De Ontwapeningsconferentie.
74*® Jaargang
STERRENREGENS.
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 14 October 1933
Vijfde Blad
No. 22563
Steunt Mw u*ven
het Leidsch Crisis-Comité.
RADIOPROGRAMMA.
HET RIJKSDAGBRAND-PROCES
n. aterrenregen van Maandag 9 October
mli aanleiding de meteorologische
f^Allnselen even te laten rusten en de
Itndacht van de lezers te vragen voor de
Hfeaardige astronomische gebeurtenis,
Zurvan duizenden menschen dien avond
«tulge zijn geweest. Inderdaad is het iets
buitengewoons en zeldzaams geweest, deze
meteoren-regen, een der dichtste uit his-
XrShen tijd VaUende sterren ol mete-
JSmkunnen wij eiken helderen avond
Innder storend maanlicht waarnemen,
dan zien vrij er gewoonlijk niet meer
I dan drie of vier in een uur. In sommige
«iden van het jaar komen echter mete-
KS&wermen voor, die ons de gelegenheid
Imen tientallen vallende sterren per uur
f den maar zelfs dan haalt het verschijn-
I „ie't bij dat van Maandagavond 9 Oct.
ÏSJSrebeurt slechts zelden, dat de mete-
L^^jjch bijna zonder ophouden en bij
tien tegelijk vertoonen. Aan de
Kcwacht te Bergedorf bij Hamburg
telde men zelfs 350 meteoren per minuut
TTriro 6 per seconde.
Hiteoren zijn van de oudste tijden af
3d maar men weet betrekkelijk nog
ioo lang hoe men het verschijnsel
jest kan verklaren. Natuurlijk heeft
^■dikwijls beproefd een verklaring te
Kven maar men kwam daarmede niet
verder dan hypothesen, die in onze oogen
zoo fantastisch zijn. dat wij er slechts een
Eüriiarh voor over hebben. In elke weten
schap moet men wachten op een ontwik
kelingsstadium, waarin de juiste denk
beelden kunnen worden begrepen en ge-
borsi worden, voordat men kan komen tol
eenïoede verklaring van een of ander ver-
jgjpsel, een verklaring, die door de tijö-
genooten bovendien kan worden aanvaard.
Maar ook moet het genie opstaan, dat de
verklaring weet te geven. Zijn deze voor
waarden vervuld, dan is ook de tijd ge
komen. waarop de in wezen volkomen
juiste hypothese geboren wordt, al moge
dezk later nog eenige correctie behoeven.
Een buitengewone meteorenzwerm werd
door Alexander von Huurboldt In Novem
ber! 1799 in Zuid-Amerika waargenomen
en nit mededeelingen van de inboorlingen
bleek hem dat een gelijksoortig verschijn
sel ook ln 1766, dus 33 jaren tevoren was
^^pgenomen. Men wist toen reeds, dat
sommige meteoren-zwermen periodiek
terngkeeren en men kon daarom ver-
j wachten dat ook deze buitengewone zwerm
33 Jaren later zou terugkeeren. Inderdaad
nam men hem in November 1833 waar en
ook den 27en November 1866. Maar toen
leefde Schiaparelli, de astronoom, die de
verklaring heeft gegeven, welke nu nog
steeds aanvaard wordt.
Schiaparelli had opgemerkt, dat de ko
meet 1862II, die in 1866 terug werd ver
wacht, wegbleef maar dat inplaats daar
van de buitengewone meteoren-zwerm
verscheen en hij kwam daardoor op de
gedachte, dat deze meteoren-zwerm ont
staan was door het uit elkaar vallen van
de knp van de komeet in ontelbare kleine
deeltjes, waarvan sommigen in onzen
dampkring geraakten en door de wrijving
met de lucht tot gloeihitte en lichtuitstra-
llnJ werden gebracht.
latere onderzoekers hebben, voortbou
wende op dit denkbeeld, het wegDlijven
van bekende periodieke kometen in ver
band gebracht met het verschijnen van
meteoren-zwermen en 't bleek hun. even
als' aan Schiaparelli. dat de loopbanen
van deze meteoren-zwermen samenvielen
met de loopbanen van die kometen.
Wanneer men op deze gedachte doorgaat
fijn inderdaad verschillende bijzonder
heden van de meteoren te verklaren. Im
mers, wanneer zoo'n kometen-kop uiteen
valt ln kleine deeltjes zullen deze in de
zelfde elliptische baan, als de komeet
volgde, om de zon kunnen blijven rond-
IHopen maar zij zullen zich gaandeweg
over de baan verdeelen waarbij de hoofd-
KT1 'an'en tijd zal blijven voortbestaan.
Er kunnen op die manier een of meer
■JWrmen langs de baan 'loorien. Uit de
"Hraemingen van bepaalde zwermen
heelt men de ligging van de baan in de
BJHmte kunnen berekenen en het is daarop
geweken dat sommige van die banen de
P*V snijdt, die de aarde om de zon af
legt. Komt nu de aarde tegelijk met een
BBfeorenzwerm ln Het snijpunt, dan gera
ken een aantal meteoren in onzen damp-
knnz en de gevolgen hiervan ziet men
"ie z g. vallende sterren.
Nu kan men aannemen, dat de mete-
«rfiSi anen afleggen, die onderling even-
"Jjdig zijn. Komt een meteoor recht op
fen.waarnemer af, dan zal deze de baan
'"haar verlengde zien en de meteoor als
een stilstaande ster zien oplichten, evenals
Hand die midden ln een laan staat, een
•anrijcende auto zich niet naar links of
veents zal zien bewegen. Maar zoodra de
^•aimemer terzhde van den weg staat,
2:, de auto links of rechts uitwijken,
"jctzelfde geschiedt met de meteoren. Wij
■Jn hen in alle richtingen langs ons heen
.TOieten maar wanneer wij de banen, die
rj. Ju-sehen de vaste sterren afleggen,
wargvnvaarts verlengen komen deze ver
grijnen samen in één oneindig ver af-
"ggend punt, dat men daarom het ult-
""'mespunt of radiant van den mete
orenzwerm noemt
De plaats van dit uitstralingspunt wordt
b»ü?eeeven d°or de daaromheen liggende
Son s'erren VDn een bepaald sterren-
™'»- waarnaar de meteoren-zwerm dan
Whoemd wordt.
è«£Lziet men dus de meteoren in alle
ncatingen. schijnbaar naar verschillende,
5® elkaar tegengestelde richtingen
«meten, volgen zij toch evenwijdige banen
n t 5 door de werking der perspectief
"neen schijnen te loopen, evenals de
"pomenrljen ln de laan, waarvan hier
■oven sprake was.
Het kan nu best gebeuren, dat een
S!ieort™erm dicht bij de aarde ls maar
kIij .'""dig met haar het snijpunt van
■eider banen bereikt, wil zien dan niets
w hoogstens enkele sporadische meteoren,
<ue den hoofdzwerm vooruit zlin of volgen
en komen dan niet eens tot het vermoeden
uat de zwerm bestaat Komt de aarde
daarentegen ln den hoofdzwerm terecht,
gebeuren, dat men buiten-
ni v meteoren ziet.
D t nu moet Maandag fl October het ge-
TO1 zlin geweest. Ongetwijfeld hebben wij
SE. ,mtwting «Had met een hoofd-
S ,n «n meteoren-loopbaan Het is
«Hu J vr,"° WPlke baan dit Is Er
h«v»„aen ndrrdtal meteorenstroomen
PBrtȕe waarvan de voornaamsten ziin de
EÏÏ® of.. St. Lanrenstranen (10-13
«gustos, radiant In Perseus) en de Leo-
VERDER GETOTGENVERHOOR.
Na de middagpauze wordt de nachtpor
tier van het Rijksdaggebouw Wendt als
getuige gehoord. Op 27 Februari was hU
des avonds te acht uur ln dienst gekomen
Hein werd medegedeeld, dat het Rijksdag-
i nog in het gebouw was; dat
22 TÏ1 nog 111 het gebouw was, wist
hij niet. Hij was dien avond getuige van
een telefoongesprek van Torgler tusschen
20 en 25 minuten over acht. Getuige had
gehoord, dat hij iemand ontmoeten wiide
en had zoo iets verstaan dat men elkaar
biJ Aschmger zou treffen. Korten tijd later
kwamen de afgevaardigden Torgler en
Kuhnen met de secretaresse van de com
munistische fractie van boven. Desge
vraagd verklaart getuige, dat hij bij het
weggaan der communistische afgevaar-
o:gden niets opvallends had gemerkt. On
geveer 10 minuten over half 9 is een
monteur, met wlen hij had staan praten,
weggegaan. Getuige heeft toen de deuren
gesloten.
Getuige Wendt wordt aan een langdurig
verhoor ondenvorpen door den voorzitter
en ook door den procureur-generaal ten
iFÜPnJFi de„ ve'"gheldsmaatrege!en
in het Rijksdaggebouw. Hii acht het uit
gesloten, dat een burger op dat tijdstip
n°rl or}Rernerkt in het gebouw kan komen.
Dr. Werner vraagt, of de portier eigen-
•ïjk kan weten wie nog in het gebouw is.
Getuige: „De mogelijkheid, dat nog an
deren in het gebouw waren, bestaat.
Dr. Werner: Indertijd heeft in de kran
ten gestaan, dat er ook nog burgers in
net gebouw zouden zijn geweest, b.v ver
slaggevers, die met hun couranten hébben
gesproken.
Getuige: Bij mij ls niemand binnen r°-
komen.
De president wijst er op. dat overdag
zeer goed iemand door portaal II kan bin
nenkomen en den Rijksdag dan pas des
avonds verlaten door portaal V.
Er ontstaat dan een meeningsverschil
over het tijdstip, dat Torgler met Kühnen
en de secretaresse het gebouw heeft ver
laten.
Dr. Sack: Herinnert u zich of Torgler
een paar woorden met u heeft gewisseld'
Getuige: Niet met mij, maar met den
monteur Scholz.
Dr. Sack zou dan nog graag van getuige
precies willen weten, wanneer de directeur
van den Rijksdag Geheimrat Dalle, dien
avond in het Rijksdaggebouw was ge-
komen.
Getuige gelooft, dat Dalle reeds kort
V0£L de brandweer aanwezig was.
Dr. Sack: „Nog een vraag, die ik on
gaarne stel: Bent u sedert 10 Mei 1922 po
litiek georganiseerd geweest en, zoo ja in
welke Dartii?"
Getuige: Neen. bij geen partij.
Dr. Sack- Staat u dicht bii de Natio-
naal-Socialisten of hebt u dicht bij hen
gestaan?
C-etuige: Ik heb toen dicht bij hen ge
staan. 6
„Vervolgens wordt de inspecteur van Het
Rnksdaggebouw. Alexander Szranowitz
gehoord: op 27 Februari had getuige het
gebouw tegen drie uur 's middags verlaten,
nadat hii bij een laatste controle-ronde
niets verdachts had gemerkt. Hij ging
naar zijn dienstwoning dicht bij den
Riiksdag.
Onder algemeene spanning schildert ge
tuige dan de arrpstatie van den brand
stichter Van der Lubbe. Toen hij naar
brandhaarden zocht, zag hij plotseling
nabn de deur van de ant'-chambre voor
de zaal een man staan, die slechts een
broek en schoenen aanhad. Aangezien ge
tuige onmiddellijk in dezen persoon, die
later Van der Lubbe bleek te zlin den
brandstichter vermoedde, was hij op hem
toegesprongen en had in ziin opwinding
van der Lubbe toegeschreeuwd: waarvoor
heb je dat gedaan? Van der Lubbe had
daarop geantwoord: „Protest, protest"
De procureur-generaal: ,.U zoudt ver
klaard hebben, dat beneden nog meer
daders waren. Heeft u iets gezien?"
Getuige: Scranowitz: „Ik heb gezegd,
dat het niet door één persoon kon zijn ge
daan, dat er minstens zes of acht moeten
znn geweest. Dat was echter slechts een
vermoeden Gezien heb ik niets. Volgens
mnn eigen overtuiging kon in zoo'n kort°n
tud geen mensch zoo iets tot stand
brengen."
Gedurende de verklaringen van dez-n
getuige heeft Van der Lubbe het hoofd
nog verder laten zinken, zoodat hii geheel
in elkaar gedoken in de beklaagdenbank
zit. Getuige inspecteur Szranowitz ver
klaart dan nog od desbetreffende vragen,
dat hii in den middag van 27 Februari
geen leden van het Riiksdaenersoneel voer
hun tiid naar huis heeft laten gaan, en
dat sinds 31 Januari geen persone^lver-
anderincen bii 't nersoneel van den Rijks-
da" hebh»n nlaats gevonden
Hiermede is de "itting beë'ndied.
Het proces wordt hedenochtend voort
gezet.
niden (14-16 November, radiant in de
Leeuw), maar het uitstralingspunt lag
Maandag 9 October ln den kop van het
sterrebeeld de Draak tusschen de Zwaan
en den staart van den Grooten Beer. Eerst
wanneer voldoende waarnemingsmateriaal
bijeengebracht ls zal men kunnen uit
maken of wij te doen hebben gehad met
een nog onbekende meteorenstroom van
buitengewone dichtheid, met een bekenden
stroom, waarvan de baan verstoord ls of
met een nog onbekende meteorenwolk
van een bekenden stroom.
De omstandigheden wdren voor een
goede waarneming dien avond niet bui
tengewoon gunstig. De lucht was gedeel
telijk bedekt, na 9 uur betrokken, de at
mosfeer was door groote vochtigheid weinig
doorschijnend en de Maan gaf later op den
avond te veel licht. Dat er niettegenstaan
de zoo buitengewoon veel vallende sterren
konden worden waargenomen bewijst wel,
dat een ongewoon dichte zwerm meteoren
gepasseerd ls en ware de lucht helderder
geweest, dan 2ouden wij ongetwllfeld veel
meer meteoren gezien hebben. Het ver
schijnsel is Dinsdagavond niet meer waar
genomen.
Ik hoop dat er lezers zijn, die mij iets
van hunne waarnemingen willen mede-
deelen of iets te vragen hebben.
C. N.
'Nadruk verboden);.
VOOR ZONDAG 15 OCTOBER.
Hilversum, 296 M. 8.3010.00: VARA.
10.30: VPRO. 12.00: AVRO. 5.00:
VARA. 8.00: AVRO. 8.30: Postduiven-
en voetbalnieuws 8.32: Tuinbouwpraatje
S. Lantinga 9.00: Orgelspel J. Jong
9.20: Gramoioonpl. 9.40: Concert door J.
Jong (orgel) en R. Bresser (cello) 10 30:
Kerkdienst uit den N.P.B. te Baarn. Voórg.
Prof. Dr. B. D. Eerdmans 12.00: Film-
praatje L. J. Jordaan 12.30: Hans
Schindler's orkest m. m. v. het Dubbel-
mannenkwartet „Kunstmin" o. 1. v. B.
Brouwer 2.00: Boekenhalfuur Dr. P. H.
Ritter Jr. 2.30: Concertgebouw-orkest
o. 1. v. P. Monteux m. m. v. S. Dushkin
(viool) 4.00: Gramofoonpl. 4.45: Vaz
Dias en Gramofoonpl. 5.00: Kinderuur
tje 6 00: VARA.-Orkest o. 1. v. H. de
Groot 6.50: „Wakker en Tropenduit"
7.10: Vervolg orkestconcert 8.00: Vaz
Dias 8.15: Omroeporkest o. 1. v. A. v.
Raalte m. m. v. Helène Cals (sopraan).
Strauss-programma 10.15: Gramofoon-
platen 10.30: Hans Schindler's orkest
11.3012.00: Gramofoonpl.
Huizen, 1875 M. 8.30: NCRV. 9 30:
KRO. 5.00: NCRV. 7.45—11.00: KRO.
8.30: Morgenwijding o. 1. v. C. v. Nes.
M. m. v. Mej. A. Geest (sopraan) en B. v.
Doorn (orgel) 9.30: Gramofoonpl.
10.30: Hoogmis 12.00: Causerie 12.15:
Octetconcert en lezing 2.00: Cursus
2.30: Orkestconcert 3.00: Koor- en or
kestconcert 4.00: Orkestconcert 4.30:
Ziekenhalfuur 5 00: Gewijde muziek
5.30: Kerkdienst uit de Andreas-Kerk te
Wemeldinge o. 1. v. Dr. J. J. Woldendorp.
Hierna gewijde muziek 7.45: Sport
nieuws 7.50: Concert 8.45: Vaz Dias
8.50: Kamermuziek 9.10: Gramofoon-
platen 9.25: Kamermuziek 9.55: Gra-
mofoonplaten 10.10: Vaz Dias 10.15:
Orkestconcert 10.4011.00: Epiloog.
Daventry, 1554 M. 10.5011.05: Tijd
sein, berichten 12.50: De Black Dyke
Mills Band o. 1. v. A. Pearce m. m. v. S.
Beckett (bariton) 1.50: Cellorecital S.
Nelson 2.20: Gramofoonpl. 3 00: Mu
zikale causerie 3.20: Het Bridgewater
Harp Kwintet 3.50: Het Gershom Par-
kington Kwintet m. m. v. D. Brynley (te
nor) 5.50: Voor de kinderen 5.10:
Cantate nr. 152 „Tritt auf die Glaubens-
bahn" van J. S. Bach 5.50: Bijbellezing
6.05: Kamermuziek. J. Armstrong (te
nor) en het Brosa Strijkkwartet 7.20:
Klassieke Literatuur 7.50: Zang door
Olga Haley (mezzo-sopraan). 8.20: Korte
dienst 8.35: Chr. Lectuur 9.05: Lief-
dadigheidsoproep 9.10: Berichten
9.25: Koorconcert o. 1. v. Raymond Butter-
worth 9.50: Het Frankfurter Omroep
orkest o. 1. v. Merten 10.20: „Die bayri-
schen Funkschrammeln" 10.50: Epiloog.
Parijs „Radio Paris", 1724 M. 8 05,
12.20. 3.20 en 5.50Gramofoonpl. 8.20:
Music-hall-programma o. 1. v. André, m. m.
v. zangsolisten.
Kalundborg, 1153 M. 11.20—12.20: L.
Preii's orkest 1.20: Gamofoonpl. 1.50:
Harmonicamuziek '2.454.20: Sympho-
nie-orkest o. 1. v. Prof: N. Malko, m. m. v.
L. Melchior (zang) 7.20: Trioconcert
7.45: Zang door Mannenkoor en declama
tie 9.15: Operettemuziek o. 1. v. E. Ree-
sen 10.10—11.50: Dansmuziek o. 1. v.
Otto Lington.
Langenberg, 473 M. 5.35: Bremer
havenconcert 11.20: Concert 12.35:
Concert 3.20: Orkestconcert o. 1. v. Kühn
m. m. v. solisten 5.40: Gramofoonplaten
6.20: Gevar. programma 7.30: „Der
füegende Hollander", opera van Wagner.
M. m. v. het Surag-orkest o. 1. v. Drost.
Regie: F. Gauss 10.10: Gramofoonpl.
10.20: Orkestconcert o. 1. v. Rosbaud
11.201.20: Concert.
Rome, 441 M. 8.05: Pianorecital door
M. Ccccarelli 8.20: Duetten 910:
Gramofoonpl. 10.20: Berichten.
Brussel, 338 en 508 M. 338 M.: 10 20:
Gramofoonpl. 11.20: Omroepkleinorkest
o. v. Leemans 12.20: Dansmuziek
1.30: Omroeporkest o. 1. v. Walpot 5.20:
Symphonleconcert o. 1. v. Meulemans
6.20: Gramofoonpl. 6.50: Omroepklein
orkest o. 1. v. Leemans 8 20: Symphonle
concert o. 1. v. Meulemans 9.2010.20:
Omroeporkest o. 1. v. Walpot m. m. v. so
praan 508 M.: 10 20: Omroepkleinorkest
o. 1. v. Leemans 11.20: Gramofoonpl.
12.30: Omroeporkest o. 1. v. Walpot 1.30:
Dansmuziek 5.20: Dansmuziek 6.35:
Gramofoonpl. 7.05: Kamermuziek
8 20: Omroeporkest o. 1. v. Walpot 9.20
10.20: Symphonieconcert o. 1. v. Meulemans
Deutschlandsendcr, 1635 M. 7.20: Or
kestconcert o. 1. v. Scheinpflug m. m. v.
solisten 8.20: Vroolijk prgramma9.20
en 10.05: Berichten 10.20—12.20 Schram-
melconcert.
VOOR MAANDAG 16 OCTOBER.
Hilversum. 26 M. Algemeen Program
ma verzorgd door de VARA. 8.00: Gra
mofoonpl 10.00: Morgenwijding VPRO
10.15: Gram.pl. 10.45: Declamatie
Hetty Eeck 11.00: Orgelspel J Jong
1115: Vervolg declamatie 11 30: Con
cert door Gaby Ehrhardt (zang) en J. Jon»
(orgel) 12 00: De Notenkrakers oJ.v. D.
Wins 2.00: Zenderverzorging 2.30:
VARA-Kleinorkesto.l.v. H. de Groot3.00
Declamatie R. Numan 3 20: Vervolg or
kestconcert 3.50: Gram.pl. 4.00: Ver
volg orkestconcert 4.30Voor de Jeugd
5.00: De Flierefluiters o.I.v. J. v. d Horst
m.m.v. A. de Booy (zang) 5.25: Orgel
spel C. Steyn 5 35: Vervolg Fliereflui
ters 6.02: Het B.PS.-Trlo 630: Muz.
causerie door P. Tlggers mun.v. het B PB -
Trio 7.10: Boekbespreking dr H Pee-
ters 7.30: De Welntraub's Syncopators.
8.00: Herhaling 3.0.S-berichten an Vaz
Dias 815: ,De barbier van Sevllla"
opera van Rosstnl m.m.v het VARA-orkest
mannenkoor, en solisten (oa. Joseph
Schmidt, tenor). Leiding: Prof. Dr. J Ehr-
lich 9.50: „Hel veiligheidsslot", spél van
Boy. m.m.v. het VARA-tooneel o.I.v W v
Cappellen 10 10: Vervolg opera-ultzén-
ding 11 0512.00Gram.pl
Huizen, 1875 M. NCRV-ultzending
8.00: Schriftlezing en meditatie 815—
9.30: Morgendienst o.I.v Ds. J. A. Hoek-
zenr.a 11.00: Chr. Lectuur 1130
Gram pl 12 30: Orgelconcert J. Zwart
210: Voor de scholen 2 35: Causerie
A J Herwig 3.15—3.45: Knipcursus
4 00 Bijbellezing door Ds J. Poort m m v.
Mej C de Jaeer (zang) en M F. Jur-
laanz (orzel) 5 00: Concert I Mu'der—
Belser (alt-mezzo). H. E. Wittoen (fluit)
en G. Hengeveld (nlano) 6.30Vragen
uurtje 7.15: Ned. Chr. Persbureau
O
De nieuwe bijeenkomst van het Bureau. - Ondanks een nieuwe
verscherping der algemeene stemming heeft voorzitter Henderson zijn
optimisme gelukkig nog niet verloren. - Zijn opsomming der strijd
vragen, die betrekkelijk gemakkelijk kunnen geregeld worden, en
zijn lijstje der „werkelijke" moeilijkheden.
Genève, 10 October 1933.
Na de officieuse hervatting der Ontwa
peningsconferentie tegen het einde van
September door de Geneefsche minister
besprekingen hebben wij thans gisteren
het officieele wederbegln der Conferentie
kunnen vieren. Het Bureau is onder voor
zitterschap van Arthur Henderson weder
bijeengekomen!
De stemming was niet zoo rooskleurig,
als men een dag of tien geleden gemeend
had te mogen voorspellen ,toen de avond
bijeenkomst bij den Duitschen onder
secretaris-generaal Von Trendelenburg
zulk een toenadering scheen te hebben te
weeg gebracht, zelfs tusschen de Duitschers
en Franschen, dat minister Von Neurath
den volgenden dag vol optimisme Genève
kon verlaten, in het vooruitzicht stellend
een week later weder te zullen terugkomen,
in de hoop dat de groote mogendheden het
compromis, waaromtrent de groote lijnen
in die „after dlnner"-gesprekken zouden
zijn aangegeven, dan na raadpleging hun
ner regeeringen zouden kunnen bezegelen.
Van dit compromis, waarover princl-
pieele overeenstemming verkregen heette
te zijn, heeft men daarna niet veel meer
vernomen. Is Boncour geschrokken van
zijn eigen stoutmoedigheid, om de ge
dachte aan een bescheiden herbewapening
van Duit-schland met een zeer bescheiden
aantal zoogenaamde verdedigingswapenen
niet verre van zich te werpen? Heeft men
te Berlijn Von Neurath te verstaan gege
ven, dat zijn bescheidenheid met betrek
king tot de hoeveelheid der aan Duitsch-
land toe te kennen verdedigingswapenen
toch al te groot was geweest? Men weet
het niet, wat na het vertrek van Von Neu
rath en van Boncour gebeurd is. Doch een
feit is het. dat plotseling eenige dagen la
ter het optimisme weder verdwenen was en
dat een scherpere stemming tusschen de
Duitsche en Fransche regeeringen weder
was teruggekeerd. Deze nieuwe stemmings-
omkeer kwam niet slechts in de door de
regeeringen beïnvloede pers in de ontwa
peningsartikelen tot uiting, doch bleek
ook uit de onverwacht scherpe redevoe
ringen in de zesde Commissie der Volken-
bondsvergadering van den Franschen se
nator Berenger over de Jodenvervolgingen
ln Duitscbland en uit het even plotselinge
veto der Duitsche regeering in de tweede
commissie der Volkenbondsvcrgadering te
gen de Nedprlandsche resolutie ten gunste
van een Volkenbondsactie voor de Duitsche
vluchtelingen. Verleden week Zaterdag was
deze ongunstige wederzijdsche stemming
op haar hoogtepunt aangekomen.
Gelukkig kunnen dergelijke stemmingen
ook weder, en dan in de goede richting,
omslaan' Gisteren in de tweede commissie
bleek de Duitsche delegatie weder heel
wat tegemoetkomender en vandaag zette
de Fransche delegatie ln de zesde commis
sie haar strijd tegen de Duitsche behande
ling der Joden niet meer voort. Gelijktijdig
hoorde men ook weder van nieuwe ont
wapeningsonderhandelingen in een iets
betere „atmosfeer". Zoo was het dan ook
geen wonder, dat de van nature en ook
uit nlichtsbesef steeds zijn optimisme
handhavende Voorzitter Henderson bij de
ooening van de zitting van het Bureau der
OntwaDeningsconferentie gisteren zijn
openingsrede weder on een toon vn ver
trouwen uitsprak, die de vorige week zeker
zelfs uit Henderson's optimistische mond
niet te verwachten zou zlin geweest!
Het interessantste gedeelte uit Hender
son's redevoering was zijn beschouwing
over de resultaten van zijn rondreis in de
maand JuH door de voornaamste Eurooee-
sehe hoofdsteden: Londen. Parlls. Berlijn,
Rome. Praag. Henderson verklaarde de
heel stelliee overtuiging te hebben ver
kregen. dat all" regceriogen den kraehti-
'gen wensch hebben, dat een eerste Ont-
wapeningsconventie inderdaad tot stand
zal komen. Henderson had daarbij tevens
den indruk bekomen, dat omtrent de
meeste nog bestaande strijdvragen zonder
al te groote moeilijkheden een oplossing
zou kunnen verkregen worden. Acht on
derwerpen noemde Henderson, die zijns
Inziens het sluiten eener Conventie niet ln
den weg zouden staan, ook al bestond
daaromtrent op het oogenblik nog geen
algemeene overeenstemming: 1. de uitbrei
ding der Europeesche nlmmer-geweld-ver-
blntenis tot een voor de geheele wereld
geldende verplichting; 2. de aanwijzing van
den aanvaller; 3. de organisatie en wer
king van het internationale toezicht op
de naleving der Ontwapeningsconventie;
4. de unificatie der legerstelsels op het
Europeesche vasteland; 5. het toezicht op
de militaire begrootingen en uitgaven! 6.
het verbieden van luchtbombardement; 7.
het spoedige inwerkingtreden der te schep
pen Permanente Ontwapeningscommissie;
8. de verschillende strijdvragen betreffende
de vlootbeperking.
Helaas moest Henderson deze bemoedi
gende verklaring onmiddellijk door een
minder prettige laten volgen. HIJ las een
ander lijstje van zes punten voor, waar
omtrent hij zelf moest bekennen nog geen
uitweg uit de moeilijkheden te zien. Dit
„lijstje" was zelfs bedenkelijk veel om
vangrijker dan menigeen wel verwacht
had. Het bestond uit niet minder dan 6
punten: 1. de geldigheidsduur van de con
ventie (een onderwerp, dat samenhangt
met den Franschen wensch naar een vier
jarigen „proeftijd"); 2. de scheidingsgrens
tusschen verboden en geoorloofdblljvende
tanks en zware artillerie; 3. de kwestie, of
het verboden oorlogsmateriaal zou moeten
vernietigd dan wel naar den Franschen
wensch geïnternationaliseerd zou moeten
worden; 4. het vraagstuk van de wapen-
fabrlcatie en wapenhandel; 5. de al dan niet
totale afschaffing ook van die miltalre
vliegtuigen, die niet voor luchtbombarde
ment dienen; 6. de sancties tegen den staat
die de Ontwapeningsconventie niet naleeft.
Aan dtt onvriendelijke lijstje voegde Hen
derson nog het vraagstuk der „Duitsche
rechtsgelijkheid" toe, dat in September ln
de mlnlstersbespreklngen weder met bij-
zonderen nadruk was ter sprake gekomen!
Hoe thans te trachten deze moeilijkhe
den toch nog tot een allen bevredigende
oplossing te brengen? Dit was de vraag,
die het Bureau na deze openingsrede van
Henderson te beantwoorden had. Wat de
eerste 8 moeilijkheden, die van het eerste,
bemoedigende lijstje van Henderson, betrof
was het Bureau het spoedig eens. De ver
tegenwoordiger der Engelsche regeering
Eden zou In samenwerking met Voorzitter
Henderson het ontwerp-conventle van
MacDonald zoo wijzigen, dat de door Hen
derson In uitzicht gestelde overeenstem
ming inderdaad ook zou kunnen bereikt
worden. Doch de andere 6 punten, waar
omtrent zelfs Henderson geen uitweg uit
de moeilijkheden zag? En vooral dat meest
delicate punt van het geheele vraagstuk:
de Duitsche rechtsgelijkheid, waarmede de
Duitsche eisch naar herbewapening sa
menhangt? Hoezeer Henderson ook steeds
een voorstander van openbare debatten is,
oodat dc wereld weten kunnen, bij wel
ken staat de voornaamste verantwoorde
lijkheid voor een eventueele mislukking der
Conferentie zou liggen, hij meende toch,
dat omtrent deze uit den treure reeds ln
het openbaar besproken strijdvragen voor-
loopig geen nieuwe openbare, zoo menig
maal de internationale atmosfeer nog meer
vergiftigende debatten moesten gehouden
worden. Eerst voortzetting der vertrouwe
lijke besprekingen hierover! was Hender
son's raad en het Bureau heeft zich daar
mede vereenigd. Deze week zullen dus Paul
Boncour. Sir John Simon. Norman DavLs
en Nadolny nogmaals trachten elkander
1 beter te verstaan!
7 30: Vragenuurtje 8 00: Orgelconcert P.
v. Kerkhoff 9.00: Ds. J. C. Koningsber
ger: „Wat hebben wij aan Jezus?" 9 30:
Zang door W Ravelli (bariton) m m v. G
Wo'thers (vleugel) 10.30: Vaz Dias
10 40—11.30: Gram.pl.
Daventry. 1554 M. 10.35Morgenwij
ding 10.50: Tijdsein en berichten
11.05—11.20: Lezing 12.20: Orgelspel T.
Jenkins 1.05: Western Studio-orkest 0.
l.v. F. Thomas 120: Gram.pl. 2.20:
Voor de scholen 3 20: Gram.pl. 3.35:
Sportnieuws 3.55: Voor de scholen
4.20: Concert A. Collins (viool) en K.
Cooper (plano) 4.50: Schotsche Studio
orkest oJ.v. Dalnes 5 35: Kinderuurtje
8.20: Berichten 6.50: Handci-aria's
door S. Allen (sopraan) 7.10, 725 en
7.50: Lezingen 8.20: „London Bells", re
vueprogramma van A. Sterne en A. A.
Thomson 8.20: Berichten 9.30: Ar
thur Henderson: The Dlsarmement Con
ference 940: Lezing 9 55: Radiokoor
o.I.v. Woodgate 10.20: Leslie Bridgewa
ter Kwintet 11.15: Voordracht 11.20
1220; Dansmuziek door Jack Jackson's
Band.
Praljs „Radio-Paris". 1724 M. 8.05,
1220, 7.40: Gram pl. 8 20: Concert door
R. Boulmé (cello). L. Karlun (plano) en
R Krettley (vloo!) en declamatie.
Kalundborg, 1153 M 1120—120: Con
cert uit hotel Angleterre 2 504 50: Om
roeporkest oJ.v, Grondahl 8.20: Om
roeporkest ol.v. F. Mahler 9 35: Or.pl.
9.5010.20Kamermuziek.
Langenberg, 473 M. 5 25 6 35 en 10 45:
Gram.pl. 11.20: Weragorkest o.I.v. Kühn
12 55: Gramofoonpl. 3 20: Om
roeporkest o.I.v. Merten 7.30: Program
ma vanaf de R—.j-ttntooasteJÏlng tq
Frankfurt 10.00: Gram.pl. 1120
1220: Gram pl.
Rome. 441 M. 805: Populair concert
o'.v Culotta 10 30 Berichten.
Brussel, 338 en 508 M. 338 M 12.20:
Gram.pl. 1.30: Dito 5.20: Symphonie
concert o.I.v. Kumps 650: Gram.pl.
8—0: Dito 8 35: Radlotooneel 9 20
10 20: Symphonieconcert oJ.v. Kumps
503 M.: 1220: Gram.pl 1.30: Jazzpia-
noduetten 1.50: Gram.pl. 5.20: Om
roeporkest o.I.v. André 6 35: Gram.pl.
6 50: Kamermuziek 7.35: Gram.pi.
8 20: Omroeporkest o.I.v. André 9 20
10.20: Operaconcert o.l v André.
Deutschlandscnder, 1835 M. 7.25f
Gram.pl. 8.35: Cabaret .Die Brennes-
gel" 9.20: Berichten en lezing 10 05:
Weerbericht 1020—1120: Het Pllettzsoh
Marko-orkest.
GEMEENTELIJK
RADIO-DISTRIBUTIEBEDRIJF.
Ie programma: lederen dag van 824
uur: Hilversum.
2e programma: lederen dag van 834
uur: Hulzen.
3e programma:
Zondag. 15 Oct.: 10 20—13 00: Brussel
(VI.) 13 002020: Daventry 20.20
afloop: Parijs (Radio).
Maandag 16 Oct.: 8 00—12 00: Langen
berg 12.20—14.15: Daventry 1415
15 20: North Reg 15 20—17 20: Langen
berg 17 20—19 50: Brussel (VI.) 19.50—
afloop: Luxemburg.
4e Programma:
Maandag 18 Oct.: 1730—19 50: Brussel
(Fr.) 19.50afloop: Weenen.
Wijzigingen voorbehouden.
