SAMENWERKING. 74*^ Jaargang WOENSDAG 4 OCTOBER 1933 No. 22559 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN EERSTE BLAD. STADSNIEUWS. Radio-avond Nationaal Crisis-Comité. LEISSCHE SCHOUWBURG. Het voornaamste Nieuws van heden. BUITENLAND. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. oer regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentlën 35 Cts per regel. Kleine Advertentlën uitsluitend bU voorultbetaUng Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Tneacsn voleens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen - Bewijsnummer 5 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT,:] Voor Lelden per 3 maanden t. 2.35; per week t. 0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post f.2.35 portokosten. Ott ttmiiMr beslaat uit VIER Blade* Q PR||\|SES ROEPT OP TOT HET 300-JARIG BESTAAN VAN DE STERREWACHT. Zooals reeds eerder gemeld zal a.s. Vrij dagmiddag om 3 uur In het groot-audito rium der Universiteit een plechtige zitting van den Senaat worden gehouden ter her denking van het 300-jarig bestaan van de J Sterrewacht. Tot deze bijeenkomst, waarin prof. dl'. W. de Sitter de herdenkingsrede zal uitspreken, hebben belangstellenden voorzooverre de plaatsruimte het toelaat, toegang. Na afloop is er een receptie in de Sterre nacht. o DE TREK NAAR DE SLEUTELSTAD. Het is gisteren bij de Ned. Spoorwegen bijzonder druk geweest en het vervoer heeft verre de verwachtingen overtroffen Reeds vroeg brachten de verschiUende treinen uit Amsterdam. Haarlem, Rotter dam, Den Haag en Utrecht talrijke be zoekers hier aan. Dank zij het feit dat een groot aantal voortreinen naar Leiden was ingelegd was er geen gedrang of opstoppingen van reizigers op de perrons; wel waren alle treinen naar Leiden overbezet. Aan het station alhier waren alle 4 uitgangen in dienst gesteld, zoodat de reizigers het sta tion vlug konden verlaten. Alle extra- treinen op de verschillende stations naar Leiden hebben door den grooten toevoer van reizigers regelmatig dienst moeten doen. Uit de richting Utrecht was het ook zeer druk; niettegenstaande aUe treinen met 4 en 5 rijtuigen versterkt waren, wa de treinen overbezet. Door een lichte ont sporing te Amsterdam was er 's avonds eenige stagnatie in den drukken treinen loop. In totaal passeerden gisteren niet minder dan 17.900 personen de controle van het station alhier. De N. Z- H. T. M. vervoerde gisteren op haar lijnen rondom en in Leiden 47.400 passagiers tegen pl.m. 41000 in 1932. De H.T.M. bracht 8250 personen naar onze stad, hetgeen ongeveer evenveel is als het vorige jaar. DE KEERZIJDE VAN DE MEDAILLE. Helaas heeft de 3 October-medaille ook een keerzijde. En daarop komen voor de ongevallen, vechtpartijen, overtredingen en al dergelijke, welke min of meer recht streeks voortspruiten uit de feestelijkhe den zelve. Ernstige ongevallen zijn gelukkig niet voorgekomen. Het ergste was de 26-jarige C. A. uit Hazerswoude er aan toe, die gisteravond omstreeks 7 uur op zijn rij wiel naar huis rijdend, op den Hooge Rijn dijk tegen het uiteinde van een afsluit boom opbotste en daardoor een gapende hoofdwonde bekwam. De Eerste Hulpdienst vervoerde hem naar het Academisch Zie kenhuis, waar de wonde werd gehecht. De paal waartegen A. opreed, was niet ver licht, terwijl het uiteinde tot overmaat van ramp zwartgeschilderd was! De 22-jarige kellner A. G. v. d. B. had in den afgeloopen nacht het ongeluk om bij het opruimen in café „Eigenzorg" aan den Stationsweg in een stuk glas te trap pen. De scherf drong door de schoenzool en veroorzaakte een diepe wonde, zoodat opname in het Academisch Ziekenhuis noodzakelijk was. Tijdens den optocht is gistermiddag in gebroken ten huize van H. J. W. P. in de Javastraat nr. 18. De inbrekers ontvreemd den hier twee heerencostumes, vier jassen, een zilveren horlogeketting, sigarettenko ker, beddelakens, handschoenen en een bedrag van f. 3 aan geld. De politie stelt een onderzoek in. Ook is omstreeks hetzelfde tijdstip inge broken in het perceel Schelpenkade 46, bewoond door J. H, de B. Hier werd een aantal Gerozilveren lepels en een zilveren armbandhorloge meegenomen. Daar nog andere menschen in huis wonen, die even wel niet huis waren, kon nog niet worden vastgesteld of nog meer wordt vermist. Voorts is bij de politie aangifte gedaan van vermissing van een horloge en een portemonnaie. De politie heeft tegen 19 personen pro ces-verbaal opgemaakt wegens overtreding van de Loterijwet, tegen 4 wegens hazard spel en tegen 5 wegens openbare dronken schap. 8* Natuurlijk zijn ook weer eenige ruiten gesneuveld, o.a van het café „Bellevue" aan de Steenstraat en van het sigaren magazijn van de firma Hillen aan den Stationsweg. In verband met de laatsse vernieling heeft de politie den 25-jarigen M. van W. uit Alphen aan den Rijn aan gehouden. Weinig Leidenaars zullen gisteravond wèl, wemig niet-Leidenaars zullen gister avond niet naar de radio geluisterd heb ben. De A.V.R.O. zond een programma uit, dat geheel in het teeken stond van pro paganda voor het Nationaal Crisis Comité en het hoogtepunt: de rede van H. K. H. Prinses Juliana, werd ook over den zender van Huizen uitgezonden. Tallooze malen deed het Nationaal Cri sis Comité reeds een beroep op weldadig Nederland, nooit was dit ongemotiveerd en gelukkig ook nooit zonder succes. TTians werd een groote propaganda-actie door de radio-uitzending ingeleid Moge ook dit maal. nu de winter weer spoedig zal in vallen en de aanvragen om hulp dan weer toenemen, het succes groot zijn. Rede van den voorzitter De voorzitter van het Nationaal Crisis Comité, jhr. A. van Citters, wees er al lereerst op, dat hoewel hier en daar wat licht doorbreekt, de steun helaas nog niet gemist kon worden en dankte voor de ruime gaven welke het comité reeds be reikten. Meent intussohen niet. dat geen disso nanten worden gehoord. In het algemeen ls een oordeel over een steunverleenend lichaam gemakkelijker gevormd, naar mate men zich minder moeite geeft om van den juisten loop van zaken op de hoogte te komen! Daar de vorm der georganiseerde steunverleening zoo verscheiden is en moet zijn. zou het wel een wonder zijn, indien critiek uitbleef. Maar spr. zou tot allen, die zioh in dit opzicht bezwaard voelen, willen zeggen: ..Onze wijjze van steunver leening is zoo omvangrijk en door de be moeiingen der plaatselijke comité's zóó verscheiden, dat. wanneer er allicht iets is. waarmede ge u niet kunt vereenigen, er toch wel veel meer moet zijn waarmede ge instemt. Misschien hebt ge bezwaar tegen ons stelsel van steunverleening voor het onderbrengen van jeugdige werkloozen in werkkampen, maar allicht hebt ge geen bezwaar tegen het verleenen van steun ln natura via de plaatselijke comité's. Laat men toch niet voorbijzien dat wanneer men zijn bijdrage onthoudt, om dat er in het systeem van steunverleening iets is waarmede men niet instemt men d-an tevens schade doet aan de uitdeeling van al datgene wat men nooddruftigen niet gaarne zou onthouden. Spr. behandelde voorts den steun aan het organiseeren van kampen voor jeug dige werkloozen en zeide tenslotte: „Ik herinner er aan. dat voor het Comité door de Posterijen crisis-briefkaarten wer den uitgegeven met een toeslag van ge middeld 2 cent per stuk. Binnenkort hopen wij in de gelegenheid te zijn om ook orisispostzegels te kunnen uitgeven. „Ziet. steeds worden u middelen gebo den om met i-ets aan het crisiswerk mede te doen. Mogen er dan in het steunjaar, dat met dezen Radio-avond wordt ingeluid, eens heel veel Nederlanders zijn, wier beginselen zich niet verzetten tegen het geven van bijdragen. De vice-voorzitter .mr. A. J. A. A. baron van Hiemstra. weerlegde allerlei „fanta- siën". geuit door booz etongen en de penningmeester, mr. E. E. Mentes besprak de financiën van het comité. Prinses Juliana spreekt. „Het Nationaal Crisis Comité bestaat nu bijna twee jaar. Het is dankbaar voor de waardeering en de medewerking, die het gevonden heeft en dit des te meer, daar, ondanks het zich wijzigen van de omstan digheden, het voortbestaan ervan even zeer geboden blijft. De Regeering verzoekt ons hierom, met ons werk voort te gaan. Wij staan op dit oogenblik voor den winter, èn voor een week. waarin door het heele land voor het Crisis-Comité zal wor den ingezameld. De inkomsten van het nationale comité waren van de oprich ting, aan het eind van November 1931, tot 31 December 1932 rond f. 1.190.000 en over de eerste 8 maanden van 1933 f. 360 000. Daarentegen zijn over de overeenkomstige perioden de uitgaven geweest f. 487.000 af gezien van een groote uitgave voor kunst mest en f. 346.000. De noodzaak gebiedt ons dus, u te vragen om vernieuwde hulp. Het is een terneerdrukkende gedachte, hoe weinig het Nationaal Crisis-Comité kan doen, hoe laag de uitkeeringen zijn, hoe klein nog maar de kring is waarin het werkt. Maar aan den anderen kant, ik begon er mee het te zeggen, een gevoel van dankbaarheid komt op voor de onder vonden deelneming in ons streven. Vanuit alle kringen is men ons met zijn hulp tegemoet gekomen. Dit geschiedde in drieërlei opzicht: materieel door hen, die ons in geld of in natura hun bijdragen deden toekomen, en velen doen dit niet slechts eenmaal, maar herhaaldelijk, en soms in dien aan- trekkelijken vorm van geregeld een deel van uit arbeid verkregen inkomsten af te staan; moreel door hen, die ons door hun woord of invloed bijstonden, of het juiste licht op ons werk lieten schijnen, waarbij de pers veelvuldig op verdienstelijke wijze voorging: tenslotte door diegenen, die als leden of medewerkers van het nationale of de plaatselijke crisiscomité's met eigen ar beidskracht deze groote en fijne taak hel pen uitvoeren groot en fijn, niet alleen organisatorisch, maar ook zeer zeker ideëel. Het is voor mij een voorrecht van hier uit allen, die, in welken vorm ook. ons werk steunden, met warmen dank te kun nen begroeten. Een bijzonder woord hier bij tot de zeer velen, die met groote vol harding of bewonderenswaardige vinding rijkheid de inzamelingsweek vruchtdra gend wisten en opnieuw weten te maken. Al deze medewerkers zullen evenwel de eersten zijn. die toegeven, hoe weinig het is dat er nog maar gedaan kan worden. De mooie impuls van saamhoorigheids- gevoel, dat den laatsten tijd algemeen boven komt, moge het zijne doen om dit zoo breed mogelijk gebaseerde, werk nieuwe levenskracht te verleenen, om in menig bestaan milder omstandigheden te bereiden in de plaats van zeer bezwa rende. Ge hebt vernomen, hoe groot het to- taaltaalbedrag, en hoe klein de afzonder lijke bijdragen, tegelijk zouden kunnen zijn. Maar hoe meer ge ons geeft, hoe meer kunnen wij doen! Onze inzamelingsactie maakt het zoo gemakkelijk, zelfs de zwakste goede voor nemens om ons financieel bij te staan in daden om te zetten! Laat niemand den ken, dat zijn bijdrage voor ons van geen belang is. Ik eindig tenslotte met den wensch, dat gij. die luistert, dat ons Volk. met al de voldoening, die hierbij mogelijk is, terug zal kunnen zien op de nationale inzame lingsweek. tot belooning van hen die er de omvangrijke uitvoering van verrichten en tot dankbaarheid van degenen, die het allerzwaarste lijden onder den algemeenen nood Een mogelijkheid die te verzachten staat open. MOTIE INZAKE OPENB. ONDERWIJS. In de laatst gehouden ledenvergadering der afdeeling Leiden van het Neder- landsch Onderwijzers Genootschap is de volgende motie aangenomen: De afd Leiden van 't N. O. G. in haar vergadering bijeen op Zaterdag 30 Sept. 1933 in een der zalen van het „Nut" spreekt haar groote bezorgdheid en ern stige teleurstelling uit over de plannen der Regeering om tot opheffing van vele openbare scholen te komen, waardoor naar haar meening het O. O. wordt ach tergesteld t. o. v. het Bijz. Onderwijs, waarbij dergelijke maatregelen als die, welke het O. O. treffen, niet worden ge nomen, gaat over tot de orde van den dag en besluit deze motie ter kennis te brengen van regeering en pers. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen Incasso-Bank N.V. (f.) Breestraat 19, hoofdzetel Heerengracht 531537, Am sterdam. De heer F. G. H. Gerlings. alg. procu- ratieh. (direct, kantoor Leiden) is uitge treden. dd. 1 Oct. 1933. De heer B. W. de Waal (directeur kant. Arnhem) is benoemd tot directeur van kantoor Leiden. Mr. B. M. A. Paulus van Pauwvliet, onderrdir. kant. Leiden, is benoemd tot directeur van dit kantoor. J. W. Onstenk, Gasstraat 15. Leiden; sigaren, sigaretten, tabak; kantoor-, school- en schrijfbehoeften. Uittredende eigenaar J. W. Onstenk, Leiden, dd. 25 Sept. 1933. Wijziging handelsnaam in J. Teleng. Naamlooze Vennootschap Boekdrukkerij voorheen L. van Nifterik HznKaiser- straat 9. Leiden. Uittredend commissaris A. A. H. Bals. Utrecht. Nieuwe commissaris F. A. H. van der Toom, Amsterdam. W. J. van der Spek, Dorpsstraat 29b, Warmond; stoffeerder, handel in meube len. De zaak is verplaatst naar Hilversum, Heerenstraat 20. De reserve-wachtm. titulair Jhr E. W. de Jonge is aangesteld als Kornet bij het 6de regiment veldartillerie alhier. Ds. L. Bonga, Doopsgezind predikant alhier heeft zich bereid verklaard op te treden als catecheet van de afd. Delft van den Ned. Prot Bond. Sedert vier jaar was ds Bonga als zoodanig werkzaam te Bloe- mendaal, aan welke functie thans een einde gekomen is. Maandagnacht omstreeks halfeen is de politie nabij den Stationsweg slaags ge raakt met een tiental personen. De poli tie maakte gebruik van den gummistok, waarmede een onbekend gebleven persoon een blauw oog werd geslagen. De Stcrt. No. 191 bevat de statuten betreffende de N.V. Verf- en Vernisfa brieken Herfst en Helder, alhier. Morgen hoopt de heer C Lau, procu ratiehouder bij de N.V v.h. L. E. Nieuwen- huizen, alhier den dag te herdenken waarop hij voor 25 jaar bij genoemde N.V. in dienst trad. Kapitein D. M Lucardie, van het 2e regiment veldartillerie te 's-Gravenhagc, wordt 1 November bevorderd tot majoor en is bestemd voor hoofdinsteucteur bij het 6e regiment van het wapen alhier. N. V. VEREENIGING ROTTERDAMSCH-HOFSTAD-TOONEEL. Intimiteiten, blijspel in 3 bedrijven, v. Noel Coward. Op 3 October pleegt bovengenoemd ge zelschap een opvoering te brengen van een licht en luchtig spel en deze gewoonte is het ook dit jaar getrouw gebleven. Lichte kost is „Intimiteiten" ongetwij feld. doch daarnevens is het van een iet wat wrange lichtigheid! Het heeft wel iets van een in behoorlijken stijl gehouden wasschen van vuile wasch tussohen man en vrouw. Hier en daar geestig dat zij erkend, doch aan den anderen kant cy nisch en wrang-bitter. 't Is wel frappant, als een gescheiden echtpaar na 5 jaar elkaar terugvindt, juist als ieder hertrouwd is. Blikbaar zit de nieuwe liefde niet diep, want de geschel- denen gaan er eenvoudig met elkaar van door. Na een paar dagen „geluk", herleeft echter de oude oorzaak van hun scheiding ruzie over niets en niemendal, waarbij zelfs een wapenstilstand van eenige minu ten na het uitspreken van het woord Gandhi geen baat meer geeft, doch ten slotte verdwijnen beiden toch maar weer met elkaar als blijkt, hoe hun nieuwe wettelijke wederhelften, die bij elkaar troost hebben gezocht en blijkbaar gevon den. zich schuldig maken aan dezelfde „intimiteit" hetgeen schijnt te beteeke- nen twist, die zelfs handtastelijk wordt. Of het bestaanbaar is bij zulke als ont wikkelde en financieel onafhankelijk ge schetste personen, laten wij gaarne in het midden. Noel Coward weet. wat tooneel is en wat het vraagt, doch iedere opbouwende ten- denz ontbreekt wel wat al te zeer in dit zijn geestesproduct! Menschehjke fouten te hekelen, kan zijn nut hebben, doch hier geschiedt het te veel in het negatieve. Voor de vertolking overigens alle lof. Voor het echtpaar v. d. Lugt zijn beide gescheidenen een kolfje naar hun hand. Zij met verfijnde brutaliteit van ..Boefje", hij laconiek en rustig Ook Dick van Veen en Enny Meunier als de twee gedupeer den die bij elkaar troost zoeken, waren goed op dreef De schouwburg was voor 3 October slechts matig bezet. Of het lag aan de keuze van het stuk? BINNENLAND. Het feest van Leiden's Ontzet (3e Blad). De Prinses roept op tot samenwerking; radiorede voor de Avro-microfoon (le BI.). De minister over de steunregeling voor werkloozen (Binnenland, 4e Blad). Dc aanstaande inkrimping van den rundveestapel (Land- en Tuinbouw 4e BI.), In- en verkoopsprijzen van monopolie- producten; het verschil door den minister vastgesteld (Land- en Tuinb., 4e Blad). Bezuiniging op het lager onderwijs; voorloopig verslag der Tweede Kaïmc (Kerk en School, 4e Blad). BUITENLAND. Het kabinet-Lerroux in Spanje afge treden. (Buitenl. le Blad). De besprekingen te Genève (Buitenland, le Blad). Een aanslag op Oostenrijksch bonds kanselier Dollfuss, die echter slechts licht gewond werd (Buitenl., le Blad). Voortzetting van het proces te Leipzig (Buitenland, le Blad). De revolutie op Cuba. Overal bloedige gevechten. Mislukte aanslag op den presi dent (Buitenland en Tel., lc Blad). Ontbinding der N.S.D.A.P. in Tsjecho- Slowakije (Buitenl., le Blad). Nieuwe moeilijkheden tusschcn Japan en de sovjets (Buitenland, le Blad). DE ALGEMEENE TOESTAND. Rondom den Volkenbond. In de plenaire zitting van den Volken bond werden bij de gewone verkiezingen voor leden van den Volkenbondsraad in de plaats van de drie aftredende mogend heden Noorwegen, Ierland en Guatemala, gekozen Denemarken met 52 stemmen, Ar gentinië met 49 stemmen en Australië met 47 stemmen. De machtsverhoudingen in den Raad blijven dus ongewijzigd. De verkiezing voor den nieuwen, vijftienden raadszetel, zal binnenkort geschieden en wel zoodra de Volkenbond9vergadering principieel met d-e instelling van dezen vijftienden zetel zal hebben ingestemd. Tijdens de algemeene discussie in de politieke commissie van de Volkenbonds- Assemblée over de minderheden-kwestie heeft de Duitsche vertegenwoordiger, de gezant Von Keiler, een groote rede gehou den waarin hij een uiteenzetting gaf van. het principieele standpunt van Duitsch- land ten aanzien van het minderhedenpro bleem. De rede sloot aan op een voorstel van de Duitsche delegatie om binnen het kader der Volkenbondsvergadering het minderhedenprobleem en in het bijzonder de geheel onvoldoende bescherming der minderheden door den Volkenbond te be handelen. In deze bijeenkomst waren aanwezig de ministers van Buitenlandsche Zaken van Tsjecho-Slowakije, Zweden, Joegoslavië, Roemenië, evenals de vertegenwoordigers der groote mogendheden en Polen. De Fransche Senator Biranger besprak in 't bijzonder den toestand der Joodsche minderheden in Opper-Silezië en ging uit voerig in op het geval Bern helm. Bér anger richtte tot den Dultschen vertegenwoordi ger v Keiler de directe vraag, hoe de Rijksregeering de nieuwe wetgeving, zooals zij bij het geval BernheLm in den Raad ter sprake is gekomen in overeenstemming brengt met de door Duitschland in het Duitsch-Poolsche minderhedenverdrag aan gegane principieele verplichtingen. De Zweedsche minister van Buitenland sche Zaken Sandler behandelde de kwes tie der bescherming van de minderheden in het algemeen. Met het oog op de ge beurtenissen in zekere Europeesche landen is thans een principieele reorganisatie dei* Minderhedenbescherming noodzakelijk ge worden. De toestand der Duitsche Joden heeft een probleem van croote portée aan de orde gesteld. De Volkenbond moet thans ook de bescherming van de Joden op zich nemen .die over de geheele we reld verspreid zijn. In het bijzonder moet thans de bescherming worden gewaar borgd van die minderheden die geen staatsvolk zijn Spreker kondigde aan practische voorstellen te zullen indienen om de verzekering van de minderheden bescherming voor alle minderheden der wereld voor te bereiden. Graaf Raczijnski (Polen) diende een re solutie in, welke de minderhedenbescher ming uitbreidt tot alle minderheden en net op zich nemen van gelijke minder hedenbeschermingsverplichtingen door alle landen eischt De Volkenbondsvergadering wordt voor gesteld den Volkenbondsraad op te draven een biizondere studiecommissie te benoe men die op de volgende bijeenkomst van den Bolkenbond een ontwerp-verdrag zal moeten voorleggen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 1