De Leidsche Winkelweek 1933
74ite Jaargang
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1933
No. 22548
STADSNIEUWS.
Officieele Opening door den Burgemeester
Steunt het Nederlandsch product!!
DE MILLIOENEN-NOTA.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LETOEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 CM. per regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueels opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 84.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35; per week f.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.18
Franco per post f.2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladea
EERSTE BLAD.
DE LEIDSCHE UNIVERSITEIT
EN DE MILLIOENEN-NOTA.
In de Millioenen-nota wordt onder het
oofd .Onderwijs, Kunsten en Weten-
-happen" voor personeel der Rijksuniver-
Itelt alhier f229.600.— minder aan-
evraagd dan het vorige jaar en voor de
aterieele uitgaven der Academie f. 91.400
nder. Voor het Academisch Ziekenhuis
:n deze bedragen respectievelijk f. 63.700
fi f. 98.900 minder.
VER. TOT BEV. DER BEL. VAN
SLECHTHOORENDEN.
De eerste winterbijcenkomst
Gisterenavond werd onder presidium
an mevr. T. Kranenburg—Siemens de
rste winterbijeenkomst gehouden in de
oote Nutszaal. Te ruim acht uur opende
e presidente de vergadering met een har-
dijk woord van welkom, tot de talrijke
-nwezigen.
Spr. zette in het kort uiteen, welke de
-den was dat ditmaal in het Nutsgebouw
rgaderd werd. De opkomst neemt gesta-
ig toe, hetgeen noodzaakte naar een
ootere zaal uit te zien. Zes jaren lang
Mn wij in het Leidsch Volkshuis keurig
-diend geworden, terwijl de mogelijkheid
staat dat om financieele redenen de
utszaal de draagkracht van onze afd.
el eens te boven kon gaan. Daarom riep
r. de hulp der leden in om de afdeelmg
t grooteren bloei te brengen door het
iwerven van nieuwe leden. De tijdsom-
tandlgheden zijn ook voor de S.H. Ver
eniging ongunstig, waardoor er te veel be-
nkjes binnenkomen.
Vervolgens werd overgegaan tot het be-
oemen van een propaganda-commissie
aarin zitting zullen nemen mevrouw
ranenburgSiemens, mevr. Segaar, mej.
antvoort en de heeren W. de Ruiter en
J Clii'istiaanse. Besloten werd dat ieder lid
at zes nieuwe leden aanbrengt een vrijen
"cht naar den Narsissendag en ons Land-
uis te Lunteren zal krijgen.
Daarna hield de leerares in liplezen, mej.
lien Driessen haar traditioneele halt
ertje liplezen, hetwelk gevolgd werd door
et uitbrengen van verslag van de Alge-
eene Vergadering te Lunteren.
Vervolgens deelde de presidente mede,
at het Bestuur zal trachten het peil van
de bijeenkomsten zoo hoog mogelijk op te
toeren en dat op een der eerstvolgende
"vonden de film van de Vereeniging zal
orden vertoond.
Door enkele leden was er bezwaar ge
rikt tegen het houden van een Kerst-
vond, daarom werd de keuze gelaten
sschen den Kerstavond ot den Oude-
aaravond van de afd., hetgeen tenslotte
'Wel voor het eerste.
Na de pauze, waarin het gebruikelijke
ïopje thee werd gebruikt werd overgegaan
tot de oprichting van een lipleesclub.
waarvan mej. I. van Loo de leiding op
zich heeft genomen. Het doel is om In
bijzijn van een goedhoorende zich in het
liplezen te oefenen
Wat betreft het deel arbeidsbemiddeling
van de afd. deelde de presidente tot haar
spijt mede dat de heer P. C. G. A. Wijk-
rians als voorzitter van de commissie
heeft bedankt.. Zeer waarschijnlijk zal de
heer W. de Ruiter diens plaats innemen.
Prof. Escher heeft een lezing voor de
afd. aangeboden over vulkanen, eveneens
Jh- W. A. Goddijn een causerie met licht
beelden over zijn reis naar Zuid-Afrika.
Na nog een half uurtje gezellig samen
zijn sloot de presidente de bijeenkomst,
die geheel gewijd was aan het huishouden
der afüeeling.
In tegenwoordigheid van vele genoodig-
den en winkeliers is hedenmorgen om
half twaalf in den foyer der Stadszaal de
Nederlandsche Week 1933 geopend, geor
ganiseerd door de Winkelweekcommissie in
samenwerking met de Ver. .Nederlandsch
Fabrikaat" en met medewerking van ver
schillende gemeentelijke instanties.
Onder de aanwezigen bevonden zich de
burgemeester, mr. A van de Sande Bak-
huyzen, de wethouders J. Splinter, T. S.
Goslinga en mr. A. J Romijn de gemeente
secretaris, mr. dr C. E. van Strijen; de
voorzitter en secretaris der Kamer van
Koophandel de heeren D. ten Cate Brou
wer en dr. P. G. Knibbe; de directeur der
Sted Lichtfabrieken ir. G. L van Klin
kenberg. de commissaris van politie, de
heer R. J. Meyer; de directeur van Ge
meentewerken ir. A. M. de Blauw; ver
scheidene raadsleden; mr. M B. Vos na
mens het departement Leiden der Ned. Mij.
voor Nijverheid en Handel, de heer H. K.
Pel, voorzitter van de afdeelins Leiden
der Ver. ..Nederlandsch Fabrikaat" verte
genwoordigers der Middenstandsorganisa
ties. de heeren Van der Pauwert en Sel-
lenraadt namens de Phiüpsfabrieken te
Eindhoven en vele anderen
Het eerst werd het woord gevoerd door
den heer J. J. Meyers, voorzitter der Win-
fceiweekcommlssie die sprak over ..Crisis,
deflatie en steun".
Toespraak van den heer
J. J. M. Meyers.
Met deze schaduwen in huis, aldus spr.,
begint de Leidsche Winkelstand deze Ne
derlandsche Week 1933, schaduwen die
met den dag grooter worden en voor velen
reeds zijn veranderd in donkere wolken,
die hun bestaan ernstig bedreigen. Hon
derden hebben den strijd tegen het crisis-
en deflatiemonster reeds moeten verliezen,
velen hunner niet, omdat zij ongeschikt
waren voor hun bedrijf, niet omdat zij het
niet kenden, maar omdat het niet meer
kan. Omdat zij niet langer de veel te
hooge lasten van allerlei aard konden bij
passen; van verdienen is al lang geen
sprake meer.
Voor de vierde maal ben ik met den heer
Vlieland, mijn rechter- en linkerhand
aangewezen om de voorbereiding voor
deze Leidsche Winkelweek te treffen Met
hetzelfde enthousiasme als voor vier jaren
zijn wij met onze Commissieleden er op
uitgetogen om ons die medewerking te
verzekeren, welke wij voor het welslagen
dezer Nederlandsche Week onmisbaar
achten. Sympathiek en royaal is ze ons
toegezegd, de volle medewerking van de
betrokken gemeentelijke instanties, van de
Directie der Leidsche Duinwater Maat
schappij en van de Vereeniging „Neder
landsch Fabrikaat". Bij de directie der
Lichtfabrieken zijn wij als kind in huis,
ze weten daar te geven en te nemen, als
ze soms meer nemen dan ze geven is dat
stellig niet de wil der directie Hun mede
werking. ook ditmaal weer ondervonden,
stellen wij op hoogen prijs en als de
tarieven in dezen tijd worden verlaagd,
kunnen deze fabrikanten op de geregelde
levering aan alle winkeliers rekenen.
De Leidsche afdeeling van de Vereeni
ging „Nederlandsch Fabrikaat" liet zich
ook ditmaal weer niet onbetuigd en was
van oordeel, dat een actie harerzijds bij
deze Nederlandsche Week niet mocht ont
breken. Wij stellen dit des te meer op
prijs, omdat het hoofdbestuur dez^r Ver
eeniging er blijkbaar steeds de voorkeur
aan geeft de propaganda voor het Ne
derlandsche product langs den Midden
stand heen te voeren. Doch de Midden
stand kent haar taak in dezen tijd. Zij
weet, dat welvaart voor haar alléén weer
I mogelijk wordt, wanneer zij om
ringd is door een koopkrachtige en
koopwillige bevolking. Koopwillig, want
velen zijn minder koopkrachtig geworden,
maar er zijn ook belangrijke groepen, die
tot vlot koopen in staat zijn, maar het
niet doen. Laten zij wel bedenken, dat deze
zuinigheid de wijsheid bedriegt, dat zij
bezig zijn hun eigen welvaart snel en
zeker te sloopen.
Waarvan zullen bijvoorbeeld de tracte-
menten en pensioenen moeten worden be
taald. als deze gelden door hen, die ze
ontvangen voor een belangrijk deel uit de
toch al zoo magere geldcirculatie worden
getrokken; als de handel niet meer ver
handelt, althans veel te weinig en geen
belasting meer kan betalen.
Iedere groep onzer bevolking heeft in
dezen tijd haar plicht te kennen, ook
tegenover de andere groepen, doch deze
niet alleen te kennen, maar ook na te
komen.
De Middenstand weet. dat het in dezen
tijd mede tot haar plicht behoort de be
langstelling voor cn de vraag naar het
Nederlandsche product op te wekken en te
vergrooten, omdat dit een algemeen natio
naal belang van de eerste rang is. Immers
meer gebruik van het Nederlandsche pro
duct beteekent meer arbeid voor onze Ne
derlandsche werkers, betere kansen voor
onze nationale industrie, meer welvaart
voor alle Nederlanders, dus ook voor u en
ons. Geen overdreven nationalisme, maar
wel een degelijk, krachtig nationaal stand
punt. Nu onze producten ondanks en mis
schien wel door onze vriendschappelijke
houding van de buitenlandsche markten
worden geweerd, moeten wij trachten ze
zelf zooveel mogelijk te gebruiken, dat zal
voor een ieder duidelijk zijn.
Onze burgemeester zal zoo dadelijk deze
Nederlandsche Week openen, om daar
mede te bewijzen, dat onze actie zijn in
stemming en symoathie heeft. Toch meen
ik wel eens beluisterd te hebben, dat onze
Burgervader vrijhandel ideaal vindt. Wij
ook. Laat een onzer buurstaten maar eens
een pink in die richting naar ons uit
steken. Twee handen vol met goeden wil
zouden hun onzerzijds worden toegesto
ken, doch thans is het parool:
Koopt met Uw Nederlandschen Gul
den Nederlandsch product.
Geef deze. waar eenigszins mogelijk
den voorkeur.
Hiervoor gaat de Leidsche Middenstand
ir de komende dagen demonstreeren. In
2030 étalages zullen zij u toonen, het aller
beste van eigen bodem en industrie. Wij
behoeven ons, niet te behelpen met onze
producten, want onze bodem Is best en
onze vakmenschen behooren tot de beste
der wereld. Onze nationale producten zijn
meestal beier en niet duurder. Daarom
rekenen wij er op, dat deze actie ten
gunste van het Nederlandsche product de
volle sympathie zal hebben, maar ook de
daadwerkelijke steun, die men het best
kan geven door steeds, dus ook in deze
Nederlandsche Week. in Leiden te koo
pen het Nederlandsche product, vlot
en in ruime mate.
Hierna sprak de burgemeester, mr. A.
van de Sande Bakhuyzen ongeveer als
volgt:
Rede van den burgemeester.
Nauwelijks is de Septembermaand be
gonnen of naar alle zijden ontplooit zich
de burgerlijke samenleving tot haar nor
malen levensgang. De tijd van rust en
ontspanning maakt plaats voor vernieuw
de werklust en energie. Lagere, middelbare
en hoogere scholen openen hunne poorten
en maken de bevolking weer voltallig.
De studentenmaatschappij tracht op
.Tjjdens de openingsbjj eenkomst in de Stadszaal. Naast den voorzitter den heer Meyers onze burgemeester
mr. 4. v, d. Sande Bakhuyzer, Foto Bleuzé.
TEKORT VAN 19» MILLIOEN GEDEKT.
De Minister van Financiën deelt in de,
elders in dit Blad vermelde, Millioenen-
Nota mede dat de oorspronkelijke raming
van den gewonen dienst der Staatsbegroo-
ting-1934 een tekort vertoonde van
f. 267.087.974.
Wanneer de thans vigeerende tijdelijke
heffingen (leeningfonds, invoerrechten en
accijnzen, opcenten gemeentefonds- en
vermogensbelasting enz.), die op 1 Januari
of in Maart zouden vervallen, worden ver
lengd. kan dit tekort worden verminderd
met f. 78.398.000. Het tekort komt dan op
f. 190.689.974, dat moet worden gedekt door
nieuwe maatregelen.
De verschillende dekkingsmaatregelen,
waardoor het tekort zal kunnen worden
gedekt omvatten:
A. versterking der middelen. Daartoe be
hoort de reeds door de Tweede Kamer aan
genomen heffing eener omzetbelasting
(opbrengst f 85.000.000) en worden de vol
gende belastingen aangekondigd: heffing
van een couponbelasting, belasting op het
vermogen in de doode hand, heffing van
een crisisinkomstenbelasting, ontwerp tot
verhooging van den tabaksaccijns en tot
heffing van een accijns op gebrande kof
fie 'geraamde opbrengst f. 20.000 000).
Voorts een wijziging van het tarief der
inkomstenbelasting, waarvan (met in
begrip der heffing van 20 opcenten)
f. 1 519.000 meer wordt verwacht.
Van deze middelen wordt een totale op
brengst van f. 106.519 000 verwacht,
B. Bezuinigingen op de departementen
van Onderwijs (f. '5 500 0001, van Defen-ie
(f. 12 000.000). v Waterstaat 'f. 32.500 0001
C. Verlaging van de uitkeerincen uit het
Gemeentefonds (voor 1934 f 8.400 000).
D. Verhooging van de kortingen op
de salarissen van het rijkspersoneel
(f. 16.750.000)
Bij Waterstaat wordt wijziging gebracht
in de financiering van den bruggenbouw
en wordt de wegenaanleg getemporiseerd;
de politiek ten opzichte van de spoorwegen
wordt veranderd, terwiil een Verkeorsfonds
zal worden ingesteld ter vervanging van
het Wegenfonds met nieuwe heffingen op
verkeersmiddelen.
De Minister verklaart het noodzakelijk
dat een geheel nieuwe salarisregeling voor
het rijkspersoneel wordt vastgesteld- Daar
deze echter niet voor 1 Januari '935 in
werking kan treden, wordt voor 1934 nog
maals een tiidelijke en verhoogde korting
opgelegd, welke reeds in het Georganiseerd
Overleg aanhangig werd gemaakt.
haar wijze een aantal jonge meisjes en
mannen tot Leidenaars te maken om de
ledig gevallen plaatsen weer te bezetten
en zoo ziet men aan alle kanten, dat herfst
en komende winter hun voorbereiding
vinden.
Een van de onfeilbare teekenen van den
aanvang van het nieuwe jaar want deze
tijd toont meer de teekenen van een jaar
wisseling dan die waarin de kalender haar
plaatst is het dat dc heeren Meyers en
Vlieland in mijn kamer verschijnen met
het verzoek om de Winkelweek te komen
openen
Ik weet dan dat de winkelstand gereed
is voor de opening van een nieuw seizoen
en de belangstelling van de burgerij voor
zich opvraagt nog vóór dat deze laatste
zich door een 3-Octoberdag in haar geheel
laat in beweging brengen om het groote
Leidsche feest te vieren.
Goede hoop en schoone verwachtingen
bezielen de winkeliers en onversaagd bin
den zij tegen de moeilijke tijdsomstandig
heden een strijd aan, die steeds zwaarder
wordt.
Economisch is het uitzicht nog even
donker als in 1932 ,op politiek gebied ziet
het er wat lichter uit, omdat er bij de
nieuwe Regeering krachtens haar woor
den en haar daden een vaste wil blijkt te
bestaan om het schip varende te houden
en het roer met stevige hand wordt vast
gehouden. Niet weinig bemoedigend is het
verder, dat het volk, dat zich gelukkig nog
wel eens anders uitspreekt dan door ver
kiezingen en politieke partijorganen, zich
op niet te miskennen en niet te misdui
den wijze schaart om Kroon en Regeering
en onverbloemd en zonder voorbehoud een
krachtig centraal gezag wil en schraagt.
Na Hare Majesteit ontving dc mannelijke
figuur van onzen eersten Minister gisteren
op het Binnenhof zeer spontane toe
juichingen van het saamgestroomde voik.
Gelijk het in de Nederlanden altijd ge
gaan is, zoo ziet men ook nu, dat in be
narde tijden de ware natuur van ons volk
boven komt, dan ziet men de eenheid weer
naar voren komen en herleeft het bewust
zijn, dat wij één zijn en samen moeten
staan om gezamenlijk de moeilijkheden
het hoofd te bieden. Een gezond nationa
lisme is in ons land aan het opleven
Een uiting daarvan is ook, dat Gij, die
altijd tracht een motief te vinden door
het houden van deze massale reclame voor
den winkelstand, dit zoekt in de opwek
king om Nederlandsche producten aan te
bieden en te koopen.
De Voorzitter meent, geloof ik, dat het
ideaal van vrijhandel, dat hij mij op eigen
gezag toedenkt, mij wel eens lastig zou
kunnen worden in deze dagen en dat het
mij in strijd zou kunnen brengen met de
wenschelijkheid thans aan Nederlandsch
product de voorkeur te geven. Mocht dit
inderdaad de bedoeling van de woorden
van den voorzitter zijn. dan is het wel
licht goed, dat ik hierover iets zeg.
Niet thans, zooals de voorzitter zeide is
het parool dat men met Nederlandsche
BINNENLAND.
Officieele opening van de Leidsche
Winkelweek. (Ie Blad).
De millioenen-nota verschenen (3e BI.).
De huldiging van H.M. de Koningin to
Den Ilaag (4e Blad).
Een groot aantal wetsontwerpen inge
diend. (4e Blad).
Nadere omschrijvingen van het uniform-
verboi(Laatste Berichten, le Blad).
De Nederlandsche Graancentraie opge
richt. (Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
Rondom de besprekingen t« Parijs.
(Buiteul. en Tel, le Blad).
iMild vonnis in Japan voor dc moorde
naars van Inukai. (Bultenl., le Blad).
Bewapening in Australië. (Buitenl.,
lc Blad).
Annie Bcsant is overleden, (le Blad).
guldens zooveel mogelijk Nederlandsche
product moet koopen. Het parool van een
goed Nederlander is dat hij altijd als het
mogelijk is met lederen gulden die hij be
zit, ook die guldens die hij in den vreemde
verdiend heeft, Nederlandsch product
moet koopen.
Geen stuk van staatkunde ls zoozeer
beheerscht door eigenbelang als de econo
mische politiek van een land. Aan idea
lisme, aan altruïsme, waardoor een volk
en zeker het onze zich nog wel eens laat
lelden op andere gebieden van verkeer met
andere volken, wordt zoodra het handel,
industrie of scheepvaart betreft, geener
lei plaats ingeruimd. Dit feit, men moge
het ideaal of niet vinden, heeft althans
deze groote waarde, dat men er vastig
heid aan heeft en weet door welke over
wegingen zich de mensch laat leiden.
Vastigheid voor degene die met andere
Regeeringen over traktaten en regelingen
spreken, vastigheid ook ten aanzien van
de achtergedachten, die den mensch die
gaat handelen of gaat koopen, bezielen.
Waar het wel eens aan hapert geluk
kig lang niet meer in zoo sterke mate als
vroeger ls dat men niet of onvoldoende
bekend is met de soort en de voortreffe
lijke hoedanigheden van het Nederlandsch
product.
Ik kan dan ook niet alleen zonder aarze
ling of wankelmoedigheid, doch uit Innige
overtuiging toejuichen, dat de Commissie
van dc Winkelweek de winkeliers van Lei
den er toe aangespoord heeft, om aan de
kooplustigen dat veelzijdige en intrinsiek
goede product van onzen bodem, van onze
handen, van onze denkers en onze wer
kers, te doen zien op zoodanige wijze, dat
het tot koopen noodt.
Dit is een reclame, die alle waardeering
en sympathie verdient en ik spreek gaarne
een woord van dank tot de leiders, die
telkens weer met onverdroten ijver de or
ganisatie ter hand nemen en opwekken
tot grooter krachtsinspanning.
Mijnerzijds roep ik gaarne alle gemeente
naren en de talrijke bewoners van de om
geving op, om eens te komen en zich te
laten overtuigen van wat hun eigen land
en volk maakt.
Na een kort dankwoord van den heer
Meyers sprak nog de voorzitter der K v.
K. de heer D, ten Cate Brouwer, die he
laas moest toegeven dat de tijdsomstan
digheden momenteel slecht zijn, doch er
aan herinnerde, dat de Leidsche midden
stand een veeljarige periode van bloeiend
zakenleven achter den rug heeft. De gun
stige ligging onzer stad heeft aan de mid
denstand een mogelijkheid tot opbloei ge
geven als weinig andere plaltsen Dit blijkt
trouwens ook uit het feit, Hat in 10 taar
tijds het aantal inschrijvingen Ln het Han
delsregister vermeerderde van 3797 tot
6260 De tegenwoordige tijd vormt daar
mede wel een schrille tegenstelling. Toch
ziet spr. ook lichtpunten: lo. de wil van
den middenstand om ook onder deze om-
s'-.id'.gheden haar economische functie te
villen blijven vervullen; 2o. de energie,
waarmede zij deze actie aanpakt en 3o de
geest, welke spreekt uit de propaganda
voor het Nederlandsche product. Een der
gelijke eensgezinde samenwerking, een
"'ydaniee nationale saamhoorigheid ver
dient toejuiching en van harte "wekte spr.
de bewoners van Lelden en omgeving op
om voor dit -ationa'e belang te offeren.
Tenslotte werd nog het woord gevoerd
door den heer H. K. Pel. voorzitter van
c' afd Leiden der Ver. Nesl Fabrikaat",
die erop wees. dat de actie voor "het na
tionale nroduct slechts een afweermaat-
reeel tegen het buitenland ls In wezen
zijn wij. aldus spr., voorstanders van den
vrijhandel, doch de omstandigheden frin-
een in een door ons niet e°wen=chtp rlc'o-
ttn' Onder de huidige omstandigheden
beteekent grooter verbruik van ons eigen
product bestrijding der werkloosheid en
bevorderine van 'iet nationaal belang Sur.
ekte tenslotte all~n on deze actie kracht
tig te steunen en dankte de middenstands
organisaties voor de totdusver ondervon
den prettige samenwerking.