(T4ste Jaargansr VRIJDAG 17 MAART 1933 No. 22391 STADSNIEUWS. Het voornaamste Nieuws van heden. EIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: Cts. oer ^egel voor advertentlën uit Lelden en plaatsen laar agentschappen vaD ons Blad gevestigd zijn Voor alle Indere advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën lltslultend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. lij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van Irieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:] Voor Lelden per 3 maanden 1.2.35; per week (.0.18 Buiten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18 Franco per post f. 2.35 portokosten. nummer bestaat uit VIER Bladea EERSTE BLAD. INAUGUREELE REDE VAN PROF. DR. H. VISSCHER. Calvinisme en de tolerantie-politiek van Prins Willem van Oranje. Prof. dr. H. Visscher. |edenmiddag heeft Prof. Dr. H. Visscher de Rijksuniversiteit alhier het ambt j bijzonder hoogleeraar aanvaard in de geformeerde Godgeleerdheid, met een i over „Het Calvinisme en de toleran- |politiek van Prins Willem van Oranje". |an de rede is het volgende ontleend: |e ontwikkeling der cultuur gehoor- jit evenals de natuur aan den regel: facit saltus." In de historie, zoo merkt Stein op, heerscht een continiuteit, a in een cyclisch rhytme openbaart, tconomie kent de plaag der crisis, In nst keert het oude weder en de wijs ite wentelt zich om de spillen harer l-ideeën. En ook het sociale en het leven baren eene gestaage ver van schijnbaar reeds gestorven zus sprak van het wereldproces als i eene voleinding, die haren oogst zal Irtbrengen. Zoo wordt dus de historie |e organische ontwikkeling, die door harer momenten voortschrijdt naar komen ontvouwing. In zulk een wordend [anisch leven draagt het wegstervend zijn levenskiemen over aan den tijd. Zoo heerscht er dus eene Jtinuiteit, al zou spr. daaruit nog niet :onclusie durven trekken, dat elke ver- rtng zeker vooruitgang beteekent, ook ladert het geheel zijn voltooiing. Er is I ontwikkelingsgang van den geest, die rd gaat met conflicten, die nieuwe Jioudingen baren. geldt op elk levensgebied, niet het ist op dat der religie in hare verhouding politieke macht, lok in het proces, dat de geestesontwik- doorloopt, worstelt het oude om het e te onderdrukken. En de Staat voelt daarbij bedreigd, zoodra eene geeste- le strooming de fundamenten zijner Jcht schijnt te onderwroeten. En vooral i moet dit zoo wezen, als zij, gelijk de fistelijke religie doet. in en tegenover Staat een eigen zelfstandig sociaal jaan schept, dat voor zich opeischt vrij- van beweging. En ook in de historie Ier worsteling tusschen Staat en Kerk irscht eene continuiteit, die haar cul- patiepunten heeft in twee groote poli- Je genieën. Hare lijn loopt van Constan- de Groote over Willem van Oranje |r den nieuwen tijd. |a geschetst te hebben de overeenkomst pe ontwikkeling der persoonlijkheid van pstantijn en van Willem van Oranje, spr de vraag: Is dan vrijheid van |?ie in Calvijn's beginsel gegrond? vergeten mag worden, dat een figuur niet uitsluitend aan de toe- ist behoort. Hij is ook kind zijns tijds. at Calvinisme is een rein religieus le- Het wil alleen maar zijn aanbidding I Seest en waarheid. Daarom kent het pa stoffelijke uitbeelding van al wat [rekking heeft op den dienst van God, I Geest is. Calvijn is een religieus den- In hem roerde een diep afhankelijk- pssevoel, een leven zoóals van Gods "eren in de H Schrift Hii behoeft geen pn van de wijsbegeerte. Was het den- Mer Kerk in den loop der eeuwen ver foeid. in Calvijn trad het wederom in Tejeinheid op. Het Calvinisme schouwt i Sansche wereldproces in Gods eeuwig ft Het is de vrucht van Gods eeuwig Jten, gerealiseerd door Zijn wil vanwege dit absoluut religieus beginsel ut het Calvinisme nooit de methode moderne exacte natuurwetenschap mi afSeleid. Calvijn onderscheidt het [sieuse en het theoretisch exacte ken- hu handhaaft de religie als drager f e?n ken-vorm sui generis, en stelt 1H.„"nmuun tegen philosophische in- mP van eUt6n aard. Calvijns primair Irthêlnsel der souvereiniteit Gods ty- i a's een zuiver religieuse denker woote speculatieve kracht. De religie heeft zulke mannen kunnen voortbrengen omdat in haar wezen het intellect eene beteekenisvolle functie vervult. Het Calvinisme aanvaardt de werkelijk heid, ook die van onzen absoluten zonde- staat, maar ontsluit daarin het onblus- schelijk optimisme des geloofs en waaraan inhérent is de zekerheid en de rust, dat Gods Daad bestaat. Gods Woord waar achtig blijven zal. Het Calvinisme moest zich zoo wel een kerkelijk leven scheppen, dat rein geestelijk, in strikten eenvoud, Christus als zijn Koning te gehoorzamen heeft en eene kerkformatie, waarin Hij zelve krachtens Zijn Woord het regiment voert door de gemeente zelve, die alzoo een aristocratisch-democratische regee ring zich schept, die geestelijk van karak ter, zich slechts over de gemeente uit strekt. Door deze kerkelijke formatie werd het Calvanisme echter de leerschool eener politieke democratie, die de overheid erkent als volstrekt zelfstandige inzetting Gods, die op hare wijze aan Hem gehoor zaamheid schuldig is. Het erkent zoowel den vrijen Staat als de vrije Kerk, maar beide onderworpen aan Gods gezag en Woord. In deze beginselen van het Calvinisme wortelt nu ook de tolerantie-politiek van Willem van Oranje. Toen hier de vrij heidsoorlog begon, stond het als een bron van moeilijkheden voor den Zwijger. De Staatsmacht stond in haar eenheid tegen over de oude en de nieuwe religie, ja te genover meerdere kerkformatles, afgezien van Holland en Zeeland waren de Neder landen geene religieuse eenheid meer. En daarmede was aan den Prins een nieuw politiek vraagstuk gesteld, naar welks oplossing hij gestreefd heeft onder den stimulans van Constantijn's exempel en de grondidee van Calvijn. Er was ech ter dit onderscheid tusschen hem en den machtigen Caesar, Constanten beschikte over eene autocratische macht. Oranje over weinig meer dan zijn politiek genie. Aan de strenge Calvinisten echter zweefde het Geneefsche ideaal voor oogen. Sommi gen dezer scheen de tolerantie-politiek on trouw aan de diepste beginselen. Heeft niet Datheen den Zwijger zelfs een atheist gescholden, die „God noch godsdienst" had, ter wille van diens streven naar reli- gie-vrede? Het is merkwaardig, dat Calvijn veel ruimer is dan zijn volgelingen. Calvijn is geen dogmatist. Zelfs waar het de Kerk. haar ritus en formatie betreft, is Calvijn ruimhartig. Eenheid van belijden eischt geen eenvormigheid in cultus en organisa tie. Ook voor den Staat geldt, dat hij geen andere goden voor Gods aangezicht dul den zal. Dat is de norm. En het is volko men in overeenstemming met Calvijn's be ginsel, dat de Overheid roeping heeft „te weeren ende uyt te roeyen alle afgoderye ende valsche Godtsdienst" zooals er in de Confessio Belgica staat. Dat is de norm, de eisch des Woords, maar daarmede is niets beslist over de vraag op welke wijze deze nu zal worden toegepast. Juist daarop nu legt Calvijn nadruk en staat hij aan de zijde niet van Datheen maar van Willem van Oranje. Spr. toonde dit met voorbeelden aan. Thans hoort men van alle zijden den lof zingen van Oranje's politiek beginsel, maar dit beteekent nog niet, dat het ook practisch reeds volkomen toegepast wordt! Nog zijn er velen, die het prijzen, maar het in eigen streven vergeten schijnen. Daarom is het van belang te luisteren naar het woord van den Zwijger tot allen, die meenen, dat hetgeen zij gelooven al leen bestaansrecht heeft. Aldus sprak hij: indien hunne meeningen verkeerd en valsch zijn, zullen zij smelten als sneeuw voor de zon. De waarheid is groot. Zij alleen zal overwinnen, want zij is de waarheid Gods. In de toespraken richtte prof. Visscher zich allereerst tot de heeren bestuurderen van den Geref. Bond en de Curatoren van den Leerstoel, waarin hij dank bracht voor het in hem gestelde vertrouwen, en de ongewoonheid schetste om aan iemand, die op den drempel staat van den fatalen termijn door de Wet gesteld, die bovendien van een gewoon Staatshoogleeraarschap reeds afstand deed, nog weer een bijzon deren leerstoel op te dragen. Na curatoren der Universiteit te hebben toegesproken, waarbij hij woorden van dankbare herinnering sprak aan zijn leer meester prof. Acquoy, richtte prof. Vis scher zich tot de heeren professoren met name hen, die de Theologische Faculteit vormen. Met betrekking tot het instituut der bijzondere leerstoelen neem ik het zelfde standpunt in als gij, aldus spr. De wijze, waarop het gebruikt wordt, bewonder ik allerminst. En dat met name de Fa culteit der Godgeleerdheid er een bijzon dere vernedering door ondergaat, daar heb ik met dr. Kuyper zeiven vroeger van ge dachten gewisseld. De studenten toesprekend, zeide prof. Visscher, dat hij hoopte, dat ondei hen er ook zijn zullen, welke richting ze ook meenen te volgen, die zich gedrongen ge voelen tot de wetenschappelijke door gronding van de levensbeginselen van die kleine groep onder ons volk, die onder Oranje's leiding een cachet heeft gezet op ons nationale leven, dat een paar eeuwen van ontkerstening zelfs niet vermochten uit te wisschen CRISIS COMITÉ LEIDEN. Subcomm. Ontwikkeling en Ontspanning. Wegens het bedanken van den eerwaar den heer kapelaan H. J A. M. v. der Ven als secretaris van het subcomité joor noemd wordt thans dit secretariaat waar genomen door den heer Y. Kuipers. Park straat 5a. KON. NED. MIJ. V. TUINBOUW EN PLANTKUNDE. Inleiding over de bontheid van gewassen. Gisterenavond hield de afd. Leiden en Omstr. haar gewone maandelijksche bij eenkomst in „In den Vergulden Turk. Te ruim halfacht sprak de voorzitter, de heer J. G. Ballego een hartelijk woord van wel kom tot de aanwezigen, in 't bizonder tot den eere-voorzitter Prof. BaasBecking en het eerelid van het bestuur, den heer E. Th. Witte. De notulen der voorgaande vergadering werden onveranderd goedgekeurd. Bij de ingekomen stukken was een aan vrage om subsidie van de Afd. Katwijk der Ver v, Oud-Leerlingen der tuinbouwcur- sussen, ten bate van het onderhouden van een speciaalcursus in Bloemisterij. Beslo ten werd hiervoor een bedrag van f. 7.50 te voteeren. Hierna deelde de voorzitter mede dat de kosten voor de excursie naar „Schoven- horst" te Putten vermoedelijk f. 3 per per soon zullen bedragen. Na ballotage van eenige nieuwe leden werd het woord gegeven aan Prof. Baas Becking, die een inleiding gaf over de bontheid van sommige onzer gewassen. Het bont zijn van verscheidene onzer planten, aldus spreker bestaat al van den oudsten tijd af en de vraag hoe ontstaat het heeft voortdurend de belangstelling der geleerden getrokken. Tot op heden is er nog zeer weinig van bekend. Een onzer Hollandsche geleerden. Prof. Beyerinck is voor het eerst tot de ontdekking gekomen, dat het in vele gevallen een ziektever schijnsel is; zoo bijv. de bonte vlekken bij de tabak en tomaat hetgeen men Mozaiek- ziek noemt. In vele gevallen is de bontheid infectueus en de infectie ontstaat door het sap en door bladluizen. Spr. had uit den Hortus eenige bonte Madelieven medege bracht die verzameld waren onder een bonte Hulst, zoodat vermoedelijk de hulst de infectie veroorzaakte. Bij bonte Hop en Nachtschoone komen de zaailingen steeds bont terug, vermoedelijk door de vrouwe lijke cellen daar de bontheid in de eicel aanwezig is. Anders is dit bij Capsicum en Pelargonium, daar vhu.t men de bontbe'd èn in de mannelijke èa in de vrouwelijke organen.. B ijde Monocotvlen waarvan de bontheid zich vertoont door overlangsche witte strepen zijn het cellen met en zonder blad groen, die zich steeds weer aan dezelfde zijde deelen. Breedvoerig werd de bontheid op vruch ten. aan bloemen, langs takken en sten gels behandeld, zoomede het verkleuren der bladeren in het najaar en voorjaar, door een roode kleurstof Anthociaan ge- heeten. Dit geschiedt in het najaar als het bladgroen geen werk meer verricht en in het voorjaar als de natuur nog te koud is. Spr. eindigde deze interessante inleiding- door mede te deelen dat van het ontstaan der zgn. zebravlekken en bonte midden- strepen nog niets bekend is. Vele vragen tot den hoogleeraar gericht, werden duidelijk beantwoord. In de pauze werden een inzending Aza lea's van den heer Jan Kriest Gz. en eenige prachtige bloeiende cactussen van de firma Ballego en Zonen gekeurd. De jury kende aan de Azalea's 12 en aan de cac tussen 15 punten toe. Na de pauze besprak de heer Joh. Jon ker uitvoerig wanneer en hoe men volle- gronds Primula's moet zaaien, alsmede het ontstaan van uitwassen op boomen en de z.g.n. Heksenbezems. In beide laatste gevallen heeft men ook met infectie's te doen, hetzij door weersinvloeden of door stekende insecten. Het uitzaaien van Pri mula zaden moet zoo spoedig mogelijk na het oogsten geschieden, des te kiemkrach- tiger is het zaad. Als slot vertelde de heer Jan Kriest Jzn. de cultuur van Nertera depressa met de mooie koraalroode besjes. Beide sprekers hadden tal van vragen te beantwoorden, hetgeen op bevredigende wijze plaats vond. Hierna hadden sprekers en debaters een woord van dank van den voorzitter in ont vangst te nemen. Met de mededeeling dat op 23 Maart des namiddags van 36 uur in den R.K. Volksbond aan de Steenschuur het werk van de Tuinbouw teekencuvsus te bezichtigen zal zijn werd deze goedge slaagde vergadering gesloten. Dr. W. F. SUERMONDT TOT HOOGLEERAAR BENOEMD. MONDACCORDEON-VEREENIGING „BRAVO". De mondaccordeon-vereeniging „Bravo" heeft onder leiding van den directeur J. J v. d Reyden een ouderavond gehouden in haar repetitiezaal aan de Hooglandsche Kerkchoorsteeg no. 7. Er waren circa 80 ouders en eenige begunstigers aanwezig. Voorzitter H. Zuidema opende dezen avond met een welkomstwoord aan alle aanwezigen en wenscht allen een genoeg lijken avond. Hierna werd het programma afgewerkt. De vereeniging speelde 8 nummers, o.a. Afscheid der Gladiatoren, Carnel walz, enz. Ook werd door twee leden van de vereeniging een voordracht gehouden, die met een hartelijk applaus werd beloond. Vermeld verdient nog te worden, dat er in de pauze koffie geschonken werd voor de aanwezigen en er voor de ouders gele genheid opengesteld was om vragen te stellen. Hierna sloot de voorzitter dezen pret- tigen en genoeglijken avond. Als opvolger van wijlen prof. dr. J. H. Zaayer. Prof. dr. VV. F. Suermondt. De Staatscourant van heden bevat het kon. besl. inhoudende de benoeming van dr. W. F. Suermondt tot Hoogleeraar in de Heelkunde aan de Leidsche Universiteit, als opvolger van wijlen Prol. Dr. J. H. Zaaijer. Prof. Suermondt, die aan de Leidsche Universiteit gestudeerd heeft, is 42 jaar oud. Hij deed in het voorjaar van 1917 artsexamen en werd kort daarna assistent bij Prof. Zaaijer op de Heelkundige afdee- ling van het Academisch Ziekenhuis te Leiden, waaraan hij tot nu toe ononder broken verbonden is geweest, eerst als as sistent en sinds jaren als Chef de Cllnique Hij promoveerde in 1920 tot doctor in de geneeskunde op een proefschrift over de functie van de maag na de maagresectic volgens Billroth II. Hij werd in het begin van 1927 Privaat- Doccr.t in de Heelkunde- welk ambt hij op 9 Maart 1927 aanvaardde met een rede over „De Chirurgie van het Sympathisch zenuwstelsel." In hetzelfde jaar werd hem aangeboden het honorarj' nembership of The Inter state Postgraduate Medical Association of North America. Op 1 Januari 1930 werd hij bevorderd tot Conservator. Van zijn hand zijn vele publicaties ver schenen over onderwerpen van de ver schillende gebieden der heelkunde. Zijn bijzondere belangstelling gaat uit naar de pijnbestrijdende operaties en naar de Heelkunde van de longen en den slok darm. Doordat Prof. Zaaijer in de nieuwe, on langs in gebruik genomen Heelkundige Kliniek twee aparte zalen uitsluitend voor de behandeling van longlijders had laten bouwen, voorzien van ruime balcons met gelegenheid om buiten te liggen, is thans aan een lang gekoesterden wensch vol daan en heeft de nieuwe hoogleeraar nu de gelegenheid de door zijn voorganger opgebouwde longchirurgie voort te zetten met het groote voordeel van goede lig ging voor de patiënten, hetgeen speciaal voor patiënten uit sanatoria, die aan lig ging in de open lucht gewend zijn, van zoo groot belang is. STEDELIJKE LICHTFABRIEKEN EN ELECTROTECHNISCHE INSTALLATEURS Cursus over „De kunst van verkoopen"- De contact-commissie voor de samen werking tusschen de Stedelijke Lichtfa brieken en de erkende electrotechnische Installateurs heeft enkele voordrachten met discussie georganiseerd, speciaal voor de electrotechnische installateurs en het betrokken personeel van de Stedelijke Lichtfabrieken over het onderwerp: De kunst van verkoopen. De eerste avond die gehouden werd in de bovenzaal van het café-rest. „In den Vergulden Turk" werd met eenige officieel vertoon geopend. Nadat de Voorzitter van de Contact-Commissie, Ir. A. M. Touw, eenige inleidende woorden had gesproken, waarin hij wees op het doel van deze voor drachten, sprak Wethouder T. S. Goslinga, het openingswoord. Spr. begon met te zeg gen, dat als hij van één ding plezier gehad heeft in zijn wethouderlijke loopbaan, het wel is van zijn pogingen om een einde te maken aan het voortdurend geharrewar over den toonwinkel van de Stedelijke Lichtfabrieken aan de Hooigracht. Spre kers denkbeeld om deze kwestie eens in gesloten gezelschap met de belangheb benden te bespreken, heeft, hoewel het in het begin niet zoo vlot ging, toch succes gehad. Het resultaat ervan is geweest het tot stand komen van de contactcommissie die den twist heeft bijgelegd en een geest van samenwerking heeft gekweekt. Willen we aan de moeilijkheden van den tegen- woordigen tijd het hoofd kunnen bieden, dan zullen we hoe langer hoe meer op die samenwerking zijn aangewezen. Ook de voordrachten, waarvan de eerste heden avond zal worden gehouden, zijn weer een BINNENLAND Ambtsaanvaarding van prof. dr. H. Visscher als buitengewoon Leidsch hoog leeraar. (Stadsnieuws, 1ste Blad). Dr. W. F. Suermondt is benoemd tot hoogleeraar in de heelkunde aan de Leid sche Universiteit. (Stadsnieuws, 1ste Blad). De handelsbetrekkingen tusschen Duitsch- land en Nederland; rede van den heer Fentener van Vlissingen (Binnenl., 3c Blad) De wijziging der Kieswet; memorie van antwoord aan de Eerste Kamer. (Binnen land, 3e Blad). De nieuwe koers bij Defensie; verklaring geëischt betreffende bet lidmaatschap van socialistische organisaties. (Binnenland. 3e Blad). De defensie-begrooting door de Eerste Kamer goedgekeurd. (Pari. Overzicht, 3e Blad). BUITENLAND. De ontwapeningsvoorstellen van Me Donald. (3e Blad en Buitenl. en Tel., Ie BI.) Dr. Luther afgetreden als president der Duitsche Rijksbank. Dr. Schacht zijn opvolger. (4e Blad). Een Chineesch tegenoffensief tegen Mandsjoerije. (Buitenl, le Blad). De Beiersche regeering Held is afge treden. (Buitenl., le Blad). De republikeinsche Schutzbund in Oos tenrijk reeds gedeeltelijk verboden. (Bui tenl., le Blad). bewijs van die samenwerking, een bewijs ook van de energie, die er nog in dezen kring heerscht. Elke uiting van energie, elke uiting van levensmoed moet in onzen tijd toegejuicht worden. Spr. eindigde met den wensch, dat de cursus volledig moge slagen en dat zij een goeden invloed zal hebben op de zaken en ondernemingen, waaraan de aanwezigen zijn verbonden. Het woord was daarna aan den heer E. B. W. Schuitema, leider van de afdeeling Verbruiksontwikkeling der Philipsfabrieken die het onderwerp van den cursus „De kunst van verkoopen" inleidde. Spr. begon met er op te wijzen, dat er eigenlijk geen verkoopspsychologie bestaat. In dat geval zou men aan Groenlanders ijskasten en aan Dajakkers bontjassen kunnen ver koopen. Er is wel een koop-psychologie. De kooper is primair. Iedereen is zijn leven lang kooper en verkooper. Koopen is niets anders dan het vervullen van een behoefte. Er is geen sterveling, die koopt om het verkoopen. Elke daad van een mensch is het wegwerken van een spanning, een poging om in betere harmonie te komen met de omgeving, met het leven. Koopen is een van de middelen daartoe. Niemand koopt uit zuivere bezitslust. Zelfs de ver zamelaar doet dat niet. Men koopt eigen lijk geen voorwerp maar alleen de eigen schappen van dat voorwerp. Het is een bekend verschijnsel, dat de meeste men- schen het sterkst reageeren op de prikkels, die direct op hun egoisme apelleeren. Wanneer alleen op ethische gronden zou kunnen worden verkocht, zou de verkoop niet zoo ontwikkeld zijn als thans het geval is. De bekendheid met de artikelen bij de consumenten wordt door vele ver- koopers grenzeloos overschat. Eerst moeten de menschen in alle finesses met het artikel bekend gemaakt worden. Daarna moet de verkooper weten op welke eigen schap het artikel moet verkocht worden. Hij moet zich daarbij weten te stellen op het standpunt van den kooper. Spr. illustreerde dat met talrijke voorbeelden. Het is onmogelijk een goed verkooper te zijn als men niet beschikt over eenige menschenkennis en daarnaast moet men een flinke dosis fantasie bezitten. Ver koopen is doodeenvoudig toegepaste men- schelijkheid. Elk artikel dat men verkoo pen wil moet men door en door kennen en er diep van overtuigd zijn, dat het be- geerenswaardig is. In dezen tijd kan men het beste verkoopen, wanneer men de menschen suggereert, dat het artikel, dat men verkoopt, medehelpt aan de vlucht uit de werkelijkheid, want daaraan be staat groote behoefte. Vandaar dat de menschen ondanks alles toch trouw de bioscoop bezoeken. Tenslotte merkte spr. nog iets op over de ethiek van het vraag stuk. Is het verkeerd den menschen meer te verkoopen dan waaraan zij behoefte hebben? Spr. is van meening, dat zoolang er nog dingen worden gekocht die over- bodiger zijn dan het artikel dat men zelf aan den man brengt, men verkoopen mag zooveel men kan. De wereld is gebaat bij een snelle consumptie van de overvloedige productie Na een pauze volgde op deze rede een interessante gedachtenwisseling. PE ARBEIDSBEURS. Op den 16en Mrt. 1933 waren 3406 (v. j, 2669) werkzoekenden ingeschreven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1933 | | pagina 1