LEIDSCH DAGBLAD Derde Blad
Vrijdag 24 Maart 1933
PARLEMENTAIR OVERZICHT
EERSTE KAMER.
INGEZONDEN.
BERLIJNSCHE BRIEVEN.
Tégen ruwe huid
KUNST EN LETTEREN.
BEGROOTING VAN ECONOMISCHE
ZAKEN EN ARBEID.
Het eerste deel dezer vergadering ging
heen met replieken over de Arbelds-be-
grootlng.
Niets bijzonders.
De Minister heett nogmaals als zijn
meening doen kennen, dat het verkrijg
baar stellen van „het versche kadetje"
stellig het verbod van nachtarbeid in ge
vaar zou brengen, en ook aan de economie
van het bedrijf niet ten goede zou komen:
de productie-prijs zou worden verhoogd.
Wij kunnen dus voorloopig dat versche
kadetje wel afschrijven
De begrooting werd aangenomen.
BEGROOTING VAN
WATERSTAAT.
Ook de Begrooting van Waterstaat
bracht verschillende sprekers in het veld,
met allerlei llevellngs-wenschen.
De heer Smeenge: verbetering van toe
standen te Maastricht; verlaging van
scheepvaart-tollen: betere spoorwegtoe
standen te Amsterdam. De heer Heerkens
Thyssen: betere regeling inzake de onbe
waakte overwegen. De heer ter Haar:
spoed met de uitvoering der plannen in
zake de verbinding van Amsterdam met
den boven-Rijn, betere regeling van het
vervoer-vraagstuk, en instelling van een
verkeerspolitie speciaal met het oog op het
auto-verkeer. De heer Janssen: instelling
van een Vervoersraad en slechte vervoer-
toestanden in Maastricht. De heer LJssel-
muiden: collectieve arbeidscontracten op
nemen in rijksbestekken. De heer Wester-
dijk: belang van de tramwegen. De heer
Lohman: geen verbreeding van het Kanaal
HansweertWemeldinge over de volle
lengte, want dat is te gunstig voor België
ten aanzien van de Rijn-Schelde-verbin-
ding. De heer Moltmaker: betere regeling
van de dienst- en rusttijden van het spoor
weg-personeel.
Over al deze onderwerpen heeft de
Minister van Waterstaat een aantal wel
willende opmerkingen gemaakt.
Wij teekenen er het volgende uit aan.
Voor het vervoersvraagstuk wees de Mi
nister naar het ingediende ontwerp. Een
wijziging van de Motor- en Rijwlelwet is
op komst. Een centrale regeling ter bevor
dering van de verkeers-veiligheid is inder
daad noodig. Toeneming van het aantal
ongelukken (ook bij overwegen) houdt
verband met de toeneming van het aantal
motorrijtuigen. Voorts is het publiek on
voorzichtig en noodzaakte de bezuiniging
tot opheffing van bewakingen. Verdere
verbetering van het kanaal Hansweert
Wemeldinge is noodig. doch er zal overleg
met de Staten-Generaal worden gepleegd.
Aan de voorbereiding van de verbinding
AmsterdamBoven-Rijn wordt gewerkt;
dezer dagen wordt een beslissing genomen
inzake de sluiswerken bij Vreeswijk i3 mil-
lioen gulden!). Allerlei andere punten in
zake de spoorwegen, de scheepvaart: over
weging.
En toen ging de begrooting van Water
staat er zonder hoofdelijke stemming door.
POSTBEGROOTING.
Met de behandeling der Postbegrooting
is de Kamer nog even begonnen.
Prof. Kranenburg heeft daarbij een
rede gehouden over de zendtijd-regeling.
Hij bestreed opnieuw de beheerde ver
deeling, door den Minister gemaakt, inzake
de vier geestes-stroomingen, waarbij de
A.V.R.O. tot een liberalen omroep is ge
maakt.
Ten onrechte.
Want zoo zei de hoogleeraar de
A VR O. wenscht niet liberaal te worden
genoemd en weigert aan de vrijzinnig
democraten en aan de liberalen een deel
van den spreektijd te geven. Maar juist dit
feit was volgens prof. Kranenburg een be
wijs, dat een andere zendtijd-regeling noo
dig is, om de ontstane onbillijkheden weg
te nemen. Ook tegen de censuur ontwik
kelde de hoogleeraar verschillende bezwa
ren en hij vroeg een beroepsinstantie.
Heden voortzetting.
HAGENAAR.
(Buiten verantwoordelijkheid der Red.)
Copie van al of niet geplaatste
stukken wordt met teruggegeven
AAN DE HUISVROUWEN VAN LEIDEN
EN OMLIGGENDE GEMEENTEN.
't Wordt lente! En mét de lente, breekt
ook het groote voorjaarsieest der huis
vrouw aande schoonmaak! Alles
gaat van zijn plaats, kasten worden leeg
gehaald en weer ingeladen. Huisvrouwen,
als ge bezig zijt het huis ,,met bezemen te
keeren", och, denkt dan ook eens aan ae
stichting „Het Leidsche Brokkenhuls?" Ge
komt allicht iets tegen, dat ge niet meer
gebruikt, en dat het Brokkenhuls nog zoo
gaarne aanvaarden wil!
Op het oogenbük is er groot gebrek aan
damesjaponnen en kinderschoeisel, doch
we kunnen letterlijk alles gebruiken:
huisraad, beddegoed, kleeding, enz. We zijn
dankbaar voor wat we reeds ontvingen,
doch we moeten b 1 ij v e n vragen, want
waar af gaat. en niet bijkomt
De goederen worden zoo noodig hersteld
en gerepareerd, doch zend ons toch geen
schoeisel of kleeding, hetwelk nog maar
goed is voor de lorrenmand. Als een hemd
versteld is, en nog eens versteld, en dan
nóg eens versteld, en 't komt dan weer
stuk uit de wasch, heusch dan heeft een
ander er ook niets meer aan.
We kregen laatst een jongenskiel, waar-
niets meer aan heel was: de ellebogen wa
ren meer dan eens versteld, doch weer
,.door"; rafel was de onderkant der mou
wen; de kraag was er afgehaald. De
knoopen zouden het eenige b e e 1 e aan
de kiel geweest zijn, dochdie had de
gee'ster er eerst afgeknipt.
Wilt U ons met de schoonmaak ge
denken. bericht zulks dan even aan ons
secretariaatWitte Sineel 50, Tel. No. Z691
(bli geen gehoor No 68) en de goederen
worden ten spoedigste bij U afgehaald.
HAAGSCHE RECHTBANK.
De 24-jarige garderobier P. C. L. te Lei
den heeft zich te verantwoorden gehad
terzake opzettelijke brandstichting in het
door hem bewoonde perceel aan de Hee
rengracht No. 92 te Leiden, waarin een
winkelzaak, welke hij voor zijn schoon
vader beheerde, gevestigd was. L. was in
den vroegen morgen van 9 Februari jX,
terwijl zijn vrouw sliep, naar beneden ge
gaan, alwaar hij in een kamer achter den
winkel met behulp van lucifers eerst een
schoorsteenlooper in brand stak' en ver
volgens een mantel, welke in een kast hing
en waarvan hij de deur sloot. Daarna be
gaf hij zich naar den winkel, alwaar hij
een winkelopstand in brand stak. Na deze
transacties ging L. rustig naar boven en
begaf zich te bed. afwachtende totdat er
alarm zou worden gemaakt, Zulks ge
schiedde naar zijn zeggen na verloop van
een uur. Verdachte bekende den brand
opzettelijk te hebben gesticht. Als reden
voor zijn zonderling gedrag gaf hij op, dat
hij een piano in huurkoop had en deze niet
verder kon afbetalen.
De president wees er L. op, dat het toch
veel eenvoudiger zou zijn geweest indien
hij de piano dan maar aan den eigenaar
had teruggegeven, temeer waar verdachte
persoonlijk geen belang bij den brand kon
hebben, omdat de zaak, die niet al te best
ging, aan zijn schoonvader toebehoorde.
Verder bleek, dat de bedoelde piano was
aangeschaft, terwijl L. in staat van fail
lissement verkeerde en voorts dat er reeds
eerder brand was uitgebroken, waarvan L.
verdacht werd deze opzettelijk te hebben
veroorzaakt. L. ontkende door iemand an.
ders te zijn opgestookt en volhardde bij
het verhaal van de piano.
Het O.M., waargenomen door jhr. nu-.
Van Asch van Wijck. wees op het groote
gevaar, dat voor de omwonenden boven
den winkel woonde een bejaard echtpaar
dreigde en meende, gezien de antece
denten van L. en den ernst van het mis
drijf een gevoelige straf te moeten eischen,
welke hij stelde op 3 jaar.
Mr. Schölvinck, uit Warmond, voor L.
pleitend, verzocht de Rechtbank een
nader onderzoek naar diens geestvermo
gens te doen instellen.
Vonnis 6 April a.s.
Gisterenmiddag stond terecht de, 22-j.
J. H. H. v. E. uit Alphen aan den Rijn.
wien ten laste was gelegd diefstal van
geld van een bedrag van f. 40.ten na-
deele van zijn patroon C. F. Rijnveen te
Delft welk feit gepleegd was op 24 Nov.
van het vorige jaar. Het waren vier bank
biljetten van f. 10.die verdachte dit een
geldkistje heeft gehaald, hetwelk stond
op de slaakamer van zijn patroon. Verd.
was door zijn patroon op heeterdaad be-
tapt. Reeds eerder had hij zich aan een
dergelijk feit in dezelfde betrekking schul
dig gemaakt, hetgeen hij erkende. Het
geld gebruikte hij voor bioscoopbezoek,
autotochtjes en cafébezoek. In 1931 was
verdachte reeds voorwaardelijk veroor
deeld eveneens voor een dergelijk feit,
welke straf hij thans bij deze zal moeten
uitzitten volgens den Officier. De Officier
van Justitie eischte 8 maanden gevange
nisstraf. Vonnis over 14 dagen.
Voortgezet werd de zaak tegen A. den
U. uit Boskoop tegen wien door den Leid-
schen Kantom-echter was geëischt 6 dagen
hechtenis en ontzegging om motorrij
tuigen te besturen voor den tijd van 3
maanden, terzake dat hij op 6 September
van het vorige jaar des ochtends om 6 uur
op den Hoogen Rijndijk met zijn auto te
gen een lichtmast was gereden. Verdachte
zou toen onder den invloed van sterken
drank hebben verkeerd, hetgeen hij ont
kende. Op 9 dezer zou de Rechtbank uit
spraak doen. Aangezien het onderzoek niet
volledig werd geacht, werd alsnog een vijf
tal getuigen gehoord. Het meerendeel de
zer getuigen was tot de overtuiging geko
men- dat verdachte niet geheel nuchter
was. Verdachte beweerde alleen eenige
glas bier te hebben gedronken. De Of
ficier bracht nog in het midden, dat verd.
reeds eerder voor een dergelijk feit is ver
oordeeld. Spr. kon geen verzachtende om
standigheden vinden om verandering in
de eisch te brengen. Hij eischte bevesti
ging van het vonnis van den Leidschen
Kantonrechter. Vonnis over 14 dagen.
Voortgezet werd de zaak tegen S. v. d.
Z. en A. BI. beiden uit Alphen, die bij von
nis van den Kantonrechter aldaar waren
veroordeeld ieder tot eqp geldboete van
f. 300.sub. 4 weken hechtenis terzake
van het houden van race-wedstrijden op
den Kanaalweg op 2 Augustus jX, waarbij
nog een meisje werd aangereden, die aan
de bekomen verwondingen is overleden,
n.l. mej. H. De officier vond het feit zeer
ernstig en vroeg bevestiging van het von
nis van den Kantonrechter. Vonnis over
14 dagen.
Gedurende de laatste maanden van het
vorig jaar werd te Warmond een serie
inbraken gepleegd veelal in de zgn. „land
huisjes". De politie slaagde er in de hand
te leggen op een bende, welke gedurende
geruimen tijd het dorp en de omgeving
onveilig maakte. Gistermorgen stond voor
de Haagsche rechtbank een viertal jeug
dige personen terecht. Het eerst werd be
handeld de zaak tegen drie hunner, n.l. de
20-jarige N. J. C. B,, de 23-jarige A. H. E.
en de 22-jarige B. J. v. d. H.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat de
eerste beiden een bezoek hadden gebracht
aan de woning van mej. de wed. K., nadat
zij zich toegang hadden verschaft door
verbreking van een raampje en dat zij
zich o.a. een bedrag van f. 40 aan bank
papier toeeigenden. Gedrieën hadden zij
ingebroken in eenige landhuisjes toebe-
hoorende aan de heeren P. en van D.,
alwaar de jongens alles medenamen wat
van hun gading was. Naar de president
opmerkte hebben de jongelui tij-lens hun
operatlën nogal aardig huisgehouden.
Het OM., waargenomen door jhr. mr.
Van Asch van Wijck nam in zijn requisi
toir de jongens geducht onder handen en
wees erop, dat de feiten, waarvoor zij thans
terecht stonden, slechts een gedeelte uit
maakten van hetgeen zij op hun kerkstok
hadden, want gebleken is, dat de jongens
niet voor geweldpleging terugdeinsden.
Het plan was n.l. gemaakt om een win
kelier ter plaatse neer te knuppelen en
hem daarna te berooven De Jongens staan
zeer ongunstig bekend, alleen Van der H.
maakt daarop een uitzondering. Gezien het
ernstig karakter der gepleegde feiten,
requlreerde de officier tegen belde eerst-
genoemden 8 maanden en tegen Van der
H. 5 maanden gevangenisstraf.
Vervolgens stond terecht de 18-jarige
H. J W van S. die op eigen gelegenheid
had ingebroken ten huize van den kleer
maker P., alwaar hij o.a. uit een porte
feuille een bedrag van f. 50 ontvreemdde.
Het reclasseeringsrapport omtrent dezen
verdachte luidd» zeer ongunstig. Van S. is
reeds met den Kinderrechter in aanraking
geweest en wilde niet naar de raadgevin
gen van zijn ouders luisteren. Tegen hem
luidde de eisch eveneens 8 maanden ge
vangenisstraf.
De verdedigers van de jongelui wezen op
de heerschende werkloosheid, welke er
mede toe heeft bijgedragen, dat de jongens
uit het rechte spoor zijn geraakt.
De rechtbank zal over 14 dagen uit
spraak doen.
o
HET SMOKKELDRAMA TE RUCPHEN.
Voor de Rechtbank te Breda stond te
recht de 24-jarige chauffeur van een
smokkelaarsauto, J. B„ thans gedetineerd,
verdacht van poging tot doodslag, althans
veroorzaken van zwaar lichamelijk letsel,
subsidiair bedreiging met doodslag, althans
zwaar lichamelijk letsel. Het betreft hier
het bekende smokkeldrama te Rucphen.
B. was bestuurder van de auto. waarin de
smokkelaar Valentljn doodelijk door een
kogel was getroffen.
Verdachte was op 7 Februari jX. toen
de belastingambtenaar G. J. v. D.. die
midden op de Seppenschestraat onder
Rucohen stond, met een ontplooide doua-
nevlag 't teeken tot stoppen had gegeven
in snelle vaart doorgereden. Hij zou den
commies ongetwijfeld overreden hebben,
indien deze niet ijlings op zij was gespron
gen. Eenigen afstand verder had daarna
ook de marechaussee J. V. een stopsein
gegeven en ook deze kon zich slechts door
snel opzij te springen het leven redden.
De Officier van Justitie requireerde een
jaar gevangenisstraf.
Mr. Pels Riicken Jr., ontredend als ver
dediger, pleitte vrijspraak, subsidiair een
voorwaardelijke straf, daarbij wijzend op
het gunstige reclasseeringsrapport, over
verdachte uitgebracht.
Uitspraak over 14 dagen.
HAARLF.MSCHE RECHTBANK.
De rechtbank behandelde gisteren de
zaak tegen een 46-jarigen handelsreiziger,
thans gedetineerd, die terecht stond
wegens oplichting. De handelsreiziger zou
een 68-jarigen bloemistknecht uit Lisse
een hypotheek bezorgen van f. 1200 en
vroeg een voorschot van f. 50. De bloemist
knecht had het geld niet en daarom had
de handelsreiziger met een trapnaaima-
chine genoegen genomen, die hij zou ver-
koopen. Wat de machine meer opbracht,
zou de bloemistknecht terugkrijgen. Van
het verleenen van een hypotheek was
echter niets gekomen. De handelsreiziger
zei. dat dit kwam, omdat de politie hem
veel te vlug had gearresteerd. Was dit
niet gebeurd, dan zou de bloemistknecht
zijn hypotheek gekreeen hebben.
De president geloofde niet veel van dit
verhaal, temeer niet, omdat de handels
reiziger nimmer hypotheken had verleend,
doch wel eenige malen wegens oplichting
en diefstal was veroordeeld.
De Officier van Justitie noemde ver
dachte en zijn onvindbaren compagnon
een paar sluwe rakkers, die in den beiaar
den bloemistknecht een gemakkeliik
slachtoffer zagen. Spreker eischte zes
maanden gevangenisstraf.
De verdediger mr. B. W. Stomps zeide,
dat de „compagnon" van verdacht; inder
tijd heeft bekend, dat hij zich schuldig
had gemaakt aan oplichting. Verdachte
dient dus te worden vrijgesproken.
De Rechtbank zal over 14 dagen uit
spraak doen.
Een drietal jonge mannen uit Hi'.legom,
had in den nacht van 9 op 10 Januari in
een winkelperceel te Lisse ingebroken en
geld, sigaren, sigaretten, tandpasta, zeep,
schoenen en nog enkele voorwerpen buit
gemaakt.
Zij stonden veertien dagen geieden voor
de Haarlemsche Rechtbank terecht, en
gistermorgen zag het drietal zich als volgt
veroordeeld: de oudste verdachte, De H.,
een gevangenisstraf van een jaar en drie
maanden: de tweede, G. genaamd, twee
jaar en de derde, T. acht maanden gevan
genisstraf.
De Officier had resp. drie. twee en een
jaar gevangenisstraf geëischt.
De heler van de gestolen goederen, de
koopman P.. uit Landsmeer, werd veroor
deeld tot acht maanden gevangenisstraf
met aftrek van den tijd in voorarrest door-
gepracht
(Van onzen correspondent).
Berlijn, 18 Maart.
DE „NATIONALE REVOLUTIE."
Wie in deze historische dagen een Ber-
lijnsche correspondentie wil opstellen, be
hoeft niet naar stof te zoeken. Er is
maar één onderwerp, waarvan alle Duit-
sche monden vol zijn, alle Duitsche har
ten overloopen: de „nationale revolutie".
Natuurlijk mag men dat overloopen der
harten niet generaliseeren. Ongeveer de
helft van alle volwassen Duitschers voelt
weinig of in het geheel niets voor de
ingrijpende veranderingen, die de laatste
weken met geweld van een lawine op
Duitschland neergestort zijn. Van deze
helft is wederom de helft in heftigste
oppositie, en de overigen zullen hoogstens
bereid blijken, een welwillende houding
jegens de nieuwe heerschers aan te
nemen, tactisch welwillend, wel te begrij
pen, zonder innerlijke sympathie. Ën
gaan we op de dingen even dieper in,
dan zien we, dat ondanks alle meer dan
levensgroot-geestdriftige gedoe naar bui
ten zelfs in de massa der nationale revo-
lutionnairen twee groepen: de Hitleria-
nen en de Papisten, duidelijk te herken
nen zijn. Geen toeval, dat Adult Hitler
rijkskanselier, Franz von Papen, rijks-
vicekanselier is, en dat rijkspresidenl Von
Hindenburg deze heeren slechts gemeen
schappelijk in audiëntie ontvangt Waar
bij men mag aannemen, dat hij naar de
rapporten van den heer Hitler met onge
veinsde belangstelling, maar die van den
heer Von Papen met oprechte waardee
ring luistert.
Dat deel van het Dultscbe volk, dat,
door de lawine gedwongen, het heft in
handen genomen heeft, ziet zich voor een
verantwoordelijkheid van ongehoorde
afmetingen gesteld. Ik bedoel daarmee
niet het leiding geven aan de „nationale
revolutie", wat voor de nieuwe ministers
niet al te moeilijk is, daar de omvang der
overwinning eiken tegenstand tot nader
order gebroken heeft. Maar ik meen de
naaste toekomst, nadat de roes dezer
overwinning zal zijn uitgeslapen. Er zijn
voor de nieuwe regeering en voor den
nieuwen koers gevaren in aantocht, over
welke zeer verstandige politici als vice-
kanselier Von Papen (en waarschijnlijk
ook de ten slotte zeer ernstig nadenkende
en tot toenadering steeds geneigde Rijks
kanselier Hitier) op liet oogenblik reeds
vpf ernstige zorgen zijn.
Deze gevaren zijn: de verhouding tot
het buitenland, zoowel op algemeen poli
tiek als op economisch gebied; de nei
ging van het nationaal-sociaüsme tot ab
solute, ook geestelljk-cultureele dicta'.uur;
de onderdrukking van een nationale
oppositie.
Wat de verhouding van Duitschland,
het nieuwe Duitschland, tot het buiten
land betreft, weet elke krantenlezer, hoe
de dingen er op het oogenblik voorstaan.
Oppervlakkige medestrijders heeft het
nationalistische Duitschland voorloopig
slechts in Rome en in Boedapest, waarbij
nog zeer de vraag is, of de steun van
Italië op werkelijke en duurzame sympa
thie berust en niet van Parijs uit aan
koersveranderingen onderhevig kan blij
ken. Maar zulle beschouwingen gaan
natuurlijk het kader van Berlijnsche
brieven te buiten, waarom we liet ook,
ter wille van de volledigheid, bij een korte
vermelding laten willen. De verhouding
tot de beide andere groepen, noemen we
ze de „neutrale" en de „vijandige"
varieert op het oogenblik tusschen directe
vijandschap (ik reken hiertoe o.a, den
scherpen handelsooriog tusschen Duitsch
land en de Tsjecho-Slowakische Repu
bliek) en een zekere koele welwillendheid,
die elke gebeurtenis op zichzelf beoor
deelt, gelijk dat met de Vereenigde Sta
ten van Noord-Amerika het geval is.
Waar Nederlands plaats in deze groote
reeds is, laat ik aan de beoordeeling van
den lezer over.
Men weet in Berlijnsche regeeringskrin-
gen even goed ais wij, dat al deze varian
ten van buitenlandsche gezindheid meer
of minder afhandelljk zijn van de wijze,
waarop in Duitschland zich de binnen-
landsche overwinnaar jegens den b.nnen-
landschen overwonnene gedraagt. Nie
mand minder dan vice-kanseüer Von
Papen heeft op de groote moreele en
historische beteekenis van zulk een hou
ding voor de beoordeeling door de ge-
heele menschheid in uitstekende bewoor
dingen gewezen. En ook rijkskanselier
Hitler heeft herhaaldelijk onderstreept,
dat de overwinning der nationaal-socia-
listen groot genoeg is om het den over
winnaars gemakkelijk te maken, elke nei
ging tot binnenlandsche revanche uit
gevoelens van liaat voortgekomen, te
onderdrukken.
Dat zulke waarschuwingen noodig zijn,
bewijst het feit, dat ze in het tegenwoor
dig stadium door de allerhoogste leiders
der nieuwe rijksregeering worden uitge
sproken. Ze zijn wel zeer duidelijk gericht
tot breede nationalistische kringen van
jeugdige heethoofden in den lande en
zullen ook op fanatici in de niet te verre
omgeving van de regeering zelf haar in
druk niet gemist hebben.
Vrijwel het geheele buitenland zal ont
stemd zijn door handelingen, die in het
nieuwe Duitschland onmiskenbaar tegen
de Joden gericht zijn. We willen hier uit
drukkelijk tegen overdrijving en tegen
leugenaebti-e tendenz-berichten waar
schuwen. Met de beruchte progromstem-
mlngen, die voor den oorlog Rusland en
na den oorlog Polen internationaal in op
spraak gebracht hebben, heeft de situa
tie in Duitschland niet het minste te
doen. Het is juist, dat de nationaal-socia-
listiscbe partij veertien jaren lang haar
ten slotte onstuimig toenemend succes
voor een deel aan anti-semitische propa
ganda te danken gehad heeft Natuurlijk
is zulk een propaganda van algemeen
menschelljk standpunt absoluut verwer
pelijk. Maar men mag, wil men eerlijk
blijven, niet nalaten, naar verklaringen
voor deze stroomingen zoeken, en komt
dan voor Duitschland tot het resultaat,
dat vele goeden heiaas voor weinige kwa
den lijden moeten. De volkomen geassi
mileerde Duitsche Joden zijn steeds de
eersten geweest, die zich in hooge mate
geërgerd hebben over het onsympathieke
en uitdagend-opdringerige optreden van
na den oorlog uit Oost-Europa binne-
gedrongeneo, die moreele en commerciecle
praktijken medegebracht hebben, welke
tot de diep-treurige schandaalprocessen
hebben geleid, waaraan namen als Bar-
mat, Helpzand, Sklarz, Sklarek en con
sorten verbonden zijn. De in.ieme vriend
schap van zulke „chevaliers d'industrie"
met voormannen der Duitsche sociaal-
democratie heeft de woede van rechtsche
volkskringen natuurlijk nog aangewak
kerd. Stellig is 't Duitsche anti-semitisme
steeds tegen zulke onwaardige elementen
en niet tegen Joodsche ex-frontsoldaten,
geleerden, kunstenaars, enz. gericht ge
weest Dat in deze dagen van revolution-
naire omwenteling gegeneraliseerd wordt
en dat daaronder Joden van groote ver
dienste te lijden hebben, is hoogst betreu
renswaardig. Vindt echter ook niet de
goedkeuring van al die nationale Duit
sche kringen, die achter een nobele per
soonlijkheid als vice-kanselier Von Papen
staan.
Een gevaar noemde ik ook de neiging
van het nationaal-sociaüsme tot absolute,
ook geestelijk-cultureele dictatuur. Ik
dacht daarbij in de eerste plaats aan de
oprichting van een nieuw ministerie voor
propaganda en nationale voorlichting,
dat onder leiding van den 36-jarigen dr.
Joseph Goebbels, een van Hitler's intiem
ste medewerkers staat. Deze minister
Goebbels is een veelzijdig en zeer talent
vol man. Men mag gerust zeggen, dat
een belangrijk deel van het succes der
nationaal-socialistische beweging voor
zijn rekening komt. Hij Is nu echter een
soort cultureele dictator geworden en men
zou van hen kunnen zeggen:
Am Göbheischen Wcsen
Soil das Volk geneseu!
Het Is daarom van beteekenis, zfch at
tc vragen, wie dr. Goebbels is en welke
bevoegdheden hij heden bezit. Hij heelt
er nooit doekjes om gewonden, dat hij
alles haat met diepsten haat, wat Joodsch
is. Dat heeft hij in honderd en meer
hoofdartikelen in het blad „Der Angriif",
waarvan hij nog heden de uitgever is, zelf
bevestigd. Blijft hij consequent, dan zal
hij al zijn invloed gebruiken om het Duit
sche cultureele leven van wat hij ali
Joodsche invloeden beschouwt, te „zul-
veren". Wij zien reeds, dat den dag na
zijn benoeming de wereldberoemde diri
gent prof. Bruno Walter, die Jood is,
zijn concerten met het Gewandhaus-
Orkest in Leipzig en met de Philharmonle
in Berlijn op last van minister Goebbels
moet afzeggen. Er zal wel spoedig een
tijd komen, waarin Duitschland het zon
der Joodsche schrijvers, tooneelspelers en
musici zal moeten stellen. Waarbij te con-
stateeren is, dat deze kunstenaars verre
weg bet meeste talent toonden (denken
we aan tooneel- en filmwereld, waar do
Duitsche, Oostenrijksche, Hongaarsche en
Russische Joden terecht den boventoon
voerden) en dus ook verdienden, dat ze
de eerste plaatsen bezet hielden. Al is
niet te ontkennen, dat onderlinge protec
tie nog al eens gelijkwaardige niet-Jood-
sche krachten op den achtergrond ge
houden heeft. Maar al zal men nog zoo
veel „oer-Duitsche" artisten het werk op.
dragen, dat nu wel zal vrij komen, een
zeer bijzonder element van hooge zuiver
kunst zal in Duitschland gaan ontbreken.
Het Berlijnsche tooneel vooral, dat door
den Joodschen genialen regisseur Ma*
Reinhardt tientallen jaren wereldroem
bezat, zal heel wat moeten doen om
als men ook hem het leven hier onaan
genaam maakt nog een attractie van
wereldbeteekenis te blijven!
Op bet gevaar van onderdrukking der
nationale oppositie heett vooral rijks-
vicekanselicr Von Papen herbaaldeüjk en
met nadruk gewezen. De slaaf6cbe wijze,
waarop de Hitlerbeweging bet Italiaanscb
fascisme volgt, wettigt de vrees, dat we
hier binnenkort een fascistisch Duitsch
land in optima forma zullen gaan be
leven. De goede zijde zal zijn, dat een
opbloei volgt van alles wat nationaal is
(al kunnen we daarin wat handel en nij
verheid betreft hoogstens algemeene ver
arming en geen voordeel zien). Maar een
verhinderen van oppositie ware „licht"
zonder „schaduw", iets dat ten doode op
geschreven is, een veseteeren, omdat men
op den duur toch niet eeuwig hoera roe
pen, militaire marschen spelen en elkaar
zoo voortreffelijk vi .Jen kan.
Nog geheel afgezien van de gevaren, die
dreigen, als op tallooze beloiten te wei-ie
resultaten volgen, ware het vooruitzicht
nimmer meer iets anders te lezen en te
hooren dan lof voor de regeering, aller
minst aanlokkelijk en ten slotte een be
dreiging van den Staat.
Dat zullen de verstandige elementen ut
de machtsposities toch zeker wel inzien,
voordat op de opleving van heden de
inzinking van morgen volgt?
ROLAND.
RECLAME.
"Prijs Wn 20-90ets.
7789
NIEUWE UITGAVEN.
Btj Em. ftuerido's Uitg. Mij. te Amster
dam verscheen reeds nu een tweede go"i-
koope druk van „De Druivenplukkers",
door A. den Deojaard, het botk dat in
korten tijd grooten roem wist te verwer
ven. Voor i. 2 Cv is het in den handel ver
krijgbaar gesteld. Voorts kwam óij den-
zelfden uitgever van de pers de derfo
goedkoope editie van L. Fles „Water en
Vuur", een kritiek op de houding der
S.D-AJP. ten opzichte van den go is iienst.
Bij de N.v. titg. Mij. „Kosmos" ver«
scheen een smakelijk, in de natuurlijke
kleuren der gerechten uitgevoerd beekje,
„Koude voor- en nagerechten" door ;rwj,
Krabbe, ieerares aan de Amrterdatr.scM
Huishoudschool
J. B. Wolters' Uitg. Mij. Gramnf»
L. C. T. Bigot en dr. Ph. Kohnstama
„Hoofdstukken wit de psychologie, ecu
beek voor eandiaaat-hoofdonderwijzers,
Dr. J. de Vries „Vraagstukken over Ant'
lytische meetknnce
K. Pijper „Handelswetenschappen
deel I.
ilMlIllIlillillllllllI
BUSLICHTINGEN.
Perron H. S. M.
Op werkdagen:
Richting:
Amsterdam Rotterdam Utrecht
3.—3—" 5.15-
7—
10.40 10.40" 15.55
13 30 13.30 20.10
15 15
16— 14.30
16.20 16.20
17.50 16.50
19 20
22— 23.05
22.45
Des Maandags en daags na
feestdag niet. t„..
De verzending geschiedt door
schenbomst van het hoofdkantoor.
Op Zon- en Feestd-gen:
3— 3—
2256 22—"
Station Heerensingel
Bus aan den trein niet op perr0£
Vertrek der posttreinpn op werkdagen
12.35 16.27
m
