Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 8 Augustus 1933
Derde Blad
No. 22511
UIT DE PERS.
standaard.
BINNENLAND.
KERK- EN SCH00LNIEUWS.
uit ned. oost-indie.
FAILLISSEMENTEN.
CRISIS en de gouden
NederlandflChe Mercuur" schrijft
Tj. Greldanus onder bovenstaan-
jicb moet eens tegen Napoleon
["hebben op een tUdstlp. dat ze toe-
on speaking terms" waren: „Sire,
iir toch eeuwig en altijd die oor-
ile de welvaart van de volkeren te
richten?" Waarop Napoleon zou
geantwoord: „Gij, Metternich, kunt
makkelijk critiseeren, de Keizer van
tyk en die andere keizers en konin-
»n het ancien régime, die regeeren
hun droit de nalssance hebben
«■logen van noode, maar ik moet
Jjn daden telkens weer de wereld
[rbazing zetten om mijn positie te
n handhaven."
ïjs het ongeluk van deze eeuw, dat
hoos vele Napoleonnetjes hun post-
j de overheidsorganen willen hand-
door het treffen van maatregelen,
s weer nieuwe bemoeiingen, die de
I in verbazing moeten zetten en die
echts worden overtroefd door de be-
fvan een leger van adsplranten, die
met nog meer ge-maszregel zouden
(gelukkig maken.
Ifc te hopen, dat we spoedig de dwaas
Ipran dezen tijd van gereglementeer
kunnen zien, zoo goed als we nu de
iheid zien van den tijd van het lais-
|re en dat we dan het Juiste midden
deze twee richtingen zullen we-
treffen.
sschen zitten we nu ln het moeras
ééne maatregel is noodlg om de
gevolgen van de andere onscha-
.e maken.
dit. alles ls sinds eenlgen tijd ln een
>an landen ook het stelsel van den
standaard niet meer bulten schot
i blijven. Men is ook hieraan gaan
E In het kort komt dit stelsel hierop
at als oorspronkelijke basis het goud
middel functlonneert, d.wk. dat een
ter van goederen (en diensten) niet
bd andere goederen in ruil neemt
pijn waren, maar als tusschenschakel
lud, dat ter controle op een Juist ge
en gehalte door de overheid van
jempel wordt voorzien, waarna men
[unten noemt. De verkooper van de
wordt dan houder van het goud
waart het, omdat hij weet hiermede
I bezit te zijn van het meest couran-
k waarmee hij op de voordeeligste
fles weer goederen ln ruil kan ont-
In plaats van met goud kan de
kper ook genoegen nemen met een
fine, die de kooper heeft op derden,
kiste is meer en meer gebruikelijk
Hen; men betaalt met een vordering
lln bank (door overboeking van een
of met een vordering op de circu-
nk (bankpapier). De overheid heeft
ianctlonneerd door sommige vorde-
l het bankpapier, tot wettig betaal-
1 te declareeren. De zeggingskracht
i overheid houdt echter op aan de
flenzen en voor betalingen naar het
.nd kan goud noodzakelijk worden,
i de koopers van goederen in een
Hand niet beschikken over vorde-
1 op dat land. Om het goud zooveel
Bk te reserveeren voor het interna-
verkeer, wordt het bij de circula-
geconcentreerd en ls het reeds
luit het blnnenlandsch verkeer geno-
|r de belangrijke rol, die vorderingen
11 als ruilmiddel zijn gaan spelen, is
Ide vraag en den voorraad ook de bo-
1 van de vordering een gewichtige
f 6eworden bij de waardebepaling van
Rld. De hoeveelheid geld of geldvor-
pen, die men wenscht te houden, is
'erschillend. In tijden van voorspoed
0 veelal geneigd het bezit van goe-
1 hooger te waardeeren en men zal
Kin geld gaan aanbieden en goederen
koopen. In depressie-tijden daaren-
k zal men goederen in ruil willen aan-
P en daarvoor geld ln ruil vragen.
Ier dus omstandigheden, die de onder-
fis met speciale risico's bedreigen, dan
lreeds uit dien hoofde sterke vraag naar
Maar dit feit wordt dan nog daardoor
Jentucerd, dat men juist met het oog
|e risico's kieskeurig wordt in het utt-
7» van de vorderingen, die men als
liddel wil aanvaarden. Zij, die in nor-
I tij den een saldo hielden bij hun bank
zich afvTagen, of die bank nog wel
ls voor haar verbintenissen. Het saldo
fij bij hun bank hadden staan ln af-
Itmg van de mogelijkheid, dat ze vroe-
■1 later met dit saldo in staat zouden
iep de markt als kooper van goederen
treden, biedt thans risico's, die ze
ontgaan en zal worden opgevraagd,
gedeelte van de saldi bij de banken,
leyoren als ruilmiddel dienst deden, zal
wijnen en de voorraad van datgene,
I als geld fungeert, is ingekrompen,
«oor verdere prijsdaling volgen zal.
de banken doen van haar kant mede
Pe inkrimping van den geldvoorraad,
at zij de credleten, die ze aan haar
kn geven, intrekken,
fimigen meenen, dat de theorie, vol-
welke de waarde van het geld berust
p lelt, dat men het vraagt om het ln
*>e te houden om paraat te zijn, zoo-
Pc gelegenheid en de wenschelijkheid
I fddh van aankoopen zich voor-
ImnJ t kan zijn, omdat men zoodra
lm pen een crediet kan opnemen.
J ™ep™g komt heel dicht in de buurt
IS lachte maar bevat een
B» In-erdaad zou het geld uit
Ktiè.in 2bn functle als ruilmiddel ln
Seen waarde hebben, als er on-
t we'^Vaardigheid en onbeperkt
I I, H z°olang dit echter niet het
En inri cc>ntant geld, hetzij dan
bii a? kankpapier of van een
l hm de voordeelen. waarop
kediet ^ust En ln tijden, waarin
S^chokt is. stjjgt dan nog de
I kan "har<1 cash".
TSDier Sr gaan' da' men ook het
'en ïaniT mcer vertrouwt, bijv. om-
nitenlenaS7651 schulden heeft aan
V -mir1e a'rect opvraagbaar zijn,
L-er.i i-ir, circulatiebank niet
fiat -n °°k kan reeds de
1 SoudafviNlrcuIatleballk te cer.iger
•lat zou stopzetten, oorzaak
zoo spoedig mogelijk zijn
bankpapier in goud of vreemd geld wil om
zetten.
De laatste jaren ls tengevolge van het
opschorten van den gouden standaard in
Engeland deze vrees ln vele landen opge
komen, Daarbij komt, dat velen het ver
iaten van den gouden standaard niet als
een ramp, doch als een voordeel zien. Zij
zien zelfs drieërlei voordeel:
lo. bevordering van den export, omdat
het buitenland de goederen dan goedkoo-
per kan koopen met het vreemde geld;
2o. betere rentabiliteit der bedrijven, om
dat de prijzen der producten zullen stijgen
en sommige bedrijven weer kunnen gaan
rendeeren, waarin nu de productiekosten,
vnl. de loonen, te hoog zijn;
3o. verbetering van de credlet-sltuatie.
omdat de waarde van het onderpand van
vele schulden in geld uitgedrukt zal stij
gen.
Het eerste punt is verkapte protectie ln
den meest loggen vorm. Het geeft een ult-
voerpremie ook op die goederen waarop
het in het geheel niet noodlg of gewenscht
ls en het legt een Invoerpremie op alle
goederen, ook al is die voor bepaalde goe
deren nog zoo ongewenscht.
Het tweede punt lijdt asm hetzelfde euvel
n.l. dat het over de heele lijn werkt, noo
dlg of niet Ook rendabele bedrijven zou
den langs dezen weg kunstmatig gesteund
worden. Hoe slecht gezien deze kunstma
tige verlaging van de loonen is. blijkt
reeds nu in Amerika, waar reeds drie maan
den na de ontwrichting van het geldwezen
de funeste koopkracht-theorie weer op
duikt. Deze populaire theorie die door Key
nes in eenigszins gewijzigden vorm in een
wetenschappelijk kleed is gestoken leert,
dat als de prijs van het product stijgt,
zonder dat de loonen naar rato stijgen, de
„koopkracht" van het publiek niet meer
voldoende is om de producten af te zetten.
De fout van deze theorie blijkt het beste,
als men ze ad absurdum voert want de
wereld zou dan het beste floreeren als alle
bedrijven met verlies werkten. De waar
heid is echter, dat de „koopkracht" of
laten we liever zeggen het inkomen van
de bevolking niet daalt, omdat er na be
taling der loonen een marge voor den on
dernemer en voor den eigenaar van de on
derneming overblijft. Er is dan inkomen
ontstaan voor den ondernemer en den
eigenaar, die daarmede verbruiksgoederen
kunnen koopen. ais ze hun inkomen wil
len opmakent of productiegoederen, wan
neer ze willen sparen.
Alleen wanneer de rechtszekerheid
onvoldoende is en de risico's te groot
zijn, zullen ze wat ze sparen in geldvorm
willen houden en zullen de producten geen
afzet kunnen vinden.
Door 'n kunstmatige loonsverlaging door
gelddepreciatie zal men de moeilijkheid
van het verbroken evenwicht tusschen
productie-kosten en opbrengst van het
product slechts tijdelijk kunnen overwin
nen. Spoedig zou hetzelfde vraagstuk weer
actueel worden en zou men tot een nieuwe
depreciatie moeten overgaan.
Het derde punt komt voort uit het feit,
dat depreciatie van het geld een bevoor
deeling van alle debiteuren ten koste van
alle crediteuren inhoudt. Ook de crediteur,
die in de minst gunstige omstandigheden
verkeert, de kleine spaarder, enz. zal zijn
deel moeten afdragen aan den machtig-
sten debiteur.
Het. ergste van het depreciatie-middel
als stimulans voor de conjunctuur is ech
ter, dat men verzuimt in de toekomst te
zien. Ook daar, waar het momenteel ver
lichting brengen zou. blijft voor de toe
komst het groote nadeel van een nieuwe
rechtsonzekerheid, van een nieuwe risico.
Zoodra er zich in de toekomst moeilijkhe
den in de conjunctuur zouden voordoen,
zouden de crediteuren er toe overgaan hun
vorderingen op te vragen uit vrees voor
een nieuwe depreciatie van geld en geld
vorderingen. Men meent dit bezwaar te
kunnen ondervangen door de invoering
van een Index-dollar, die steeds in waarde
zal moeten overeenkomen met het gemid
delde van de waarde van een aantal goe
deren. Er zal dan, zoo redeneert men geen
aanleiding zijn. om in gunstige tijden van
het geld in de goederen te vluchten, of ln
tijden van een ongunstige conjunctuur van
de goederen in het geld. De in ons land
gelanceerde ideeën van een op een goede
renpakket gebaseerd geldwezen en van
een aanpassing van alle contracten naar
verhouding van een indexcijfer berusten
op een soortgelijk principe. Aan al deze
voorstellen kleeft echter de fout. dat de
Index een gemiddelde vertegenwoordigt.
Voert men den index-dollar in gesteld
dat dit practisch uitvoerbaar is en
wordt het. verband tusschen productiekos
ten en provenu door een of andere oorzaak
verbroken, dan zal men niet, zooals nu, in
het geld kunnen vluchten, want men wordt
dan opnieuw houder van een claim op die
niet gewenschte goederen. Men vergeet
echter, dat het mogelijk is te dlscnminee-
ren en dat het niet noodzakelijk ls wille
keurige goederen te koopen. of een groot
aantal goederen vertegenwoordigend geld,
maar dat men bepaalde goederensoorten
kan koopen, die van het verbroken even
wicht tusschen productie-kosten en pro
venu weinig te lijden hebben. En de toe
stand is dan nog ernstiger' geworden. Meer
nog dan nu zal men credieten opvragen,
omdat de vordering in geld even sterk in
waarde zal dalen als aüe goederen tezamen
tegenover de enkele goederensoorten, die
onder de eigenlijke reëele oorzaak van de
crisis weinig te lijden hebben. De ontwrich
ting van het credietwezen zal dan nog veel
ernstiger zijn dan nu.
Vasthouden aan den gouden standaard,
aan de heiligheid van het contract, zon
der kunstmatige depreciaties, is geluksig
het parool van onze regeering en de lei
ding van onze circulatiebank. Daarbij moe
ten we hopen, dat ln de toekomst de over
heidsbemoeiing met het bedrijfsleven zal
beperkt worden tot een meer controlee
renden dan rechtstreeks ingrijpenden in
vloed en dat de macht zal beknot worden
van de instanties, die een opbouw van een
gezond bedrijfsleven in den weg staan en
verstoren.
In één opzicht verkeeren we in ons land
in een speciaal gunstige positie, want dat
verschillende landen den gouden standaard
hebben verlaten, ls mede veroorzaakt door
het feit, dat ln het particuliere bankwezen
de goede leiding ontbrak en ongetwijfei'
is de positie van den gulden versterkt door
de in ons land in dit opzicht bestaande
gunstiger verhoudingen.
BUITENLANDSCHE ARBEIDS
KRACHTEN?
Wetsontwerp spoedig te verwachten?
Naar wij vernemen, verkeert het wets
ontwerp tot regeling van het in dienst
nemen van buitenlandsche arbeidskrach
ten, dat de Minister-president ln de Re-
geeringsverklaring heeft toegezegd, in een
vergevorderd stadium van voorbereiding.
DE INDISCHE PENSIOENEN.
Korting door den Ministerraad
aangenomen.
Volgens een bericht in het Handelsblad
heeft de ministerraad te Den Haag het
voorstel inzake korting op de reeds ver
leende Indische pensioenen, dat aan het
parlement ter goedkeuring zal worden
aangeboden, goedgekeurd. Het voorstel
behelst een algemeene korting van 17 pet.
op alle pensioenen, met dien verstande
dat bij de Indische pensioenen, die in
Nederland verteerd worden, een bedrag
van f.500 per jaar en bij de pensioenen,
die in Nederlandsch-Indië verteerd wor
den, een bedrag van f. 200 per Jaar van de
korting zal zijn vrijgesteld.
Het schijnt in de bedoeling te liggen de
pensioenkorting vrij spoedig, wellicht
reeds op 1 Januari a.s., ln te voeren.
RUILHANDEL MET RUSLAND.
Hout cn rogge voor haring en vleesch.
Naar „Visscherijnieuws" verneemt maakt
een hooge Sovjet-autoriteit, die te Scheve-
ningen vertoeft, van deze gelegenheid ge
bruik, om onderhandelingen met particu
liere handelaars en ook met onze regee
ring aan te knoopen over de levering van
verschillende waren.
De regeering stelt zich op het standpunt,
dat van credietverleenlng, om deze aan
koopen te financieren, geen sprake „kan
zijn, doch dat een wederzijdsche levering
van waren en verrekening met gesloten
beurzen wellicht mogelijk zou zijn. De Rus
sen zouden dan vooral hout en rogge kun
nen leveren, terwijl onzerzijds vooral
vleesch en pekelharing in aanmerking zou
den komen.
Reeds zouden stappen zijn gedaan om
tot den verkoop van een belangrijke partij
haring van deze teelt aan Sovjet-Rusland
te geraken.
PANDER'S POSTJAGER VORDERT SNEL.
Men schrijft ons uit Den Haag:
Bij de Fa H. Pander en Zonen te Den
Haag staat, zooals bekend een driemoto-
rige vliegmachine op stapel, speciaal ge
bouwd om met een kruissnelheid van 300
K.M. per uur de luchtpost naar Indlë te
brengen.
Er heeft zich een Comité Snelpost ge
vormd om o.m. de mogelijkheden, die dit
toestel biedt, te bestudeeren. Daartoe zal
allereerst een studievlucht worden ge
maakt door een der beste koppels vliegers,
die ons land kan voortbrengen, nl. door D.
L. Asjes, jachtvlleger van Soesterberg en
Geysendorffer, welke ervaren verkeerspi-
loot welwillend ter beschikking is gesteld
door de K. L. M.
Ook de bouw van het toestel vordert
naar wensch Op de werf van de firma H.
Pander en Zonen te Rijswijk heerscht. spe
ciaal in de afdeeling Constructie, groote
drukte. Houtbewerkers en metaalbewer
kers arbeiden daarnaast en door elkander
aan de verwezenlijking van het ontwerp
van den constructeur, den heer T. E. Slot.
Alles in dit toestel is toegespitst op snel
heid. De ronde romp is glad als de huid
van een bruinvisch. Twee van de drie mo
toren zijn in den vleugel gebouwd en wor
den door een systeem van bekleedii^, dat
voldoende luchttoevoer geeft voor de koe
ling, maar zooveel mogelijk schadelijke
weerstand voorkomt. De groote wielen van
het landingsgestel worden met een een
voudig mechaniek in de motorgondels op
geklapt.
Romp en vleugel zijn gereed. Aan de
constructie van de staart wordt de laatste
hand gelegd. Men ls druk bezig het in
trekbaar landingsgestel aan de romp te
monteeren.
De motoren zijn Wright Whirlwinds,
hetzelfde type dus, dat Lindbergh over den
Oceaan bracht en Wiley Post rondom de
wereld. Een daarvan is reeds gemonteerd-
De beide andere komen binnen enkele
dagen aan.
Met het s.s. „Statendam" ls een groote
zending van de nieuwste instrumenten
aangekomen. Het instrumentenbord van de
Post jager belooft op zichzelf een beziens
waardigheid te worden.
Dezer dagen is men bezig de benzine
leiding te monteeren. Omdat de vleugel bij
dit type toestel ouder de romp ls aange
bracht, is een geheel andere plaatsing van
kranen enz. noodzakelijk als men bij hoog
dekkers in het algemeen gewend is.
De luchtvaartteehnici toonen voor de
constructie groote belangstelling. De heer
Slot werkt met hoogwaardige metalen om
gewicht uit te sparen. De bewerking daar
van is nieuw voor ons land en stelt bij
zondere eischen. Zoo moeten motorgondels
en bekleeding van romp en vleugel op een
bepaalde temperatuur mechanisch worden
gehamerd-
In December is met den bouw begonnen
en binnen niet te langen tijd kan men de
proefvluchten verwachten.
Deze snelle constructie op zichzelf, en
dat nog wel van een prototype, wordt een
record geacht.
NED. VER. TOT AFSCHAFFING VAN
ALCOHOLHOUDENDE DRANKEN.
In de te Leeuwarden gehouden 99ste
algemeene vergadering van de Nederland-
sche Vereenigmg tot Afschaffing van Al
coholhoudende Dranken, heeft de voorzit
ter. de heer P. van der Meulen uit Amers
foort, die 42 jaar lang lid van het HF. is
geweest, waarvan 35 jaar als voorzitter, in
het belang der vereeniging zijn functie
neergelegd. Tot opvolger werd benoemd de
heer B. J. j Weljkamp.
De afgetreden voorzitter en zijn vrouw
werden tot eere-leden benoemd.
PREDIKBEURTEN.
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Lokaal van Mandersloostr.Woensdag
nam 7 1/4 uur, de heer Wijnen van Olde-
broek.
KATWIJK AAN ZEE.
Geref. Gem. (Remisestr.)Heden nam.
8 uur. ds. van Oort van Zeist.
NED. HERV. KERK.
Bedankt: Voor Leermens (Gr.) J Lof
vers te Garsthulzen: voor Kruiningen E.
Raams te Hoek.
GER. KERKEN.
Beroepen: Te ïdskenhuizen: G. Brink
man, cand. te Winschoten.
ALGEMEENE SYNODE DER
DER NEDERL. HERVORMDE KERK.
xvn.
De heer Van der Meene rapporteert over
een voorstel van de Classikale vergadering
van Gouda, om terug te keeren tot de
regeling der Persoonlijke kerkvisitatie,
zooals die vóór 1921 bestoncj. t.w. door de
Classikale besturen. Overeenkomstig het
rapport wordt het voorstel afgewezen.
Dr. Smit stelt als eind-redacteur voor. de
op 4 Aug. j.l. voorloopig aangenomen kleine
wijziging van art 55 Regl kerkelijk opzicht
en tucht, welke blijkt niet anders te zijn
zijn dan een niet bepaald noodige verdui
delijking, terug te nemen. Aldus wordt met
eenparige stemmen besloten.
Prof. Brouwer geeft de eind-redacties
van de ten vorigen jare voorloopig aan
genomen wijzigingen van art.. 3. 13. 39
Reglement pensioenfonds. Evenzoo van art.
3 regl. vacaturen van de artt. 42 en 47 Alg.
reglement en van de artt. 17 en 19 regl.
kerkvisitatie. Al deze artikelen zullen be
PENSIOENFONDS INDISCHE
AMBTENAREN.
Men meldt aan Aneta-Holland:
Door dezen bond werd een buitengewone
algemeene vergadering gehouden welke
uitsluitend ten doel had zooveel mogelijk
stemmen van de leden te vernemen be
trekking hebbende op de dreigende pen
sioenkorting.
Nadat te 2 uur 'snam. deze bijeenkomst
welke door een zeer groot aantal leden
werd bezocht, door den wnd.-voorzitter,
den heer C. Poortman, werd geopend, her
dacht de voorzitter in de eerste plaats den
afgetreden voorzitter, den heer Van Sluys,
welke helaas door gezondheidsredenen was
genoodzaakt zijn ambt neer te leggen.
In hartelijke bewoordingen werd hulde
gebracht aan het zeer vele dat de heer
Van Sluys voor den bond heeft gedaan.
Nadat de discussies waren geopend, werd
in de allereerste plaats het woord verleend
aan hen. die voor bepaalde groepen van
ambtenaren optraden.
In 't kort kan als conclusie van al het
gesprokene op een enkele uitzondering
na worden geconstateerd de veront
waardiging welke door de plannen der Re
geering is gewekt.
Aan het bestuur werd opgedragen en
daaraan zal worden voldaan tot het al
leruiterste met alle gepaste middelen actie
te blijven voeren tegen deze plannen der
Regeering
VERSPREIDE BERICHTEN.
De gewone audiëntie van den Minis
ter van Justitie zal Vrijdag 11 Augustus
a.s. niet plaats hebben.
De gewone audiëntie van den Minister
van Koloniën zal ln de maanden Augustus
en September niet plaats vinden.
De Rotterdamsche Lloyd Rapide, in
aansluiting met het m.s. Baloeran. wordt
Donderdag a.s. te 8 uur 28 te Den Haag
H, S. M. verwacht.
DE OORLOGSBEGROOTING.
Memorie van Antwoord.
BATAVIA. 7 Aug. i Aneta). In de Me
morie van Antwoord op het Afdelings
verslag van den Volksraad inzake de af
deeling Oorlog van de begrooting voor het
dienstjaar 1934 deelt de Regeering mede,
dat voor haar de noodzakelijkheid van
den bouw van mijnenmagazljnen voor de
verdediging van Balikpapan en Tarakan
vaststaat, nu de toenemende onzekerheid
in den politieken toestand om den Pacific
geen verder uitstel van dezen maatregel
gedoogt.
De aanschaffing van gasmaskers moest
nogmaals en zeer noode worden uitgesteld
als gevolg van den financieelen toestand
van het land.
Als gevolg van dezelfde oorzaak zullen
in 1934 geen herhalingsoefeningen der
Zeemacht worden gehouden.
Hetzelfde geldt ten aanzien van de op
leiding van müitieplichtigen tot reserve-
officier.
De meening als zou in laatstgenoemde
categorie een tekort dreigen te ontstaan
als gevolg van de gebeurtenissen op de
vloot in het begin van 1933 is niet in
overeenstemming met de werkelijkheid.
DE ACTIE TEGEN DE
REVOLUTIONAIREN.
SOLO, 7 Aug (Aneta). De politie
heeft bij de drukkerij Persatoean een
730-tal geschriften in beslag genomen, ge
titeld „Klta poeasa Sampei Indonesia"
(Wij vasten totdat Indonesia vrij zal
wezen). De schrijver van deze brochures
is Samsoe Sadlwioto.
PADANG SIDEMOPOEAN. 7 Aug. (Aneta)
De Voorzitter van de Persatoean
Moeslim Indonesia, de heer Iijas, is l.i
preventieve hechtenis gesteld op grond
van artikel 153 bis van het Wetboek van
Strafrecht.
lioudens een kleine wijziging aan de hoof
delijke stemming worden onderworpen in
den vorm, waarin zij ten vorigen jare voor
loopig zijn aangenomen. Een meer belang
rijke verandering is aangebracht in art. 5
van het reglement op de pastoriegoederen,
dat eveneens aan de hoofdelijke stemming
moet worden onderworpen. Hier ls n.l. de
bepaling ingevoegd, dat de rekening en
verantwoording it.w. van het pastorie-
goed) waarin de scheiding tusschen kapi-
taaldienst en administratie van inkomsten
en uitgaven moet worden ln acht genomen
eerst dan kan worden goedgekeurd, als zij
gezien en ln orde bevonden is door kerk
voogden der gemeente, indien de predikant
het beheer voert; door notabelen als er een
vacature is en door den predikant als hij
het beheer heeft overgedragen.
De president geeft daarna een overzicht
van het verslag van den Raad van Beheer,
dat door de Synode wordt goedgekeurd,
terwijl aan dien raad dank zal worden ge
bracht voor zijn beheer over 1932.
De heer Adatnk rapporteert over de
consideration der kerk betreffende do
voorloopig aangenomen wijziging van art.
1 c. van het reglement voor de predikants
traktementen. (De vermindering van de
verhoogingen van f.160 op f. 120). Het
blijkt dat gunstig advies met meer of
minder voorbehoud ls uitgebracht door
6 prov. kerkbesturen en door de Waalsche
commissie, alsmede door 24 cl. vergaderin
gen. Een voorstel betreffende een heffing
van vacature-penningen ls door 11 cl. ver
gaderingen afgewezen. Het voorstel om
het gehecle reglement op de pred.-tracte-
menten te herzien en daartoe een commis
sie te benoemen vond instemming op 14
el vergaderingen. Men wenscht dan tot
leden benoemd te zien vertegenwoordigers
van den raad van beheer van het alg. col
lege. de Vereeniging van kerkvoogdijen,
den Bond van predikanten (of althans der
Hervormde leden daarvan) en van de pro-
testeerende kerkvoogdijen.
Door verschillende cl. vergaderingen is
er op aangedrongen dat de door de Synode
voorgestelde maatregel der vermindering
een tijdelijk karakter zou dragen.
De commissie concludeert, dat een hef
fing van een zeker percentage van vaca
ture-penningen (lnplaats van de voorge
stelde wijziging) te onzeker cn te ongelijk
matig zou werken.
Wat het voorloopig aangenomen voor
stel zelf betreft, is de meerderheid der
commissie van gevoelen, dat art. 1 c. on
veranderd moet blijven, doch dat in art.
27 na de eerste alinea moet worden inge
voegd: „Het bedrag der verhoogingen, ge
noemd ln art. 1 c., wordt voor de jaren
1934, 1935 en 1936 gesteld op f. 120". Bo
vendien wil de meerderheid een commis
sie benoemd zien tot algeheele herziening
van het reglement. De minderheid ls
eveneens overtuigd van de noodzakelijk
heid dezer herziening. Zij kan echter al
leen dan medegaan met de aanneming
der voorloopig aangenomen wijziging, in
dien ook de d.d. 15 Juli jl. ingekomen
voorstellen van den raad van beheer als
crisismaatregelen worden aanvaard.
Op dit rapport volgt een rapport van
den heer A. B. te Winkel over het verslag
van den raad van beheer, over voorstellen
tot het aanbrengen van wijzigingen ln het
huishoudelijk reglement van dien raad;
over een memorie, aangeboden aan het
moderamen der Synode door de predikan
ten Van Empel, Boer en Van der Voet, en
over een motie van de classikale vergade
ring van Emmen. Ook in dit rapport wordt
aangedrongen op de benoeming van een
commissie (van acht leden) tot herziening
van het reglement. De vraag, wat er ge
schieden moet zoolang die commissie nog
niet gereed ls met haar arbeid en haar
voorstellen wet zijn geworden, wordt door
een groote meerderheid anders beant
woord dan door een kleine minderheid. Do
meerderheid wil de voorstellen door den
raad van beheer d.d. 15 Juli Ingediend,
thans niet goedgekeurd zien. Volgens haar
mag een Ingrijpende maatregel omtrent
de uitschakeling van kleine gemeenten
niet geschieden bij huishoudelijk regle
ment. Daarover zal eerst de te benoemen
commissie en dan de kerk moeten worden
gehoord. Die commissie kan dan ook de
z.g. surplusregeling onder de oogen zien
en de verandering omtrent het levende
geld en de theoretische berekening. De
minderheid is van oordeel, dat de raad
van beheer moet kunnen blijven functio-
neeren. Alleen wanneer het geheele com
plex van de voorstellen van dien raad
aanvaard wordt, worden de deelen aanne
melijk. Zij wil daarom de op 15 Juli inge
diende voorstellen van den raad van be
heer zien goedgekeurd alsmede het door
dien raad gegeven huishoudelijk regle
ment. Tenslotte stelt de commissie een
parig voor, bovengenoemde memorie der
heeren Van Empel c.s. te stellen in han
den van de te benoemen commissie.
In den namiddag wordt een sycodus
contracta gehouden.
NEDERLANDERS GAAN VOOR.
Studie mag niet belemmerd worden.
Bij de Regeering zijn maatregelen ln
overweging om te voorkomen, dat de stu
die van Nederlandsche studenten belem
mering zou ondervinden door in verhou
ding tot de beschikbare ruimte ln de col
legelokalen en laboratoria te groote toe
loop van vreemden. Nog geen mededeeiin-
gen kunnen worden gedaan in hoeverre de
Regeering het noodig zal achten de studie
van vreemdelingen aan bepaalde voor
waarden te onderwerpen.
DE BEZUINIGING OP HET
LAGER ONDERWIJS.
De wet tot beperking van uitgaven, wel
ke voor de openbare kassen voortvloeien
uit de uitvoering der Lager Onderwijs-wet
1920 (de bezuinigingswet van mr. H. P.
Marchant). Is in het Staatsblad 414 afge
kondigd. Zij is inmiddels nl. met Ingang
van den zesde dezer maand ln werking
getreden.
Uitgesproken:
S. Tli Witteman Sassenhelm Tevlinger-
laan 61. R.-c. Mr, G. H. B van den Boom,
Cur. Mr H. R. Goudsmit, Lelden.
