efficieele kennisgeving
stadsnieuws.
buitenland.
74,te Jaargang
VRIJDAG 28 APRIL 1933
No. 22426
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
"0 Cti ner regel voor advertentlén uit Leiden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
andere aJvertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën
uitsluitend t)U vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
til een maximum aantal woordeD van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
trieven 10 Cts porto te betalen - Bewijsnummer 5 Cts
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
rummmc tweede kamer.
De mfrrzitter van het Hooldstembureau
i^Kzing van de leden van de Tweede
amer der Staten-Generaal in Kieskring
pirHHf ii i maakt bekend dat het proces-
Mjflnan de zitting van het hoofdstem-
lureau ln het gemeentehuis is aangeplakt
n er ter gemeente-secretarie voor een
der tel inzage is nedergelegd.
De voorzitter voornoemd,
Ha. van de sande bakhuyzen
Letdeii 28 April 1933. 24
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT s
Voor Lelden per 3 maanden t. 2.35; per week t. 0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
PLECHTIGE WILLEM DE ZWIJGER
HERDENKING.
In de Hooglandsche Kerk.
Bij de wie iri den lande gehouden Willem
de Zwijger-herdenkingen is gisteravond
Bevoegd die van het Kerkkoor „ExAnimo"
in de leer goed bezette Hooglandsche Kerk
5le niet nagelaten heeft grooten indruk te
maken. Uitgevoerd werd n.l. het Oratorium
„Mc! God en Oranje" voor gemengd en
kinderkoor orkest, orgel, sopraan, decla
matie en bas-solo, waarover wij reeds een
uitvoerige beschrijving plaatsten.
Het ks een grootsche opzet: de direc-
KutJphet enorm gegroeide koor de neer
De Wolttl tevens componist van dit Oranje
Oratorium heeft veel aangedurfd: in ve-
■niic:.! is hij gelukkig volkomen ge
slaagd. Wij kenden den heer De Wolff tot
nu toe vii, als componist van een serie
^^^Blotte kinderliedjes. Hij greep dit-
SÈMSlkeel wat hooger en heeft zich nu
als componist van groote veelzijdigheid
■fflfeanen. Als een gebrek mag wellicht
de lange duur van het oratorium aange
merkt Baden. doch hij zal zich in dit op
richt aeker leeren te beheerschen: daar
naast ztjiu echter vele uitstekende kwali
teiten in zijn werk op te merken, als de
melodi«se harmonieën van zijn tallooze.
dikwijls moslem beïnfluenceerde koren, zijn
klankrijke en goedgekozen instrumentatie,
rijn juiste verbinding van klank en woord,
Buigend van een prijzenswaardige muzi-
aliteitlvooral ook in de gevoelige begelei
ding der declamatiën van den historiever
teller. Af en toe is het accompagnement
echter te sterk bezet, zoodat de declamator
er onmogelijk bovenuit kon komen. Voorts
willen wij als buitengewone verdienste van
den heir De Wolff aanmerken zijn prach
tige bewerkingen der volksliederen, o a.
van het Wilhelmusmotief, dat telkens in
ormneele variatie's naar voren komt ter
wijl ook de instrumentatie van de ontroe
rende koralen den knappen musicus, die
over gjroote kunde beschikt, kenmerkten.
Het grobtsche werk dat eenige uren in be-
ag schonk een machtige hoeveelheid ln-
ukken waarop wij hier gedetailleerd
tinnen, ingaan. Over het algemeen ver-
"ocht het ons bij voortduring sterk te
;:en |(een enkele banale inzinking als
v' Krbningsmarsch uitgezonderd), mede
JMr de interessante, leerzame en op hoog
">au staande tekst van Jo van der Stap.
sterke bezetting van het orkest (veel
aor) fleed af en toe magistraal, pompeus
Oo in dit Oranje-Oratorium uitgewerkte
Jchte, namelijk het onverbreekbare
ieroand tusschen God. Oranje en
-Vïerland kwam schitterend tot haar
Kent, - waartoe niet weinig bijdroeg de
vertolking waaraan buitengewone zorg
moet zijn besteed! De heer De Wolff heeft
men all een origineel musicus doen ken
nen. wiens compositorische talenten men
Kier hoog mag aanslaan! Daarnaast viel
ons zijn beheerschin? van het groote ap-
buraat op: de discipline was wederom op
vallend! (welk een voortreffelijk gelijk op-
Maan en zitten van het uit 350 leden be
staande koor) terwijl de klankkleur meer
dere opvallend schoone momenten had!
Gok het kinderkoor zong op de vloeiende
wijze, dit wij van vorige uitvoeringen ge
wend zijn!
De heer De Wolff heeft onze koorlite-
ta'iiur verrijkt met een zeer verdienstelijk
perk dat hooge eischen stelt en dat de
'-"aacht van vele vereenlg.nven verdient!
-1 kinderliedjes hadden bij ons reeds ver
wachtingen gewekt, tnaar dat de heer De
j* jiff ook in crooter werk zóó gelukkig
zou zijn. hadden wij nauwelr'ks durven
hopen! Afgezien van aanmerkingen die
zoowel muzikaal als wat de uitvoering be-
ttvft te maken zouden zijn zij hier een
oprechte gelukwensch uitgesproken voor
h' gepresteerde!
A!s slisten werkten mede mevr. Ankle
van Wickevoort Crommelin wier mooi ge-
sc riool de sopraan reeds indruk maakte en
a.e bij grootere rUnheld en routine voor
toekomst de beste verwachtingen doet
mT™' een bolanerilker en zeer zwa-e
vli dc ba- Dlc^ Weiman wiens ge-
♦kf J"e. "uzlkallteit ln solt en declamaties
mting kwam. Ziin warme opvatting en
oe-chaafde zeeeineswiize een enkele
aal hadden wii grootere overtulelng ee-
droegen niet welnlv bil tot
versterking van het onvetwHfeld hooge ni-
waarop deze uitvoering stond.
De begeleiding werd verzorgd door het
Rotterdamsch Philharmonisch Orkest, dat
na eenige onzekerheid in den beginne,
spoedig tot volledige ontplooiing kwam en'
het geheel voortreffelijk ondersteunde,
evenals de heer Welbooren. die de orgel-
partij vertolkte.
,Ex Animo" heeft met deze uitvoering
een groote worp gedaan: de bewijzen van
nauwgezette studie waren overtalrijk Haar
50-JARIG JUBILEUM.
Ankie van Wickevoort Crommelin.
zang heeft ons menigmaal ontroerd, de
snelle vooruitgang verbaast ons telkens
weer opnieuw!
De plechtige avond werd geopend door
ds. J. Riemens die den heer en mevrouw
Van de Sande Bakhuyzen welkom heette,
evenals oud-burgerr.eester jhr. dr. de Gij-
selaar het lid van den Raad van State,
mr. dr. J. Schokking. terwijl wij diverse
leden van het eere-comité opmerkten. Tus
schen de dee'.en hield dr. Riemens een
knappe rede over „Waarin was Prins Wil
lem zijn tijd vooruit?" Spr. wees op het
eenheidsstreven, de eenhe dsdorst van den
Vader des Vaderlc-ds hetgeen hem tot
onvergankelijke eer strekt. In een tijd van
chaotische verwarr ra op eik gebied heeft
hij het tegenstrijd!™ gegrepen en vastge
houden en het 1de tal der Vereenigde Ne
derlanden nagestreefd Hij heeft alleen
gestaan in een tijd waarin strijd beslist
werd door het zwaard Hij had een af
schuw van het bloedvergieten van een
Alva: dwang of tyrannie kon hij niet aan
zien. De Prins streed voor geloofsvrijhe.d
en ging steeds van de gedachte uit vijan
den door zachtmoedigheid te overwinnen.
Ook toen alles hem uit de hand geslaeen
werd gaf hij den moed niet on in ver-
l:ouwen op den Heer. Wij moeen niet ver
geten dat de Vader des Vaderlands ten
decie ook onzen tijd vooruit was en ten
doode toe alles bestreden heeft wat tyran-
niek is. De Prins heeft geijverd voor hand
having van de vrijheden van het volk en
van den enkeling voor dè handhaving van
wat nationaal bij elkander hoort en voor
de handhaving van de belijdenis van de
souvereiniteit van den alleenen en almach-
tigen God.
Deze rede. werd evenals het oratorium
met de grootste aandacht gevolgd. Ten
slotte werd aan de uitgang een collecte
voor het Crisiscomité gehouden Heden
avond vindt een herhaling dezer opmerke
lijk geslaagde uitvoering plaats waarin ds.
Thomas als spreker zal optreden
Van den heer j. a. Goldenberg.
Het steeds groeiend aantal jubilarissen
bij A. W. Sijthoff's Uitgevers Mij., alhier Is
wederom met één vermeerderd; de heer J.
A. Goldenberg letterzetter bij genoemde
vennootschap, viert n.l. heden zijn 50-
jang jubileum Dit gedenkwaardige feit
werd hedenmorgen ten kantore der Ven
nootschap op hartelijke wijze herdacht.
De jubilaris, die vergezeld was van en
kele zijner familieleden, werd allereerst
door zijn directeur in hartelijke bewoor
dingen toegesproken en hem dank ge
bracht voor de ambitieuse en prettge wijze
waarop hij steeds zijn werkzaamheden ver
richt. Met het aanbieden van de gebruike
lijke gratificatie en een fraaie palm. be
sloot spreker dit gedeelte van zijn van
waardeering getuigende toespraak.
Vervolgens richtte de heer Van Looy zich
tot den jubilaris namens den Burgemees
ter onzer Gemeente, die tot zijn leedwezen
verhinderd was persoonlijk van zijn be
langstelling blijk te geven Het deed spre
ker groot genoegen den jubilaris namens
het Gemeentebestuur geluk te wenschen
en hem tevens mede te deelen dat het
H.M. de Koningin had behaagt Golden
berg de eere-medaille in brons der Oranje-
Nassau-Orde toe te kennen, welke onder
scheiding de heer Van Looy den jubilaris
vervolgens op de borst speldde.
Daarna wenschte de heer B. p. du Croix
namens procuratiehouders en administra
tief personeel den jubilaris van harte ge-
luk en schetste de prettige verstandhou
ding die er steeds tusschen den jubilaris en
het administratief personeel bestond
De heer p Merkelijn, de onmiddeUijke
chef van Goldenberg. getuigde eveneens
in een hartelijke speech van zijn waardee
ring voor de toewijding, waarmede de ju
bilaris steeds zijn bezigheden verricht.
Namens procuratiehouders en chefs mocht
de jubilaris een keurig souvernir in ont
vangst nemen.
In een der fabriekslokalen, waar het
voltallig technisch personeel zich intus-
schen had verzameld, werd de jubilaris
door zijn collega's gehuldigd. Na een gees
tige toespraak bood de heer a. van Ros
malen hem namens hen allen een stel
mooie stoelen aan. De vindingrijke collega
Hes zorgde wederom voor een mooi ge-
teekende oorkonde.
De jubilaris, getroffen door de hem ge
brachte hulde, bracht den verschillenden
sprekers met welgekozen woorden zijn op
rechten dank.
n.v. hollandsche
bouwstoffenhandel h.a.b.e.
In de algemeene vergadering van aan
deelhouders der N.V. Hollandsche Bouw-
stoftenhandel „H.AB.E." gevestigd alhier
bleken bij de opening aanwezig te zijn 37
aandeelen met 37 stemmen Met het oog op
industrieterrein en vrachtkosten werd be
sloten inplaats van Utrecht, zooals aan
vankelijk was voorgesteld, 's-Gravenhage
als zetel te kiezen
Door nieuwe verbindingen met belang
rijke buitenlandsche concerns was het
noodig tot kapitaalsuitbreiding over te
gaan Met algemeene stemmen wero be
sloten het maatschappelijk kapitaal te
vergrooten van f. 50.000 tot f150 000.
Den directeur werd opgedragen en ge
machtigd de noodige stappen te doen
voor statutenwijzigingaanvraag bij een
door de vergadering aangewezen notaris
Na eenige beslissingen van huishoude-
lijken aard werd de vergadering gesloten.
TABAK VOOR DE WERKLOOZEN.
De firma Wytenburg, tabakhandel,
Nieuwe Rijn alhier heeft wederom een
sympathieke daad verricht door voor alle
werkloozen een pakje rooktabak beschik
baar te stellen.
De Leidsche Bestuurdersbond ontving
voor zijn werklooze leden 1800 pakjes.
VRAGEN VAN HET RAADSLID
WILBRINK.
Over 1-Mei demonstraties op Zondag.
De heer Wilbrink vroeg verlof tot den
heer Burgemeester, Hoofd der Politie, de
volgende vragen te mogen lichten:
Is het juist, dat voor den avond van
Zondag 30 April a.s. door 't hoofd der po
litie vergunning is verleend tot het hou-
den van een fakkeloptocht met muziek
door de S. D. A. P.?
Zoo ja, is het den Burgemeester bekend,
dat de Regeering eerbiedigende de bezwa
ren van een groot gedeelte van ons volk,
tegen openbare feestviering op Zondag,
heeft bepaald dat de verjaardagen van dc
leden van ons Vorstenhuis, indien ze op
Zondag vallen, op den daaropvolgenden
Maandag zullen worden gevierd?
Is het den burgemeester dan ook bekend
dat een groot gedeelte van de inwoners on
zer stad. ten volle deelcnde de bezwaren,
tegen de verstoring van de rust op Zondag,
of wel van meening zijnde, dat ae vei-
jaardag van Prinses Juliana de gelegen
heid tot het houden van soc. optochten be
hoort uit te sluiten, ernstig gegriefd is
door het gegeven verlof en dit zeer be
treurt. Wat zijn de redenen, waarom door
den Burgemeester met deze gevoelens geen
rekening is gehouden, waar de optocht
immers zonder eenig bezwaar zoowel nk
als vóór den len Mei kan worden gc-
houden
Kan de toezegging worden gegeven dat
in het vervolg met de genoemde bezwaren
rekening zal worden gehouden...
JUBILEUM-TENTOONSTELLING
LEIDSCHE AMATEUR-FOTOGRAFEN-
VEREENIGING.
Fraaie coUectie prachtige foto's
In een door den heer Van der Zanden
beschikbaar gesteld tentoonstellingszaaltje
heeft de Leidsche Amateur Fotografen-
Vereeniging een tentoonstelling ingericht
van de foto's, welke door de leden inge
zonden werden voor den onderlingen jubi-
levmwedstrijd bij het 10-jarig bestaan tr.
November J.l. gehouden In het gezellige
zaïaltje is op overzichtelijke wijze een
fraaie collectie foto's van uiteenloopenden
aard bijeengebracht; naast stillevens prijl
ken er straatjes; schepen en kerktoren
tjes hangen er in grooten getale maar alle
foto's, en niet in het minst de vaak sug
gestieve portretstudies toonen den ernsti-
gen wil der amateur-fotografen om door
middel van de fotografie het opnemen,
ontwikkelen en afdrukken en zoo noodig
het vergrooten te komen tot een grooter
gevoel voor het schoone zoowel in de stad.
ais in de natuur als in de compositie van
stillevens. Ondoenlijk is het natuurlijk het
grjote aantal ingezonden foto's te bespre
ken m totaal zijn er 150 stuks. Vermel
den we de zeer bijzondere als Stoom" en
„Wegwerkers". .Stille Nacht". „Zolders-
hoekje" „De Mist trekt op" .Oorlogsvi
sioen" ..De onbekende Soldaat" en Het
Dak" dan wil dit geenszins een niet in
aanmerking komen der andere inzendingen
beteekenen! Wie iets voelt voor de fotogra
fie er nog niet weet wat bereikt kan wor
den na oefening en met geduld, neme eens
een kijkje ln deze gratis toegankelijke ten
toonstelling!
Door den voorzitter der L.A.FV.. ir. A M.
Cuereynder werd de tentoonstelling met
enkele woorden geopend. In het bljzonle.
neette spr. welkom de afgevaardigden van
de Haagsche zustervereeniging en den re
dacteur van Focus" den heer A. Boer. het
totstandkoming der eXDOsitie in herinne
ring brengend en de organisatie-commissie
voor de wnze. waaro" zii haar moei'Uke
taax volbracht hartelijk dankend
ALLIANCE FRANyAISE.
Voor de afdeeling Leiden van de Alliance
franealse heeft kanunnik Chenesseau een
lezing gehouden over de kathedraal van
Chartres.
De spreker Het ons de kathedraal eerst
zien, zooals ze zich vertoont, uitstekend
boven de niet nooge huizen van de om
geving. Daarna leidde onze gids ons voor
de belangrijkste gedeelten de torens, de
monumenteele Ingangen. In het tweede
gedeelte van de causerie werden ons de
details getoond, de talrijke beelden en blj-
belsche voorstellingen, die de ingangen
versieren, de beelden rondom het koor; op
geestige wijze werd de beteekenis van
verschillende onderdeelen door den spre
ker verklaard.
De zeer talrijke lichtbeelden waren
schitterend en zullen hen, die de kathe
draal nog nooit gezien hebben, aansporen
tot een bezoek aan Chartres.
De voorzitter dankte den spreker voor
zijn bijzonder boeiende causerie.
ARBEIDSBEURS LEIDEN.
Op den 27en April 1933 waren 2980 (v. j.
2599) werkzoekenden ingeschreven.
EXCURSIE VAN GEOLOGISCHE
STUDENTEN.
Hedenmorgen vertrok een aantal stu
denten ln de geologie aan de Rijksuniver
siteit alhier naar Frankrijk om in de om
streken van Boulogne en in Normandië
onder leiding van dr. I. M. van dei Vlerk
en Dr. Ph. H Kuenen een veertiendaag-
sche geologische excursie te maken.
Tot badmeester aan de Zweminrich
ting Poelmeer is benoemd onze stadgen-
uoot de heer H. Kosto.
De reserve officier van gezondheid
2de klasse P, W. G. Lans, werkzaam bij
den Militairen Geneeskundigen Dienst al
hier wordt 26 Mei as. daarvan ontheven.
Met ingang van Maandag 15 Mei as.
is de heer G. Lieshout schaalknecht aan
het station alhier, door de Directie der
Ned. Spoorwegen, benoemd tot conduc
teur te Amsterdam Centraal Station.
De Rijksuniversiteit alhier zal verte
genwoordigd zijn bij het eerste eeuwfeest
van de Universiteit te Zürich op 29 April
as. door prof. dr. L. van Itallie, bij het 5e
eeuwfeest van de Universiteit te Poitiers op
1 Juni as., en bij de eerste steenlegging
van het nieuwe gebouw der Universiteit
van Londen op 26 Juni as., door den Rec
tor Magnificus prof. dr. J. Huizlnga.
Het bekende magazijn in perceleln,
kristal en huishoudelijke artikelen van
de firma C. Fortman aan de Breestraat
122—124 heeft een grondige metamor
phose ondergaan door een algeheele ver
bouwing, welke zoowel het uitwendig aan
zien als het interieur in belangrijke mate
is ten goede gekomen. Vooral bij avond
trekt deze zaak door de zee van licht,
welke door de breede spiegelruiten naar
buiten valt, reeds van verre de aandacht.
Maar ook overdag loont een bezoek aan
de fraai betimmerde magazijnen alleszins
de moeite.
Gelijkvloers vinden we de meer luxueuse
artikelen, terwijl de geheele eerste ver
dieping voor het gebruiksgoed is ingericht.
Er is naar gestreefd de goederen in spe
ciale afdeelingen onder te brengen dus
voor het Gero-zilver, Gouda platteel, Leer-
damsch glas. eetserviezen e. d„ zoodat het
zoeken tot een minimum beperkt blijft.
Overigens is een wandeling door dit
pand een lust op zich zelf.
De plannen voor de verbouwing werden
ontworpen door den architect, den heer
Jan Stigter.
BINNENLAND.
De Pers over de Tweede Kamer-verkie
zingen. (3e Blad.)
De heer Braat is niet herkozen; tc weinifc
voorkeurstemmen. (Binnenland, 5e Blad.)
Vergunningsstelsel inzake openbaar ver
voer met vrachtauto's; een wetsontwerp
ingediend. (Binnenland, 5e Blad.)
De handelsovereenkomst tusschen Ne
derland en Duitschland. (Binnenland, 5e
Blad.)
Het Nedcrlandsch voetbal-elftal voor
den wedstrijd tegen België. (Sport, 4e BI.).
BUITENLAND.
De besprekingen te Washington. (Bui
tenland, le Blad.)
Dc Duitsche leider van den Stahlhelm,
minister Seldte, gaat over tot de partij van
Hitier. (Buitenland, le Blad.>
Hitier geeft eenige besluiten. (Buiten
land, le Blad.)
Razzia onder d* communisten tc Wcenen
(Buitenland, le Blad.)
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De besprekingen te Washington.
Na het vertrek van Mac Donald, heeft
Herriot de besprekingen met president
Roosevelt nog voortgezet, doch deze zijn
gisteren ook beëindigd. Ook de Franscho
leider gewaagde van een enorme vooruit
gang bij de voorbereiding der Economische
Wereldconferentie.
Ofschoon het Witte Huis officieel ver
klaart, dat Roosevelt verwacht, dat de op
15 Juni vervallende termijnen der oorlogs
schulden zullen worden betaald, wordt het
bericht bevestigd, dat Roosevelt waar
schijnlijk het Congres zal verzoeken hem
te machtigen om een moratorium te ver-
leenen voor den termijn van 15 Dec., in
dien Frankrijk toestaat, om den termijn
van 15 Dec. te betalen.
In het Witte Huis betoogt men, dat
Roosevelt geen enkele overeenkomst ge
sloten heeft voor een uitstel van den ter
mijn van 15 Juni. noch een plan heeft
voorgesteld voor een algemeene regeling
van de schulden: men laat echter door
schemeren. dat een algemeene regeling zou
kunnen worden besproken tegen het einde
der economische wereldconferentie.
Men deelt nog mee. dat er een schikking
zou kunnen worden getroffen voor de ter
mijnen van 15 Juni. na nieuwe besprekin
gen met de schuldenaars.
Rainey. de voorzitter van het Huls van
Afgevaardigden, zegt. dat hij persoonlijk
tegen een moratorium is. maar zich aan
sluiten zou bij elk voorstel van Roosevelt.
De president van de Rijksbank, dr.
Schacht, is gisterrtüddag per trein te Pa
rijs aangekomen. Hij begaf zich van het
station naar de Duitsche ambassade De
president van de Rijksbank zal tot mor
genochtend te Parijs blijven en zich dan
naar Cherbourg begeven waar hij zich aan
boord van de .Deutschland" naar New-
York zal inschepen. De president van de
Rijksbank heeft te Parijs gelegenheid ge
had een bespreking te voeren met den
gouverneur van de Banque de France,
Moret.
Naar uit Washington verluidt, zou het
ontwapeningsvoorstel van Roosevelt het
volgende inhouden:
Roosevelt Is niet alleen bereid een con
sultatief pact aan te gaan met de Euro-
peesche mogendheden doch hij Is ook
voorstander van een toetreden der Veree
nigde Staten tot de permanente interna
tionale commissie met betrekking tot de
controle der militaire activiteit van alle
naties.
Als tegenprestatie eischt Roosevelt een
ondubbelzinnige beperking der bewape
ning. Voorwaarde hiervoor is evenwel, dat
den Vereenlgden Staten volledige vrijheid
van handelen zal voorbehouden blijven
Het doel der intergeallieerde commissie
zal zijn op gezette tijden de bewapening
der voornaamste mogendheden te contro
leeren ten einde een uitbreiding der bewa
peningen boven de bij de verdragen toe
gestane sterkten te verhinderen
Roosevelt streeft er naar een formule te
vinden voor de tot stand breneine van een
d°rgeli1ke rontrnleenmmissie De commis
sie van onderzoek zal zijn bevindingen
moeten ter kennis brengen van de per
manente ontwapeningscommissie.
