Zaterdag a.s. flrokkenhuisdag
De Nederlandsche Week 1933
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 19 September I933
Steunt met Uw naven
het LeifJscii Crisis-Comité.
Doen we iets of doen we maar liever niets?
RECLAME. 7334
DE DEIE-OCTOBER FEESTEN.
Nog enkele dagen slechts en het zal weer
leest In onze >tad zijn Na vele maanden
van voorbereiding, na tallooze bespr- .n-
gen, na veel overleg en gecorrespondeer
staan Leldens groote feesten, waaraan do
geheele burgerij en duizenden van eiders
eendrachtig en enthousiast meedoen, voor
do deur en zoo ooit, dan belooft de vie
ring van Leldens Ontzet dit laar wel bij
zonder luisterrijk te worden
In de eerste plaats natuurlijk, dank zij
de keuze van den dit Jaar ta houden op-
trrht Oranje en Lelden, Zeker de op
tochten, In de voorafgaande laren gehou
den. hebben een welverdiend succes ge
oogst, maarhet waren geen histori
sche optochten en een zeer groot deel van
het publiek geeft aan dit soort optochten
nu eenmaal voorkeur.
Het ls steeds een moeilijk probleem aan
een optocht een passende naam te geven.
Deze moet kort en krachtte zijn moet bo
vendien kernachtig den inhoud van den
optocht weergeven Is dit met den. optocht
„Oranje en Leiden" het geval? Inderdaad.
De dit Jaar te houden optoent geeft een
vrij uitvoerig overzicht van de groote
plaats, die de Oranjes In de geschiedenis
van Lelden hebben ingenomenmaar daar
naast zal deze optocht ook in oecld bier.-
gen de belangrijkste episodes uit de ge
schiedenis van de stad zelve, vanaf haar
oudste geschiedenis tot aan het begin van
de 19de eeuw. Het feit, dat niemand min
der dan de stadsarchivaris, mr dr. J. Ver-
burgt den optocht heeft mee helpen voor
bereiden ls een waarborg dal deze de ge
schiedenis zoo waarheid-getroiw mogelijk
zal weergeven Dergelijke historische op
tochten stellen den organisatoren echter
voor den onverblddellijken etsen hun aan
dacht vóór alles te geven aan de kostuums
die in den optocht gedragen worden. Uit
gaande van deze waarheid neoft de op
tochtcommissie uit dc 3 October-Vereenl-
ging aan dc leverancierster van de dit
Jaar te gebruiken costuums, de firma Mul
der uit Utreoht de hoogste elschen gestold.
Werkt het weer mee. dan belooft deze op
tocht een buitengewoon luisterrijk kijk
spel te worden Een heugelijk verschijn
sel mag het ook genoemd worden, dat een
aantal studenten veel grooter dan in voor
afgaande jaren, aan den optocht zullen
meedoen.
Maar niet minder luisterrijk oeloven ook
de andere onderdeelen van het uitgebreid
programma te worden Het zal onze lezers
genoegen doen te vernemen, dat de Com
mandant van de Koloniale Reserve uit
Nijmegen, toestemming heeft verleend,
dat het Muziekcorps onder kranige leiding
van den heer Elsenaar de 3 Octoberfeesten
weer zal mogen meevieren. Zoowel bij de
taptoe, die op Maandagavond 2 October
gehouden wordt, als bij den Optocht zullen
onze NIJmeegsche vrienden hunne mede
werking verleenen.
Het ligt niet in onze bedoeling hier een
volledig overzicht te geven van het vol
ledig programma, dat in het midden der
volgende week zal verschijnen We willen
echter thans reeds het volgende verklap
pen Louis Davids komt!Wij hebben
Louis Davids gezien en gehoord op, Sche-
venlngen, wij en honderden anderen heb
ben genoten van zijn op hoog peil staande
kleine kunst zoowel van hem als van zijn
medewerkers en medewerksters en wij
kunnen begrijpen, dat het Bestuur der
3 October-Vereeniging zijn best gedaan
heeft om den heer Davids naar hier te
krllgen. Dit is gelukt en men heeft hem
volgaarne de artistieke leiding toever
trouwd van den Cabaret-avond op den
3 Octoberdag. Op verzoek van het Bestuur
der 3 October-Vereeniging zal de heer
Davids ervoor zorgdragen, dat zoowel in
de groote zaal van de Stadsgehoorzaal als
In den Foyer hetzelfde programma gege
ven wordt. Het laat zich natuurlijk aan
zien, dat de toegangskaarten voor de
groote zaal zeer gauw uitverkocht zullen
zijn; men zij dan niet teleurgesteld; ln
den foyer ls hetzelfde te genieten.
Ook voor het kinderfeest heeft men
nieuwe wegen ingeslagen tot nu toe werd
er voor de kinderen het een of ander
tooneelstukje of operette opgevoerd. Dit
jaar ls er een cabaret-avond speciaal
geschikt voor kinderen. Het bewijs? Nie
mand minder dan de specialiteit op dit
gebied, de heer Henri Nolles uit Den Haag
ls met de leiding belast. Het belooft voor de
kinderen een allergezelligste avond te
worden en. als gevolg van de elschen des
tljds; de toegangsprijs ls uiterst laag ge
steld Men bestudeere daarvoor de adver
tenties maar eens, die een dezer dagen
ln dit blad geplaatst zulien worden. Het
cabaret voor kinderen wordt op Maandag
avond 2 October gegeven en zal vroegtijdig
genoeg zlln afgeloopên om de taptoe te
kunnen zien.
Er zal, vóór de 3 Octoberdag daar is,
nog veel over dc feesten gesproken wor
den, maar het bestuur der 3 October-
Vereeniging is van meening, dat er nooit
genoeg over gesproken kan worden; daar
door immers ontstaat de warme belang
stelling voor de feesten en uit deze be
langstelling de niet te weerstreven drang
om het feest mee te vieren. Dit geldt niet
ln de eerste plaats voor de Leidenaars,
want zooals in den aanvang gezegd: die
doen allen mee. Wier belangstelling en
overkomst noodig ls, is.die van de duizen
den en duizenden vanuit den verren om
trek, vanuit de groote steden en vanaf het
platteland. Hoe grooter het aantal mede
feestvierders. hoe grooter het succes van
den dag zal worden. Teneinde deze be
langstelling zoo groot mogelijk te doen
zijn heeft het 3 October-Bestuur en
niet tevergeefs een beroep gedaan op
de A.V.R.O., die ln haar algemeen pro
gramma op den avond van Maandag 25
September a s. een kwartier zendtijd voor
de 3 Oetober-Vereeniging beschikbaar
heeft gesteld. Namens het bestuur zal de
heer W. Fockema Andreae. bestuurslid en
praeses van het Leidsche Studenten Corps
voor den microfoon over de aanstaande
3 Octoberfeesten spreken.
Men stemme zijn toestel dien avond
op Hilversum af, men luistere en wekke
daarna mét den heer Fockema Andreae
zijn familieleden, zlin vrienden en beken
den. zelfs zijn onbekenden op om dit laar
mede te vieren de crootsehe feesten van
den 3den October. Moge Pluvlus onze stad
dien dag welgezind zijn!
De voorzitter van de Winkelweek
commissie, de heer J. J. M. Meijers
schrijft ons:
Onder dit motto hebben wij den Leid-
schen Winkelstand opgeroepen voor de
Nederlandsche Winkelweek 1933 welke
morgenochtend om half twaalf door onzen
Burgemeester, mr. van de Sande Bak-
huyzen zal worden geopend. Weet U
waarom wij deze vraag stellen? Vermoede
lijk niet en toch moet U het weten. Reeds
vier jaren leven wij onder zeer bijzondere
omstandigheden, die moeilijk en niet nor
maal zijn. Elke vonk van energie wordt
door het Crisis-monster snel gedoofd, elk
pogen en streven naar succes verlamd en
neer gesabeld Ruim vier jaren wordt er
een titanen strijd gestreden in dezen eco-
nomischen oorlog, die alle goederen en
arbeidswaarden snel en zeker vernietigt.
Ruim 4 Jaar staat ook de Middenstand in
de hitte van het gevecht, dat men mede
ten koste van zijn bestaan wil beslechten.
Dat mag niet gebeuren en dat wilt U ook
niet. Evenals een goed Vakman. In
dustrieel of Ambtenaar zijn plaats waard
is, is ook een goed Winkelier zijn plaats
waard. Maar daarvoor is het noodig dat
U gebruik maakt van zijn artikelen en
diensten, dat U koopt in de Midden
standszaken.
Op allerlei wijze hebben zij getracht U
weder tot koopen te bewegen. Tot vlot
koopen van datgene wat U noodig heeft
en dat U thans zoo voordeelig ln Uw bezit
kunt krijgen. Maar wij kregen slechts
matig of geen gehoor. Angstvallig en
krampachtig werden ze vast gehouden,
de Nederlandsche guldens.
Daarom stellen wij deze vraag, doen we
lets of doen we maar liever niets.
Kent U het antwoord? Zeshonderd
Leidsche Middenstanders gaven zich bin
nen 5 dagen op als deelnemer aan de Ne
derlandsche Week, Met hun 2000 Etalage's
zullen zij in de komende dagen demon-
streeren voor het Nederlandsch Product,
dat wil zeggen voor meer arbeid voor onze
Nederlandsche Werkers in alle bedrijven,
voor het belang van onze Nationale In
dustrie en daardoor voor de welvaart van
alle Nederlanders, ook die van U en van
hen zelf Daartoe is aller medewerking,
ook de Uwe, noodig Onthoudt en handel
naar het parool van deze Nederlandsche
Week „Koopt met Uw Nederlandsche Gul
den Nederlandsch Product".
Doe dit steeds, maar zeker nu gedurende
deze Ncderl Winkelweek vlot en in ruime
mate.
DE CLUSIUSTUIN ALS GRONDSLAG
-"VOOR DEN HORTUS.
OS
,hJ
Een interessante verzameling
Een deskundige medewerker schrijft ons:
Het was van de tegenwoordige directie
van den Hortus een sympathieke gedachte
om den oorspronkelijken Clusiustuin,
die toch de grondslag is geweest van den
Hcrtus zooals wij die thans kennen, op
nieuw te stichten in volkomen gelijkheid
aan den toestand van 1594.
Reeds den 17en Maart van het Jaar 1587
j verzochten Curatoren aan Burgemeesteren
der stad om „de ledige plaats achter de
Universiteyt die reeds vroeger voor den
aanleg van 'n hoff, dienende tot leezingen
van aller deghene die ln der Medicijnen
studeren bestemd geweest was", tot dat
doel en tevens tot het bouwen van een
woonhuis voor den hoogleeraar ln de
kruidkunde, af te staan Dit verzoek werd
reeds den 13en April door den raad der
stad Ingewilligd en elf dagen later ver
hoogde men het salaris van den professor
ln de Medicijnen met f- 50, mits hij o.a.
's zomers de studenten ln de Medicijnen
van de cruyden zou onderwijzen. Door
bijzondere omstandigheden waren deze
werkzaamheden echter van korten duur,
zoodat men in 1592 weder pogingen aan
wendde om den tuin ln te richten op het
reeds 5 jaren eerder ervoor bestemde stuk.
Nadat Carolus Clusius zijn studie in de
rechten te Leuven had voltooid, ging hij
reizen, zette zijn studie te Marburg voort,
reisde door Zwitserland en Savoye naar
Montpelller. waar de jeugdige rechtsge
leerde zijn studie richting verwisselde met
die der geneeskunde en vooral der kruid
kunde.
HIJ ls de belangrijkste geweest van het
beroemde driemanschap van kruidkundi
gen in de Nederlanden „met Dodonaeus en
Lobellus" dat in de tweede helft der 16e
eeuw het plantenrijk naar eigen waarne
mingen bestudeerde.
Ook is van Clusius persoonlijk de groot
ste aanmoediging uitgegaan tot zijn land-
genooten. om ze de lust tot het houden van
tuinen en het kweeken van planten bij te
brengen mede waardoor zijn leven een
glorietijd werd ln de geschiedenis van den
tuinbouw ln de Nederlanden
De Indeeling van den Clusiustuin ls zeer
j eenvoudig- bij een bezoek atdaar blUkt.
dat de tuin door twee elkaar loodrechte
snijdende paden, in vier vierhoeken ls
verdeeld, elk weder door een middenpad
gescheiden in twee helften, die elk in een
aantal bedden zijn verdeeld, zoodat er
1400 vakjes zijn. Op elk vakje, dat de
grootte heeft van een ruime voet. staat
meestal slechts één plantensoort, doch
meermalen gebeurt het. dat men op ver
schillende vakjes dezelfde plantensoort
aantreft Er zijn ln totaal ruim 1000 ver
schillende soorten en variëteiten aanwezig,
waarvan eenlge in bakken en potten De
afmeting van den geheelen tuin bedraagt
ongeveer 26 bij 20 Meter en elke plant
heeft een oppervlakte van ongeveer 30 c.M
ln het vierkant.
Interessant is het te weten, welke ver
bodsbepalingen er ln 1504 golden om een
bezoek aan den kruidentuin te brengen.
In den Hof komende neemt men acht op
hetgeen hieronder geschreven staat.
1 Het is geoorloofd in dezen hof te
gaan, op het uur dat bestemd ls door den
Overste tan dezen hof; en daar wederom
uit te vertrekken als de onderwijzingen
geëindigd is.
2. Die in den hof komt is geoorloofd de
planten te zien en te ruiken Maar het is
verboden, die kruiden te handelen, die
teer zijn en eerst beginnen te spruiten.
3 De takken, telgen, bloemen en zaden
af te plukken of tc breken, de bollen en
wortelen uit te rukken; of den hof eenige
schade aan te doen. is ongeoorloofd en
verboden.
4. Niemand is geoorloofd over dg bedden
te springen of die met voeten te betreden.
5. Niets mag tegen den wil van den
Overste van dezen hof. in den hof worden
aangericht.
Het sortiment van gewassen, dat men
in den Clusiustuin aantreft was voor 1594
zeer uitgebreid. Van de houtachtige ge
wassen zagen we de Palmboom of Buxus,
waarvan men meende dat zij een genees
middel voor de pokken leverde; de sering,
de Boerenjasmljn. de Oosterschc Plataan,
de Larlx. de Cypres, de Sevenboom de
Myrt, de Granaat de Laurierkers en vele
andere.
Van de rozen treffen we er de duinroos,
de hondsroos de eglantier, kaneel, en
museaatrozen aan.
Ook vruchtdragende boomen zijn er
vertegenwoordigd, o.a door roode. witte
en zwarte bessen, de wijnstok, de zure
kers. de pruim.
Naast fruitboompjes vindt men er ook
groenten, zoo bijv de meloen, roode en
gele tomaten, de Artisjok, de Eierplant de
zeekool. de tuinkers. Voorts vindt men er
uien, knoflook, prei, andijvie, asperge, sla,
tuinboonen, erwten, radijs en augurken.
Van de specerijkruiden vindt men er
lavendel, rosemaryn, salie, thijm, anijs,
peterselie en selderij.
Nog zien we er vele dier ouderwetsche
tuinbloemen. zooals duizendschoonen,
pioenen primula's enz. Zeer vele vormen
van deze zijn door Clusius gevonden en al
spoedig daarna waren het planten, die in
zeer veel liefhebberstuinen werden ge
kweekt. De grasanjers zijn eveneens aan
wezig evenals de Brandende liefde of
Lychnis Chalcedonica.
Naast duizendschoonen. enkele en dub
bele goudsbloemen, stokrozen, papavers.
Violieren en Juffertje in 't Groen zien we
er de gewone en hoogopgaande Afrikanen,
de Jodenkers, het Maartsche en driekleu
rig viooltje, de gentiaan enz. enz.
Voorts zijn er aangeplant verschillende
soorten en variëteiten van tulpen, nar
cissen, hyacinthen, crocus en herfstttjl-
loos..
Zeer interessant is het te weten, dat
eenige gewassen, zooals b.v Centranthus-
Solvia Horminum en Hanekammeo voor
eenige jaren terug in den handel zijn ge
komen, doch in 1594 ln den Clusiustuin
Feeds aanwezig waren.
Kortom, er is in den kruidtuin van 1594
voor eer. liefhebber veel te zien en te
leeren iedere plant is voorzien van een
duidelijk etiquet waarop de oorspronkelijke
naam, de moderne naam en de Hoiland-
scbe naam staan vermeld. Wij vertrouwen
dat deze nieuwe uitbreiding van den
Hortus met een druk bezoek zal worden
vereerd
een groot aantal boeken aan te koopen,
waarvoor wij prof Rahder grooten dank
verschuldigd zijn.
De Kanakaprijs werd dit jaar toegekend
aan mr Soekanto, die 8 Juli 1932 het
taalkundig doctoraal examen der Indolo-
glsche studie goed (cijfer 4) had afgelegd.
Het doctoraal examen Indisch recht was
reeds door hem gedaan. Ook dit jaar werd
dc theologische faculteit in staat gesteld
tot het doen houden van wijsgeerlg-theolo-
gische voordrachten en aan een studen-
tenvereenlglng werd subsidie verleend
voor academle-preeken Voor het geolo
gisch onderwijs werd financleelen steun
gegeven, voor het inrichten van het
museum.
De Universiteitsdag werd, dank zij de
actie van de heeren De Vos van Steenwijk
en Linthorst Homan, met veel succes te
Assen gehouden.
Het ls dringend wenscheüjk, dat wordt
omgezien naar middelen, om reeds thans
de financiën te versterken; er zijn nog
velerlei werken, die op uitvoering wachten
en gedurende de beide laatste jaren is het
batig saldo, dat elk jaar aanwezig was,
opgebruikt, zooat wij den volgenden cur
sus met een belangrijk kleiner inkomen
zullen te rekenen hebben
Om in de toekomst in den nood te voor-
zien, ls, ln verband met de 400ste herden-
l king van den geboortedag van den stichter
van onze universiteit door den univerisiteits
raad, op voorstel van den heer Van der
Mandele, een Prince-fond- 10331940 op
gericht, met het doel, ln de eerstkomende
zeven jaren een belangrijke som geld
bijeen te brengen en deze ln 1940. als het
Leidsch Unlversiteits-Fonds vijftig Jaar
zal bestaan, daaraan aan te bieden.
Het aantal ondersteuners op 1 Juli 1933
bedraagt 146 door een gift in eens en 2425
door een iaarliiksche bijdrage In het ge
heel dus 2571. waarbij echter ?6 oersonen
dubbel geteld zijn: dus totaal 2535 (v.j.
2459).
In het jaarboekje is ook nog opgenomen
een overzicht der ingeschreven studenten.
Totaal ingeschrevenen 2778 over de facul-
1 teiten verdeeld als volgt: godgeleerdheid
124, rechtsgeleerdheid 495. geneeskunde
898, wis- en natuurkunde 566. letteren en
wijsbegeerte 316 en rechten en letteren
378. Vorig jaar was het totaal ingeschre
venen 2686. Hierbij wordt opgemerkt, dat
het aantal der aan de universiteit studee
renden steeds belangrijk grooter is dan dat
der ingeschrevenen.
LEIDSCH UMVERSITEITSFONDS.
Het jaarverslag.
Aan het jaarverslag van het Leidsch
Universltettsfonds, opgenomen ln het
gisteren door ons aangekondigde jaar
boekje 1933, is het volgende ontleend:
J>;eds verleden jaar moest gewezen
worden op de moeilijkheden die het
Le;dsch Unlversltelts-fonds had te over
winnen. In het afgeloopen jaar zijn zij
voorzeker niet verminderd, zoodat het zeer
moeilijk is, Ja onmogelijk zal zijn aan alle
aanvragen, die ons bereiken, te voldoen.
Het Universlteits-fonds leed een onher
stelbaar verlies door het overlijden van den
voorzitter der commissie van uitvoering,
prof. C van Vollenhoven.
Van Vollenhoven was de ziel van de
commissie, ja van het geheele Universi
teitsfonds. Hij heeft een voor dien onge
kende kracht van het Universiteitsfonds
doen uitgaan en in gansch nieuwe banen
geleid Hij heeft o.a. het initiatief genomen
tot de stichting van den universiteitsraad
en tot viering van den universiteitsdag;
hij heeft krachtig bevorderd dat vanwege
het universiteitsfonds bijzondere hooglee
raren zijn aangesteld en hij heeft tal van
middelen uitgedacht om de inkomsten
van het Unlver»lt? tsfends "it te breiden.
Op de belangrijke gift in 1917 gedaan, is
thans de legateering van zijn huis op het
Rapenburg aan het Leidsch Universiteits
fonds gevolgd.
Gevoelig werd de universiteitsraad ook
getroffen door het overlijden van twee
zijner leden: dr. J Brulning en mr. P. J.
van Wijngaarden.
Gedurende het afgeloopen jaar werden
de vijf bijzondere hoogleeraarschappen
vanwege het fonds bekleed door de heeren
Einstein, Holst Duffin, De Josselin de Jong
en Thiel bestendigd.
Het aan een Britsch-Indisch student
verleend stipendium werd dit Jaar gecon
tinueerd.
De subsidies aan het Instituut voor
tropische geneeskunde en aan het Sterre-
wachtfonds. het laatste in verband met de
door Rockefeller gedane schenking, wer
den opnieuw uitgekeerd.
Aan docenten in Spaansch. Deensch,
physiologie en biologie der tropische plan
tenwereld en tropische cultures, crimineele
psychologie, erfelijkheidsleer, oeconomische
geschiedenis en in Oostersch Christendom
werd ondersteuning bij hun onderwijs ver
leend.
Het fond3 steunde bovendien het onder-
wils ln Hebreeuwsch, Fransch, Nederland
sche letterkunde, Russisch. Indisch staats
recht en de wijsgeerlge theologischs vak
ken. door subsidies ten behoeve -jan
assistenten
Aan het Sinologisch Instituut het Insti
tuut Kern. het Instituut voor Indische
voordraehen. de Hortus Botanicus en het
Instituut voor systematische theologie
werden subsidies verleend terwijl de hoog-
leeraar Rahder in staat werd geteld om
op een reis. welke hij in Japan maakte,
vele werken aan te schaffen voor de
bibliotheek, die dringend noodig waren,
hetwelk met buitengewoon veel succes
geschied ls: de heer Rahder was toch in
staat vooj: het kleine beschikbare bedrag
N.V. VER. ROTTERDAMSCH-
HOFSTADTOONEEL.
Opvoering van „Moord".
Het tooneelboek is reeds dicht beschre
ven met detectieve-verhalen! Een éclatant
succes met „de Spooktrein" leidde achter
eenvolgens tot „De man ln monnikspij",
„Het polltle-raadsel", „De roode divan" en
wellicht nog andere, en het is mogelijk
dat geleidelijk onze eischen te dien aan
zien zijn verzwaard. Hoe het echter zij:
het nieuwe stuk in. drie bedrijven en vier
tafreelen van Arnold Ridley, dat onder den
titel „Moord!!" wordt opgediend, heeft
niet de voldoening geschonken en de
spanning gebracht welke men ln den loop
der tijden van amusements-tooneel als
1 dit is gaan verlangen Er was in dit spel
een tastbare leegte, een tekort aan
climax.. En het weinig talrijke publiek
ln den Leidschen Schouwburg heeft daar
dan ook vrij koel tegenover gestaan, afge
zien van enkele boelende momenten in
het tweede en derde bedrijf, toen heel
even de sfeer van het enerveerende
moord-drama tot stand scheen te worden
gebracht.
Ridley's tooneel-spel „Moord" ls goed
geschreven, doch de oplossing is gezocht.
De schrijver heeft een variatie willen
brengen op het gebruikelijke thema van
den schurk, die tot op het laatste oogen-
blik het geheim van zijn misdaad weet
1 te verbergen. Door er echter thans het
toeval een belangrijke rol in te laten spe
len valt het slot-tafreel verre terug bij de
tijdelijke spanning van het derde tafreel
en laat het geheel een onbestemden, en
onbevredigenden Indruk achter.
John Summers is ln deze geschiedenis de
man, die in koelen bloede een moord voor
bereid om de zwakke en zieke moeder
bittere teleurstelling en de zuster een
ongelukkig huwelijk met een chanteur te
besparen. Geholpen door een vriend,
schrijver van detective-stories, die de
zaak in den beginne als een grap opvat,
construeert hij het plan zoodanig dat van
verdenking of arrestatie geen sprake
schijnt te kunnen zijn en met ijzeren
wilskracht volvoert hil daarna zijn voor
nemen. Póógt zulks althans te doen, want
dc midden in den nacht door hem te hulö
geroepen oude dokter Naylar constateert
al dra dat het slachtoffer op andere wijze
i om het leven moet zijn gekomen dan
Summers voorgeeft! Hier voelt de medicus
het drama der opofferende menschen-
liefde en voortschrijdend langs den weg
der logia rafelt hil met onverbiddelijke
argumenten de verhalen van Summers
en van hen. die hem helpen willen
uiteen: niet om John ln het gevant: te
brengen; doch veeleer om te weten of een
waarlijk gegronde reden de drijfveer is
geweest tot een daad. di" wettelijk niet
kan worden geduld1 Niet het minst
ook om na te gaan wie deze daad heeft
volbracht, omdat reeds vanaf het eerste
oogenblik hem bekend was dat het schot
van John geen doel getroffen had, doch
daarentegen een snel werkend vergift in
een glas limonade z'n uitwerking niet had
gemist. Wie ls de onbekende dader, die
John's plannen steunde en hem de wroe
ging eener moord bespaarde? Wie vol
bracht in het diepste geheim de misdaad,
waartoe John Summers alle berekening
ten spijt op het beslissende oogenblik
gefaald had? Natuuriyk blyve in deze
critiek de oplossing athtcrwege. Wij zel
den reefis dat zy ons niet de sensatie r
bracht heeft, welke wij nu eenmaal aan'n
stuk als dit. hetwelk zich op zoo in het
oog vallende wyze aankondigt, mecnen te
mogen stellen
Adolphe Engers, als dokter Naylar, heeft
de voornaamste en de dankbaarste rol n,
deze moord-story. Hij ls de detective b«
eigen vryen wil. die met succes een
goeder naam bekend staande familie va
den ondergang probeert te redden en h
verricht z'n taak met onzegbaar talenti
Met zijn bytend sarcasme, zijn platte ea
ruwe, maar dikwijls treffend juiste opmer-
kingen vult hij het tooneel, vult hij zelfs
twee volle tafreelen, en op zijn logische
redeneering moeten tenslotte alle kunstig
overwogen argumenten volkomen en
hopeloos te pletter loopen. Een pracht.'
type, deze dokter! Piet Bron wist als Joh
Summers niet steeds die sfeer van ijztg-
vastberadenheid en noodlottigen druk o~
zich heen te scheppen, die noodig was om
ons zun daad absoluut te verklaren cn
aanvaardbaar te maken. Hu was het beste
in de scene met Cheriton, den chanteur,
vlak voordat hy den aanslag pleegde!
Johan Elsensohn, als de man, die met niets
ontziende wreedheid een gansche familie
in het ongeluk trachtte te storten, alleen
om eigen verlangens en hebzucht te be
vredigen schiep een sfeer van onbehaag-
ïykheid door een strak volgehouden typee
ring zonder dat het stuk hem nochtans
de kans bood de sombere dreiging van het
komende drama afdoende uit te beelde
Dora Haus was voortreffelijk als de oude
moeder; die evenals de welhaast uitge
leefde dienstbode den druk van he
mysterie reeds voelde voordat het to
uiting was gebracht. De bijrollen waren
Nehoorlljk bezet.
AANBESTEDING.
Voor de womngbouwvereenigdng .Eens
gezindheid" heeft architect A. van eer
Heyden hedenmorgen aanbesteding gehou
den voor het bouwen van 20 eensgezins-
woninsren aan de Trompstraat alhier Er
was als volgt ingeschreven;
J H Weener Enschedé f 59.294; W
Diggelen. Rijswyk f 58.322; C. J Maas
Winterswijk f. 55.900; Enschedesche 3ouir-
en Beton-My. f. 55.700; N van Wieringea
Oude Wetering f. 55.555: Gebrs. Trebi»
Enschedé f. 55.419; fa. Busser en Van de
Ve--i Amsterdam f. 54.650: fa. Gebrs, Hu-
bers Dordrecht f.54280; fa Gebrs. Stetdnt'
Willemsoord f. 53.300; R. Fokken Arnhem
f. 53.000; Engelva.art en Putters Den Haag
f. 52.350: fa Van der Velden en De Jong.
Oegstgeest f. 51.737: C. en J. v. Osnabrjne
Voorschoten f. 51.570; N.V. Mabuwat, Wil-
lemstad f.49960; D. Ottenkajmp, Enscheit I
f.49950: J Warnaar Leiden f. 49949: C.
Rutsen Nieuwe Nledorp f. 49940; J. v d.
Wal Amsterdam f. 49838: G. de Mis.
Strijen f. 49675; Alg. Haagsche Aannemis;
Mij. Den Haag f. 49.560; J. v. d. Pu'.ten,
Haarlem f. 49.280; L. Ponsen. Krimpen a
d. IJsel f. 48.990; M. Hoek Alphen a d
Ryn f 48 913; J. J. Kol Voorburg f.43881:
S. Mulder. Bodegraven f.48730; K. de Fe'
en C Blok Leiden f. 48.700: Gebrs A"
J. Verloop Katwyk a. Zee f.47990; G
Korte, Vianen f.47777: Gebrs. Oosteros
WaTmond f. 47400; A. C. de Snayer Vlaz-
dingen f. 47.387; L. van der Hoek en Z*
nen Brielle f.47300: L. van Beuzekom
J. C. Corsel Alphen a d. Run f.46.603.
fa Gebrs A. en J. den Oud-en Oegsrice»
f. 46.300; J. Stolk Umulden f 46 245; IV.
Hoogstraten Leiden f. 45.921: fa. Brei;::
en Van der Kuil. Den Haag f 41 920; J
Stegerhoek Pijnacker f. 44 800: N.V. Boi-
deartS'traat Den Haag f. 41.775.
Er waren totaal 38 biljetten ingeleverd.
De gunning werd aangehouden.
FIETSTOCHT VAN WERKLOOZEN
NAAR AMSTERDAM V.V.
Een geslaagde rit.
Aan den door C.G.W. georganiseerder.
fietstocht naar Amsterdam en terug is gis
teren door 41 werkloozen en 5 Swlft-leden
deelgenomen.
De deelnemers kwamen omstreeks hall-
twee ln de hoofdstad aan, vanwaar de
Swift-leden een half uur later weer ver
trokken. Er werd ln een flink tempo gere
den en om 3.20 uur arriveerde T. de Roode
als eerste op de brug aan den overweg al
hier met gering verschil op zyn clubgenoo-
ten.
De volgorde was: 1. T. de Roode, 2. C.
de Roode, 3. Gros, 4. Kaapaan, 5. de
Roode Jr.
De overige deelnemers startten een haii-
uur later en hadden precies 2"; uur voor
het traject noodig.
J. Hlllebrand, die den kop had. kwam
vlak by de finish te vallen en geraakte
daardoor op de tiende plaats.
De volgorde van aankomst was als
le Wassenburg, 2e Geenjaar, 3e Faber,
Bink, 5e v. Loon, 6e A .Hillebrand, 7e H--
Veen, 8e Styger, 9e v. Züp, 10e J. mjy-
brand. 11e Ossevoort, 12e Sleijser. 13e Ne
veling, 14e Crama, 15e de Vos, 16e Stoute
17e Jansen. 13e Kwaak. 19e J. d. Roode.
Zuidema, 21e Cornelissen, 22e Boternia -
23e Mieremet, 24e v. d. Burg, 25e
Hulst, 26e Romein. 27e Arnoldus. 28e
Spek. 29e de Bolster, 30e Keijzer, 31e Mou-
32e Hudepool, 33e J. Vink. 34e J- S1V
35e J. H. Boom, 36e v .d Mark, 3,e
Leeuw. 38e v. As, 39e Hermans, 40e
werda. nation
Er bestond bij de finish nabu het s» ltje
groote belangstelling, doch de F'1
zorgde voor een goede verkeersregel"1^.
De prijsuitreiking vond plaats -
gebouw „Prediker" ln de Janvossen
door den heer Crama. die dank brae" ,Jti.
alle schenkers van pryzen en aanu jfpooI I
ste twee deelnemers, de heeren Huo 'ft3 -
en van der Mark (beiden 55 jaa:
extra-nrijs overhandigde jtiea
C G.W Iran met voldoening °P
geslaagden tocht terug zien.
