@£ake£ I
74»te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 26 Aprü 1933
Derde Blad
No. 22423
BINNENLAND.
centrale boekhouding
VOOR 's rijks schatkist.
RECHTZAKEN.
VRAGENRUBRIEK.
n hoog-noodige maatregel.
1 werkelijke kaspositie van het Rijk
ruim elf millioen gunstiger dan
volgens de boeken.
'Mi de Tweede Kamer is een wetsont-
ingediend, houdende maatregelen in
nd met de invoering van een cen-
boekhouding voor den dienst van
Wjks schatkist bij het departement van
-"nciën.
-zonderheid na het in werking treden
[comptabiliteitswet op 1 Januari 1929 is
I gemis van zulk een centrale boekhou-
e gevoeld en nu een boekhouding ver-
Een is, die alle deelen van 'sRijks gel-
Uk beheer omvat, komt het gewenscht
art 26 der comptabiliteitswet zoo-
ge aan te vullen, dat naast de daar ge-
mde boekhoudingen ook deze centrale
khouding een wettelijk karakter ver-
En primaire eisch, waaraan de boek-
ilng van overheidslichamen moet vol-
is, dat ten allen tijde moet kunnen
ten dat het bedrag der in de kas van
lichaam aanwezige waarden overeen-
jt met het saldo, dat volgens de ge
iden boeken in kas moet zijn. De ad-
"istratie der gemeenten voldoet aan
_en eisch. Hoewel het Rijksbeheer veel
meer gecompliceerd is, behoort ook voor
Krijksboekhouding dit beginsel te gelden.
TB kort geleden echter kwam deze eisch
Ebt, voldoende tot zijn recht. Van een
Htematische controle op het verkeer tus-
■ti.n alle comptabelen met 's Rijks schat-
'kist en van 's Rijks schatki", met haar
Hsiers kon niet worden gesproken,
,4 3 w. bij het departement werd in het
afcemeen niet de controle uitgevoerd, die
hor iederen comptabele wel plaats had,
nj er werd niet nagegaan, of de -ver-
hte overeenstemming tusschen kas en
ken van 's Rijks schatkist bestond. Deze
trole kon ook niet worden uitgevoerd,
dat behoudens enkele incidenteele aan-
eningen, een administratie van de
bestanddeelen ontbrak. Het vorderde
rffs een vrij langdurigen arbeid om zoo-
Eb te komen, dat deze controle wel kon
worden uitgevoerd. Met deze controle als
Bddoel zijn achtereenvolgens verschil
lende maatregelen genomen. De moeilijk
heden, die dit werk vertraagden, werden
fiiornamelijk veroorzaakt, doordat de eisch
van aansluiting te voren nooit was gesteld
M dan ook de boekhouding van vele in-
Hllingen en comptabelen daarop niet was
iteericht, zoodat deze op zichzelf normale
^Krschriften moesten worden ingescha
keld in sedert lang bestaande zelfstandig
IjÉgroelde verhoudingen.
Na dit alles is per 31 December 1932 de
stand van kas en boeken opgenomen. Dat
deze niet volledig overeenstemden behoeft
niet al te zeer verwonderen. Volgens een
bij de memorie van toelichting gevoegden
L staat bedragen de kasschulden meer dan
de kasrorderingen f. 202.263.949.41, terwijl
Hlgens een anderen staat het bedrag de
nltgaven meer beloopt dan dat der ont-
ftangsten f. 213.321.900.13, zoodat de werke
lijke kaspositie van het Rijk per 31 Dec.
1832 f. 11.057.950.72 gunstiger was dan
vpigens de boeken. Omtrent de oorzaken
van het verschil, dat gedurende tientallen
van Jaren ontstaan is, bestaat geenerlei
wijzing. Door het ontbreken van een
ekhouding, als thans in het leven wordt
"oepen, moeten in de cijfers der staten
juistheden zijn geslopen, welke niet
ter te constateeren zijn.
In elk geval stelt het geconstateerde ver
lui de behoefte aan een centrale boek-
"uding te meer in het licht. Ook zal een
durende geruimen tijd volgehouden
ude, als b.v. enkele jaren geleden aan
et departement van financiën ontdekt
erd, onder het nieuwe stelsel zijn uitge-
oten. Buiten en boven de persoonlijke
"utrole, die door verzuim haperen kan,
1 staan een zakelijke controle, die auto-
atisch werkt.
Het per 31 December geconstateerde ver-
"hil zal uit de boekhouding moeten ver
wijnen, opdat deze niet voor de toekomst
irmee belast blijve. Hiertoe strekt een
ikel van het wetsontwerp, dat als een
sterieure afboekingswet kan worden be-
"houwd.
DE OMROEP NAAR INDIË.
GEEN ROODE AMBTENAREN
BIJ DEFENSIE.
rief van minister Deckers aan comman
danten en hoofden van diensten.
Mr. dr. L. N. Deckers, minister van
Defensie, heeft een schrijven gezonden
n alle commandanten en hoofden van
ensten van land- en zeemacht, waarin
I zegt:
„Mij is gebleken, dat sommige autori
tten zich de VTaag hebben gesteld of ten
"nzien van burgerlijke ambtenaren, ver-
"nden aan diensten, die onder het depar-
"ment van Defensie behooren, ter zake
van het steunen van vereenigingen op
sciaal-democratischen grondslag het
zelfde geldt als voor de militaire ambte
naren. Het antwoord op deze vraag luidt
ontkennend.
..Den militairen ambtenaren is het
rechtstreeks of zijdelings steun bieden aan
deze organisaties verboden. Hij mag dus
geen lid zijn van eenige organisatie op
sociaal-democratischen grondslag, geen
abonné op eenig blad der S.D.A.P.
..De burger-ambtenaar, werkzaam onder
net departement van Defensie, kan geen
i™ .van de S.D.A.P. zijn en evenmin als
ambtenaar georganiseerd in een bond. die
ais sociaal-democratisch beschouwd moe
ien worden. Hieronder vallen bijv. de bij
net Nederlandsch Verbond van Vakver-
®en aangesloten bonden van amb-
Sei?„e° overheidspersoneel. Natuurliik
in m-v? onthouden van propaganda
!f0,"?lhtalre gebouwen enz. en mag hij
oaaibmnen geen geschriften brengen, die
voor den militair zijn verboden.
not^dig te zeggen, dat het hierboven
„2£i.en van de s D A p medegedeelde
Partif jV00r osp> de Communistische
martij en dergelijke."
Samenstelling van de Indië-
Prograinma-Commissie.
Bij ministerieele beschikking zijn be
noemd tot leden van de ingestelde Indië-
programma-commissie de heeren: H. van
Boeijen, voorzitter van den radioraad, te
vens voorzitter, prof. dr. J. Schmutzer,
hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht en lid van den radioraad; A. J.
W. van Anrooy te Amsterdam, oud-hoofd
inspecteur, hoofd van den dienst van
scheepvaart in Nederlandsch-Indië en oud
voorzitter van den Bataviaschen Kunst
kring; O. M. Goedhart te 's Gravenhage,
oud-gouverneur van Atjeh en onderhoo-
righeden; H. Salomonson te 's Graven
hage, directeur van het persbureau Aneta;
A. B. ten Berge te Haarlem, oud-lid van
den Volksraad; J. E. Stokvis te 's Graven
hage. oud-lid van den Volksraad; ds. F.
Kleyn te Scheveningen. remonstrantsch
predikant: tot secretaris: E. P. Weber,
secretaris van den radioraad.
De commissie zal t. z. t. nog worden uit
gebreid met een door de Nederlandsche
Christelijke Radiovereeniging voor te dra
gen candidaat,
De verder ten aanzien van den omroep
naar Indie gestelde voorwaarden bepalen
o.a.. dat het programma moet bevatten
mededeelingen van woord-, toon- of beeld
inhoud van ontspannenden, leerzamen en
nuttigen aard; uitgesloten zijn uitzendin
gen in strijd met de veiligheid van den
Staat, de openbare orde of de goede ze
den, alsmede politieke uitzendingen en
uitzendingen van propagandlstischen aard
op het gebied van den godsdienst.
De omroeporganisaties moeten 10 dagen
voor de uitzending het Indië-programma
aan den secretaris der commissie toezen
den in een door de commissie vast te stel
len aantal exemplaren.
Indien het programma of een deel daar
van wordt afgekeurd, moet de betrokken
omroeporganisatie binnen 5 dagen een
ander programma of aanvulling inzenden.
Wordt ook dit afgekeurd, dan wordt door
de Indië-programma-commlssie bepaald,
op welke wijze in de uitzending zal wor
den voorzien.
Een omroeporganisatie, die van het goed
gekeurde programma afwijkt, kan gedu
rende ten hoogste een half jaar van de
verzorging van het Indië-programma wor
den uitgesloten. Hiervan staat beroep open
op den Minister van Waterstaat, zoolang
geen algemeene beroepsinstantie is inge
voerd.
De besluiten van de Indië programma
commissie worden genomen bij meerder
heid van stemmen; bij staking van stem
men beslist de voorzitter. In bijzondere ge
vallen ter beoordeeling van den voorzitter
kan inzake de toelaatbaarheid van een
programma de beslissing worden ingeroe
pen van de radio-omroep controle-com
missie. welke beslissing bindend is. De
commissie, die uit haar midden een plaats
vervangend voorzitter aanwijst, kan geen
besluiten nemen wanneer niet minstens 5
leden aanwezig zijn.
OPHEFFEN VAN HALTEN EN
STOPPLAATSEN.
de Zomerdienst
en'stonnl?ai« S 15„Mei ™llen 30 halten
wegen Siwj li6! N«d«landsche Spoor-
geheel worden opgeheven.
DALENDE WERKLOOSHEID.
Met bijna 17.000 in de week van 3 tot
en met 8 April.
De Directeur van den Rijskdienst der
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling deelt mede, dat de werkloosheid
onder de 606.000 leden van ingevolge het
Werkloosheidsbesluit 1917 gesubsidieerde
werkloozenkassen in de week van 3 tot en
met 8 April 1933 bedroeg 27, dat is 2 pCt.
minder dan in de week 20/25 Maart.
Het gemiddelde werkloosheidspercentage
bedroeg ln het afgeloopen jaar 26. Ter ver
gelijking volgen hier de gemiddelde per
centages van eenige landen in Europa
over het jaar 1932:
Zwitserland 13: Groot-Brittannië en N.-
Ierland 19: Zweden 22; België 23; Neder
land 26: Noorwegen 30; Denemarken 32;
Duitschland 51.
Bij 1048 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 8 April 1933 in
totaal 356.044 werkzoekenden ingeschreven
waaronder 339 936 mannen. In totaal wa
ren werkloos 327.403 personen, waaronder
316.414 mannen. Op 25 Maart 1933 bedroeg
het totale aantal ingeschrevenen bii 1025
organen der openbare arbeidsbemiddeling
376.987. Hiervan waren werkloos 343.962
personen. Het aantal ingeschrevenen bij
de organen der openbare arbeidsbemidde
ling is derhalve van 25 Maart tot 8 April
verminderd met 20.943, het aantal werk-
loozen met 16.559.
TEGELS DES AANSTOOTS.
De Amsterdamsche raadsleden F. J.
Bernhard en A. F. Bruinsma hebben de
volgende vragen aan B. en W. der hoofd
stad gesteld:
1. Is het B. en W. bekend, dat in den
nacht van 23 op 24 April op het trottoir
voor het huis van onzen wethouder S.
Rodrigues de Miranda een verkiezings
reclame geschilderd werd?
2. Is het B. en W. bekend, dat ondanks
de wethouder van Publieke Werken in de
vergadering van 29 Maart 1.1. tegen het
kladverbod heeft gestemd deze reclame
verwijderd is en zouden B. en W. kunnen
mededeelen of de verwijdering van deze
verkiezingsreclame door gemeente-perso
neel is geschied? J
3. Kunnèn B. en W mededeelen of. toen
men niet slaagde deze reclame te verwij
deren, aan Publieke Werken opdracht is
^egeven de met reclame beschilderd tegels
uit de straat te doen verwijderen en door
andere te doen vervangen?
4. Zoo deze opdracht aan Pubheke Wer-
ken is gegeven, kunnen B. en W. dan
mededeelen in opdracht van wie(n) deze
verwijdering en vernieuwing heeft plaats
ge™Kunnen B. en W. nu het kladverbod
verworpen is, goedkeuren dat de verwij
dering van tegels plaats vindt, zonder dat
daarvoor andere aanleiding bestaat dan
dat deze tegels met verkiezmgsreclame
versierd waren?
6. Indien deze verwijdering van de tegels
uit de straat de instemming van B. en W.
mocht hebben, vragen ondergeteekenden,
waarom B. en W. er niet toe over zijn ge
gaan verkiezingsreclame van andersden
kenden voor de kerken en religieuze ge
bouwen te doen verwijderen.
7. Kunnen B. en W. mededeelen, of de
kosten van de nieuwe bestrating ten laste
van de Gemeente komt en zoo ja, of deze
kosten kunnen worden verhaald op de
genen, op wiens verzoek de tegels zijn
verwijderd?
RECLAME.
9880
EEN GEHEEL
NIEUWE KLASSE SIGAREN
Het succes dat in den loop
der jaren Karei I heeft be
haald, is het gevolg van een
complex van oorzaken.
In de eerste plaats het
scheppen van een geheel
nieuwe klasse sigaren, die
van stonde af aan zich in
debelangstelling der rookers
mochten verheugen.
Haar elegante vormen, fijne
kleuren, heerlijken geur en
smaak, maken deze sigaren
tot de standaardkwaliteit
voor Nederland.
Het voorbeeld van Karei
heeft natuurlijk navolging
gevonden, zooals dat altijd
het geval is als er iets
werkelijk goeds is ontstaan.
Dit is wel het beste bewijs
van de hooge eischen waar
aan Karei I voldoet, want
alleen datgene wat duur
zaam succes heeft, wordt
nagevolgd. Echter is Karei I
nimmer geëvenaard, veel
minder nog overtroffen. Het
blijft de standaardkwaliteit
voor Nederland en
ER IS MAAR EEN
STANDAARDKWALITEIT VOOR NEDERLAND
DE BERI-BERI OP ONRUST.
Inlichtingen aan den Minister van
Defensie en Koloniën verzocht.
Door mevrouw De Vries-Bruins zijn aan
de Ministers van Defensie en van Koloniën
eenige vragen gesteld in verband met het
feit, dat onder de personen, die gearres
teerd zijn tengevolge van de ongeregeld
heden bij de marine in Ned.-Indië, voor
zoover zij verblijf houden op het eiland
Onrust, vrij veel beri-beri voorkomt.
O.m. wordt door haar gevraagd, of de
Minister het niet zeer bedenkelijk achten
dat onder deze van te voren goed ge
voede jonge schepelingen, die op 16 Febr.
op Onrust werden ontscheept, reeds na
een verblijf van 4 a 6 weken in ernstige
mate deze gevaarlijke ziekte, waarvan de
oorzaak uitsluitend moet worden gezocht
in de samenstelling van het voedsel, kon
voorkomen en of de ministers bereid zijn
het rapport, opgemaakt door de militaire
geneeskundigen generaal-majoor De Vrieze
en kolonel Elshout, welke autoriteiten vol
gens berichten uit Indië, deze zaak heb
ben onderzocht, aan de Kamer over te
leggen.
NEDERLANDSCH-DUITSCH
ECONOMISCHE BESPREKINGEN.
Overeenstemming bereikt.
De economische onderhandelingen tus
schen Duitschland en Nederland, welke
onder leiding van Rijksminister dr. Hu-
genberg en den Nederlandschen gezant te
Berlijn, graaf van Limburg Stirum zijn
gevoerd, hebben tot een accoord geleid
De onderteekening van een verdrag zal
eerstdaags geschieden.
De rente van het Nederlandsche crediet
wordt verlaagd van 51/- op 4 pet., terwijl
daartegenover Duitschland verschillende
faciliteiten verleent voor den invoer van
Nederlandsche producten, in het bijzonder
harde kaas, eieren, enz.
AUTOMATEN IN DE TREINEN NIET
LOONEND.
Zij zullen binnenkort alle verdwijnen.
Onze spoorwegmedewerker schrijft ons;
Nadat eerst de automaten wet consump
tie-artikelen uit de stoomtreinen verwij
derd zijn, heeft thans de onderneming
„Techniek" aan de directie der Ned.
Spoorwegen verzocht om de geheeie
exploitatie, dus ook in de electrische
treinen, geheel te mogen staken. Haar
cijfers wezen uit, dat de exploitatie niet
meer loonend was te maken.
In tijden van groote warmte, werd het
artikel „chocolade" week en ging er
onsmakelijk uitzien. „Nescaut" kwam
daarop met een voorstel om andere con
sumptie te bezigen. In den loop van 1932
bleek nadat dit reeds eerder was ver
wacht de exploitatie voor de Nescaut
i welke inmiddels door de „N.V. Techniek"
te Amsterdam was overgenomen), niet
winstgevend. Men drong toen op verlaging
der contractueel bedongen pachtsom aan.
Dit verlangen redelijk bevonden
werd ingewilligd in Juli 1932.
De automaten waren inmiddels voorzien
van frujetta. kouwgom, hopjes, pepermunt
en zoute drop.
De directie der Ned. Spoorwegen heeft
het voorstel gezien de slechte tijden
niet geheel onbillijk geacht en de „N.V.
Techniek" van haar contract geheel ont
slagen. zoodat alle 4000 automaten ook uit
de electrische treinen zullen verdwijnen.
Slechts een kleine 4 jaren in Juli 1929
werd met de exploitatie begonnen heeft
deze exploitatie geduurd.
VRAGEN AAN DE REGEERING.
Volgens de N. R. Crt. heeft dr. Vos de
volgende vragen gesteld aan den minister
van economische zaken en arbeid:
Wil de minister mededeelen of het
onderzoek, dat blijkens zijn mededeeling in
de vergadering der Tweede Kamer van 8
December 1932, door de regeering ls inge
steld naar de wenschelljkheid van bijzon
dere credietverleening aan door de crisis
getroffen middenstandsbedrijven, reeds is
beëindigd?
2. Zoo ja, wil de minister dan onverwijld
mededeeling doen van net resultaat zijner
overwegingen te dezer zake: zoo neen, wil
de minister dan dit onderzoek bespoedigen,
opdat aan de toenemende financieele
moeilijkheden, waarin tal van midden
standsbedrijven verkeeren, kan worden te
gemoetgekomen, hetgeen mede zou kun
nen geschieden door bij de tenuitvoerleg
ging van steunmaatregelen ten behoeve
van agrarische bedrijven in voldoende
mate rekening te doen houden met de
dringende noodzakelijkheid, dat voor
regelmatige aflossing van schulden aan
middenstandsbedrijven wordt zorg gedra
gen?
Aan de ministers van Binnenl, Zaken en
van Economische Zaken en Arbeid:
1. Zijn de ministers bekend met den
ernstigen toestand, waarin vele ambachts-
bedrijven, vooral ten plattelande, zijn ko
men te verkeeren door het steeds meer
uitblijven van opdrachten tot het uitvoe
ren van werkzaamheden?
2. Zijn de ministers bereid de hierbij be
trokken belangen van patroons en arbei
ders te bevorderen door de gemeentebestu
ren te wijzen op de wenschelijkheid om
zooveel mogelijk opdrachten te verstrek
ken aan zelfstandige ambachtspatroons?
Aan de ministers van Financiën en van
Oeconomische Zaken en Arbeid:
1. Is het den ministers bekend, dat vele
plaatselijke crisis-comité's bij gebrek aan
geldmiddelen niet of niet voldoende in
staat zijn tot het verleenen van finan-
cieelen steun aan noodlijdende midden
standers en dat ook het nationale crisis
comité hierin blijkbaar niet kan voorzien?
2. Zijn de ministers, in verband met den
stijgenden nood, bereid op korten termijn
een toereikend bedrag voor dit doel ter
beschikking van het nationale crisis
comité te stellen?
CONCENTRATIE IN HET AUTOBUS
BEDRIJF.
Door den Ned. Bond van Touringcar-
ondernemers is gevormd een Centraal
Bureau tot Bevordering van het touring
carwezen. Hierin hebben zitting de heeren
N. J. M. Brugman te Amsterdam, voorzit
ter, J. F Mey, te Amsterdam, secretaris,
M. van Poelgeest, te Amstelveen, penning
meester, P. H. Lipman (V.I.O.S.) te Wate
ringen, J. W Bos (TAD.) te Enschedé,
D. v. d. Ploeg 'G.A.DO.) te Hoogezand, P.
Koning te Arnhem, J W. Post W.A.C.O.)
te Hoorn en L. Kors te Heemstede.
Dit bureau regelt alle toeren volgens vast
plan en vaste tarieven en het draagt voor
den toerist de verantwoording, ook voor de
door de ondernemers georganiseerde
tochten.
Men kan precies als tot dusverre bij den
particulieren ondernemer terecht voor te
ondernemen tochten, doch thans staan
vaste prijzen, vaste tarieven, vaste routes,
voorgeschreven Het „Cebuto" eischt van
de ondernemers dat zij uitsluitend eerste
klasse materiaal voor de toeren over de
grens gebruiken. Het medenemen van twee
chauffeurs voor reizen in het buitenland
is verplicht. Tel.
HAAGSCHE POLITIERECHTER.
Voor den politierechter mr. Feith stond
terecht H. B. uit Leiden, die door den po
litierechter op 1 Juni 1927 was veroordeeld
tot 7 weken gevangenisstraf wegens het
aannemen van een bedrag van f. 0.50,
zijnde de opbrengst van een van misdrijf
afkomstig rijwielplaatje, hetgeen gestolen
was van een onbeheerd staand heeren
rijwiel aan de Beestenmarkt, dat toebe
hoorde aan een zekeren K. uit Lelden.
Wegens het niet executecren van het
vonnis moest verdachte terecht staan,
Verd bekende. Als getuige werd gehoord
een zekere O. uit Leiden (de dader van de
ontvreemding).
De officier van justitie mr. Hoekstra
vroeg, gezien het feit dat verd. nog nim
mer na 1927 met de justitie in aanraking
is geweest, dat de straf voorwaardelijk zal
worden opgelegd.
De politierechter veroordeelde verdachte
tot 7 weken gevangenisstraf voorwaar
delijk met een proeftijd van 3 jaar.
HAAGSCH GERECHTSHOF.
Terzake van beleediging was J. W. F. te
Wassenaar door den Haagschen politie
rechter veroordeeld tot f. 15 sub. 10 dagen
hechtenis.
In hooger beroep stond verd. voor het
Haagsch Gerechtshof terecht.
Na het hooren van den beleedigde vroeg
de adv.-generaal mr. Brants vrijspraak.
HAAGSCHE RECHTBANK.
In de gistermiddag gehouden zitting
verd de zaak verder voortgezet tegen den
31-jarigen chauffeur J. B. uit Katwijk-
Binnen, die reeds op 2 Februari terecht
heeft gestaan wegens dood door schuld.
Verdachte werd tenlaste gelegd, dat hij te
Wassenaar op of omstreeks 23 Juli van het
vorige jaar des ochtends om kwart voor
twaalf op den Rijksstraatweg, met een
door hem bestuurde vrachtauto, uit do
richting van Leiden komende, bij het in
halen en passeeren, een voor hem uitrij
dende auto heeft aangereden, met het ge
volg dat A.W Scholte. echtgenoote v. C.Ver-
boon, die in de aangereden auto was ge
zeten, zoodanig lichamelijk letsel heeft ge
kregen, dat zij aan de gevolgen nog dien
zelfden dag is overleden.
De officier eischtc 2 maanden gevange
nisstraf en ontzegging om motorrijtuigen
te besturen voor den tijd van 1 jaar.
o
NAKLANK VAN HET DRAMA
TE PUTBROEK.
Vader Kersten eischt f. 8000
schadevergoeding.
De vader der beide gebroeders Kersten,
die zooals men weet in de Annadaalsche
bosschen zijn doodgeschoten, heeft, naar
uit Roermond gemeld wordt, een eisch tot
schadevergoeding bij de rechtbank inge
steld tot een bedrag van f.8000 tegen
jhr. Van Aefferden, burgemeester van
Geulle en eigenaar der Annadaalsche bos
schen te Echt en tegen den gewezen jacht
opziener. Men zal zich herinneren, dat de
jachtopziener en zijn zoon resp. tot vijf
tien en zes jaar gevangenisstraf veroor-
deed werden. (Tel.)
J. A. v. d. H., te L. Naar aanleiding
van onzen oproep schrijft ons de heer Han
Zlrkzee, Langebrug 6. dat hij over deze ln
1922 geëxposeerde klok verschillende bij
zonderheden kan mededeelen.
De heer H. E. D. meldt, dat een derge
lijke klok ook tentoongesteld is geweest in
de Bultensocieteit Amicitla, hetgeen over
eenkomt met de verklaring van den heer
C. van V., uit Katwijk, die meldt, dat deze
klok in den nazomer van 1905 in een
lokaaltje aan den Stationsweg werd ge
ëxposeerd.
De weduwe J. G. Klandermans, Lopsen-
straat 5 deelt ons nog mee1"' dat ongeveer
12 a 13 jaar geleden een dergelijke klok
in een van de zalen der Stadsgehoorzaal
werd geëxposeerd.
Deze klok was ongeveer 3 M. hoog en
had een breedte van plm. 4 M. Ze bestond
uit drie paneelen. de zijpaneelen hadden
een breedte van 1 M.
Om 6 uur 's morgens verscheen boven in
het middelste paneel een haan die eenige
malen zijn gekraai deed hooren. Om het
uur ging het linkerpaneel in het midden
open en zag men Jezus op een troon ge
zeten. Door een deurtje rechts van hem
kwamen de apostelen, passeerden hem en
verdwenen door een deur links van den
troon. Zij werden door het onheffen der
rechterhand van 't Jezus-beeld gezegend,
behalve Judas, de laatste. Om 12 u, 20 u.ert
24 u. werd door herauten getrompetterd.
Er waren veel meer eigenaardigheden aan
deze klok. Op het begin der jaargetijden
en Christelijke feestdagen gaf de klok
toepasselijke scènes. Daarvan herinner lk
mij alleen Kerstmis. Dan ging het middel
ste paneel open en zag men het Inwendige
van een kerk waar menschen bij een
kribbe geknield lagen terwijl het „stille
nacht, heilige nacht" werd gespeeld. Na
tuurlijk werd door middel van knoppen
het mechaniek in werking gesteld zoodat
men geen geheel jaar behoefde te wach
ten om alles te zien.
De maken was naar ik meen een Oosten
rijker.
Een lezer zendt ons de rijkelijk met ger
manismen doorspekte beschrijving van een
mechanisch astronomische wereldklok die
door August Noll in 7 jaar te Villingen
(Schwarzwald) is vervaardigd. Uit een er
in afgedrukte aanbeveling bliikt. dat deze
klok in Mei 1923 te Leiden was tentoon
gesteld.
Aan de inzenders onzen hartelijken dank
voor hun moeite.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. besluit is met ingang van.
1 Juni benoemd tot burgemeester der ge
meente Maasbracht mr. J. E. M. L. H.
Geradts met toekenning van gelijktijdig
eervol ontslag als burgemeester der ge
meente Nieuwenhagen;
is, met ingang van 1 Mei aan A. Peere
boom, op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente
Ilpendam en is als zoodanig benoemd W.
A. van Oorschot;
is. met ingang van 1 Mei benoemd tot
burgemeester der gemeente Den Bommel
W. J. Donkersloot, burgemeester der ge
meente Ooltgensplaat.
