HET LEIDSCH DAGBLAD
jbuJcmóMck J&xü
HET LEIDSCH DAGBLAD
K
SICKESZ
3 RESTANTEN-DAGEN
VERGUNNING
LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Donderdag 17 Augustus)
Een onjuiste en een goede
verklaring van een
weerkundig verschijnsel.
Varia uit de Vogelwereld.
RADIONIEUWS.
nette Dienstbode
ADVERTEEREN IN
N.V. LEIDSCH DAGBLAD
GROOTE RONDE BESCHUIT
PAUL C. KAISER'S BESCHUIT
N.V. PAUL C. KAISER'S BISKWIE-, KOEK
EN BESCHUITFABRIEKEN, ROTTERDAM
/"l
Het ontwikkelen van de juiste inzichten
in allerlei meteoroligische verschijnselen
en vraagstukken bij het groote publiek kost
veel tijd en inspanning. Weerkunde is een
moeilijke wetenschap, waarvan de meesten
onzer niet al te veel op school geleerd heb
ben. Een groot gedeelte van die kennis is
in den loop der Jaren weer verloren ge
gaan. Daarentegen zijn er tal van men-
schen, die óf hetgeen zij vroeger geleerd
hebben weer eens willen opfrisschen, óf die
van begin af op de hoogte willen worden
gebracht van de oorzaken der weersver-
schljnselen en van de wetten waaraan hun
veranderingen onderworpen zijn. Het zijn
juist deze menschen, die gretig alles lezen
zullen .wat over weerkunde geschreven
wordt en die zeer vatbaar zijn om alles in
zich op te nemen, wat zij lezen. Ieder, die
over weerkunde schrijft, moet dus wel goed
oppassen geen onjuistheden neer te pen
nen, want hij loopt veel kans, dat deze
evengoed aanvaard worden als juistheden,
en daarmede zou zijn geschrijf het doel
missen: de menschen wegwijs te maken op
het gebied der meteorologie.
Dat er soms rare dingen over het weer
geschreven worden, die oogenschijnlijk wel
te aanvaarden zijn, blijkt o m. uit het vol
gende. dat ik overneem van een scheur
kalender-blaadje. Daar leest men:
,,De kringen om zon en maan zijn een
gevolg van de breking der lichtstralen in
fijne ijsnaaldjes of kristalletjes, welke in
de lucht zweven. Hierdoor melden ons de
kringen, dat er in de bovenlucht een groote
ijswolk moet zijn".
Tot zoover is het allemaal zeer juist, wat
daar gezegd wordt. Maar dan staat er
verder
„Soms dalen deze wolken en gaan in
regen over, waartoe veel warmte vereischt
wordt. Het gevolg hiervan is een plaatse
lijke afkoeling der lucht. Daardoor wordt
het evenwicht in de luchtlagen verbroken,
waardoor stormachtig weer veroorzaakt
wordt".
Met deze beweringen moeten wij oppas
sen. want daarvan is eigenlijk geen woord
waar. al schijnt deze redeneering erg goed
in elkaar te zitten. Het is wel de moeite
waard dit even na te gaan.
Wij moeten in de eerste plaats in aan
merking nemen, dat de wolken van ijs
kristallen zeer ijl zijn en dat derhalve de
totale hoeveelheid ijs, die een kub. meter
lucht op de hoogte, waar zij drijven, bevat,
zeer klein is. Wanneer dit ijs naar beneden
valt en in warmere luchtlagen komt, die
.warmer zijn dan 0° graden, zal dit ijs smel
ten, waarvoor warmte noodig is, die ont
trokken zal worden aan de omringende
lucht. Maar ten eerste is het twijfelachtig
of deze ijswolken wel neerdalen, en ten
tweede, al gebeurt dit. dan komt het nog
niet altijd tot regen. De gevormde drup
peltjes kunnen als zoodanig blijven zweven
en kunnen dan langzaam oplossen. Hier
voor is natuurlijk nog meer warmte noodig.
Wij zien dus dat er meer dan een ding
kan gebeuren en dat wij dus niet zoo maar
kunnen zeggen: De ijskristalletjes vallen
naar beneden en er worden luchtlagen
afgekoeld. Men moet liever zeggen, dit kan
wel eens gebeuren maar dan moet men er
bijvoegen: in dit geval is de warmte-
onttrekking aan de lucht zeer gering.
Tot zoover is er dus tegen de redenee
ring van den kalender niet heel veel in -te
brengen Maar daarna wordt het erger,
want nu volgt de bewering, dat het even
wicht dermate verstoord wordt, dat storm
weer ontstaat
Wanneer wij bij stormweer nagaan, hoe
uitgebreid het stormveld is, d.w.z. welke
groote masa's lucht in beweging zijn en
dus in beweging zijn gebracht, komen wij
te staan voor het feit. dat geweldig groote
hoeveelheden arbeidsvermogen daarvoor
noodig zijn geweest. Wanneer nu tusschen
de geringe onttrekking van warmte (d. i.
arbeids-vermogen) bij den ijsval en het
los komen van den storm werkelijk zoo'n
eenvoudig verband bestond, zou dit ge
heel in strijd zijn met de wet van behoud
van arbeidsvermogen. Er moet iets geheel
anders gebeurd zijn voordat de storm los
kwam Dit nu, is al reeds lang in beginsel
door de meteorologen uitgemaakt. De
storm ls n.l. een plaatselijk onderdeel van
het geheele luchtstroomen-complex in een
depressie. In dit complex van luchtstroo-
men worden voortdurend nieuwe, water-
damprijke luchtmassa's van buiten af aan
gevoerd en door langzame opstijging van
een gedeelte van hun waterdamp beroofd.
Deze condenseerende waterdamp levert de
warmte arbeidsvermogen) om dit lucht
stroomen-complex in stand te houden.
Hier moet er den nadruk op gelegd worden,
dat het arbeids-vermogen, waarmede de
depressie onderhouden wordt, niet uit de
hoogere lagen wordt gehaald, maar uit de
onderste, warme, waterdamprijke lucht-
stroomen. De van haar waterdamp be
roofde lucht, die nog veel vrij zwevende
zeer kleine waterdruppeltjes bevat, wordt
in hooge luchtlagen, waarin de tempera
tuur diep onder nul ligt, buiten het gebied
der depressie afgevoerd, de kleine water
druppeltjes bevriezen tot ijskristallen en
zoo vormen zich buiten de depressie ijs-
wolken. die aanleiding kunnen geven tot
het ontstaan van kringen om zon of maan.
Voor de zich verplaatsende depressie en
stormveld uit liggen dus de ijswolken in de
atmosfeer. Deze kondigen dus de nadering
der depressie in vele gevallen aan. Als men
dus kringen om zon of maan ziet. is dit
een bewijs, dat een depressie nadert, een
depressie die storm kan brengen. Daar de
depressie niet alleen bestaat uit een stel
sel van luchtstroomen maar ook uit lucht
lagen boven elkaar, die elk voor zich een
wolkenlaag meesleepen, beteekent de nade
ring eener depressie ook de nadering van
deze wolkenlagen.
Het is nu verder zoo, dat in het centrum
der depressie verscheiden wolkenlagen
boven elkaar liggen, maar naarmate men
zich van het centrum verwijdert houdt
men hoe langer hoe minder de lagere wol
ken boven zich en ten slotte, aan den rand
en daarbuiten blijven alleen de hooge ijs
wolken (cirrus) over. Wanneer nu esn
depressie nadert ziet men eerst deze ijs
wolken (waarin dikwijls zon- of maan-
kringen te zien zijn), vervolgens komt een
lager drijvende wolkenlaag, de zg. alto
cumulus, dan de nog lager drijvende, de
alto-stratus, ten slotte een laag regen
wolken. De lucht betrekt dus meer en meer
met dikke wolken en ten slotte gaat het
regenen, daarna stormen. Het is dus
slechts schijnbaar, dat de ijswolken dalen
en in regenwolken overgaan. Hetgeen wer
kelijk gebeurt is, dat nieuwe wolkenlagen,
die lager drijven, opkomen en dat is dus
een geheel ander verloop dan dat, hetwelk
hierboven van de kalender werd overgeno
men. De schrijver van de aangehaalde
regels heeft wellicht verkeerd waarge
nomen en uit deze waarneming een ver
klaring afgeleid, die niet klopt met de ver
schijnselen. die uit aerologische waarne
mingen bekend zijn geworden en dus
onwederlegbare feiten zijn. Waar ik mij
steeds bezig houdt met juiste inzichten in
de meteorologisch verschijnselen algemeen
bekend te maken, meende ik naar aan
leiding van de aangehaalde regels in het
kort te moeten uiteenzetten welk verband
er bestaat tusschen kringen om zon of
maan en stormen.
(Nadruk verboden). C. N.
De duur van een Veld
leeuweriken-zang.
In de „Scottish Naturalist" (1931) vind
ik over bovenstaand onderwerp een arti
kel, waarin o.m .gezegd wordt, dat men
geneigd schijnt den duur van een Veld
leeuweriken-zang te overschatten. Een
kwartier is een algemeene schatting; een
half uur vindt men ook vermeld, terwijl
men den maximumduur op een uur heeft
geschat. Een nauwkeurige opneming ech
ter van meer dan 1000 „zangen", geeft een
heel andere uitkomst. De gemiddelde duur
van 549 „ochtend-zangen" (gedurende drie
jaren opgenomen», was slechts 2.22 minu
ten. De j aarlij ksche gemiddelden waren
opvallend constant, namelijk 1927: 2.19
minuten; 1928: 2.30 en 1929: 2.20 minuten.
Er vallen twee zang-perioden te onder
scheiden: lo. een lente-periode, aanvan
gende in Januari of Februari, haar climax
bereikende in Mei en Juni (gemiddelde
duur: 2.7 minuten) en eindigende in
Augustus; 2o. een herfstperiode. krachtig
inzettende in September (gemiddelde: iets
langer dan 3 minuten) en ophoudende in
November. Een inzinking in den gemid
delden duur van een zang in April schrijft
men toe aan het laat-beginnen der jon
gere vogels en hun mindere geoefendheid
in het zingen; opmerkelijk is het, dat alle
..zangen", die 8 minuten of langer aanhou
den, in de lente- (broed-) periode vallen.
De duur van een zang schijnt een inJ1-
vidueel karakter te dragen, want die v? t
twee bepaalde vogels bleek constant te
zijn. Bovendien merkte men op. dat lang-
zangers" in één veld bijeenblijven en de
„kort-zangers dit eveneens doen, wat er op
schijnt te wijzen, dat de duur van een
zang deels ten minste een functie
van leeftijd en ervaring is, en een zekere
mate van afzondering naar leeftijd met
zich medebrengt: de oudere, meer ervaren
zangers scheiden zich in een afzonderlijke
groep van de jongere, minder bedreven
individuen af.
Terugvondst-meldingen van
geringde Vogels.
Niettegenstaande men in verschillende
Europeesche landen reeds talrijke Gier
zwaluwen geringd heeft, was er tot nu
toe geen terugvondst in Afrika bekend ge
worden. Een op 8 Juli 1932 in Celle a. d.
Aller (Hannover) als jonge vogel geringde
Gierzwaluw nu werd in het dorp Toemba
Kapia (Belgisch Congo) door inboorlingen
bemachtigd. Zij gaven hiervan 31 Augus
tus 1932 aan een missionaris per brief ken
nis, waarin zij hun groote verbazing uit
drukten over het feit, dat de vogel aan
een zijner pooten een ringetje droeg.
Een op 23 Juni 1932 in Petershagen
(Pommeren) als jonge vogel geringde
Wielewaal werd 15 September 1932 bij
Kasr (Egypte) bemachtigd. Dit is de eerste
terugvondst-melding van een Europeesch
voorwerp dezer soort uit Afrika.
Een voorwerp van den Kleine Karekiet,
13 Juli 1930 als jonge vogel geringd te
Caseburg (Eiland Usedom), werd 6 Octo
ber 1931 in Portimao (Portugal) ge
vangen.
Een Kapmeeuw, geringd in Gotland,
vond men terug in Saint Louis (Senegal,
Centr. Afr.). Een voorwerp dezer zelfde
Meeuwensoort, als nestjong te Neschwitz
(Oberlausitz, Sachsen) geringd (15-VI-'31),
RADIO-WEEK IN ITALlI
De Radio-week in Italië,
iedere kooper van een nieuw tóL
kostelooze vergunning voor één
uitgereikt is- een groot succes J
Men schat het aantal nieuwe lj
hierdoor op 80.000.
STERKE ZENDER IN JArJ
De sterkste zender in Oost-Azj
momenteel in Japan (Kurume)
De Antenne-energie zal 100 K.wJ
VAN DE OLYMPIA-SHOlv]
Op de groote Radio-tentoonste
Londen is met alle weersomstanj
rekening gehouden. Voor de v,a
gen is een koelinstallatie aangebrl
de zaal op temperatuur te houdeij
bij somber en kil weer tallooa
pen met ultra-violette stralen
aangename zomertemperatuur
zorgen. Het vorige jaar toen de I
tuur 100 gr. F. was, was Olympia
ste plek in Londen.
OPSPOREN VAN EEN GEHEIME 1
Bij de jaarlijksche wedstrijd diel
geland onder Amateurs gehouden
in het opsporen van een geheimen
is dit jaar 80"/o van de mededinj
slaagd, niettegenstaande de
heden en het terrein zeer moeiiijlj
vond men eveneens aan den ma
den Senegal terug (24IV-'3|
stand: 5000 K.M.
Vóór deze vondsten was Mard
verst van Europa verwijderde puna
uit in Europa in Nederland eJ
namelijk geringde Kapmeeuweq
ruggevonden zijn vermeld.
Plaats-geheugen bij|
Per vliegtuig heeft men br<
Noordsche Zeezwaluwen over af|
van 5410 K.M. vervoerd. In 20 va
gevallen trof men de overgebracht*
meestal na tamelijk kort tijdsj
wederom broedend op hun nestplai
Een Groote Stern, waarvan hi
stond, dat zij het traject, waarovf
Juni 1932 vervoerd was geworden (9
Norderoog), stellig niet uit ervaring
was 30 Juni 1932 op haar staq
terug.
A. A. VAN PELT LECH
Kousen - CORSETTEN - Tricotages
Opgericht 1886 24 Filialen
ter beëindiging van de halfj. opruiming
Extra koopjes In:
SPORTCORSETTEN vanaf49'
BUSTEHOUDERS vanaf- 15'
ZIJDEN ONDERJURKEN vanaf08'
ZIJDEN KOUSEN vanaf34'
incourant geworden kleuren en maten ver beneden kostprijs.
•AJLEEN A/# AMSTERDAM(ÏOFÏL). HAARLEM
LEIDEN, DEN HAAG (2 Filialen)
ROTTERDAM (4 Fil.L ARNHEM.
APELDOORN, DEN BOSCH, EIND-
H|f ;g^ HOVEN, UTRECHT, HILVERSUM.
LEIDEN
BREESTRAAT 99/101
Telefoon 1770
5569
In kl. frezin, wasch buitenshuis
wordt v. d. en n. een
pevraapd, beneden 20 jaar. P.G.
Br. met voll. inl. onder No. 5601
Bureau van dit Blad.
TE KOOP GEVRAAGD.
Brieven Bureau v. d. Blad
onder No. 5597.
BETEEKENT EEN GOEDKOOPE EN
AFDOENDE RECLAME, OMDAT HET
LEIDSCH DAGBLAD ZOOWEL TE
LEIDEN ALS IN DE OMLIGGENDE
DORPEN ALGEMEEN GELEZEN WORDT
HET LEIDSCHE BLAD MET
VERREWEG DE GROOTSTE OPLAGE
VRAAGT ADVERTENTIETARIEF
VOOR REGEL-ABONNEMENTEN
NOORDEINDSPLEIN, LEIDEN - TEL. 2500
PAUL C. KAISER'S
Groot van stuk.... prachtig van kleur
(het waarmerk der eerste kwaliteit grond
stoffen) broos en goed doorbakken....
pittig van smaak.
Het ideale voedsel voor een haastig
ontbijt.... voor traag etende kinderen....
Met in iederen zak een plaatjesbon
voor het bekende Benito-boek - van
wijlen Joh. C. Kievit. Vraagt Uw winkelier
en let op het Paula-merk.
Hebt U a/eens
geprobeerd
Paul C. Kaiser's
Paula Biesjes
Gemberklonten
en Java Wafels
V -
/f
Kinderen vooral' zijn dol>
op Sickesz Toch is Sickesz
meer dan alleen een lek
kernij Wanneer ze uit
school komen en 't is nog
geen tijd om te eten of
als onderbreking bij hun
spel, is niets versterkender
en gezonder dan zoo'n
heerlijke Sickesz-reep
vele smaken, eén kwaliteit
5580
HEERENHUIZEN
MET TUINEN TE HUUR.
Wasstraat 23 tegen 1 Sept.
Wasstraat 34 tegen 1 October
Wasstraat 39 tegen 1 Nov.
Te bevragen bij 6167a
J. BOTERMANS,
Middelstegracht 26 - Tel. 864
TE HDUK GEVRtj
kleine goed
W0HINQ m. TüUf. doori
z. kind., in Leiden
Huurpr. t 25-"
Br. No. 88 WIJKEK-5
Stadionweg 273 Ad"11'
