74ile Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 14 October 1933 Vierde Blad No. 22568 Buitenl. Weekoverzicht PARLEMENTAIR OVERZICHT KUNST EN LETTEREN. HELEN HAYES. j bewapening in plaats van ontwapening. Donkere wolken hangen boven Genève: •Jtaaat om het slagen of mislukken der ontwapeningsconferentie! En. helaas, de kuisen op mislukking zijn heel wat groo- Hdan die op slagen! In het begin van de week is het presi dium der conferentie bijeen gekomen om den verderen weg vast te stellen, die be- Sandeld zou worden, doch zelfs daarin is men niet volkomen geslaagd; slechts schijnt te zijn overeengekomen, dat door onderlinge besprekingen vooraf gestreefd fSa worden naar een uitweg uit de ïm- lisce waarin men wederom terecht was 1 Stomen. Nu, onderlinge besprekingen zijn eMneer dan genoeg gevoerd, daaraan ligt l'ÏA niet, doch eens is men het niet kunnen r wKden Zelfs tusschen Frankrijk, Enge- r und Amerika en Italië bestaat geen over eenstemming, hoeveel moeite men zich ook 1 «Lrèven heeft, om althans die te bereiken. Feitelijk is men het in genoemd kamp in hoofdzaak slechts eens over één ding: eeen herbewapening van Duitschland, in I welken vorm ook! Overigens ook daar I noote verschillen in de opvattingen, die- S^^baar niet te overbruggen zijn sctuen lukt het nog om een redactie voor een formule te vinden, die in schijn eenheid brengt, in wezen is reeds te dui delijk het verschil van meening gebleken om zelfs aan zoo'n formule veel waarde te hechten. ^Kfgezien natuurlijk van de kloof, die er gaant tusschen de opvattingen elders en die van Duitschland. Onze Oosterburen scfcijnen beslist vast te willen houden aan den in princioe reeds door Brüning ver overden „gelijkgerechtigheid" 's eisch, doch zoo opgevat, dat, als de anderen niet af dalen tot de Duits, he ontwapening, Duitschland het recht moet hebben om zich. zij het in bescheiden mate, te voor zien van bij het vredesverdrag van Ver sailles verboden wapens. Groote pressie wordt er op Duitschland geoefend om af te zien van dezen herbewapeningseisch, doch zoover is men nog lang niet ^madolny, de Duitsche vertegenwoordiger, isnuist. naar Berlijn om de gansche mate- rilnog eens met de regeering onder de oogen te zien. Misschien kan dit nog baten opl: n. doch geheel gerust zijn wij er niet op. Kunnen de Nazi-leiders na hun zoo duidelijke taal, bij hun propaganda gSoerd, zich terugtrekken zonder meer Wij kunnen er niet aan gelooven en blijk baar de wereld ook niet, want, ziet men om zich heen, dan is het precies, alsof de bevipemngswedstriid reeds weer in vollen gang is. Tot zelfs kleine landen als België en Zwitserland voteeren belangrijke som men, om zich te beveiligen tegen over vallen. Dit geeft wel het meest trieste beeld van mislukking, dat men zich denken kan, dat zelfs kleine landen meenen, niet veilig te zijn zonder verdere bewapening. Als zij het voorbeeld geven, hoe moet het dan wel gesteld zijn met de grooteren? Van diverse kanten verneemt men dan ook. dat de wapen-fabrieken weer werken met ongekenden spoed, dat nieuwe gassen zijn uitgevonden, al zou het gebruik daar van in den oorlog verboden worden (wie lacht daar!) Hoofdaanleiding voor de debacle, is het gemis aan vertrouwen tusschen de vol keren. De afwezigheid daarvan, zij het ook in bescheiden grootte, is de alles beslis sende factor. Het is droevig, maar waar. De Hitler-revolutie heeft bovendien het laatste restje, dat nog aanwezig was, ver slonden En, helaas, te begrijpen is dat maar al te zeer, zelfs al kan men in prin cipe de Duitsche eischen rechtvaardig oordeelen. Het vormen van bondgenootschappen is daarnevens weer in vollen gang. De Kleine Entente is druk doende, om zich naar den Balkan te versterken. Het is speciaal de Roemeensche minister van buitenl. zaken Titulescu, die zich weert, terwijl de vroe gere leider, Benesj, op den achtergrond blijft. Met Griekenland schijnt succes te zijn verkregen, doch Bulgarije, dat zich steeds teruggetrokken heeft betoond en zich zelf angstvallig hield buiten alle „politiek", wil deze houding niet opgeven en zich in geen richting binden, al is het bereid vriendschap te sluiten met ieder, die daarop prijs stelt! Direct oorlogsgevaar begint echter zelfs meer en meer te dreigen in het Verre Oosten; de Russen hebben een aantal do cumenten gepubliceerd, waaruit moet blijken, dat de Japansche militaire over heid in Mandsjoekwo en het zijn inder daad de militairen, die in Japan den toon aangeven bezig is om de Russische rech ten op den Chineeschen Oosterspoorweg te vernietigen. Van Japansche zijde wordt de echtheid van deze documenten ontkend en in het sterk nationalistische kamp wordt geëischt, dat de sovjets dit zullen erkennen; zulks onder bedreiging van het afbreken der betrekkingen. Sovjet-Rus land denkt daaraan niet, integendeel! Japan blijkt het er geheel op toe te leg gen, zich momenteel de noodige expansie te verschaffen, die het zoo hard noodig heeft met het oog op zijn onrustbarend groeiende bevolking. Het Japansche natio nalisme meent thans de gelegenheid schoon en is niet terug te dringen Over die groeiende bevolking in Japan schrijft de Times-correspondent Hugh Byas in The Asiatic Review o.a; In het jaar 1932 werden in Japan blij kens een opgaaf van het bureau voor sta tistiek 2.182.743 kinderen geboren en over leden er 1.174 875 personen, zcodat de natuurlijke toeneming der bevolking dus meer dan een millioen zielen bedroeg. Het is de eerste maal. dat een dergeliik cijfer in Japan wordt bereikt en tot dusver kon alleen Rusland zich beroemen op een jaarliiksch geboorte-overschot van een millioen. Ter vergelijking diene, dat de bevolking der Vereenigde Staten (welke ca. 120 mil lioen zielen telt. tegen die van Japan 66 millioen) in 1931 een geboorte-overschot had van ruim 800.000 en in 1927, 't record- TWEEDE KAMER. wettelijke regeling van de huis-industrie. Opnieuw stond de Minister van Sociale Zaken voor de taak om een wetsontwerp te verdedigen, dat nog van zijn voorgan ger afkomstig is: het ontwerp namelijk tot wettelijke re geling van de huis-industrie. De huis-industrie is in vele opzichten een kwaad. Zij leidt, naar in de Memorie van Toelichting wordt betoogd, tot lage loonen langen arbeidsduur, kinderarbeid, ongezonde werkplaatsen slechte bewoning ontoegankelijkheid voor organisatie, ont trekking van een deel der sociale verzeke ring en benadeeling van het gezinsleven. In andere landen zijn sinds lang bepaalde maatregelen getroffen om dat alles tegen te gaan. Intusschen meent de Regeering, dat de huis-industrie ln ons land „geen belangrijke plaats meer inneemt". Zij komt echter voornamelijk voor als mandenma ker, teenschillen meubelmaken en stoffee- ren, cocosmatten maken, biezenvlechten, handweven. kousenbreien. schoenen stik ken, kleeren maken, naaien, erwten lezen, groenten schoonmaken, garnalen pellen, suikergoed verpakken Van dit alles vraagt de kleeding-industrie het meest de aan dacht. Het wetsontwerp nu tracht de huls- arbeid op verschillende punten te regelen, te controleeren en van misstanden te zui veren, er kunnen mlnimumloonen worden vastgesteld er worden loonboekjes inge voerd en aan allerlei bepalingen zal men zich moeten houden Plaatselijke en cen- jaar. van 961.000. Zelts Britsch-Indië met een bevolking van 315 millioen, heeft een geboorte-overschot van gemiddeld 380.000 per jaar. Weliswaar worden in China meer kinde ren geboren dan in Japan, maar het sterftecijfer is er, tengevolge van hongers- nooden, overstroomingen, besmettelijke ziekten, burgeroorlogen enz., zoo geweldig dat het twijfelachtig ls of de bevolking van China nog wel toeneemt. Men verwacht, dat in Japan de aanwas der bevolking nog een aantal jaren zal voortduren, waarna er volgens het oordeel der statistici over ongeveer twintig jaar, wanneer de bevolking 80 90 millioen zal bedragen, een zeker evenwicht zal ont staan. Men leidt dit af uit het feit, dat de leeftijd, waarop de jongelui in het huwelijk treden, langzamerhand hoogei wordt. Maar zelfs wanneer dat evenwiht wordt bereikt, is het de vraag, hoe de 10 a 20 millioen personen, waarmee do bevolking nog toeneemt, aan de kost moe ten komen, gezien het feit, dat er thans voor 6'6 millioen geen bestaan is. Hiermede is de Japansche drang naar expansie volkomen geschetst. trale huisarbeidscommissies zullen bij dat alles helpend optreden. De discussie over dit wetsontwerp toon de aan vele kanten instemming. De heeren Ameünk. Hermans, Kupers, Bakker hebben de noodzakelijkheid er van in het licht gesteld. Eenlge critiek was er natuurlijk ook: volgens den heer Vervoorn ging het ontwerp te ver volgens den heer Wijnkoop niet ver genoeg, terwijl de heer Van Kempen er bezwaar tegen maakte, dat er ook eenige bemoeienis met de loonen zou plaats hebben, want volgens hem dient de Overheid van dit terrein weg te blijven. Minister Slotemaker gaf dit in zijn antwoord ln het algemeen toe. maar zoo meende hij als de loonen óf te hoog óf zeer laag zijn. kan voor de Overheid wel degelijk eenlge bemoeienis noodig worden. Ook van zijn kant heeft de Minister nog eens de urgentie van het ontwerp in het licht gesteld. Bij de artikelen kwamen eenige amen dementen aan de orde. Een amendement- Kupers. dat de prijs van het loonboekje (50 cent) niet door den arbeider, maar door den werkgever wilde doen betalen, werd met 38 tegen 34 stemmen verworpen: de Minister achtte betaling door den arbeider practischer vooral omdat iemand ook wel meer dan één werkgever heeft. Dan was er een amendement-Van Kempen, om te bepalen dat de in te stellen commissies zich niet met de loonen zouden bemoeien, maar het werd Ingetrokken. Daarentegen had de heer Kupers succes met een amen dement, om de taak der commissies uit te breiden met het bevorderen van het tot stand-komen van collectieve arbeidscon tracten. Hoewel de Minister een dergelijke uitbreiding van de taak der commissies bestreed, werd het amendement met 42 tegen 31 stemmen aangenomen; behalve de sociaal-democraten en communisten stemden ook de vrijzinnig-democraten, de meeste katholieken en de plattelander er voor. Hierna nam de Minister nog een amendement-Hermans over. uitsprekend dat in voorkomende gevallen rekening zal worden gehouden met de loonbepalingen van een in het betrokken bedrijf geldende collectieve overeenkomst. En toen ging het wetsontwerp ei .—lüsr hoofdelijke stemming door. WIJZIGING VAN DE KIESWET. Er is daarna vrij geruimen tijd gedebat teerd over het wetsvoorstel van den heer De Visser, om de desbetreffende bepaling der Kieswet zoo te wijzigen, dat de ter mijn voor inzending der geloofsbrieven na verkiezing tot Kamerlid, zou worden ver ruimd. De voorsteller meende dat de nood zakelijkheid hiervan na de laatste verkie zing gebleken was. met betrekking tot een der gekozen inlanders. Verschillende afgevaardigden kwamen met korte redevoeringen op de vlakte; en kelen achtten het niet noodig; anderen (de communisten en de heer Schaper) ver dedigden het: weer anderen voelden er we! iets voor. maar wilden toch niet mee doen aan dit staaltje van gelegenheids- nieuwe uitgaven. Bij N. Samson N.V. Uitg.-Mlj. te Alphen a. d. Rijn kwam van de pers het „Wet boek van Strafvordering" (met verwijzin gen, invoeringsbepalingen, uitvoerings voorschriften en 'n alphabetisch regisler- destijds uitgegeven onder toezicht van mr. dr. J. Donner en prof. mr. J. V. van Dijck. derde vermeerderde druk, voorzien van jurisprudentie, verzameld door mr. J. H. M van der Grinten. Dit keurig ver zorgde én aantrekkelijke boekje is in den handel verkrijgbaar in soepelen zakband f. 5.75, met wit doorschoten f. 7.25. J. B. Wolters' Uitg.-Mlj., Groningen: A. G. van Kranendonk, „Beschrijvingen over de Studie der Letterkunde". Rede, uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleeraar in dc Engelsche taal en letterkunde aan do Universiteit van Amsterdam L. Cohen en H. Egglnk: Aardrijkskundig werkschrift, deel I, Werelddeelen. J Nauta: „Ons Lichaam". W. F. Sprink en Eduard Flipse, Prettig en doelmatig zangonderwijs voor de lagere school. J. J. Romen en Zonen, Roermond-Maas- eyk: „De criminaliteit der Katholieken lil Nederland", een uitgewerkte voordracht met discussie door mr. G. H. A. Feber Bij Querido Verlag te Amsterdam ver scheen het 2de nummer van „Die Samm- lung". Van den inhoud vermelden wij: „Aus einem mittelamerikanischen Merk- liuch" van Aldous Huxley; „Das Konkor- dat" van Thomas Michel; „Kindhelt" van Ernst Toller; „Fahrt zur Mutter" van Franz Kafka; „Die Heilige in Sarg" van Gustav Regler; „Musik und Verwirk- lichung" van Helnrich Eduard Jacob; „Das Schweigen Stefan Georges" van Klaus Mann; een gedicht van Else LaskerSchüler "Abendzeit" en tot slot een Pariser malerei, getiteld „Glossen". Bij J. B. Wolters' Uitg. Mij. verscheen in de serie Tekst en Uitleg, Het nieuwe Testament, „Het evangelie van Markus" van prof. dr. A. van Veldhuizen. wetgeving De heer De Visser betoogde in zijn verdediging, dat in Indlë wonende personen de huidige bepalingen der wet niet kunnen naleven, als zij gekozen zijn en hü riep uit, dat men dit ontwerp be streed, omdat het van een communist af komstig was. De Kamer heeft het voorstel met 38 te gen 19 stemmen verworpen. ARBEIDSDUUR IN BROODBAKKERIJEN. Bij het begin der vergadering ls het wets ontwerp, om het aanvangsuur van den ar beidstijd in broodbakkerijen met één uur te vervroegen (van 6 op 5 uur) met 52 te gen 21 stemmen aangenomen. De socialis ten en de communisten stemden er tegen. HAGENAAR, WAT IS EEN HANDTEEKENING WAARD? Als een filmacteur zijn handteekening zet in het album van een enthousiast ver zamelaar. schenkt hij zijn bewonderaar Behalve een aandenken aan een interes eante ontmoeting een chèque voor een (edrar dat varieert van 5 tot 50 dollars. Natuurlijk verklaren de ijverige verza melaars allen verontwaardigd, dat het ben er niet om te doen is de handteeke- ujn;en te verkoopen, en het is hopelijk «leen wanneer de aangebeden held of gldin na verloop van tijd uit de gratie janden bewonderaar raakt dat deze de Bil e bewijzen van zijn toewijding te •aide gaat maken en de handteekening, eens met kloppend hart ontvangen, ver dopt In Hollywood zoowel als in New- gork zijn er speciale zaken die zich, als BMeren op postzegels, toeleggen op den oandel in autogrammen, waarbij die van geroemde filmsterren niet de slechtste B ■rijzen maken. Voor 52 dollar zou U bij voorbeeld de Bandteekeningen kunnen koopen van de ■Oofdrolspelers in de Paramountfilm „De onlngtn Had Bezoek", want een auto- am van Claudette Colbert brengt 17.50 dollar op, evenals van Frederic March. Alison Skipworth „the grand old lady" is in de appreciatie van de fans 10 dollar waard. Arthur Byron 5 en Paul Cavanah slechts twee dollars. Een handteekening van Rudolph Va lentino werd kort geleden verkocht voor zeventig dollars. Groote sterren, die zich zelden in het publiek vertoonen en ook met het geven van handteekeningen spaarzaam zijn, kunnen zich verheugen in een handteekening die 25 dollar waard is, Maurice Chevalier kost 20, terwijl Mar iene Dietrich, Greta Garbo en Mae West alle drie nog vijf dollar meer kunnen be dingen. John Barrymore, Wallace Beery, Her bert Marshall, Charles Laughton en Bring Crosby kosten 17.50 (hun handteekening dan altijdl en de Vier Marx Brothers elk tien dollars. Eén blad met de autogram men van alle vier echter kost tachtig dollar. Hoewel Bernard Shaw persoonlijk de waarde van zijn handteekening op dui zend dollars schat, kan men hem in New York koopen voor 1.50 dollar, evenals die van alle andere schrijvers,, onverschillig f A Janet Gaynor en Charles Farrell ziet men deze week in „Merely Mary Ann" („Kus goeden nacht" geregisseerd door Henry King. Janet Gaynor herinnert men rich stel% v:n haar vertol kin» h: ^oadc" 7. Long Legs". hoe beroemd ze zijn. Handteekeningen van regisseurs zijn ook erg goedkoop. Ernst Lubitsch en Joseph von Sternberg kosten niet meer dan een dollar of eén vijftig, en van de meeste andere regisseurs worden de autogrammen niet eens verhandeld. Dat is niet erg vleiend voor de regis seurs, maar de prijzen zijn nu eenmaal een onmiddellijk gevolg van de wet van vraag en aanbod. De makers van de film mogen l zich echter troosten met de gedachte dat hun werk in een anderen vorm ook wel de waardeering vindt die het toekomt, zij het misschien van een ander deel van het publiek dan van de jeugdige enthousiasten die met blinde vereering hun uitverkore nen onder de sterren aanbidden. EEN AARDBEVING VERFILMD. Het donderend gedreun van een aard beving die kort geleden Zuid-Californië teisterde, Is in de Paramount studio's in Hollywood op de geluidsfilm vastgelegd. Nooit tevoren ls dit geluid op de film waarop een der denkbaarst dramatische natuurgeluiden is vastgelegd ls door Franklin Hansen, het hoofd van Para- mount's geluidstechnische laboratoria, aan een bekende inrichting voor seismogra- fische studies aangeboden. Het geluid werd opgenomen door Earl Hayman, „ton- mixer" bij de opnamen voor ,JDead om Arrival", een film met Ricardo Cortez Gloria Stuart, Shirtley Gray en Jack La Rue. Men was in 't studio juist bezig met het opnemen van een scène voor deze film, toen de eerste schok van de aardbeving de muren van het studio deed trillen. In plaats van de apparaten af te zetten, zooals zijn eerste ompulsle was, versterkte hij de geluiden die de microfoon hem toevoerde, en bleef als een gevangene in zijn geluid- dichte cabine zitten. Het resultaat dat later door de groote loudspeakers in het studio werd afgedraaid, is een van de meest aangrijpende geluiden die men zich kan voorstellen. Men hoort de dialoog van de gespeelde scène, volkomen kalm ge sproken door de acteurs. Dan komt een plotseling dof en zwaar gerommel, een gil, kreten van „aardbeving!", een chaos van schreeuwen en gillen. Haastige voetstap pen snellen naar den uitgang. Men hoort de deur open en dicht gaan, én dan komt opnieuw een zwaar en onbeschrijfelijk imoosant gedreun, eenigszins gelijkend op het beangstigende rollen van den donder. De wanden en balken van het studio kra ken en piepen, deelen van apparaten val len luid kletterend naar beneden; alles werd op de film vastgelegd. een bijverdienste voor maurice. Maurice Chevalier, die zoo juist een contract voor de Metro geteekend heeft om de hoofdrol te vervullen in de nieuwe verfilming van de bekende operette „The merry Widow (Het vroolijke weeuwtje), heeft in den loop van zijn verblijf in Holly wood aanbiedingen afgeslagen die, als hij ze aangenomen had, zijn salaris met ette lijke duizenden verhoogd zouden hebben. Hoedenfabrikanten. zeepfabrieken, kleer makers, handelaren ln -auto's en over hemden hebben hem tegen fabelachtige sommen om het recht verzocht zijn naam voor hun reclame te mogen gebruiken. 100 000 dollars is het minste dat hem hier voor geboden ls. Groote kapitalen zijn hem ook geboden voor optreden voor radioult- zendlngen en sketches op bet tooneeL Helen Hayes, de steeds meer op den voorgrond tredende, zeer aparte Ameri- kaansche actrice, is deze week hier te zien in het buitengewone filmwerk „A Farewell to Arms", met Gary Cooper en Adolphe Menjou. Hierboven Helen Hayes en Gary Cooper in ..A farewell to Arms", dat overal sterk de aandacht trok. waarin het een of andere product moest worden geadverteerd. Maurice verklaarde dat hij dergelijke aanbiedingen nimmer zou hebben aangenomen, ook al was hij niet door een contract met Paramount tot weigering gedwongen geweest. Een van de mooiste aanbiedingen die hem gedaan is, kwam van een uitgevers firma, die een geweldige som wilde geven voor de publicatie van zijn mémoires, waarbij men bijzonder geïnteresseerd was in zijn Parijsche revue-carrière. RADIO; EEN HANDICAP VOOR SONG-COMPONISTEN. De radio is voor de componisten van populaire muziek in vele opzichten funest geworden. In den „goeden ouden tijd" wa ren er componisten die met één liedje we reldnaam maakten en kapitalen verdien den. Blng Crosby, de populaire zanger filmacteur, die thans in Hollywood aan zijn tweede Paramountfilm „College Humor" werkt, geeft de volgende verkla ring van de verandering die de radio ln de carrière van een groot aantal compo nisten gebracht heeft. Vroeger, voor de populariseering van de" radio", verklaart Bing. die zelf niet minder dan vier en zeventig songs populair heeft helpen maken, „duurde het acht maanden voor een song alle uithoeken der Vereenigde Staten bereikt had, en eerst later werd het lied over de heele wereld populair. Gedurende al dien tijd werden er groote aantallen gramofoonplaten ver kocht. en pianomuziek werd tn giganti sche oplagen gedrukt- Songs als „Yes, we have no banana's", „Whispering" en „Dinah" zijn voorbeelden, die nog met tientallen andere titels gestaafd zouden kunnen worden. Maanden achtereen zong iedereen deze liedjes, en de componisten werden rijk en beroemd. „Tegenwoordig schrijft een componist een lied, een uitgever laat het over alle zenders van het land spelen, onmiddellijk worden de gramofoonplaten gemaakt, en binnen een week ls het een oud deuntje, dat snel door een ander vervangen moet worden. „Een componist van populaire muziek moet tegenwoordig een groot aantal songs afleveren om evenveel te verdienen als met één goede ouderwetsche „schlager. Arthur Johnston en Sam Coslow schre ven de muziek voor „College Humor", en twee van de liedjes, „Learn to Croon" en „Moonstruck" zullen wel populair worden, meent Blng. VIER ROLLEN VOOR BABY LE ROY. Baby Le Roy, Paramount's jongste film- acteurtje, die zijn debuut maakte in Che valier's „Bedtime Story", en nadien een contract kreeg voor 10 jaar. is voor een nieuwe hoofdrol geëngageerd- Zijn nieuwe film heet „Miss Fane's Baby is Stolen." Buitendien vervult hij nog klei nere rollen in drie andere films. „Torch Singer" met Claudette Colbert. „Tillie and Gus" met W. C. Fields en Alison Skipworth „Captain Jericho" met Richard Arler» en Frances Fuller.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 13