ELTRX
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 21 Augustus Ij
INGEZONDEN.
TELEGRAMMEN.
SCHEEPSVERBINDINGEN.
VISSCHERIJBERICHTEN.
LAATSTE BERICHTEN.
BINNENLAND.
BRIEVEN UIT PARIJS.
BADFRS, WEEST VOORl1^
DE ZEE IS BEDRIEGELltt'
(bulten vtrantwuoraenjkheia der Red1
Copie van al ot niet geplaatste
stukken wordt niet teruggegeven
DE NIEUWE LEIDSCHE STADHUIS
PLANNEN.
Een partijdig rapport.
Was het anders te verwachten, gezien
de ervaring met andere B.N.A.-adviezen,
dan dat de Jury voor de helft uit B N A -
leden bestaande, tot een aanbeveling van
de B.N.A.-candidaat Blaauw zou zijn ge
komen?
Immers, neen, we zien dan ook dat de
bezwaren tegen de andere ontwerpen
breed worden uitgemeten, terwijl de Jury
de in het oog loopende bezwaren tegen
het plan-Blaauw Ignoreert, te weten:
lc. De Koornbrugsteeg is momenteel 5.50
M. breed en zou worden gebracht op 13 M.
In het plan Blaauw wordt deze echter ge
bracht op 21 M., aan deVlschmarktzijde
verwijd tot een plein.
De huizenrij Breestraat wordt aldus ge
heel verbroken, terwijl de overliggende
iniet zeer fraaie t gevels Koornbrugsteeg,
dan sterk In het oog springend, doen ver
wachten winkelgebouwen of modepaleizen,
mitsdien verdere detonatie van het stads
beeld.
De oude kleine Koornbrug kan niet an
ders dan tegenover deze rulmtemassa-ont-
wikkellng zijn beteekenis verliezen en tot
rariteit worden gedegradeerd.
2e. Daar de Vischmarktgevels in het plan
Blaauw veel hooger zijn opgetrokken dan
den ouden bouw in de Breestraat, verkrij
gen die een overwegende belangrijkheid,
nog versterkt door het hieraan verbinden
van den toren, waardoor het hoofdmoment
van het stadhuis naar deze zijde ver
plaatst wordt; een averechtsch resultaat
en ook in strijd met de opdracht, die ge
richt was op behoud van den ouden gevel,
als gevel en niet als achteraanhangend
museumstuk.
3e» De hoofdruimte van elk Raadhuis is
de Raadzaal. Goede of slechte ligging
hiervan moet een der hoofdpunten uitma
ken bij de beoordeeling van een Raad-
hulsplan.
De eerste eisch voor de ligging is een
zoodanige dat, b.v. bij moeilijke politieke
situaties, door invloeden van buiten de
Raadsvergaderingen niet kunnen worden
verstoord of belet. (De ramen gebombar
deerd).
De allerslechtste ligging voor een Raad
zaal ln een groote stad is aan een open
plein, waar zich een groote volksmenigte
kan samentrekken.
Het plan-Blaauw geeft deze ligging aan
de raadzaal, die op de indeeling van het
geheel een beslissende invloed heeft en
onverbrekelijk daaraan verbonden is. De
beste ligging is op een afsluitbaar binnen
plein, waardoor te allen tijde een geheel
rustige Raadsvergadering verzekerd is.
4e. De inhoud van alle plannen geeft
een ongeveer gelijk aantal kubieke meters.
Het is duidelijk dat het plan-Blaauw, het
welk door den ontwerper gedacht is met
geheel zandsteenen gevels, nog buiten de
aankoop der terreinen Vischmarkt, belang
rijk duurder is dan de andere plannen,
zoodat het een allerzonderlingste indruk
maakt, dat het laaggestelde eindcijfer
zonder critiek door de R A C. werd aan
vaard.
Zou men aan Kropholler, m. i. één der
zeldzame kunstenaars onder de tallooze
bouwkundigen, en zeker erkend als de
leider van een aparte richting ook de
twee terreinen aan de Vischmarkt ter be
schikking stellen, dan zou hij zeker de
door de commissie breed uitgemeten be
zwaren tegen zijn ruimte-indeeling voor
zoover zij gegrond en niet al in de variant-
opgelost zijn, kunnen opheffen.
Een omwerking van het plan-Krophol
ler ln dezen geest zou wellicht in een zeer
korten tijd tot stand zijn te brengen en
niet. alleen een zeer practisch Raadhuis
doch ook een, dat als de indeeling alweer
door nieuw opgekomen behoeften ver
ouderd zal zijn, door zijn eigenaardige
schoonheid, de menschen zal blijven
boeien als getuigenis van een diepen en
rijken geest.
Mr. W. FELTKAMP.
Leiden. 19 Augustus 1933.
EEN GEVAARLIJKE RUÏNE.
Weled. Heer.
Mag ik om eenige plaatsruimte verzoe
ken. bij voorbaat mijn dank.
Zou het niet wenschelijk zijn als de
brandweer de nog staande overblijfselen
omverhaalde van het onlangs afgebrande
pand „Wasscherij de Valk". Aloélaan (de
jeugd heeft de voorbereidende maatrege
len reeds getroffen) De ruïne is m. i. in
een vergevorderd stadium gekomen, en
lijkt het wenschelijk hier maatregelen te
treffen voor er ongelukken gebeuren.
Denkt om het spreekwoordelijke kalf!!
Hoogachtend.
P. KAAPAAN, Mardeijk 63.
Leiden, 19 Augustus 1933.
KOOPT IN EIGEN PLAATS.
Katwijk a/Zee, 18 3—33
Mijnheer de Redacteur.
Vergun mij s.v.p een plaatsje in uw
veelgelezen blad; bij voorbaat mijn harte-
lijken dank.
Naar aanleiding van het ingezonden
stuk 1.1. Donderdag 17 dezer zou,ik graag
het volgende willen gepubliceerd zien, aan
het adres van den heer B Steegh uit
Noordwijk, die een ingezonden stuk schreef
over „Koopt in uw eigen plaats".
Zouden wij dat alles maar tot uitvoe
ring kunnen brengen. Naar mijn inzien is
dat echter onmogelijk. Als iedere inge
zetene in zijn eigen plaats kocht en bleef
wat zou er dan van de badplaats Noord-
wijk terecht moeten komen. Ik zeg daarop
dadelijk dat dan de badplaatsen voor 3<4
geruïneerd waren Of wil de heer Steegh
soms niet zien dat al die menschen, hier
vertoevende, ook niet in eigen plaats koo-
pen en dat daar dan ook niet naar geke
ken wordt, neem bijvoorbeeld een venter
die zijn klanten heeft op Wassenaar. Die
menschen gaan in Noordwijk logeeren.
Moet dan die venter, als het hem gevraagd
wordt, zijn klanten daar niet bedienen?
Als dan iemand uit Noordwijk van zoo'n
venter koopt moet daar dan dadelijk een
stuk van in de krant of zit er bij den heer
AFSCHAFFING DER DRANKWETTEN.
SAINT LOUIS 'Missouri), 20 Aug. (Reu-
ten Een overweldigende meerderheid
heeft voor de afschaffing van de drank
wetten gestemd
Dit is thans de 22ste staat die overgaat
tot het „natte" regiem.
NAAR ONTBINDING DER IERSCHE
BLAUW HEMDEN-ORGANISATIE?
DUBLIN, 21 Aug. (V.D.). De Valera ver
klaarde gisteravond, dat hij thans het
dreigement der regeering zal verwezen
lijken en de Blauwhemden-organisatle zal
ontbinden en verbieden. Zetten de leden
der Nationale Garde hun actie dan niette
min voort, dan maken zij zich schuldig
can overtreding van de antl-terreurwet
en kunnen dienovereenkomstig gestraft
worden
De Valera motiveerde zijn houding met
de verklaring, dat de blauwhemden op
illegale wijze op een dictatuur aansturen.
Generaal O'Duffy verklaarde naar aan
leiding hiervan, dat een verbod der blauw-
hemden-organisatie een daad van geweld
zou zijn.
De Valera ontkende alle geruchten, dat
zeer binnenkort nieuwe verkiezingen op
komst zouden zijn.
GUSTAV VON CEDERSTROEM
OVERLEDEN.
STOCKHOLM, 21 Aug. (V.D.) Op 88-ja-
rizen leeftijd is gisteren te Stockholm
overleden de bekende Zweedsche schilder,
die jarenlang directeur was van de Zweed
sche Kunst-Hoogeschool, Gustav von Ce-
derstroem.
JODEN-VERHUIZING OP GROOTE
SCHAAL.
PRAAG 20 Aug. (Reuter). Op het Zionis
tencongres. dat Maandagavond hier zal
worden gehouden zal worden voorgesteld
een kwart mlllioen Joden uit Duitschland
naar Palestina en andere landen te doen
verhulzen,
DE CODE VOOR DE AMERIKAANSCHE
STAALINDUSTRIE.
WASHINGTON. 19 Aug. (Reuter) De
arbeids-regeüng in de staalindustrie zal
drie maanden van kracht blijven, waarna
Roosevelt zal beslissen of deze regeling
gewijzigd zal worden dan wel van kacht
zal blijven, hiebij zich baseerend op de in
lichtingen, welke hij ontvangen zal van de
drie ambtenaren van de NR.A., die het
recht zullen hebben de boeken van de in-
dustrieelen aan een onderzoek te onder
werpen
Na drie maanden, of zoodra de industrie
60" n van haar capaciteit zal hebben be
reikt. zal een arbeidsdag van acht uur
voor alle employe's worden doorgevoerd.
Het minimum-loon is vastgesteld op 40 ct.
per uur. Ten aanzien van het vereeni-
gmgsrecht van de arbeiders is vastgesteld,
dat zij. zonder beperking, het recht heb
ben zich naar believen te organiseeren-
Steegh soms broodnijd achter? Kan hij
soms niet hebben dat een andere venter
die niet in Noordwijk woont daar pro
beert zijn brood te verdienen..
Ik wil den heer Steegh nog een ander
voorbeeld noemen: heel Noordwijk bestaat
van niet-ingezetenen.
Ten eerste als badplaats.
Ten tweede voor den visscherman. Sche
pen zijn er in Noordwijk niet meer (jam
mer) dus moet die groep van menschen
z'n werk zoeken onder een andere ge
meente.
Ten derde: de haring, welke die men
schen aan land brengen wordt die ook
door de eigen ingezetenen verorberd?
Als ik dan zoo" lees: „Koopt in uw eigen
plaats" wat zal er aan van onze badplaat
sen en visschersdorpen terecht moeten
komen? Ik zou zoo graag den heer
Steegh willen toeroepen: kijk daar toch
niet naar of er een ingezetene van Noord-*
wijk van een anderen venter wat koopt, of
kijk dan ook naar hetgeen ik u heb voor
gehouden in mijn schrijven, want wij moe
ten door en van elkander bestaan.
Ik weet niet of u zelf zaken doet, maar
is dat soms het geval, dan maakt gij voor
u zelf toch slechte reclame daar er zóó
véél menschen in uw gemeente vertoeven
uit alle oorden des lands.
Dankend voor de verleende plaatsruimte.
Een venter uit Katwijk aan Zee
wien het belang der Badplaatsen
zeer ter harte gaat.
STADSSCHOON EN AANPLAKBORDEN.
Zeer geachte Redactie.
Or.dergeteekende verzoekt UEd. beleefd
opname van onderstaande regelen.
Reclame is in den tegenwooridgen tijd ge-
wenscht, velen beweren zelfs noodzakelijk.
Dat de Gemeente plaatsen aanwijst, waar
diverse firma's en instellingen biljetten op
kunnen plakken welke (volgens hun mee
ning) de algemeene aandacht verdienen, is
lofwaardig, daar men anders waarschijn
lijk alle muren en straten volplakte.
Dat deze plaatsen (aanplakborden) door
de Gemeente in nieuwen vorm zijn gego
ten is prijzenswaardig.
Maar hoe het mogelijk is geweest op
dracht te geven tot het plaatsen van een
dergelijk instrument op het voor enkele
jaren door de Gemeente zoo fraai ge
restaureerde Marekerkplein, is mij ten
eenemale een groot vraagteeken, immers
de stemming welke van Kerk en Plein uit
gaat wordt mijns inziens straks verbroken
door kleuren en prentjes welke daar zul
len verschijnen.
Mocht het waar zijn dat hier sprake is
van een vergissing zoodat dit. op zich zelf
mooie aanplakbord, spoedig naar een
andere plaats verhuisd waar het geen
kwaad doet aan ons echt Leidsch stads
beeld
Dankend voor de verleende plaats
ruimte.
Hoogachtend,
P. C. BIK, Kerkorgelbouwer.
Leiden, 19 Augustus 1933.
HET OOSTENRIJKSCHE PROBLEEM.
WEENEN 20 Aug. (Reuter). In de Ween-
sche pers worden de besprekingen van
Dollfuss met Mussolini een voortzetting
van de vroegere besprekingen genoemd.
Men is van meening, dat Mussolini een
nauwere samenwerking tusschen Oosten
rijk en Hongarije tot stand wil brengen,
opdat deze staten samen naast de Kleine
Entente zelfstandig kunnen optreden.
Indien de omstandigheden het noodza
kelijk maken, zal Dollfuss ook nog naar
Rome gaan.
PARIJS. 21 Aug. (V.D.) De Panjsche
ochtendbladen wijden groote aandacht
aan de besprekingen tusschen den Oos-
tenrijkschen Bondskanselier Dollfuss en
den Italiaanschen minister-president Mus
solini, zonder echter een bepaald stand
punt in te nemen.
Slechts enkele bladen maken hierop een
uitzondering, en tot deze uitzondering be
hoort o.a. het nauw met oud-minister
president Herriot gelieerde dagblad, de
„Ere Nouvelle", dat op onmiskenbare wijze
uiting geeft aan zijn ontevredenheid over
de bedoelingen van den Duce. Het blad
wijst er op dat Oostenrijk zich voor be
scherming evengoed tot Frankrijk of En
geland had kunnen wenden, te meer om
dat Frankrijk door de laatste leening be
wezen heeft dat het belang heeft bij de
handhaving van de onafhankelijkheid van
Oostenrijk.
Het betwijfelt of de evenwichtspolitiek
van Mussolini in overeenstemming is met
de belangen van den vrede en den econo-
mischen opbouw van dit deel van Europa
dient. Daaraan moet ten sterkste getwij
feld worden. Mussolini laat zich bij zijn
bemoeiingen slechts door den wensch lei
den. de inschakeling van den Volkenbond
in het Duitsch-Oostenrijksche conflict te
vermijden.
Het „Journal" verklaart dat de bespre
kingen tusschen Parijs en Londen met
ijver worden voortgezet en op het oogen-
blik wordt de vraag onderzocht-, welke
middelen men Oostenrijk aan de hand
kan doen om zijn bestaan veilig te stellen.
In het bijzonder op economisch gebied
heeft men reeds belangrijks besluiten ge
nomen.
De correspondent te Rome van het
Fransche persagentschap Havas meent te
weten, dat Hongarije bereid is .van be
paalde voordeelen waarover het op het ge
bied der economische politiek tegenover
Oostenrijk beschikt afstand te doen om
ten Oostenrijksch-Hongaarsche toenade
ring te bevorderen. De Itallaansche regee
ring zou in verband hiermede de moge
lijkheid overwegen, te Triest tegen een
door Oostenrijk en Hongarije te betalen
vergoeding een vrijhaven te vestigen ten
einde den beiden landen een toegang tot
de zee te geven. De Hongaarsche uitvoer
zou dan over land via Oostenrijk naar
Triest kunnen gaan. De Fransche corres
pondent meent te weten, dat ook deze
kwestie te Riccione tusschen Dollfuss en
Mussolini is besproken.
NA DE CUBAANSCHE REVOLUTIE.
HAVANNA, 21 Aug. (Reuter). De chef
va nde politie onder Machado, Alncia, bij
genaamd Machado's Slager hkeeft zelf
moord gepleegd, uit vrees gearresteerd te
worden.
Zijn lijfwacht Samfiol vermoordde een
student en pleegde vervolgens zelfmoord.
De vroegere minister van binnenland-
sche zaken Zubizarrets, die wordt be
schouwd als het verstand, dat de draconi
sche maatregelen van Machado hetft uit
gedacht, is gearresteerd,
Welles, de Amerik. gezant, heeft Cuba in
de pers gewaarschuwd op te houden met
deze 'vendetta's.
HAVANA, 21 Augustus (Reuter). Zoodra
de bevolking van Havana vernam dat de
„slager van Machado" zelfmoord had ge
pleegd. haalde zij het stoffelijk overschot
uit het lijkenhuis en hing het op een lan
taarnpaal. waaronder een vuur werd ont
stoken
Het lichaam viel in de vlammen en werd
geheel tot asch verteerd, onder de juicht-
kreten van de vele toeschouwers.
De navolgende schepen zijn morgen
radiotelegrafisch te bereiken via het. kust-
station Scheveningen Radio.
Cottica; Colombia; Chr Huygens; Flan-
dria; Indrapoera; Kota Agoeng; Kota
Baroe; Kota Nopan; Kota Tjandi; Orania;
Poulau Laut; Poelau Roebiah; Sibajak:
Statendam; Volendam.
Bij verzending van een radiotelegram via
Scheveningen Radio bedragen de totale
kosten 44 cents per woord.
IJMUIDEN, 21 Augustus '33.
VISCHPRIJZEN.
Tarbot per K.G. 1,500.90; Griet per kist
van 50 K.G. 4515; Tongen per K.G 2—
1.05: Middelschol per kist van 50 K G. 35;
Zetschol per kist tfan 50 K.G. 2421; Kleine
schol per Sist van 50 K.G. 185; Schar per
kist van 50 K.G. 5'/!; Vleeten per stuk
1.950.75; Groote schelv. per kist van 50
K.G 35, Middel schelv. per kist van 50 K.G.
3626; Kleinmiddel schelv per kist van
5(5 K.G 2712; Kleine schelv. per kist van
50 K.G. 9330; Kabeljauw per kist van
125 K G 4923'/;; Gullen per kist van 50
K.G. 90.65: Lengen per stuk 0.50; Heilbot
per K.G. 1.100—1.00; Wijting per kist van
50 K.G 3.601,90; Koolvisch per stuk 0,25;
Makreel per kist van 50 K.G. 11—7,70;
450 Kisten versche haring f. 8, 7.50 per kist
Aangekomen 5 Stoomtrawlers IJM 196
met 3533; IJM. 112 met 3107; IJM. 10 met
3938; IJM. 77 met 2008; IJM. 183 met 3587;
2 kotters E. 401 met 946; O 192 met 152;
en 17 loggers K.W. 60 met 553: K.W. 144
met 864; K.W. 89 met 679; K.W. 161 met
1028; K.W. 178 met 693: K.W. 112 met 617;
K.W. 28 met 377; K.W. 91 met 620; K.W.
114 met 891: K.W. 154 met 781 K.W. 23 met
569; K.W. 40 met 764; K.W. 62 met 214
K.W. 151 met 1184: K.W. 36 met 784; K.W.
96 met 785 K.W. 101 met 1089.
RECLAME.
1
VERDRONKEN.
Gisteravond is onder Opheusden bij
Wageningen de 22-jarige mej. J. Methorst
uit Ede, die ln gezelschap van haar ver
loofde in den Rijn was gaan baden, door
den stroom meegesleurd en verdronken.
Het lijk is tot heden nog niet gevonden.
HOOG BEZOEK OP SOESTDIJK.
De vorst en vorstin van Erbach zijn
hedenmiddag voor een kort verblijf op
Soestdijk aangekomen.
DE ENGELSCHE GEZANT VERTROKKEN
Gisteravond tegen negen uur heeft de
afgetreden gezant van Gioot-Britannië bij
ons Hof, Sir Odo Russell, de residentie
verlaten. Hij begaf zich met zijn familie-
per auto naar Hoek van Holland alwaar
hij zich inscheepte. Gedurende den Zon
dag zijn nog tal van vrienden den schei
denden gezant een afscheidsgroet komen
brengen. Onder deze bevonden zich ook
de deken van het Corps Diplomatique, de
Zweedsche gezant Von Adlercreutz en de
burgemeester der residentie, jhr. dr. mr.
Bosch ridder van Rosenthal.
FEDERATIE VAN
KAPPERSPATROONSVEREENIGINGEN.
De Federatie van Kapperspatroonsver-
eenigingen hield met de aangesloten orga
nisaties te 's Gravenhage, Rotterdam, Lei
den, Breda, Haarlem, Arnhem en Amster
dam, haar vergadering in Hotel Victoria,
Spuistraat te Den Haag. Tot leden van het
bestuur werden gekozen de heeren H. H.
de Weert, tot voorzitter, J. H. Heusschen,
secretaris en T. Hollinga, penningmeester.
Besloten werd de Koninklijke goedkeuring
te vragen op de nieuwe Statuten.
Uitbreiding van het orgaan „Het Kap-
persbedrijf" is in voorbereiding.
Besloten werd om gedurende het Natio
naal Kapconcours een groot congres te
houden en wel op Maandag 16 October a.s.
in een der zalen van den Dierentuin.
ONZE BACON-UITVOER NAAR
ENGELAND.
Naar ons ter oore komt, zijn er in den
laatsten tijd onderhandelingen gevoerd
met Engeland in verband met de contin-
genteering van den invoer van bacon, aan
gezien, naar men weet, de overeenkomst,
welke wij te dezer zake met de Engelsche
regeering hadden, medio September a.s.
afloopt
Voorts vernamen wij. dat gebleken is,
dat de Engelsche regeering het voornemen
heeft den import van bacon aanzienlijk te
beperken, zoodat ook ons contingent een
niet onbelangrijke reductie zal ondergaan.
Bij de Geref. Gemeente te Oudshoom
gemeente Alphen aan den Rijn, is beroepen
ds. J. Hartkamp te Oudega (Fr.)
UIT N£D ODS1-INDIE.
KORTING OP INDISCHE PENSIOENEN.
BATAVIA. 21 Aug. (Aneta). - Bij den
Volksraad is ingediend een wetsontwem
inzake korting op de Indische pensioenen.
In Ned.-Indië blijven de eerste f 200 van
de pensioenen tot en met f. 2100 kor
tingsvrij (buiten Ned.-Indië is dit het ge
val met de eerste f.500). doch alle hoogere
pensioenen worden integraal 17°/» gekort.
De pensioenen van f300 tot f2100
worden gekort met 18°/o van het belast
bare deel (buiten Ned.-Indië met 22n/o).
Een verlichting is aangebracht door
middel van kindertoeslag.
De korting treedt in werking met in
gang van 1 Januari 1934 en blijft van
kracht tot 1 Januari 1936, met bepaling,
dat van 1 Januari 1934 tot 1 April 1934
de korting slechts voor 3/5 deel zal wor
den toegepast
Het onderzoek in de afdeelingen inzake
dit ontwerp vindt plaats op 24 Augustus.
Aa nden Volksraad is verzocht voor 12
September a.s. advies uit te brengen.
Parijs, Augustus.
BIJ EEN ZIENERES
De vermaarde hittegolven, die naar
men zegt altijd komen van uit Amerika,
waarvan men in vroeger jaren niet hoor
de, zoodat men dan ook minder lette op
de uitwerking ervan, die ondragelijke
hittegolven, die vroeger met een veel ge
zelliger woord in Frankrijk „caniculc''
heetten, „hondsdagen" bij ons, zijn ook
dit jaar weer krachtig in Parijs werk
zaam geweest. De theaters sluilqn, voor
publieke lezingen is het ook veel te warm,
alleen de bioscoop duet ongestoord zijn
plicht. Maar speciale Fransche en Pa-
rijsche, films zijn ook elders te zien, en
wat hier vertoond wordt is bij voorkeur
Amerikaansch Alleen de metro vertoont
opnieuw een goede kant; de lucht mag
daar dan al wat bedorven zijn, het is in
die ondergrondsche tunnels nu koei,
zooals het er in den winter warm is.
Misschien is het nu de tijd om een be
zoek af te leggen bij madame Fraya.
Madame Fraya is een zieneres en ver
tegenwoordigt als zoodanig een kant van
de Parijscbe wereld waaraan de
deling meestal niet denkt, een
mondaine belangstelling voor het
natuurlijke: zoo was het in vn|
eeuwen, aan het hof van Catharinil
Médicis al, zoo was het in de omgJ
van Marie Antoinette, zoo in de
helft van de negentiende eeuw
de successen verklaart van alk
giërs, al of niet aangesloten aan I
Rozenkruis, van beroemde figuren!
Stanislas de Guaita en van Vintra,I
bij de groote wereld van zijn tijd I
soort Raspoetin was. Iedereen heeltI
geboord van Madame Lenormand.f
beroeniste waarzegster misschien
Frankrijk heeft opgeleverd; haar l
ten tenminste zijn ook in ons landil
verkocht, met een speciale editie voJ
koloniën, want ook op Java kon
op vele tafels zien liggen, in rijen f
kruisvorm, zooals de wetten van het 1
sluieren van toekomstmysteriën dat i
schrijven. (Later werden deze kaa|
maar vruchteloos, beconcurreerd
ander kaartspel van den „Grooteo
liaanschen Spiritist Crusando".)
andere historische zieneres, die veel 1
logsprofetieën heeft gedaan, die well
allemaal zijn uitgekomen (maar als f
een deel kan zien véyi wat de toeko
brengen zal is dat toch al meer I
menigeen zeggen kan) was Madame]
Thèbes. De Duitsche regeering
durende de oorlog een dankbaar I
bruik gemaakt van de zienersgaven!
zekere Sylvia, maar de Fransche
ring had daartegenover h&ar zient
Madame Fraya, nog altijd in leven]
Zij was in Bordeaux bij Poincare
de Duitsche invasie noodlottig scheeL
zullen worden voor Parijs. Zij had m
lang een regeeringssubsidie: welj
heeft zij dat nu nog: in ieder geval i
nog altijd te raadplegen voor oudl
jong, rijk en arm 's morgens veel vl
vrouwen, 's middags dames van
wereld en actrices en haar adres ii
de Rue d'Edinbourg, in het achtste I
rondissement. Als het in haar vertreL
koel is, en de toekomst het den bezel
niet te warm maakt, en de prijs met!
crisistijd rekening houdt (er worden I
men zegt, ook gratis-biljetten veretri
is het misschien het beste nog om ?i:f
deze dagen te begeven naar MadJ
Fraya. inplaats van vruchteloos
Semaire li Paris te onderzoeken ho^
theaters er nog gesloten zijn
Madame Fraya is van afkomst
Baskische. Twintig jaar geleden wasl
nog een klein jong meisje, dat in Pr
rondgeleid werd door de bekende sooj
tisché vrouwelijke journaliste, Séve
Van Séverine kreeg zij ook haar
de guerre" Fraya, die haar zeker
moet hebben gebracht, want dc
eerste avond van haar optreden, op I
liefdadigheidsbal, kreeg zij JI
francs bijeen; den volgenden leiddeI
redacteur van „Le Temps" haar rond|
alle krantenbureau's en in minder i
geen tijd werd zij beroemd. Zij
ne hand, of liever, zij ziet misscb|
terwijl zij de hand vooral voor
contact neemt, in de nevelen, als
Haagsche beroemdheid met de FransJ
naam, Loubè. Zij is een klein hu
vrouwtje, met scherpe oogjes, een
dik gezicht komisch, maar ook waa;
zooals zooveel zieneressen, met
prachtige paarlen ketting om de VoJ
hals, als zij hoog bezoek ontvangt,
met allergekste krulletjes op het hoJ
Zij heeft iedereen gekend, bijna -
staatsmannen hebben vertrouwelijk
haar omgegaan. Briand mocht haar grd
de Fransche schrijver Pierre Loti scbii
opgetogen over haar nadat hij haar
Koningin Nathalie ontmoet had; dc onlai
overleden dichteres Gravin de Noail
bezong haar in ongetwijfeld klassieke v
zen. Politici en ministers gelooven al ff
sterk in haar als de vrouwen .van J
wereld: aan den grootcn socialistic
leider Jaurés voorspelde zij zijn w
dadige dood, maar tot haar verwonder
moest zij toen bespeuren dat hij die i
al vooruit wistOp liet oogenblik 1
zij nog al pessimistisch aangelegd v
dat zij direct over de gevolgen
Hitler's oppermacht in Duitschland spreë
over zulke dingen laat zij zich althans!
het publiek niet uit. Maar de toekoir
van de geheele wereld, zegt zij. en JL
hierin lijken haar sombere oogenbliöj
sprekend op die van Madame de Th*"
is allesbehalve rooskleurig; de wereld g
nog groote catastrophen tegemoet
Haar klanten echter vragen bijna atfj
naar andere dingen; als de crisistijd r
zorgen baart, is het toch vooral als on1*
deel van de eigen beslommeringen. Madf
Fraya moet in dezen tijd, waarin zoo
collectieve bewegingen gestuurd vvCirJ
toch wel een groot geloof behouden 3
het onuitroeibaar persoonlijke, individu
in de menschen: vooral bij de vr?.^j
blijft de grootste zorg toch nog altijd
liefde. Weinig menschen vragen naar
dood. Misschien ziet Madame Fray3'
soms ook heel duidelijk in het
misschien zou zij soms de juiste ÖJ
kunnen zeggen, maar de omgang
zooveel menschen heeft haar na huP
wijs gemaakt, ook als zij niet van
uit wijs zou zijn geweest, zijnde
boren zieneres. Zij weet niet alle611
te zeggen, zij kan natuurlijk ook
en zij vergeel zeker niet dat y
intimiteit die bij haar vak hoort, fle
een groot bestanddeel moet zijn-
POT0'!,t I
imnmnmnmaimim
