De brand in het Rijksdaggeboj
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Donderdag 23 November
BUITENLAND.
Voortzetting van het rijksdagbrandproces
VISSCHERIJBERICHTEN.
SCHEEPSVERBINDINGEN.
OPLEIDINGSSCHOOL VOOR U.L.O.
LANGLBRUG A.
Ouderavond.
De Oudercommissie van bovengenoemde
school had de ouders der leerlingen gister
avond bijeengeroepen in een Ouderavond,
welke uitstekend bezocht was.
Het Jjoold der school, de heer D. Bosma,
opende dezen ouderavond met zijn vol
doening uit te spreken over de belangstel
ling der ouders ln deze ouderavonden welke
een band vormen tusschen school en huis.
Met een kort woord leidde spr. den direc
teur van den Gem. Geneeskundigen dienst
Dr. Horst ln. die zich welwillend ter be
schikking stelde om voor de ouders te be
handelen de meest voorkomende ziekten
op de school, hare bestrijding en voorko
ming samenvattende in het onderwerp
„Schoolhygiëne".
Dr. Horst het woord verkrijgende, gaf
allereerst de beteekenis aan van school
hyglëne, zijnde „gezondheidsleer" en de
toepassing van die leer en haar beteekenis
voor de school. Nadat spr. ln 't kort dc ont
wikkeling had geschetst der gezondheids
zorg, waaruit ten slotte het geneeskundig
schooltoezicht is voortgekomen zooals wij
dat hier ln Lelden kennen, stond spr. meer
uitvoerig stil bij de verschillende ziekten
zooals die bij schoolkinderen voorkomen.
Achtereenvolgens besprak spr. de infectie
ziekten zooals, besmettelijke huidziekte,
hoofdzeer, hoofdonrein, roodvonk, maze
len, diphterle, kinkhoest, waterpokken enz.
om ook nog de aandacht der ouders te
vragen voor „tuberculose, ruggegraatsver-
kromming, neus-, oor- en oogziekten en te
eindigen met de tandziekten. Uit een en
ander blijkt, zegt spr., dat de kinderen
veel op school kunnen brengen. De prac-
tische toepassing der gezondheidsleer ls
zegt spr. het geneeskundig schooltoezicht,
welks taak niet is ziekten te behandelen
of genezen .doch deze trachten te voor
komen door een geregelde periodiek toe
zicht. Spr. is voorstander van een onder
zoek: a, vóór 't naar school gaan, b. tus
schen het 3e en 4e leerjaar, c. aan 't
einde van 't schoolgaan wat tevens aan te
wenden is voor de beroeDskeuze. De school-
verpleegster vormt daarbij een belangrijke
schakel tusschen school en gezin. Spr. be
sluit met de hoop uit te spreken dat zijn
voordracht moge hebben bijgedragen tot
een goede verstandhouding tusschen 't
geneeskundig schooltoezicht en 't gezin.
Het schoolhoofd, de heer Bosma brengt
spr. hartelijk dank voor zijn belangwek
kende voordracht, welke door de ouders
met aandacht is gevolgd, welke woorden
door de ouders met een hartelijk applaus
werden bezegeld.
De pauze werd benut om het werk der
kinderen in de verschillende klassen te be
zichtigen en zich met het onderwijzend
personeel te onderhouden, waarvan ruim
schoots gebruik werd gemaakt,
Na de pauze wijdde de heer Bosma
eenige waardeerende woorden aan een
tweetal vertrekkende onderwijzeressen om
ten slotte de ouders de vraag voor te leggen
of het a.s. St. Nicolaasfeestje op schooi ge
vierd moet worden zooals de Oudercommis
sie dit zich had gedacht, benevens hoe de
ouders er over dachten om de kinderen der
ie klasse, onder leiding van 't personeel
op Zaterdag 2 December a.s. te laten deel
nemen aan den intocht van St. Nicolaas,
zooals dit door een daartoe gesticht Comité
het vorig jaar heeft plaats gevonden. Waar
niemand der ouders daartegen bezwaren
opnerde, werd hiertoe besloten.
Na de gebruikelijke rondvraag werd deze
aangename en leerzame ouderavond met
een woord van dank door den heer Bosma
gesloten.
o
TUSSCHEN TWEE TRAMS BEKNELD.
Gisteravond omstreeks kwart over acht
is een 13-jarig meisje. A. B, wonende aan
het Levendaal met haar rijwiel od de Bree-
straat ter hoogte van de Papestraat tus
schen twee tramtreinen bekneld geraakt.
Zij bekwam een ernstige hoofdwonde en
brak het rechterbeen en werd door den
Eerste Hulpdienst naar het Academisch
Ziekenhuis overgebracht
o
HERVORMDE JONGEREN-ORGANISATIE
Herhaaldelijk heeft de Hervormde Jon
geren-Organisatie te dezer stede in de
laatste jaren van zich doen spreken en
wel voornamelijk, omdat zü telkens weer
het initiatief nam tot aanvulling van
leemten in het kerkelijk leven. O a. gaf ztj
den stoot tot de oprichting der Leidsche
Christelijke Jeugd-Centrale, tot de in
stelling van een Evangelisatie-Commissie,
en het onlangs in werking getreden Chris
telijk Arbeidsbureau. Waar zij zich dus
aan den eenen kant werpt op de activee
ring der leekenkrachten in de gemeente,
daar spant zij zich aan de andere zijde in
de belangen der jonge menschen zoo goed
mogelijk te behartigen. Verbetering der
Jeugddiensten vormt een belangrijk on
derdeel van haar programma, evenals het
organiseeren van cursussen en lezingen,
die de jongeren tot nadenken brengen
over allerlei godsdienstige en maatschap
pelijke problemen.
Op den H J. O.-propaganda-feestavond
van morgenavond zal er gelegenheid be
staan nader kennis te maken met deze
enthousiast werkende vereeniging. Door
ds W. A B. ten Kate, van Wassenaar zal
over ..Kerk en Jeugd" gesoroken worden.
Behalve muziek en declamatie wordt
voorts een tooneelstuk gegeven De on
barmhartige beslissing" of ..Conflicten in
het Arbeidersleven"
Men zie ook de advertentie in ons Blad
van gisteren.
HONDENTROUW.
Na elf jaar keerde hij bij zijn
vrocgeren baas terug.
Ongeveer elf jaar geleden verkocht een
landbouwer nabij Bodegraven een trek
hond aan een melkhandelaar hier ter
stede. Elf jaar had het dier onder den
melkwagen trouw zijn plicht gedaan,
maar daar de hond te oud werd om onder
den wagen te loopen, schonk zijn baas
hem de vrijheid.
Van deze gelegenheid maakte de hond
gebruik om naar zijn vroegeren baas
terug te loopen en toen de landbouwer
's morgens de deur opende, lag de hond
op den drempel.
De landbouwer heeft den hond liefderijk
opgenomen zoodat deze nu een rustigen
ouden dag kan genieten.
o
Vandaag herdacht onze stadgenoot de
heer P Bourgeois zün "ouden jubileut in
dienst der NV Textielfabrieken voorheen
Gebrs. van Wijk en Co.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Rondom dc ontwapening.
Het presidium der Ontwapeningsconfe
rentie heeft gisteren, zooals niet anders
meer te verwachten was, besloten de
hoofdcommissie der Ontwapeningsconfe
rentie, welke tegen 4 December was bijeen
geroepen te verdagen tot einde Januari.
Intusschen zullen diplomatieke onder
handelingen worden gevoerd.
In de zitting van gisteren is het verda-
gingsbesluit voorgelegd in den vorm van
een rapport van president Henderson.
Henderson wijst in zijn rapport op de
recente diplomatieke besprekingen met de
vertegenwoordigers van Frankrijk, Italië.
Engeland en de Vereenlgde Staten. Er is
voorgesteld dat tegelijkertijd met de werk
zaamheden der ontwapeningsconferentie
parallel loopende aanvullende onderhan
delingen tusschen de afzonderlijke staten
zullen plaats vinden langs diplomatieken
weg.
Deze compromis-formule van Henderson
werd stilzwijgend aangenomen door het
presidium zonder verdere verklaringen. Na
tien minuten was de zitting reeds afge-
loopen.
De leiders der meeste delegaties hebben
Genève reeds weer verlaten.
De ondercommsisies. waarvan de eene
zich bezig houdt met de legerorganisatie
en de andere met het systeem der controle,
blijven echter voorshands de besprekingen
voortzetten.
De voorzitter der Ontwapeningsconfe
rentie, Henderson, zal voorloopig ook te
Genève blijven.
In kringen der conferentie is men van
meening, dat bij de door Henderson aan
geduide besprekingen, zoo mogelijk alle
mogendheden, met inbegrip van Duitsch-
land. aanwezig moeten zijn en dat een
dergelijke bespreking buiten Genève moet
plaats hebben. Het schijnt echter dat de
uitvoering van dit Plan vertraagd wordt.
De „Petit Parisien" gaat nog altijd door
met haar onthullingen, die zij volkomen
juist blijft noemen.
Daarin wordt gewezen op de waarde van
half-milltaire organisaties, als ingedeeld
bij den „Stahlhelm".
Verder wordt gezinspeeld op particuliere
acties om de aan Duitschland verboden
wapens te verkrijgen.
In elk geval zal de Duitsche propaganda
ln het buitenland voortdurend moeten
rekenen op de mogelijkheid eener verkla
ring, waardoor Duitschland zal bevestigen,
dat het zich ontslagen acht van de bepa
lingen van Versailles over de bewapening
en de propaganda zal moeten zorgen, dat
de verklaring der rijksregeering de wereld
opinie niet verrasse.
Den toestand der Duitsche bewapening
besprekend, zegt het document:
Zekere oorlogsmiddelen, die in een
eventueel nietfw conflict de beslissing zou
den kunnen brengen, vdllen niet geheel"
onder de bepalingen van Versailles en
kunnen bezwaarlijk openbaar worden ge
maakt. De agenten der Duitsche propa
ganda kunnen niet steeds op de hoogte
zijn van de Duitsche plannen, welke ge
heim moeten blijven, op het gebied der
nationale verdediging. Zij zullen zich dus
moeten onthouden van de publicatie van j
alle bijzonderheden inzake bewapening en
enkel gebruik maken van de hun ver
schafte gegeven van het centraal bureau.
..Men moet rekening houden met de mo
gelijkheid. dat de Rijksregeering, na vol
komen vrijheid van handelen te hebben
opgeëischt, haar houding in de kwestie der
bewapening zou kunnen wijzigen.
„Binnen een onbepaalden tijd zouden wij
kunnen wenschen om aan kleine mogend
heden. zooals Polen en Tsiecho-Slowakije,
den lust te ontnemen om Duitschland zon
der reden aan te vallen, door te laten door
schemeren, dat, dank zij de ontwikkeling,
sedert 1919 tot stand gekomen in de nieu
we wanens en de ondernomen Droeven, het
minder zeker is, dat Duitschland niet in
staat zou zijn zich te verdedigen tegen een
gedeelteliiken aanval".
In de Fransche Kamer-commissie voor
buitenl. zaken heeft Herriot gevraagd, hoe
de regeering staat tegenover deze publi
caties. die door Duitschland zooals bekend
officieus waren gedemonteerd.
OOSTENRIJK.
Dertil in hooger beroep.
Rudolff Dertil, de pleger van den aan
slag op bondskanselier Dollfuss. die door
de rechtbank tot viif jaar zware gevange
nisstraf was veroordeeld heeft tegen dit
vonnis hooger beroep aanzeteekend. De
zaak zal thans door het opperste ge
rechtshof worden behandeld.
SPANJE.
De verkiezingsuitslag.
Naar de correspondent van de „Times"
"uit Barcelona meldt, wordt de overwin
ning van de Katholieke Liga Cataiana op
de partij van president Macia, de z.g.
Esquerra. bevestigd. De Liga heeft 28 van
de 54 Catalaansche zetels weten te be
machtigen, terwijl de overige 26 zullen
worden bezet door afgevaardigden van de
Esquerra.
Zooals vanzelf spreekt, is door de over
winning der Liga het prestige van Macia
ondermijnd en men verwacht dan ook,
dat binnenkort de tegenwoordige Cata
laansche "regeering zal aftreden.
In het Madrtleensche blad „Ahora" kon
digt de leider der conservatief-republi-
keinen, Miguel Maura, aan, dat hü in de
eerste zitting van de nieuwe cortes zal
voorstellen, artikel 26 van de constitutie,
op grond waarvan de congregatiewet werd
uitgevaardigd, te wijzigen. De door de
vorige cortes aangenomen anti-godsdien
stige wetten, schrijit Maura, zijn een bron
van allerléi conflicten en voor de repu
bliek een beletsel, om zich krachtig te
organiseeren. Zooals ik reeds in 1931 uit
drukkelijk verklaard heb, beschouw ik het
als een monstruositeit, dat men honderd
duizenden kinderen de straat op gestuurd
heeft bij gebrek aan onderwijs-instellin-
gen, welke de door de religleusen verlaten
scholen kunnen vervangen.
Ofschoon er geen verdere offlcieele cij
fers beschikbaar zijn geeft het Katholieke
hoofdkwartier de volgende raming van
den stand der partijen: rechterzijde: 181:
linkerzijde- 160 (m¥t inbegrip van 42
socialisten en 59 radicalen).
Lerrouw is niet bereid met de socialisten
samen te werken bij de tweede stemming
en heeft met heengaan gedreigd, indien
de radicalen aandringen.
Het bestuur der socialistische partij wijst
er op, dat, indien sommige organisaties dei-
partij voor de tweede stemming een coali
tie met andere partijen noodzakelijk ach
ten, elk geval afzonderlijk aan het oordeel
van het partijbestuur moet worden onder
worpen.
Nii echter reeds verklaart de partijraad
zich formeel tegen de toelating van coali
ties. waarin elementen zouden worden
opgenomen, die tot de radicale partij be-
hooren. De raad is van meening, dat de
houding der radicale partij, welke de repu
bliek in handen van reactionairen heeft
dreigen te spelen door schaamtelooze
overeenkomsten met hen, haar onwaardig
maakt voor elke samenwerking of aan
raking met de socialistische partij
o
Van der Lubbe is spraakzaam.
VEREENIGDE STATEN.
Afscheid van Litwinof.
De Russische volkscommissaris Litwinof
heeft gisteren een laatste bezoek gebracht
aan het departement van buitenlandsche
zaken en afscheid genomen van onder
staatssecretaris Phillips.
De verdere onderhandelingen worden
thans overgelaten aan Boris Skvirsky, die
reeds sedert jaren te Washington vertoeft
als onofficieel vertegenwoordiger der Sov-
jeiregeering met don titel .leider van het
Russische informatiebureau
Skvirsky heeft een officiee.l bezoek als
Russisch zaakgeiast'gde afgelegd.
Ook na aankomst van den sovjet-gezant
Alexander Trojanowski zal Skvirsky die
reeds officieuss betrekkingen onderhield
met het ministerie van buitenlandsche za
ken en d? ministeries van handel en fi
nanciën, als gezantschapsraad te Washing
ton blijven.
BELGIE.
Duitsch protest.
De Duitsche gezant te Brussel heeft bij
de Belgische regeering geprotesteerd tegen
de aanvallen op 't nationaal socialistische
Duitschland door het op groote schaal
verspreiden van pamfletten en 't opvoeren
te Antwerpen van een tegen het nieuwe
Duitschland gericht tooneelstuk Met name
wees de gezant op het misbruik dat dooi
de Belgische socialistische partij gemaakt
wordt van de onder staatscontrole staande
Belgische radio voor het voeren van boy-
cotnropaganda tegen Duitschland.
De gezant zeide, dat hierdoor de Duitsch-
Beigische betrekkingen in gevaar zouden
kunnen komen.
BULGARIJE.
Men mag er niet om „vuur" vragen.
De ambtenaren van het ministerie van
financiën hebben een plan uitgevonden
om de rijksinkomsten te vergrooten. Daar
zoowel de lucifers- als de cigaretten-
industrie staatsmonopolie zijn. zal het ver
boden worden de eene clgaret aan te
steken met het eindje van de vorige en
men zal ook niet aan een rooker „vuur"
mogen geven of vragen. Bij overtreding
van dit verbod zal de politie zoowel aan
dengene die „vuur" vraagt als aan den-
gene die het geeft, een boete opleggen,
welke terstond moet worden betaald.
Het gebruik van aanstekers is reeds ver
boden en er is ook een wet in Bulgarije,
welke het zelf rollen van cigaretten ver
biedt. Men hoopt hierdoor het verbruik
zoowel van cigaretten als van lucifers te
doen toenemen.
IJMUIDEN, 23 Nov.
Tarbot per K.G. f. 0.800.50, Griet per
kist vai. 50 K.G. f. 20—16, Tongen per K.G.
f. 1.050.75, Middelschot per kist van 50
K.G. 1.24. Zetschol f.20, Kleine Schol
f. 22.50—II, Bot f.10 5::, Schar f. 4.30, Rog
gen per 20 stuks f. 10.50—6, Vleeten per
stuk f. 2.25—0.45,, Pieterman en Poontjes
per kist van 50 K.G. f. 15, Middel Scliel-
visch f. 31—19, Kleinmiddel Schehisch
f. 22.50—13, Kleine Schelvisch f.19—7, Ka
beljauw per kist van 125 K.G. f. 28—17.50,
Gullen per kist van 50 K.G. f. 8.501.50,
Lengen per stuk f. 1.200.22. Heilbet per
K.G f. 0.70—0.60, Wijting per kist van 50
K.G. f. 3.30—1.70, Koolvisch per s uk f. 0.35
0.06, Makreel p. k. van 50 K.G. f.22—17.
Aangevoerd 2370 kisten en 1570 manden
versche haring. Prijzen f. 4.302.15 per
kist en f.3—2.50 per mand.
Aangekomen 9 Stoomtrawlers: RO 46
met 2012, IJM. 38 met f.2168, IJM. 58
met f.1952, IJM. 10 met f.2810, IJM. 19
met f.1791, IJM. 41 met f. 1280 IJM. 195
met f.138, IJM. 111 7met f. 1353, IJM. 97
met f.1563: 2 loggers: KW. 167 met f.752,
IJM. 204 met f.707; 2 kotters: E 157 met
f.732, E 99 met f.700; 14 drifters: LT. 235
met f.781, LT. 1262 met f.471, LT. 137
met f.951. LT. 1176 met f.945, IJM. 138
met f.1309, IJM. 149 met f.908, SCH. 14
met f.1085, SCH. 107 met f.930, SCH. 84
met f.653, SCH. 264 met f. 559. SCH. 247
met f.1271, KW. 29 met f.12 8. KW. 58
met f.205, KW. 159 met f.1083; KW. 45
met 277, KW. 58 met 50, KW. 29 inet 204
kantjes pekelharing voor Katwijk.
De navolgende schepen zijn morgen
radlotelegTafisch te bereiken via het kust-
station Scheveningen-Radio:
Baloeran, Costa Rica, Crijnssen. Flan-
dria, Indrapoera, Joh. van Oldenbarneveit,
Kota Baroe, Kota Nopan, Kota Pinang,
Kota Tjandi, Mamix van St. Aldegonde,
Orania. Oranje Nassau, Poelau Bras. Poe-
lau Roebiah. Van Rensselaer, Rotterdam,
Sibajak, Volendam.
Bij verzending van een radiotelegram
via Scheveningen-Radio bedragen de
Jotaie kosten 44 cents per woord.
LEIPZIG, 23 Nov. (V.D.). Hedenmor
gen te 10 minuten over halftien werd het
Rijksdagbrandproces door Dr. Bünger voor
het eerst sedert eenige weken weer te
Leipzig geopend.
Alvorens met het politieke gedeelte van
het proces zal worden begonnen, zullen
nog eenige te Berlijn behandelde punten
door getuigenverklaringen zoo mogelijk
nader opgehelderd worden.
De belangstelling ls minder groot dan
tijdens het eerste proces-gedeelte te Leip
zig. De pers is slechts in geringe getale
aanwezig en ook de publieke tribune is niet
geheel vol. Van der Lubbe kijkt vrij om
zich heen.
Eerste getuige is de liftbediende van het
Rijksdaggebouw Guenther Duesterhoeft,
die mededeelingen doet over het brengen
van de garderobe van Torgler naar de
Communistische Fractiekamer, een ver
klaring die met vroegere verklaringen
overeenstemt. Getuige heeft tegen acht
uur Torgler's garderobe bovengebracht.
Getuige Barz uit Berlijn, die van 1930
tot November 1932 lid van dc Roode Hulp
is geweest, wordt gehoord om mededee-
li.igen te doen over de bespreking, die vol
gens getuige Grothe ln Barz' woning in
het begin van April zou zijn gehouden.
Getuige verklaart, dat hij weliswaar
Grothe kent, doch Singer nooit gezien
heeft.
President; „Wat hebt U te zeggen over
die bespreking in Uw woning?"
Getuige Barz: „Dat klopt niet. In den
genoemden tijd ben ik altijd thuis geweest
en in mijn aanwezigheid is een dergelijke
bespreking nooit gehouden. Ik was in deze
dagen slechts driemaal uit. en wel twee
maal ongeveer anderhalf uur bij den dok
ter en de derde maal op 7 April om te
stempelen. De bijeenkomst zou slechts in
mijn woning gehouden kunnen zijn, als ik
er niet was geweest."
De President stelt verschillende vragen
om tot opheldering te komen omtrent de
tegenstelling tusschen de verklaringen van
Barz en Grothe.
Dan wordt groot opzien gebaard door
het feit, dat Van der Lubbe een vraag
stelt, die weliswaar niet belangrijk ls, ook
niet in direct verband staat met het ver
hoor van Barz. maar de eerste zelfstan
dige vraag en van inzicht getuigende op
merking is, die Van der Lubbe tijdens het
procesverloop heeft gesteld: „Wij hebben
nu drie maanden proces gehad: eerst te
Leipzig, toen te Berlijn en nu voor de
derde maal weer te Leipzig. Ik zou willen
weten wanneer het vonnis wordt uitge
sproken en wanneer het voltrokken wordt.
Ik heb den Rijksdag in brand gestoken en
wat daarna gebeurd is, is toch heel iets
anders. Ik wilde vragen wanneer het von
nis zal komen."
President: „Dat kan ik nu nog niet
zoggen."
Van der Lubbe's verdediger Dr. Seuffert
(tot Van der Lubbe zelfri „Deze kwesties
worden allemaal behandeld omdat mis
schien medeplichtigen bij de zaak betrok
ken zijn."
Dr. Werner: „Misschien kan men hem
eens vragen, hoe het met zijn medeplich
tigen staat."
President: „Het ligt aan u of u eens wat
meer wilt vertellen, wie de medeplichtigen
zijn. De duur van het proces hangt ook
van u af."
Dlmltrof richt zich tot Van der Lubbe
er. tracht hem over te halen nu eindelijk
eens alles op te biechten. Dlmltrof moet
echter zwügen en Van der Lubbe ver
klaart: „Het is toch duldehjk. Ik heb toch
al te kennen gegeven dat ik den Rüksdag
heb aangestoken. Ik heb dat alleen ge
daan. Dit is een proces en er moet eens
een vonnis komen. Het duurt al acht
maanden. Ik ga daar niet mee aecoord."
President (tot den tolk): ..Zeg hem, dat
ook nog anderen ervan beschuldigd wor
den samen met hem de daad te hebben
verricht en dat eerst alles opgehelderd
moet worden voor wij tot een oordeel kun-
nen komen."
Dr. Seuffert: „Je hebt tot nog toe ge
zegd, dat niemand je geholpen heeft."
Van der Lubbe: „Ja, dat is ook zoo. Maar
de ontwikkeling van het proces is te om
slachtig."
President: „Maar dat ligt ook aan U."
Van der Lubbe: .Hier zün ook andere
beklaagden, en die bevestigen toch zelf
standig, dat zü niets met het proces te
maken hebben, den Rijksdag met hebben
aangestoken en er ook niet in zijn ge
weest."
President: „Daarvan moet juist het be
wijs geleverd worden. Dat kan niet van
het proces gescheiden worden."
Van der Lubbe: „Door de ontwikkeling
gedurende de 8 maanden dat ik in arrest
ben, is toch duidelük getoond, waar ik mü
heb opgehouden en waar ik geweest ben."
Dr. Werner: ,,Ik verzoek hem nogmaals
nadrukkeüjk te vragen of hü helpers heeft
gehad of de daad alleen heeft uitgevoerd."
President: „Ik heb al herhaaldelük ge
zegd. dat men juist uw verklaring, dat U
alles alleen zonder hulp hebt gedaan niet
kan gelooven en wel vooral na het onder
zoek der deskundigen. Zeg nu eens met
wie U het gedaan hebt of wie U geholpen
heeft?"
Van der Lubbe: „Dimitroff en de an
deren zün in het proces betrokken doch
hebben er niets mede te maken. Zü heb
ben de daad niet begaan. Ik wil in elk
geval een vonnis hebben. Twintig jaar ge
vangenisstraf of de dood, maar ik wil, dat
er iets gebeurt. Ik wil ook gewone kleeren
hebben."
De president Dr Bunger verklaart nog
maals dat Van der Lubbe zelf schuld aan
den langen duur van het proces heeft,
omdat hü volhoudt alleen den Rüksdag in
brand te hebben gestoken.
Van der Lubbe verklaart dat de ontwik
keling die het proces heeft genomen zijn
instemming niet heeft. Hü zegt o.a „Ik
moet er ten sterkste togen protesteeren
dat men na een los oordeel van beambten
in ketenen wordt eeslaeen en dat men
ook het proces volgens dezelfde beoordee
lingen voert. Ik ga daar niet mede ae
coord. Ik wil in de gevangenis
toch ook den anderen beklaagfcTl
troff en Torgler vragen of zy gS1
of niet Dan kunnen zü antwoorii-
Dr. Bunger: ..Eerst hebt u zich^3
roepen, dat de andere beklaagden
hebben, dat zü het niet hebben i
doch u weet toch zelf, dat et nistj
zen is als de anderen zeggen, dat r
gedaan hebben?"
Van dzr Lubbe: „Nog nooit hee
den anderen beklaagden de vraag 1
of zü den Rüksdag in brand hebM
stoken of niet."
Rechter Koenders: „Daarop kun]
slechts ja of neen antwoorden."
President: „De beklaagden hebt*,
herhaaldelük gezegd dat zij er zee
aan hebben. Daarop berust hun tiee
dediging."
Van der Lubbe: „Ik ben de l
Ik zie dat de schuld van de aniea
niet bewezen kan worden Tegen bef
bolisme is het. dat ik protesteer."
President: „Wat verstaat u onderI
bolisme"?"
Dr. Seuffert: „Blükbaar de bewerii
de brandstichting in den Rijksdag i
rakter van een vuursignaal zou t
hebben".
Dr. Werner: ..Hebt u met iemanL
sproken de daad te plegen of hebt)
iemand over de daad gesproken voor)
Rijksdag in brand stak?"
Van der Lubbe: „Neen, de Rijksdag
toont steeds hetzelfde beeld, dat t
anderd kan worden. Men ontwlkieP,
om den Rijksdagbrand een groot 1
maar ik zie daar geen uitweg in De l
stichting was een daad van 10 mil
doch alles wat daarna is gebeurdf
daar niets mee te maken. Kan i
soon dat niet doen? In de gen
heb ik heen en weer geloopen en t
baasd. Ik heb moeten meemaken,!
vü'f of zesmaal per dag eten kreeg.»
mee kan ik niet aecoord gaan
De President onderdrukt den I
verward geworden woordenstroom vij
der Lubbe en merkt op„Maar de f
zaak is en blüft, dat men niet kanl
men, dat U den Rüksdag in tien ml
alleen in brand hebt gestoken. Dat
ven al heel weinigen".
Van der Lubbe: „Als het daaromv
gaan, dan was alles al klaar gewee
President: „Ja zeker, maar als I
duidelük zegt wie de groote zaai lnl
heeft gestoken, dan moet. het prof
het einde toe worden gevoerd, zoo"
nog toe. Bovendien is het grootste g
van het proces al achter den rut".
Van der Lubbe: „Ik heb al gezegd)
het onderzoek alles veel duidelijiff|
zegd dan nu in het proces".
De Advocaat der Bulgaren Dl' f
„Welke middelen heeft Van der D
bruikt om de zaal in brand te steka
Van der Lubbe: ..Dat heb ik iirteg
collen duidelijk gemaakt. Met nut
jas".
President: „Hebt U de verklarmgaj
de deskundigen gevolgd?"
Van der Lubbe: „Ja".
President: „Volgens deze verklarinl
het onmogelük, dat U met stukken jol
groote zaal in brand hebt gestoken J
Van der Lubbe: „Dat is slechts Ml
soonlüke opvatting der deskundigen
groote zaal moet juist heel genu"
brandbaar zijn geweest. De vraag w»1
Ik gekomen ben en hoe het tevoren *1
niet duidelük gesteld. Over die vra?j
niet gesproken. Ook over het sticnw1
den brand is niet gesproken.
Van der Lubbe zegt verder, dat menj
in bijzonderheden had kunnen
waar hij geweest was.
Pres.„Dat kunt u ons nu toen
deelen".
Van der Lubbe„Men komt er
weinig verder mee. als ik vertel ir.
gegaan is. Dat is toch bü zoov®fi,„
zoekingen al vastgesteld. Het anne
er omgaat of ik gced gegeten hen
of vier passen heb gedaan. daannw
ik niet aecoord gaan Ik ben net
mee eens. dat men allerlei van nujft
soonlüke zaken in het proces
bracht".
Pres.: „Zeker, dit is niet zoo««
belang. De zaak zelf is heel ee°,
U hebt de daad bekend en daar™
dit punt duidelük, maar daarnaa-
het feit, dat andere personen
worden en nu onderzocht moet wo
zü schuldig zün. Daartoe kunt
meeste büdragen door te vertellen
u samengewerkt hebt." h„i
Dimitroff: „Van der Lubh 3n
honderd maal verklaard, dat hu n
heeft gedaan en geen medeplichtig
gehad. Nu zegt hü het weer"
Van der Lubbe interrumpeer*
lachend: „Honderd maal, maar
u zich vergissen, lk doe het nu
eerste maal".
Dimitroff: „Naar mün meenins js
onmogelük dat een enkel persoo»,
gecompliceerden Ryksdagbrand.
Van der Lubbe: .Hij in niet
ceerd. de brand, hü is zeer eenvo»
verklaren, wat er omheen 8?",,erj
heel iets anders. De brand zeu rij
voudig. De schuldvraag
vraag en daarmede ben ik het n-
Pres.: „Wat is er dan allemaal v-»
gebeurd?" ..„vanl
Van der Lubbe: „Het stichten
brand noem ik de daad als nooujy.
schuldvraag dat wat er omheen j
President: „Waarom hebt
Rüksdag in brand gestoken? g
Van der Lubbe: „Waarom ne
zegd. Ik heb het eenvoudig on r
lüke motieven gedaan." yv
Pres.: „U hebt bü het Burw"
schapDelijken steun in Neukoim....]
gezegd, dat de arbeiders zich
vrijden, dat zü wakker gescnuu -
worden Is dat niet juist?" jjfcij
Van der Lubloe: „Toen heb til
kracht gehad om ja te zeggen
kan ik weer ja zeggen. -J
