Bij den 75sten verjaardag van
Koningin Emma.
DINSDAG 1 AUGUSTUS 1933
No. 22505
if"prijs der advertentien:
prijs dezer courant:]
t nummer bestaat uit DRIE Blade*
EERSTE BLAD.
FICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
de stadhuisbouw.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
BUITENLAND.
de algemeene toestand.
leidsck
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
•J rn oer regel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen
ü.r Mrentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
advertentlën 35 Cts per regeL Kleine Advertentlën
K-urncnd bil vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
Uf een maximum aantal woorden van 30.
volgens postreeht Voor eventueele opzending
£fe®en io Cts porto te betalen - Bewijsnummer 5
van
5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
Voor Lelden per 3 maanden t.2.35; per week f.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 portokosten.
drankwet.
«emeester en Wethouders van Leiden
feen ter algemeene kennis, dat J. J.
Iers, te Leiden, een verzoek heeft in-
«ad ter bekoming van een slijtvergun-
I (vergunning voor den verkoop van
len drank in het klein, uitsluitend voor
Jdi elders dan ter plaatse van ver-
Ijln het perceel Noordeinde No. 27,
J. SPLINTER Gzn.,
Weth. loco-Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
1 Augustus 1933.
4888
et RAPPORT der r.a.C. gereed.
lier kennis van de leden van den
Teenteraad Is gebracht, dat de Raad-
i-Advies-Commissie haar rapport he
lende de plannen voor den bouw van
nieuw Stadhuis dezer gemeente van de
igenoodigde architecten t.w. de heeren
Blaauw, B. Buurman, A. J. Krophol-
I Ir. Jan A. van der Laan en H. F.
pens, aan B. en W. heeft uitgebracht,
fen afschrift van dat rapport zal aan
ladslid en aan de Pers worden toe
fden.
kennisneming van het advies der
missie en bestudeering van de plan-
i zullen B. en W. praeadvies over de
nen aan den Raad uitbrengen, na te
n het gevoelen van de Commissie van
Irieage te hebben ingewonnen.
i plannen van de 5 uitgenoodigde
bltecten, zoomede alle verder nog in-
mden plannen zullen in de Lakenhal
tden tentoongesteld en wel gedurende
[zeek uitsluitend voor de Raadsleden
i Pers van 105 uur (Zondags van
i uur) en daarna voor belangstel
len in het algemeen.
tentoonstelling voor belangstellen-
l zal worden opengesteld tegen betaling
H «el van f. 0.25 gedurende den voor-
^pdag (1012'/: uur) en van f. 0.10 ge
kende den middag (12'/i5 uur) een en
Wer ten bate van de afdeeling Leiden
p het Crisis-Comité.
Poor bezichtiging op Zaterdagmiddag
uur) zal echter geen entreegeld
even worden, terwijl bezichtiging op
Mag eerst vanaf 12'/! uur zal kunnen
pats hebben.
oals men ziet. zullen B. en W. zich
pn praeadvies voorbehouden tot de pu-
Beke opinie van haar meening zal heb-
pn blijk gegeven.
JWat betreft de andere plannen, die
kneens zullen worden vrijgegeven aan
J openbaarheid, zij nog vermeld, dat het
Pat om plannen van de gebr. J. J.. M. A.
tj- Nieukerken te Den Haag en van de
*ten H. Lamberts en K. J. Aanstoot,
sp. van hier en uit Haarlem, die even-
■ns een gecombineerd plan inzonden. Nog
I» ai?dere Plannen kunnen gevoegelijk
pjrtn beschouwing worden gelaten,
lii i a rapport is verschenen, zullen
ieder oordeel verder opschorten.
DESKUNDIGEN ARTSEXAMEN.
van den minister van
zlJn voor het tijdvak van 18
I9'i a5' 401 en met 16 September
wezen als deskundigen bij het
Kliksii^Wi va? het artsexamen aan de
■asbdïSf j alhier: A- H. Fortanier,
Er tm Ti ?un de Rijksuniversiteit alhier;
j"j p ®a, arts te Haarlem; dr.
Pdlksimivo .°n?' hoofdassistent aan de
lheker t!.lt.alhler: T- Potjewijd. apo-
llhier- h— tt het Academisch Ziekenhuis
NenhaJ? hH' P' Smit' arts te 's-Gra-
,,J- Munk, assistent aan de
Nker nnnfi-alhier en dl' H- Wam"
|eit alhier r aan de Rijksuniversi-
|>ESKU NDIGEN apothekersexamen.
cB3erwijtSCkim«tng van den minister van
(ie navolgend?"«tenschappen zijn
Var. 18 SeniAmK? ,?nen v00r het tijdvak
tember 1934 933 tot en met 16 Sep-
bij het annth„t en a's deskundigen
Ktelt aSeM1??18» aan de Univer-
docent aan '<iJ Vm'van Eck- Privaat-
A. Goddhn ^^universiteit alhier; dr.
barium alhie?- by het rijks"
apotheker te in' 01 J S. Meulenhoff,
directeur' van rtfvenha2:e: A H Schirm
®-Gravenha-.e- „f. gameente-apotheek te
ffaservatricè in?eL A J- Steenhauer.
'her en dr j t f rt"ts"unlversiteit al-
kpotheker teRot^r^wlkker' gemeente-
Toen onze Koningin, Koningin Wilhel-
mina, in 1898 de regeering aanvaardde,
las men in haar schoone proclamatie
schoon zoowel van inhoud als van taal
o.a. deze woorden:
„Mijn innig geliefde Moeder, aan wie
ik onuitsprekelijk veel verschuldigd ben,
gaf mij het voorbeeld van een edele en
verheven opvatting der plichten, die nu
op mij rusten. Ik stel mij tot levensdoel,
dat voorbeeld te volgen."
Naar wiens en naar wier voorbeeld zou
zij zich ook beter hebben kunnen richten
dan naar dat van haar Koninklijke
Moeder, de Duitsche prinses, die sinds zij
door haar huwelijk met Willem III Ne-
derlandsche was geworden, zich een eere
plaats in het hart van het Nederlandsche
volk had weten te veroveren.
Het moge waar zijn. dat de jeugdige
prinses, de eenige overgebleven telg uit het
Oranjehuis, de oogappel was van het over-
groote deel van het volk, door de wijze,
waarop zij met het volk meeleefde, de
echt constitutioneele manier, waarop zij
zich als Regentes van haar taak kweet,
de wijze, waarop zij haar dochter voor
haar zware taak voorbereidde, had ook
Koningin Emma zich bij het volk geliefd
weten te maken.
In 1879, den 7en Januari, was Adelheld
Emma Wilhelmina Theresia, tweede doch
ter van vorst George Victor van Waldeck
Pyrmont en prinses Helena van Nassau,
in het huwelijk getreden met koning Wil
lem in, wien zij den 31sten Augustus 1880
een dochter, thans Koningin Wilhelmina
schonk. Zij werd spoedig populair en in
nog grootere mate, toen zij na den dood
van Willem IIII, 23 November 1890, vol
gens het voorschrift der Grondwet, het re
gentschap voor haar dochter aanvaardde,
welk regentschap zij ook tijdens een zware
ziekte van den Koning reeds had waarge
nomen.
Hoe zij haar taak als regentes vervulde,
moge hier blijken uit een persoonlijk
woord van den alom geéerden Staatsraad
Mr. A. P. W. Cort van der Linden, oud
premier tijdens de oorlogsjaren en oud
minister van Justitie tijdens het regent
schap van de Koningin-Moeder, in het
Gedenkboek, dat ter eere van Koningin
Emma is uitgegeven:
„De Koningin-Moeder! In den loop der
tijden heeft deze naam een eigen betee-
kenis gpkrpgpn-
Zij, die evenals ik het voorrecht hadden
als minister samen te werken met de Ko
ningin-Moeder, toen Zij Regentes was of
later Haar mochten benaderen in moei
lijke omstandigheden en bewogen tijden
zij weten, wat Zij geweest is voor Haar
nieuw gekozen vaderland.
De Koningin-Moeder heeft ons volk lief
gekregen, want Zij zag in ons volk, zijn
zeden en gewoonten bijna alleen het waar
devolle en goede: spiegelbeeld van Haar
eigen moed. Zij heeft Hare liefde betoond
door Haar trouw medeleven met allen, die
Haar dienden, door Hare onvermoeide be
langstelling in ziekenverpleging, in weten
schap en kunst en door haar stille hulp
in nood. En ons volk heeft Hare liefde met
liefde vergolden.
Moge ons volk zijn Koningin-Moeder nog
lang behouden en steeds met dankbaar
heid gedenken den zegen, dat deze hooge
vrouw uit den vreemde tot ons kwam
De dankbaarheid van het Nederlandsche
volle voor hetgeen Koningin Emma tijdens
haar regentschap had gedaan, uitte zich,
toen Koningin Wilhelmina meerderjarig
werd, in het aanbieden van een groote som
EEN RECORD-ZITTING VAN DEN RAAD.
In enkele minuten afgeloopen.
De Raad heeft gisteren een record op
zijn naam gebracht: in enkele minuten is
de zitting van gistermiddag half vijf zon
der dat iemand behalve den voorzitter,
wethouder Splinter, aan het woord was ge
weest, beëindigd!
Doel der zitting was het awigaan van
een 2-tal leeningen ad f 250 000 elk.
Nadat nog mededeellng was gedaan van
eenige missives van Ged. Staten, is dit
voorstel van B en W. z.hst. en zonder
debat aangenomen Ook van de rondvraag
w®rd green tjebruik semaakt
De leening is aangeboden door de firma
St^ raadzaal was als het ware voor een
zitting geïmproviseerd om de kosten zoo
laag mogelijk te houden
't Bleek zeer verstandig gezien.
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is d« v°:
rige maand (Juli '33) ingelegd f 499.717.29
en terugbetaald f.452 166.68; 136 nieuwe
inleggers zijn Ingeschreven en 85 boekjes
werden geheel uitbetaald.
Het tegoed der 18 351 Inleggers hMB
1.393 deelnemers aan 4qvVfi2
bedroeg einde Juli 1933 f.8.359.927.62.
In 5.820 posten ls ln deze maan. door
den Afhaaldienst f. 16,129.75 ontvangen.
gelds, die zij. belangstellend als steeds in
het lot der zieken, aanwendde tot het op
richten van het sanatorium Oranje Nas-
sauoord bij Renkum, waar tuberculoselij
ders worden opgenomen en verpleegd. Op
het Regentesseplein te 'sGravenhage werd
den 23sten September 1905 een monument
tot herinnering aan haar regentschap
plechtig door Koningin Wilhelmina ont
huld, onmiddellijk voor de indrukwek
kende Nieuwe Kerk, welke de Koningin-
Moeder zelf Inwijdde.
Nadat haar dochter den 31sten Augustus
1898 meerderjarig was geworden, gaf Ko
ningin Emma haar bestuur over. Zij bleef
echter bij haar koninklijke dochter inwo
nen, totdat deze den 9en Februari 1901 met
Prins Hendrik van Mecklenburg in het hu
welijk trad. Daarna betrok zij het palels
op het Lange Voorhout, dat zij des winters
bewoont, terwijl zij 's zomers meestal op
het haar toebehoorend lustverblijf Soest-
dijk vertoeft.
In 1928 herdacht zij haar 70sten verjaar
dag, maar zij zelve verzocht de huldiging,
welke men haar wilde doen ten deel val
len, te verschuiven naar den 7en Januari
1929, toen het 50 jaren geleden was, dat
zij door haar huwelijk Nederlandsche was
geworden. Overtalrijke bewijzen van aan
hankelijkheid zijn haar toen ten deel ge
vallen.
Niemand heeft dan ook meer aanspraak
op de erkentelijkheid van het Nederland
sche volk dan de Koningin-Moeder. Tegen
over niemand wordt die erkenning leven
diger gevoeld. In het hart van honderd
duizenden worden voor haar geluk de beste
wenschen gekoesterd. En dat is niet meer
dan natuurlijk. Want Koningin Emma
heeft de kunst verstaan ieder, met wien
zij in aanraking kwam, te overtuigen van
den diepen ernst, waarmee zij haar taak
als gemalin des konings, als moeder der
toekomstige koningin, als regentes, als ko
ningin-moeder vervulde. Veel meer. zij
heeft door de natuurlijke opgewektheid,
waarmee zij haar verantwoordelijk werk
deed, wellicht meer dan ooit eenige andere
vorstin in Nederland, den band tusschen
dynastie en volk aangehaald. En in de po
ging daartoe was niets opzettelijks, niets
gemaakts. De Koningin-Moeder bereikte
dit resultaat door niets anders dan door
haar innemende persoonlijkheid en door
haar toewijding. Men bespeurde terstond,
dat de belangstelling, die zij toonde, niets
kunstmatigs had. Alles wat het Nederland
sche volk belang inboezemde, interesseerde
haar, omdat zij zich steeds ten volle gaf
aan de taak. waartoe zij zich geroepen
gevoelde. Steeds en steeds weer gaf zij ty
pische blijken, hoezeer zij zich bewust is,
van de waarde der directe aanraking van
de vorstelijke familie met het volk, waar
zich dat doet gelden. Grooter waarde even
wel wist de Koningin-Moeder aan die be
zoeken te geven dan ze op zich zelf be
hoefden te hebben, omdat men in haar be
langstelling het echt menschelijk element
gevoelt. Uit plicht mogen ze worden ge
bracht, niemand heeft den indruk, dat het
niet enkel een genoegen voor de vorstin
is, deze representatie-verplichtingen te
vervullen Het geheim daarvan ligt in
haar volledige toewijding aan het volk en
die toewijding vindt haar loon in zich zelf.
Maar ze wekt ook warme gevoelens van
erkentelijkheid. Van die dankbaarheid Je
gens de koninklijke vrouw, die nooit zich
zelf zocht, maar steeds het belang van het
volk, waaraan zij zich verbonden heeft,
mag morgen ter gelegenheid van haar 75-
sten verjaardag zeker worden getuigd.
H. W. TIELEMAN. t
Wijlen de heer Tieleman.
In den onderdom van bijna 80 Jaar is
gisteravond in het Sint Elisabeth-zieken-
huis alhier overleden de heer H W.
Tieleman, in leven oud-lid van de firma
Tieleman en Dros, conserven-fabrlkanten
te dezer stede en een van de meest be
kende groot-industrieelen onzer gemeente.
Hendrik Willem Tieleman werd 27 Octo
ber 1853 te Leiden geboren Ruim een
jaar na de oprichting van de zaak, welke
plaats vond in 1877, deed de jonge Tiele
man zijn intrede ln de firma, welke des
tijds gevormd werd door de heeren C.
Dros en D C Dros.
Van dat tijdstip af tot 1 Januari 1919
bleef de heer Tieleman onafgebroken als
zoodanig werkzaam, waarbij naast de al
gemeene fabrieksleidlng, de export-afdee-
ling zijn bijzondere aandacht had. Nadien
was hij nog ruim vijf jaar als commis
saris aan de zaak verbonden, totdat een
toenemende doofheid hem zulks tenslotte
te moeilijk maakte en hij zich geheel
terugtrok uit het bedrijf, tot welks groot-
making hij zoo krachtdadig had bijge
dragen
Hij had recht om met voldoening op de
resultaten van zijn noesten arbeid terug
te zien
In het openbare leven heeft thans wijlen
de heer Tieleman zich weinig bewogen.
Wel ls hij meermalen aangezocht om voor
den Vrijheidsbond een candidatuur in
den gemeenteraad te aanvaarden, doch
hij heeft aan die verzoeken geen gevolg
willen geven De eenige functie, welke hij
gedurende een lange reeks van Jaren be
kleedde, was die van commissaris der
Leidsche Spaarbank.
Het stoffelijk overschot zal a s. Donder
dagmiddag om 3 uur op „Rhljnhof" wor
den ter aarde besteld.
GECOMBINEERD TUINCONCERT.
Gisteravond heeft het mannenkoor ..De
Vereenigde Zangers", directeur de heer
Richard Boer in samenwerking met de
muziekver. „Orpheus", directeur de heer
P. de Rook in den tuin van .Oud-Hortus-
zicht" aan den Witte-Singel een gecombi
neerd concert gegeven. Hoewel de weers
omstandigheden allesbehalve ideaal waren
voor het geven van een concert in de open
lucht, was de tuin uitstekend bezet het
geen bewijst, dat beide vereenigingen zich
bij het Leidsche publiek een goede repu
tatie hebben verworven. Ook nu weerston
den de prestaties op een hoog peil, waar
voor de bezoekers de executanten met har
telijk en dankbaar applaus beloonden.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: Van der Waals en Co H.
Rijndijk 280. Leiden. Handel ln afbraak
en nieuw hout en metalen. Door uittre
ding van den vennoot: P. Geertsma, is de
vennootschap onder firma d.d. 1 Mei '33
ontbonden. Het bedrijf wordt voortgezet
door den overblijvenden vennoot: J. van
der Waals, als eenlg eigenaar, onder den
naam: Jac van der Waals. Wijziging uit
geoefend bedrijf in hout- en deurenhan-
del
S. W van Gastel, Haarlemmerstraat 218,
Leiden. Vleeschhouwerij. Wijziging uitge
oefend bedrijf in: rund-, kalfs- en var
kensslagerij, tevens fijne vleeschwaren.
BINNENLAND
Onder zeer groote belangstelling is tc
Roelofarendsvecn het stoffelijk overschot
van Burgemeester Vosters uit Alkcmadc
tcraardc besteld. (Laatste Berichten, le
Blad).
Het sociaal economisch urgentie-pro
gram der R.K. Werkgevers. (Binnenland,
3e Blad).
Mislukt protest van den heer Jamin.
(Binnenland, 3e Blad).
Dc financieelc moeilijkheden te Zaan
dam; voorstellen van B. en W. aangenomen
(Binnenland, 3e Blad).
Prijsverbetering in Indië. (Uit Ned. Oost
Indië, 3e Blad).
Ir. Soekarno is hedennacht te Batavia
gearresteerd. (Uit Ned. Oost-Indië le Blad)
BUITENLAND
Het I. V. V. te Brussel in congres bijeen
(BultenL, le Blad).
De communisten-actie in Duitschland
(BuitenL le Blad).
Het economisch program van Roosevelt.
(Buitenl., le Blad).
Ernstige overstroomingen in China en
Japan. «Buitenl. Gemengd 3e Blad en Tel.
le Blad).
Gandhi opnieuw gearresteerd. (Buitenl.,
le Blad).
i De heer J. B. Volkers alhier is ge-
slaagd voor het hoofdacte-examen.
I
Onze stadgenoote, mej. A. J. Vis is
geslaagd voor het examen nuttige hand- I
werken.
Mej. Z. G. Pothuis alhier ls ge-
slaagd voor het examen Hoogduisch L O..
Te Rotterdam slaagde voor het Mer-
curius-examen in Fransche handelscorres
pondentie de heer W. Teljeur te Rijns
burg, leerling van den heer D Basma
alhier.
Het jaarverslag 1932 van de Leidsche
Ver. van Industrieelen is in druk ver
schenen.
De verpleegden van het H. G. Wees-
en Kinderhuls aan de Hooglandsche
Kerkgracht maakten hun jaarlij ksch uit
stapje.
Onder leiding van den directeur, de
heer Jeremias gingen de grooten per rij
wiel naar Hoofddorp, Haarlem, Zandvoort,
Groenendaal, Noordwij k en vervolgens
over Katwijk naar Leiden
De vrouwelijke verpleegden gingen onder
leiding van de directrice per electrische
tram naar Heemstede, waar zij den dag
genoegelijk ln Groenendaal doorbrachten.
De jongste mannelijke verpleegden gin
gen jaer tram naar Wassenaar om vervol
gens naar de Wassenaarsche Slag te wan
delen, waar zij aan het strand volop ge
noten, Het geheele gezelschap keerde
's avonds voldaan huiswaarts.
Bij de politie is een onbeheerd ge
vonden heerenrijwiel te bevragen.
De politie alhier heeft den 17-jari-
gen J. van B aangehouden, die ervan
wordt verdacht ten nadeele van verschil
lende winkeliers foto-artikelen te hebben
gestolen.
Het I.V.V. vergadert te Brussel.
Gisteren ls te Brussel geopend het 6e
congres van het Internationaal Vakver
bond onder voorzitterschap van den
Engelschman Citrine. Er zijn 123 afgevaar
digden uit 18 landen.
Butler, directeur van het Internationaal
Arbeidsbureau, begroette de deelnemers
namens het l.A.B en verklaarde, dat hij
zou trachten de door Albert Thomas aan
gegeven traditie voort te zetten en den
steun en de sympathie zijner toehoorders
te verdienen.
WIJ bevinden ons op een critlek oogen-
bllk. zeide hij. De ideeën van de democra
tie en de vrijheid verkeeren ln gevaar. Om
deze te redden, moet de éénheid van actio
bewaard worden.
Spr. gaf vervolgens een overzicht van
het werk, sedert 12 Jaar door het I.A.B.
verricht
Sprekend over het werk, door Roosevelt
ondernomen, verklaarde Butler, dat deze
proefneming een ontzaglijke beteekenls
heeft Welke ook de resultaten zijn, zij zal
een enormen Invloed hebben op de wereld
economie. Een mislukking zou de crisis
nog kunnen verscherpen
Butler besloot met te zeggen, dat hl)
hoopt een sjx>edlge oplossing te zien van
de kwestie der economische behoeften
verbonden met die der sociale behoeften.
Daarna besprak de secretaris Scheve-
nels het rapjxirt over de werkzaamheid
van het I.V.V. ln de laatste drie Jaren.
Het bureau wilde de Duitsche vakver-
eenlglngen niet veroordeelen, en had do
beslissing overgelaten aan het tegenwoor
dige congres.
Schevenels besprak vervolgens de maat
regelen, die getroflen moeten worden om
de gevolgen te bestrijden van de vermin
dering met één derde der Inkomsten van
het I.V.V., door het wegvallen der Duit
sche vakbonden.
Dc Nederlander Kupers kwam op voor
een actie der massa's ten gunste van de
ontwapening en betreurde de tijdelijke
houding van het bestuur van het I.V.V.
ten aanzien van het Hitlerlaansche optre
den; hij bepleitte een actie tegen het
Fascisme en het Communisme.
Het Congres heeft met algemeene stem
men een resolutie aangenomen, waarin
den directeur van het l.A.B. verzocht
wordt te Berlijn de noodlge stapjjen te
doen ln verband met dc arrestatie van
Leuschner, ojxiat er een einde zou komen
aan deze schending der meest elemen
taire beginselen van het recht.
De resolutie zegt bovendien, dat, zoo
noodig, de kwestie aan den Raad van den
Volkenbond moet worden voorgelegd, daar
Leuschner lid ls van den raad van bestuur
van het l.A.B
Mussolini heeft in antwoord op het tele
gram van gelukwensch met zijn verjaar
dag van den burgemeester van Boedapest
dezen geseind:
Ik ben een der eersten geweest, die de
wereld de onrechtvaardigheid van het
vredesverdrag van Trianon heeft voorge
houden, welk verdrag Hongarije in stuk
ken heeft gescheurd Ik verzeker u dat ik
die meening toegedaan zal blijven tot do
noodzakelijke herziening haar beslag zal
hebben gekregen.
