacht gericht op
het innerlijke leven, met het gevolg, dat
anderen hun vaak hun tekort aan belang
stelling voor de groote politieke en maat
schappelijke problemen hebben verweten.
Maar er is verband tusschen de buiten
wereld en de wereld van het hart, en van
uit dit hart zijn de uitgangen des levens.
De verwarring, wankeling en onzekerheid
van onzen tijd en van onze wereld vindt
haar diepsten grond in de innerlijke on
zekerheid van den mensch. in zijD twijfel,
voornamelijk in zijn religieuzen twijfel.
Spreker tracht het wezen en de kenmer
ken van dezen laatsten aan te wijzen door
te onderzoeken, waarin de z.g. godsdien
stige „zekerheid", beter gezegd „verzekerd
heid", bestaat. Er is hier sprake van geloof
in Gods werkelijkheid en van geloof in
zijn werkelijkheid voor ons. Door het wij
ken plotseling of langzaam van deze
beide overtuigingen groeit in den mensch
de twijfel. Bij het eerste speelt de prak
tijk van het nuchtere leven en vooral de
sleur een rol, bij het tweede zijn het de
verstands- en de gevoelskritiek, die den
twijfel helpen groeien. Uit onbevredigden
verklaringsdrang, uit scherpere ontleding
en dieper inzicht, maar bovenal uit onbe
grepen strijd en smart wordt in de zoe
kende menschenziel de twijfel geboren: de
onzekerheid omtrent de werkelijkheid van
God en ziel en eeuwigheid. Het zijn niet
de luchthartigste naturen, die rijpen voor
den twijfel. Godsdienstige onverschillig
heid, die men zoo verbijsterend veel aan
treft, heeft met twijfel niets te maken.
Velen komen nooit aan den godsdienst,
laat staan aan den twijfel toe. Deze laat
ste is een phase in het ontwikkelingspro
ces van den menschelijken geest. En als
zoodanig beteekent hij niet enkel gemis,
maar ook bezit. Daar is een „zekerheid",
die armoede beteekent. Het is de van
buitenaf opgelegde, de als een etiquet op
geplakte „geloofszekerheid", die door
traagheid en onzelfstandigheid den twijfel
nooit leert kennen. Wie in eigen ontbe
ring op welk gebied dan ook het
levend verlangen heeft leeren kennen, en
de verdiepende, louterende werking hier
van aan eigen ziel heeft ervaren, die
erkent de waarde van den twijfel. De
mensch bezit zijn geloof alleen in een
proces van voortdurende worsteling; in
het grijpen en weer loslaten en dan op
nieuw weer grijpen ligt het waarachtige
wezen van ons aardsche menschenbe-
staan. Het diepe Godsverlangen is de glans
van ons leven. Vroomheid is geen rust in
den gewonen zin van het woord. De vrome
mensch is de hunkerende mensch, die ge-
teekend is tot den strijd. Maar zijn levens-
symphonie zal zich eenmaal oplossen,
hetzij hier, hetzij later in een harmo
nisch slotaccoord. Muziek is alleen levend,
wanneer de melodie eerst aan het einde de
oplossing vindt, waarnaar zij in haar wen
dingen en wisselingen verlangend heeft
gezocht. Door de deemoed vooral tempert
zich de kritiek en wordt de onzienlijke
wereld weer levender werkelij kheid. Dan
verstilt in den mensch de twijfel en groeit
als een genade de wondere overgave, die
men den wede noemt.
Na de pauze Illustreerde ds. Bonga zijn
lezing nog met enkele toepasselijke ge
dichten, o.a. met het „Gebed van den on
wetende" van Multatuli. De voorzitter van
den Kerkeraad. de heer P. A. Hibma,
dankte in een slotwoord, waarin ook de
begeleider van den solozang, de heer J.
Haverkamp, terecht werd betrokken.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen:
N. J. Sanders Czn„ Haarlemmerstraat
131, Leiden: handel in manufacturen enz.
Overleden mede-eigenaar J H. W. M. San
ders, dd. 7 Juli 1933.
Naamlooze Vennootschap Beekman's
Dames- en Heerenkleedinghandel, Steen-
schuur 2, Leiden Uittredend commissa
ris G. W. J. Vintges, Rotterdam, dd. 15
Febr. 1934.
F. P. van Dijk, Breestraat 36, Leiden:
handel in galanterieën en porselein. Ves
tiging filiaal Leiden, Haarlemmerstraat
48, o/d. naam I.VA.
VER. VAN DEN HANDELDRIJVENDEN
EN INDUSTRIEELEN MIDDENSTAND.
Wij vliegen naar Indië.
In café-restaurant „In den Vergulden
Turk" heeft gisteravond jhr. dr. J. C.
Mollerus uit Haarlem zijn bekende lezing
over den vliegtocht per K.LM. naar Indië
gehouden. De druk bezochte vergadering
volgde met groote belangstelling den spr.
op zijn snelle reis met de vele interes
sante steden en streken naar Indië.
De door den spreker opgenomen film
vulde diens causerie de lezing werd
reeds eerder hier ter stede gehouden en
toen plaatsten wij een uitvoerig verslag
op voorbeeldige wijze aan en hierdoor
ontstond een haast levend beeld van dezen
nog ongewonen maar buitengewoon leer-
zamen tocht.
Met een krachtig applaus dankte de ver
gadering jhr. Mollerus voor zijn boeiend
betoog.
o
DE ARBEIDSBEURS.
Op den 16den Februari 1934 waren 3609
(v. j. 3711) werkzoekenden ingeschreven.
r>
Tot quaestor van het Leidsche Stu
dentencorps is heden bij enkele candi-
daatstelimg gekozen de heer J. de Visser.
Bij Kon. besluit is de eere-medaille in
zilver, verbonden aan de Orde van Oranje-
Nassau, toegekend aan den heer E. D.
Piguillet, gewezen rijksveldwachter-briga
dier-majoor hier ter stede.
Verschenen is thans het verslag der
gemeente over 1932 met de bijlagen.
De Filmliga Leiden heeft met de di
rectie van het Trianon-theater een over
eenkomst getroffen krachtens welke de
leden op vertoon van hun lidmaatschaps
kaart tegen gereduceerde prijzen toegang
hebben. Deze regeling geldt voor het eerst
hij de film „Extase" (behalve op Zondag).
Ten nadeele van den heer V. is
hedenmorgen, terwijl hij zich in een win
kel aan de Haarlemmerstraat bevond,
diens rijwiel ontvreemd.
De politie heeft den I7-jarigen L. G„
die hier zonder middelen van bestaan
rondzwierf, over de Duitsche grens geleid.
BINNENLAND.
De regeering over dc wijziging der
Woningwet (3de Blad).
Bezoek van dc ministers De Wilde en
Oud aan Drenthe (Binnenland, 3de Blad).
Verkeersongeluk bij Overschie; vier ge
wonden (Gemengd, 3de Blad).
Ons Parlementair Overzicht (3de Blad).
Te Groningen zijn de wedstrijden be
gonnen om het wereldkampioenschap
biljarten (Sport, 4de Blad).
Het herziene bezoldigingsbesluit voor
Indische landsdienaren. (Laatste Berech
ten, le Blad).
BUITENLAND.
De rust in Oostenrijk schijnt terugge
keerd na de nederlaag der socialisten (4de
Blad en Tel., 1ste Blad).
De Fransche antwoord-nota aan
Duitschland inzake de Ontwapening (Bui
tenland, 1ste Blad).
Doumergue behaalt in de Fransche
Kamer een groote meerderheid (Buitenl.,
lste Blad).
De drie Bulgaren Dimitroff, Popoff en
Taneff Russisch staatsburger (Buitenland,
lste Blad).
Uitstel van het beroep van Oostenrijk
op den Volkenbond (Buitenland, le Blad).
Het bezoek van den Poolschen minister
Beek aan Moskou beëindigd (Buitenland,
lste Blad).
„CON AMORE".
I
bruggetjes aan den Zoeterwoudscne Singel zijn evenals een geheele boomenrij ten offer gevallen aan het moderne verkeer. Het beeld heeft daardoor
zijn schllderachtiee schoonheid verloren, hetgeen bovenstaande foto's wel heel duidelijk Ulustreeren. Maar uit verkeersoogpunt beteekent deze verande-
Wel een CTOOte wWterine vooral wanneer het wegdek eerlang zal zijn geasfalteerd. Jammer, dat schoonheid en verkeersbehoeften zich ln het stadsbeeld
o vw 6, 2QQ slecht met elkaar verdragen.
Mozart's Grosze Messe.
Dankbaar en met oprechte bewondering
zetten wij ons neer, om te gewagen van
de stijlvolle uitvoering, die ,,Con Amore"
met het Haagsche koor „Pro Rege" ge
zamenlijk ons brachten van Mozart's
verheven Grosze Messe in C moll. Met dit
opus waarvan men de wordingsgeschie
denis en diverse bijzonderheden reeds
heeft kunnen lezen had de heer Smink
zich een uiterst zware taak gesteld!
Hier toch is eigenlijk sprake van een
cantatenmis van zeer grooten omvang, die
zich door haar monumentalen en breeden
opzet het Gloria bijv. bestaat uit zeven
afzonderlijke dcelen sterk onderscheidt
van haar voorgangsters, waarin Mozart
veelal nog gebonden was aan de kerke
lijke voorschriften, o.a. wat betreft den
beperkten tijdsduur. Ook qua inhoud zijn
er groote verschillen: Mozart kon in deze
mis eigen smaak en opvatting den vrijen
loop laten, de meester streefde hier naar
den door hem zoozeer begeerden terug
keer tot de „ware, innerlijk bezielde" kerk
muziek, die in verval was geraakt door
de preferentie voor instrumentalen glans
en oppervlakkige melodieën. En hoe over
tuigend mocht dit dezen begenadigde ge
lukken!
Bach en Handel inspireerden hem: zijn
genie komt ook hierin tot uiting, dat hij
hun edelen geest tot de zijne maakte en
er toch weer een totaal eigen stempel
aan gaf.
De gecompliceerde fuga's, de dramati
sche opbouw der machtige, soms 5- en 8-
stemmige koren, de contrapuntische stijl
der solisten-ensembles leggen van dezen
invloed getuigenis af. In de aria's echter
bloeit zuiver Napolitaansche coloratuur-
bravour op: wellicht geschreven om Mo
zart's beminde vrouw Constanze te laten
schitteren of. zooals ook wordt aangeno
men, als lieflijke rustpunten voor den
toehoorder na de inspanning, die het
volgen der zware koren vergt.
Mag 't werk dus een ietwat heterogenen
indruk maken, het spreekt daarnaast van
een strenge en meesterlijke beheersching
van diverse stijlen, waaruit toch het ty
pisch Mozartsche telkens opklinkt.
Zoowel aan 't koor, de solisten en het
veelal zelfstandig tegenover de stemmen
contrapuntische optredende orkest, stelt
deze mis dus enorme e:sehen. Een alge-
heele overgave en warme toewijding, een
groot technisch kunnen is noodzakelijk
om den diepen ernst, de dikwijls barokke
kracht volledig uit te beelden en de tal-
looze moeilijke struikelblokken te over
winnen.
Met onmiskenbare liefde hebben allen
hun beste krachten gegeven, maar hoeveel
nauwgezette studie moest hieraan vooraf
gaan! Beseft men de zware opgave wel,
twee aparte koren, die niet aan elkaar ge
wend zijn, tot een harmonisch geheel te
doen versmelten^ De wijze, waarop de
heer Smink hierin slaagde, was waarlijk
eminent.
't Is niet mogelijk alle schoonheid, die
Mozart ons hier bracht, te beschrijven.
Om een kleine greep te doen: hoe ontroe
rend zetten reeds dadelijk na 't korte orkest
voorspel de stemmen het klagende „Kyrie
Eleison" in, onderbroken door de innige
en troostende sopraansolo in Es dur. Sterk
contrasteerend hierop de stralende'c-dur
