GROOTE UITVERKOOP tesen sterk
WEEKWONINGEN TE KOOP
TE KOOP VOOR GELDBELEG6IN
KARNEMELKZEEP
MINIATUUR WERELDSTA
BEWONING DOOR KOOfE
11. WII umwvi VERLAAGDE PRIJZEN!
FL 0.79
Openb. Vrijwillige
Verkooping
10 cent
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Dinsdag 15 Augustus
HISTORISCHE FIGUREN.
LAND- EN TUINBOUW.
No. 340
HET MELKMEISJE
O, DIE VOETEN
GOEOKOOPE TREIN
VENDUHUIS DER
NOTARISSEN
ZEER BEKWAME JUFFROU
EENIGE NETTE INPAKSTE
CH.
DRIE AFSTAMMELINGEN VAN
DEN ZWIJGER.
IX.
(Slot).
Helene Beatrix, achter-kleindochter van
onzen grooten Oranje, heeft haar hand
gelegd voor de groote verbintenis in het
leven In die van Louys d'Amex. Maar moe
der. Maria Belglca, heeft even voor haar
dood die daad goedgekeurd. Het was een
eenvoudig huwelijk, te eenvoudig voor de
dochter van een prinses van Portugal, voor
een kleindochter van 'n prinses van Oranje
voor een achterkleindochter van den vor-
stelljken prins, die de bewerker en grond
vester was geweest van de vrijheid der
Nederlanden, maar het was een huwe
lijk uit liefde. En de moeder, die onstui
mig had liefgehad, doch gepeild, wat zulk
een liefde ln het leven eener vrouw kon
beteekenen. had begrepen, dat er óók een
geluk kon opbloeien uit de langzaam ge
vormde intimiteit, voortgesproten uit we-
derzljdsch vertrouwen en wederzljdsche
waardeering.
Helene Beatrix is geen „historische fi
guur", in de beteekenis, dat haar naam zal
leven ln de historiebladen. Haar huwelijk
met Louys d' Arnex behoort tot de gewone
„falts divers", als duizend andere voorval
len ln het dagelij ksche leven der wereld.
Meer nog dan bij dat van Maria Belglca
met kolonel von Croll treden de partijen
maar den vagen achtergrond, waarop leven
en bedrijf der groote menigte zich afspe
len. Het fel-romantische. dat de verbinte
nis van de moeder met den Duitschen
avonturier kenmerkte, ontbreekt bij dit
van de dochter. De aanteekeningen, die nu
volgen, zijn dan ook slechts zakelijke me-
dedeelingen overgeschreven uit het fami
lie of kroniekboek eener landelijke Zwit-
sersche familie, door een huwelijk ver
maagschapt aan onzen Prins Willem van
Oranje.
Het boek van Jacques Vincent, waarover
ik in mijn vorig artikel sprak, ligt openge
slagen vóór mij. Eigenlijk is wat ik nu ga
doen niet veel meer dan vertalen uit het
oude „liVTe de ralson" van Louys d' Arnex.
Jacques Vincent, wiens arbeid eenigszins
basis en leidraad was voor mijn mededee-
lingen, copleerde er eenlge bladzijden van
in het oude Zwitsersche Fransch, enkele
slechts, juist genoeg om weer te geven een
stil geluk dat maar kort duurde de ge
schiedenis. in kleine feiten verteld, con-
vreet, zonder opsmuk, van wat. eens men-
schen hart kan vervullen in lief en leed.
Dat familie- of kroniekboek. waarin al
lerlei gebeurtenissen werden opgeteekend,
zooals eertijds en misschien nog wel
in vele protestantsche gezinnen het schut
blad van den familiebijbel gebruikt werd
om er op te schrijven wat het gezin be
langrijks wedervoer, dat „livre de raison"
van Louys d'Amex is geplaatst onder de
zinspreuk
„God boven al."
Daaronder volgen de aanteekeningen,
naar tijdsorde, meer of minder belangrijk.
Die .welke betrekking hebben op het hu
welijk van Louys, neem ik in vertaling
woordelijk over. In haar eenvoud zijn zij
van een sterke typeering en tevens vol
ledig.
„Daar het Gode behaagd heeft, dat ik ln
„kennis kwam met de hoogedele Helene
„Beatrix, dochter van wijlen baron Jean
„Theodore von Croll en van wijlen me-
„vrouw de Prinses Maria Belglca van Por
tugal en nadat ik verscheidene malen
„naar haar woning te Prangins gegaan
„was. ten einde haar ten huwelijk te vra-
„gen. heb Ik, op Zondag 7 November 1648.
„daarheen wedergekeerd zijnde in gezel-
schap van mijn vader en mijn schoon-
broeder de Cré, na velerlei besprekingen,
„haar van blijder harte als huwelijksgift
„een diamant gegeven, na hetwelk ik den
„volgenden dag geheel alleen van Pran-
„gins ben vertrokken om naar Vevey te
.vaan. alwaar ik acht dagen gebleven ben
„en, daarheen teruggekeerd, opnieuw acht
„dagen heb vertoefd zonder naar Prangins
„te gaan. om reden van bezigheden, die
„lk y Coppet had."
.O n de trouw. Als gevolg onzer be-
„loften hebben wij ons ter eere van den
„Grooten God op den eersten dag van het
„Jaar 1649 ln het genoemde Prangins ver
doofd, zijnde tegenwoordig van mijne
.Zijde: de heer d'Amex mijn vader, mijn
„oom Bory d'Amex. mijn beide ooms de
„l'Harpe, mijn schoonbroeders de la Foge
„en de Cré, mijn schoonbroeder Magnyn
„niet hebbende kunnen komen, van wege
„dat zij dien dag hun goevemeur te Fou-
„nex in functie stelden; de heer Rolaz de
„Gllly. mijn neef Louys Du Fresne, baas
Gibriel Debluë als knecht en onze knecht
Louys Maret. En van den kant mijner
„Echtgenoote. mijnheer de predikant Boig-
„non, die ons ter eere van ons huwelijk
„te drinken heeft .gegeven mijnheer de
„kapitein des Champs, mijnheer Ardin de
„Begnln. mijnheer Manuel, uit Nyon, en,
„wat vrouwen en meisjes betreft: mevrouw
„du Martheray, mejuffrouw du Martheray,
„haar dochter, mijne nicht Johanne des
„Vignes mejuffrouw Frangoise de Bezel en
.een van haar zusjes, en de dochter van
„mijnheer des Vignes
„En ik heb aan mijn dierbare Echtge
noote een Robijn en gouden armbanden
gegeven, na hetwelk wij ons huwelijk heb
ben laten afkondigen op Zondag den 23en
van genoemde maand Januari, in Pran
gins, in Coppet en in Crans: en te Pran
gins heeft men ook dat van den sieur Anet
en van een zekeren Borneville, uit Gland
bekend gemaakt, bij wiens ondertrouw wij
tegenwoordig zijn geweest, te Gevrins,
mijne Echtgenoote en ik.
„Op Woensdag den tweeden van Februari
zijn wij mijne Moeder en ik van Coppet
naar Genève gegaan bij een hevigen regen.
En daar is het, dat ik voor mijn Echtge-
„noote gekocht heb om er een serge cotil-
„lon van wit Londen (1) van te maken,
„waarvoor noodig 3 aulnes (2) en 'h tegen
„10 fl. 6 btz, per aulne. maakt
36 fl. 9 btz.
„Voorts een paar hand
schoenen 2 f 1.4 btz.
„22 aulnes Linten: 9 fl. 2 btz.
„Een Kwart ons zwarte
zijde: 9 btz.
„Twee aulnes en drie
kwart gebloemd lint: 1 fl.4 btz. 6d.(3)
„Voor wit garen: .3 btz.
„Een aulne zwart lint: 3btz.
„Voorts een zwarte sluier 3 fl.
.Voorts twee aulnes zwarte
„kant om op genoemde
„cotillon te zetten 8 fl. 3 btz.
„Voorts voor een aulne
„wit linnen 9fl.
„En wat mij zelf betreft, heb ik mij een
„paar handschoenen gekocht die gekost
„hebben: 1 fl. 6 btz.
„Het trouwen. Vrijdag, den acht
tienden Maart zestien honderd negen en
„veertig, zijn wij te Coppet in het huwe-
„Ujk verbonden door mijnheer de predl-
„kant Delisle En dit had plaats, toen wij
„uit Genève terugkeerden zonder dat wij
„van te voren besloten hadden bij den
„terugkeer ons te laten trouwen.
„Geboorte van Jacques. Op
„een Donderdag, den 23en November 1650,
„heeft het den goeden God behaagd mij
„te zegenen met een zoon, in het teeken
„van den Waterman. En is hij denzelfden
„dag ten Heiligen Doop gehouden door
„mijn oom Bory d'Arnex. te Silligny, en
„gedoopt door mijnheer Moland, heer pre
dikant ter genoemde plaatse. En is ge-
„naamd geworden Jacques. God geve hem
„de genade op te groeien ter eere en in de
„vreeze van den Heer. En wilde deze hem
„zijn Heiligen Zegen geven. En alle soort
„geluk. En hij is naar het Heilig Sacra-
„ment des Doops vergezeld geworden door
„mijn vader en mijn oom, hebbende ik
„zelf niet kunnen gaan van wege de groote
„droefheid, die in had, door den Dood van
„mijne vrouw.
„Dood van mijne vrouw Denzefden
„Dag als hierboven, den 23en November
„1650, heeft het God behaagd tot zich te
„nemen de hoogedele Helene Beatrix von
„Croll, mijne dierbare vrouw. En dit was
„twee uren, nadat zij verlost was van een
„zoon, dien het God behaagd heeft mij te
„schenken."
Ziedaar alles, wat we van Helene Beatrix
huwelijk weten. Aan deze aanteekeningen
van den trouwhartigen Zwitserschen hee-
reboer is niets toe te voegen. Zij typeerden
duidelijk menschen en milieu- Uit de so
bere mededeelingen van het „livre de
raison" komt echter een stille ontroering
over den lezer.
Hiermede ben ik aan het einde van wat
ik te zeggen had over de drie afstamme
lingen van Willem den Zwijger, door
Jacques Vincent zoo treffend de „trois
amoureuses" genoemd. Drie „amoureuses,
die elk haar eigen weg zochten naar het
geluk der liefde, doch van wie waarschijn
lijk alleen de laatste waarborgen had, dat
zij dat geluk zou vinden. Emilie van Nas
sau's liefde werd vermoedelijk geboren uit
het contrast, dat er was tusschen de gro
vere manieren van het Holland dier dagen
met zijn oorlogvoeren en zijn herinnering
aan tientallen jaren van strijd, en de
luchthartige, sierlijke vormen en levens
opvatting van den zuiderling, die, naar
het uiterlijk, alles bood, wat een jonge
vtouw kon bekoren. In Maria Belglca is het
de gebiedende stem van de natuur, die
haar werpt in de armen van den krach-
tigen, levenslustigen jongen man. haar
den roes van den hartstocht doet kennen,
welke geen beredeneeren toelaat en haar
overlevert aan een onzekere toekomst. Ge
heel anders is het bij de derde „amou-
reuse". Bij Helene Beatrix's kalmen aard
en rustige omgeving is het gemakkelijker
het goede deel te kiezen: de stille liefde,
het vredige geluk, waarvoor een beproefde
omgang tusschen de beide personen, die
zich een toekomst trachtten te scheppen,
en een blij vertrouwen in elkaar den
grondslag hadden gelegd. Louys d'Arnex'
„livre de raison" spreekt van dat geluk, al
mocht het dan ook slechts korten tijd
duren.
AARDBEITEELT.
Tevens antwoord op een vraag.
Bovengenoemde teelt mag zich, en te
recht, in ieders aandacht verheugen Lief
hebber zoowel als kweeker tracht er jaar
lijks een flink kwantum te oogsten terwijl
zelfs uitgebreide culturen van dit artikel
bestaan voor inmaakfabrieken.
Op de lichtere gronden is Augustus een
geschikte maand van inpoten der jonge
planten. Op zwaardere bodems is vaak de
hardheid van den grond een beletsel en
wordt gewacht tot Maart—April. In zulke
streken kan men dan datzelfde jaar niet
op opbrengst rekenen en wordt den grond
in dat jaar van aanplant productief ge
maakt door het tusschen telen van gewas
sen, welke weinig ruimte innemen. Zoo
wordt veel als tusschengewas op kleigrond
gebruikt de poot- of plant-ui, welke laatste
meestal in Juli—Augustus wordt geoogst.
Op de lichtere gronden wordt nu een
flinke hoeveelheid stalmest ondergespit.
Hiervan geeft men niet spoedig te veel.
Daarna zet men de jonde planten op rijen,
40 c.M. uiteen en op de rij op 20 c.M.
afstand.
Van zeer vruchtbare, vroege soorten als
bijv. de bekende Deutsch Evern kan men
een volgend jaar reeds een aardige op
brengst verwachten. Ja, wij gaan zelfs
zoover en rekenen de opbrengst in het
eerste jaar de beste en poten in Augustus
de jonge planten van deze soort op 40
bij 10 c.M. Na de oogst winnen we jarige
planten om op een ander terrein in Augus
tus weer uit te zetten en schoffelen daarna
alles. We houden dit soort dus maar één
iaar en planten elk jaar nieuw. De andere,
hieronder te noemen soorten planten we
in Augustus zooals gezegd op 40 bij 20
c.M. en we krijgen in het volgend jaar een
matige oogst. Direct na de opbrengst schof
felen om de andere één rij weg, zoodat de
afstand dan wordt 80 bij 20 c.M. De oogst
is in het tweede jaar het mooist. Langer
de planten te houden is op lichte gronden
zeker niet aan te raden. Niet alleen wordt
het kwantum minder, de aardbeien worden
meestal ook veel kleiner van stuk.
Wanneer na het planten een droge
periode volgt, dan is het van belang ae
planten gedurende de eerste dagen flink
nat te spuiten of te gieten, tot de bladeren
flink overeind staan. De ranken worden
er regelmatig afgehouden en natuurlijk
tevens het onkruid verwijderd. Aan te be-
Zooals ik in een der vorige artikelen
zeide, heeft thans, nu wij leven in groote
herinneringsdagen ten opzichte van Wil
lem van Oranje, alles, wat met hem in
verband staat, onze aandacht. Vandaar
dat ik deze oude, intieme geschiedenis van
drie zijner afstammelingen uit de zeven
tiende eeuw oververtelde aan de Neder-
landsche lezers van het herdenkingsjaar
1933.
A. J. BOTHENIUS BROUWER.
(1) Cotillon eigenlijk onderrok; ook
japon voor boerenvrouwen. „Londen"
heette een serge-soort, dat te Sedan ver
vaardigd werd-
(2) Oude maat (el) van 3 voet, 7 duim,
10 streep, gelijkstaande met 1 meter 182, of
het gebruik, 1 M. 20.
(3) fl. florijn; btz batzen, kleine
munt ter waarde van drie sous; d. de
nier penning; hiervan gingen er 12 in
een sou.
gaat
-
i op j
o!
velen is begin November de
schen de jonge planten met
stalmest te beleggen. Elke stale
is hiervoor geschikt. Bij gebrek
mest kan ook gebruik worden
van turfmolm, welke laatste goed
nat wordt gemaakt. Hierdoor
te mengen is van belang. Bijv.
turfmolm ,goed natgemaakt is vol
voor het bedekken van 50 viert^
grond. Hierdoor wordt gemengd
patent-kali, 3 K.G. superfosfaat eo
Chilisalpeter. In het voorjaar word
tusschen gebrachte mest niet onder
evenmin de turfmolm. De grond blij
vochtig; terwijl de vruchten mint
aarde worden bespat. Ook is deze
kende laag zeer bevorderlijk vo*
wortelvormen van de jonge planten,
men eventueel voor nieuwplant
heeft. Hierna noemen we o.i. de
aanbevelenswaardige soorten. We
ze in opvolging van rijpheid.
Deutsch Evern. Draagt rijk,
het eerste iaar rijpt buiten begii
Bij aanhoudend vochtig weer g
vrucht spoedig rotten. Is bijzonder
om te vervroegen. Hiervoor wofS
vroeg mogelijk in Augustus geplf
goed gemeste bedden. 5 rijen op
ter breedte van 1.40 M. Afstand
plm. 20 c.M. In 't najaar grond
over brengen als boven bedoeld
Februari het bed met een ruitenbak
In de volgende maanden geregeld
Tijdens den bloei zeer veel. Opbri
Mei, meestal zeer rijk en de
mooi van stuk. Na de oogst de
verwijderen en van de vijf rijen
en 4e rij wegschoffelen. De blijvende
spoedig mooie, sterke ionge plante
schikt voor een nieuw bed. Daarna
het oude bed geheel opgeruimd: dus
éénmaal gebruiken.
M a dme L e f e b r e. Vroege,
aardbei. Mooi van stuk.
Triumph de Gand. Ook
noemd President Rooseveldt. Vrij
vrucht. Minder smakelijk.
M a d.me M o n t h o 11, ook
noemd Mad.me Vooy of wel Prinses
Bijzonder groote vrucht, heeft bij
meestal nog een witte kam. Niet 1
smakelijk.
Oberschlesiën. Is een aanbei
waardig, rijk dragend soort.
J u c u n d a. Bekende handel:
Wordt in Beverwijk veel geteelt
daar den naam Amazone. Is een
vrucht, welke jammer genoeg voon
droge jaren wel een bittere nasmaak
Meermaal dragende soorten
Perle en St. Anthony du
Vooral als men de eerste bloemen
de eerste vruchten weghoudt, drageo
soorten in Augustus, September
mooie, smakelijke vruchten. Bij
dende regen worden deze laatste
zelden door rot aangetast. Aan te
is zóó op de bedden te kweeken,
noodzaak ramen over de dragende
kunnen worden aangebracht.
kers
wel
J.
biis
zin
Pji
b|
juiiiHiiniiiinimiiiiJiC'iiiLyr^rr.'jnjinnifHiiitiiriniDOioiJiiiiiiiEiHiirriwiinriL'iü-i:
Steunt, bij gelijken prijs
en kuia
De Nederlandsche Industrie.
Hiermede dient gij Uw lani
En bestrijdt gij de werkloa
imminrnmiiiiLiiiiuiinnniiniiioiaraEninBinraiosiiiraiiJiurairiiiniinDiiim
Origineele Bemberg
moderne kousen van
Fl. 0.99, verlaagd op
Profileer van deze gelenheidskoopjes
LEIDEN, Haarlemmerstraat 67.
Art. 9575-05 Art. 8405-45 Art. 1285-30 Art, 1285-44 Art. 1675-40
Diverse artikelen zijn verlaagd tot op Fl. 0.90, Vlechlschoentie met doorschuifgesp, elegant Een gemakkelijk, luchtig zomersctioentje met Smaakvol gegarneerd linnenschoentje. Half- By Uw zomertoiletje dit smaakvol bond-
ook met loge haken luchtig. Diverse artikelen von 3.90 tot 2.90 halfhooge hak. Echt elegant model. hooge hok. Practisch licht luchtig. schoentje. Boxcalf: wit-bruin, wit-zwart.
ln het Notarishuis te Leiden
bij inzet en afslag op Vrij
dagen 25 Augustus en I Sep
tember 1933, 's avonds 7 uur,
ten overstaan van H. M.
MARKUSSE, Notaris te Lei
den, van HUIZEN en ERVEN
te Leiden, als:
1. Hcerenhuis en tuin, Hooge
Rijndijk 68, groot 163 cA.,
bevattende: beneden: twee
voorkamers, keuken, boven:
twee voorkamers, achterka
mer, keuken, daarboven: zol
der, slaapkamer. Verhuurd
beneden voor f. 27.50 per
maand, boven voor f. 30.
Iter maand.
2. Heerenhuis en groote
tuin, Hooge Rijndijk 202,
groot 336 cA., bevattende:
beneden: kamer en suite,
serre, keuken, boven: kamer
en suite, keuken, plat, zol
der met kamertje; verhuurd
beneden voor f. 32.50 per
maand, boven voor f. 27.50
per maand.
3. Het Winkelhuis met wo
ning, Utr. Jaagpad 56a, hoek
Rijnstroomstraat groot 99
c Abevattende: winkel,
achterkamer, keuken berg
plaats, boven: twee kamers,
slaapkamer, magazijn. Ver
huurd voor f.8.per week.
4. Heerenhuis met tuin,
Witte Rozenstraat 16, groot
193 c.A„ bevattende: kamer
en suite, serre, keuken,
schuur, boven 2 groote en 2
kleine kamers. Verhuurd voor
f. 50.— per maand.
5. Winkelhuis Haarlemmer
straat 275, groot 43 cA„ be
vattende etalageruimte, win
kel, achterkamer, keuken,
plaats, boven: voor- en ach
terkamer, slaapgelegenheid,
daarboven zolder met ka
mertje. Onverhuurd.
6. Huis met afz. boven
woning, Groenesteeg 79, hoek
Oranjegracht 51a, groot 54
cAbevattende: beneden
huis voorkamer, kelder op
kamer. keuken, bovenhuis:
keuken, binnenkamer, voor
kamer, zolder. Verhuurd be
neden voor f. 3.87, boven
voor f. 3.12 per week.
Aanvaarding: perc. 5 in
eigen gebruik onmiddellijk
na toewijzing, overige perc.
onder gestanddoening loo-
pende huur bij de betaling
op 2 October 1933.
Bezichtiging in de weken
van velling en afslag op
Dinsdag en Donderdag van
2—4 uur nam.
Inlichtingen verstrekt gen
Notaris. 5498
Particulier biedt een mooi en goed onderhouden
complex BURGERWONINGEN te LISSE, ca. 5 jaar
oud, geheel ol gedeeltelijk TE KOOP AAN. Totaal
benoodigd eigen kapitaal ca. t. 28 000.netto
inkomen hierover gem. 10 a II p. jaar. Prachtige
en zekere belegging. Br. onder No. 5487 aan het
Bureau van dit Blad.
N.V. HET KLAVERBLAD
HAARLEM 5063
Vei tel Uw lijden aan mij. ik maakte met mijn fijn uitgevoerd
maatscboeisel ol pijnloos Pedicure het loopen voor honderden
voetlijders tot een cenot. 550S
J. A. SCHRAM A, Voetkundige, Mauritsstr. 59, Tel. 1509
Doktor»!» aanbeveling.
van den Haag, Voorburg,
Rotterdam, Gouda, Leiden,
Alpben ad. Rijn, Bode
graven, Woerden, Utrecht.
Amersfoort naar 5481
LEEUWARDER
KEG GKOi\INGE>
op DINSDAG 22 AUG.
Strooibiljetten met alle gege
vens kosteloo8aan de stations
Bij de Veiling van a. s.
Donderdag, zal tevens worden
verkocht
Cylinder-Bureau, Bureau-
Mlnistre, Kasten, Tafels,
Stoelen, enz., enz.
Te bezichtigen: Woensdag
a.s. van 10-4 uur. 5503
De Vendumeester:
T. BEEÜWKES.
Chocoladefabriek „LA RESIDENCE", (Wijnand Bel
Hugo de Grootstraat 35, Den Haag, vraagt voor direct i
die leiding kan geven in de inpakkerij en expeditie,
Alleen zij, die in bet cbocoladevak bekend zijn, gelieven te
citeeren of zich persoonlijk aan te melden van 9-124 en van 2-5
OP tournee door europa komt dü
TE LEIDEN, CONCERTZAAL CONCOKDIA
vanat Donderdag 17 Aug. tot nadere aankondig?
DE HINIATUUR WERELDSTAD VOL LEVEN EN BE1
Het product van 22 jaren Huisvljjtarbeid, vervaardig
door H. T. HÜIZINGA
te Veendam, trekt door ons land enorme belangstell^s-
Opening der Tentoonstelling a.s. Donderdagmiddag 2 1
Doorloopend van 2 10 nar.
Toegangsprijs 25 cent. 5974a Kinderen l^1
OF
EENIGE BLOKKEN MIDDENSTANDS-HUIZEN.
STATION, TEGEN KOSTPRIJS. BRIEVEN AAN
BUREAU VAN DIT BLAD ONDER No.
