Jaargang
DONDERDAG 9 MAART 1933
No. 22384
jficieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
r
IJHIfFf;
1
ft
if| i
fP
HBr
ML
SCHEEPSVERBINDINGEN.
Ons Kruiswoordraadsel.
PARLEMENTAIR OVERZICHT
Het voornaamste Nieuws 1
^an heden.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
iCti ner '"egel voor advertentlën uit Leiden en plaatsen
Ijl agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
Ere advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën
hultpnd bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
(een maximum aantal woorden van 30
Basso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
reven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:]
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35; per week t. 0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 portokosten.
Iiommer bestaat uit VIER Bladea
EERSTE BLAD.
-gemeester en Wethouders van Lelden
fte weten, dat door den Raad dier ge-
Ite in zijne vergadering van den 13en
Jaari 1933 Is vastgesteld de volgende
rdening:
VERORDENING,
[rade wijziging van de verordening
j 2 Mei 1912 (Gemeenteblad No. 17)
fie Straatpolitie, laatstelijk gewijzigd
1 verordening van 30 Jannari 1933.
ARTIKEL I.
ikel 39 van bovengenoemde verorde-
I vervalt.
ARTIKEL II.
ikel 47 wordt vervangen door de vol
le vier artikelen:
„ART. 47.
1 is verboden op of aan den open-
,a weg, alsmede aan of boven open-
t water, eenig aanplakbiljet of ander
jterk of geschrift hoegenaamd aan te
ton.
(verbod is niet van toepassing:
voorzoover door Burgemeester en
loaders schriftelijk vergunning tot
gakken is verleend of, ten aanzien
eigendommen, niet bestemd tot den
itaren dienst der gemeente en niet bij
■;emeente in gebruik, voorzoover door
rechthebbende toestemming tot aan-
ten is verleend;
op gerechtelijke akten en andere
ken, waarvan de aanplakking door
ibare ambtenaren krachtens wettelijk
[schrift geschiedt.
ART. 47 a.
et is verboden op of aan den openbaren
alsmede aan of boven openbaar water
daartoe bevoegd, niet in strijd met
verordening aangeplakte stukken af
theuren, onleesbaar te maken of te
hadigen.
ART. 47 b.
i is verboden met teer, krijt, kalk of
andere kleur- of verfstof afbeel-
k. letters, cijfers of teekens aan te
(tn:
op den openbaren weg;
op boomen, palen, muren, deuren,
tgen, hekken, schuttingen of andere
serpen aan of op den openbaren weg
ai of boven openbaar water.
'tonder a van het eerste lid vermelde
cd is niet van toepassing, voorzoover
indeld wordt krachtens door Burge
ters en Wethouders verleende alge-
le of bijzondere schriftelijke vergun-
let onder b van het eerste lid vermelde
lwd is niet van toepassing, voorzoover
(het aanbrengen van afbeeldingen, let-
t cijfers of teekens door Burgemeester
[Wethouders schriftelijk vergunning is
fciend of, ten aanzien van eigendommen
"'bestemd tot den openbaren dienst der
fceente en niet bij de gemeente in ge-
voorzoover daartoe door den recht-
l'tende toestemming is verleend.
ART. 47 c.
fct is verboden tusschen 10 uur des na-
Idags en 6 uur des voormiddags op den
[baren weg te vervoeren of bij zich te
len eenig aanplakbiljet, eenig plak-
pl, eenig plakgereedschap .teer, krijt.
Pof eenige andere kleur- of verfstof,
ft verbod is niet van toepassing, voor-
fat kan worden aangetoond, dat de in
(eerste lid bedoelde voorwerpen of stof-
f niet zijn gebruikt, noch zijn bestemd
P gebruikt te worden voor handelingen,
J ingevolge de artikelen 47 en 47b zijn
noden."
Uitgesteld door den Gemeenteraad van
Ptn, ln zijne openbare vergadering van
t 13en Februari 1933.
De Burgemeester,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
De Secretaris,
VAN STRIJEN.
■Zijnde deze verordening aan de Gedepu-
|Me Staten van Zuid-Holland ln af-
[Mft medegedeeld
'h is hiervan, krachtens het besluit van
1 Gemeenteraad van den 13en Februari
tot het doen afkondigen van deze
F-Mening onmiddellijk nadat zij isvast-
P™, afkondiging geschied, waar het
J"oort, den 9en Maart 1933. 6945
■"«tgemeester en Wethouders voornoemd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
IIJST VAN INSTELLINGEN VAN
WELDADIGHEID.
neester en Wethouders van Leiden
ter algemeene kennis, dat door
®°P 2 Maart 1933 op de lijst van instel-
Ktp V?n we'dadigheid, opgemaakt inge-
artikel 3 van de Armenwet, zijn inge-
„t-S de Stichtingen genaamd „Salva-
liji01 en „St. Jacobshof", welke instel-
Ihot Serangschikt onder die bedoeld
1 'an artikel 2 der genoemde wet.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
^ien, 9 Maart 1933. 6947
ALFONS BLÖTE. t
Foto H JONKER, Leiden.
Sg!£v~:'
V V"
Zooais iedere bezoeker van Minerva
dagelijks Blöte in zijn hokje zag zitten
Gistermorgen is na langdurig lijden
hier ter stede overleden Adriaan Blöte, bij
de studenten bekend als Alfons.
Gedurende de 17 jaren, die hij op Socië
teit Minerva als j assenknecht werkzaam
was, heeft hij zich veler vriendschap ver
worven.
Hoezeer men hem daar op prijs stelde
is vooral gebleken uit de vele blijken van
belangstelling, die hij gedurende zijn
ziekte mocht ondervinden.
Geen dag ging voorbij, zonder dat stu
denten zijn ziekbed bezochten.
Tot het laatste oogenblik bleef hij mede
leven en -voelen met alles wat daar op de
Sociëteit omging.
Minerva heeft in hem een toegewijde
en plichtsgetrouwe klacht en vele studen
ten hebben in hem een goeden vriend
verloren.
GESCHENK DER N.Z.H.
De directie der Noord-Zuid-Holl. Tram
weg Maatschappij heeft twee der oudste
tramlocomotieven, welke op de lijn Leiden
Haarlem hebben dienst gedaan aan het
Spoorwegmuseum der Ned. Spoorwegen te
Utrecht aangeboden. Het geschenk is
dankbaar door de Directie van het Spoor
wegmuseum aanvaard. De oude locomo
tieven zijn naar de remise alhier vervoerd,
om naar Utrecht overgebracht te worden.
GODSDIENST EN ZEDELIJKHEID.
Voordracht van prof. de Hartog.
Over bovenstaand onderwerp heeft gis
teravond Prof. Dr. A. H. de Hartog uit
Amsterdam voor de leden der N.C.S.V. en
verdere belangstellenden een rede gehou
den in het Auditorium van de Leidsche
Universiteit. Na een kort inleidend woord
over de belangrijkheid van het onderwerp
begint Prof. de Hartog met het afwijzen
van den welstandsgodsdienst, welke het
wezen van den godsdienst zoozeer heeft
miskend en geschaad. Godsdienst gaat
allerminst op in het zoeken van hulp en
troost. De jonge generatie moet met deze
opvatting grondig gaan breken Gods
dienst is het zich met hart en ziel in dienst
stellen van de hoogste en diepste werke
lijkheid. Nu is aan den mensch slechts ge
geven de kring der bewustzijnsverschijn
selen als het kentheoretisch primaire. Doch
niet slechts gegeven is het bewustzijn, het
is ook met zijn kenvormen, met zijn kate-
goriën en met zijn structuur gewekt. Het
gewekte wijst heen naar een wekkenden
achtergrond, naar een openbaring die
achter het bewustzijn zit. Vergeleken bij
dezen verborgen grond, welke de mensch
door het peilbesef ontwaren kan, is het
bewustzijn secundair. Deze grond is hete
ronoom, hij is de actualiteit welke ons op
wekt en ons verontrust. Het besef van af
hankelijkheid ten opzichte van dezen
grond (Schleiermacher) is het fundament
van alle religie, wetenschap en wijsgeerige
bezinning. De andere zijde van ons bewust
zijn is de autonome: we worden gelokt
door een bezielend ideaal en rusten niet
alvorens we het verwerkelijkt hebben. In
de Idee van Kant komt deze autonome trek
van het bewustzijn naar voren. Volgens
spr. zijn het in 't bijzonder von Hartmann,
de groote baanbreker van het kentheore
tisch realisme en Rickert. die op het be
stendige. transcendente wezen van het
oordeel en zijn geldigheid wees die het
transcendente van het actueeie en van het
ideeele als de beide bewustzijnspelen, in
het licht hebben gesteld. Voor de religieuze
geesteshouding is dit van groot belang: het
religieuze is zonder transcendent wezen,
dat het wekt, niet bestaanbaar. Het auto
nome onderstelt het heteronome.
Volgens spr. ontleenen we aan het een
heidsbewustzijn het recht om het onbe
kende transcendente wezen God te noe
men. Denken is zoeken van verband, van
eenheid. In de wetenschap wordt deze
eenheid bekend, in de godsdienst wordt zij
beleefd. Aan God komt het denken tot
stilstand (Plotinus). Hij is de Eene, de
Eenige, het enkelvoudig Wezen. Het een
heidsbesef in den mensch leidt hem tot de
belijdenis van een eenig God, hem roe
pend tot Zijn dienst.
Zedelijkheid is de betrekking van den
mensch tot het geschapene. Bij alle wis
selingen in de gemeenschap blijft de orde
bestaan, zij is het bestendige waarnaar de
mensch zich heeft te richten. De zedelijk
heid is het zoeken van het normatieve, van
het transcendente ideaal, dat zoowel
dringt als ook lokt en dat in den mensch
onverbiddelijk gerealiseerd moet worden.
Voor de zedelijkheid is godsdienst niet
hoogstens onschadelijk, doch hoofdzaak.
Godsdienst is de harteslag, die den zede
lijke mensch doortrekt en die in zijn
bloed een vuur ontsteekt. Zij doortintelt
hem tot in de uitersten van leven en dood
en roept in hem het ware heldendom te
voorschijn.
o
ZEVENDE VOKSBIJEENKOMST.
De op één-na-laatste Volksbijeenkomst
in dit seizoen is zeker niet de minst-
geslaagde geweest. Zij werd verzorgd door
de Tooneelver. .Leidsche Dilettantenclub"
met medewerking van de accordeonbespe-
Iers „The Mickey Mouse Players"
De prestaties van de Leidsche Dilettan-
tenclub hoe verdienstelijk overigens
ook mogen wij ditmaal onbesproken
laten, want hetzelfde programma, be
staande uit het drama „De Ploegbaas",
het iooneeispel „Vader en Zoon" en de
klucht „Hij is onschuldig" werd door hen
reeds tweemaal eerder opgevoerd en door
ons besproken, zoodat wij ons van een
herhaling ontslagen achten.
Het applaus aan het slot van elk num
mer was een welverdiende belooning voor
het goede spel der medespelenden.
Ook „The Mickey Mouse Players" zijn
in onze stad sinds lang geen onbekenden
meer. Hun opgewekte en met veel brio
voorgedragen muzieknummers oogstten
ook thans weer veel succes. Het beurte
lings optreden van beide gezelschappen
beteekende voor de talrijke aanwezigen een
gezelligen avond.
Tweede-luitenant der militaire admi
nistratie A. H. S. Tieleman, van het regi
ment wielryders, is 8 dezer van zijn deta
cheering bij de militaire magazijnen alhier
naar zijn korps te 's-Hertogenbosch terug
gekeerd.
De St.crt. no. 47 bevat de statuten
betreffende de N.V. tot voortzetting van
de zaken van het Alg. Werktuigkundig en
Electrocechnisch Bureau „Eleetra", alhier.
Hedenmorgen is alhier een commis
saris aangekomen van de Duitsche crimi-
neele politie teneinde bij de Leidsche
recherche nadere inlichtingen in te win
nen omtrent den persoon en het verleden
van Van der Lubbe.
De heer H. M. Simonis heeft zijn
schoenenmagazijn, Haarlemmerstraat 138
a~an een grondige restauratie onderwor
pen. waarooor ae zaak niet weinig in
uiterlijk aanzien heeft gewonnen.
Door combinatie van de aparte toegan
gen van winkel- en woonhuis werd circa
2 Meter meer étalageruimte verkregen,
waardoor de onderpui een geheel ander
aspect heeft gekregen.
Ook inwendig werden verschillende in
grijpende veranderingen aangebracht,
welke de interne bedrijfsorganisatie en de
„service" der cliëntèle ten goede komen.
Het geheele werk werd onder leiding
van architect F. van Thiel in den tijd van
slechts vier weken tot volle tevredenheid
van den opdrachtgever door de heeren
Lindenhof (metselwerk). Langeveld (tim
merwerk) en Jansen (schilderwerk) uit
gevoerd.
Vanmiddag wordt in het perceel Hoo-
gewoerd 42 het vijfde filiaal in de omge
ving en het derde hier ter stede geopend
van de firma I. Zandvoort's slagerijen.
De moderne installatie voldoet aan
strenge hygiënische eischen: granieten
vloer, marmeren étalage- en toonbank-
bladen, witte tegelwanden enz.
Bij avond trekt de winkel door de nei-
dere verlichting zeer de aandacht.
De navolgende schepen zijn mor en in
ia notele raiische ver.,i,n.ing met he. kust-
slaiioi. Schevenin -en Ra iio.
Amsld erk, Chr. Huycjer.s, Flandria, In-
drapoera, Joh. de Witt, Joh. v. O.den-
barnevell. Kola Biros, Kota Nonan, Kcta
Tjandi, Lemaire, Marnix van St. Alcle-
donde, Orania, Poelau Roebiah, S bajak,
Statendam, Tasman, Veendam, Venezuela,
Znelandia.
Bii verzending van een radio-telegram
via S-heveoingen Ra.lio be ïragen dc totale
kosten 44 centen pen woord.
Het aantal inzendingen op onze
kruiswoord-puzzle bedraagt 2 4 6.
Wij zullen den uitslag in ons Blad
van Zaterdag a.s. publiceeren.
DE DIRECTIE.
TWEEDE KAMER.
INTERPELLATIE-VLIEGEN i
(Lidmaatschap socialisti
sche vereenigingen.)
Nadat de Kamer de motie-Albarda (het
zoo spoedig mogelijk wijzigen van de be
palingen inzake den rechtsbijstand voor
militairen in Indie) met 50 tegen 30 stem
men had verworpen ivóór socialisten,
vnjz.-democraten, communisten) en met
66 tegen 12 stemmen had besloten, ook het
ontwerp inzake de binnenscheepvaart als
nog op de agenda te plaatsen, werd over
gegaan tot behandeling der interpellatie
van den heer Vliegen inzake den order
van Minister Deckers, waarbij aan be
roepsmilitairen van land- en zeemacht
verboden is lid te zijn van of steun te ver-
leenen aan vereenigingen op socialisti-
schen grondslag.
De afgevaardigde stelde deze vragen:
1 Acht de minister zijn legerorder no.
59. waarbij aan militaire ambtenaren der
land- en zeemacht wordt verboden aan
gesloten te zijn bij of op eenigerlei wijze
steun te verleenen aan groepen of ver
eenigingen op sociaal-democratischen
grondslag in overeenstemming met den
geest van art. 9 der grondwet?
2. Waar het bedoelde verbod hier niet
geldt het lidmaatschap van of steun aan
eenige bepaald aangewezen vereemging-
maar algemeen gericht is tot alle vereeni
gingen op een bepaalden grondslag, on
verschillig weike hare gedragingen zijn,
kan de minister dan meenen. dat gebruik
making van de hem bij art. 17 van het
Reglement op de Krijgstucht verleende
bevoegdheid hier een redelijke toepassing
vond?
3. Waar de minister blijkbaar meent, dat
zijn verbod motiveering vindt in gevaar
voor de krijgstucht, kan hij dan mede-
deelen, uit welke feiten het bestaan van
dat gevaar en het verband tusschen die
feiten en de sociaal-democraten is ge
bleken?
4. Acht de minister het in overeenstem
ming met goede politieke reden, dat de
regeering midden in een verkiezingsstrijd
zoo'n banvloek uitspreekt tegen een be
paalde politieke richting?
5. Wil de minister mededeelen wat te
verstaan valt onder het, op eenigerlei wijze
steun verleenen aan groepen of vereeni
gingen van personen op sociaal-democra
tischen grondslag? O.m. of daaronder ook
te verstaan is het stemmen op candidaten
van zulke groepen of vereenigingen? En
zoo ja, op welke wijze hij dan aan het ver
bod uitvoering denkt te geven?
6. Acht de minister het verbod aan mi
litaire ambtenaren om de bladen der „Ar
beiderspers" te lezen, en hetwelk leidt tot
een controle ook op de ontvangst van
deze bladen buiten de kazerne en sche
pen, niet een hoogst afkeurenswaardige
inmenging in het private leven van deze
personen?
De heer Vliegen heeft deze vragen toe
gelicht. Hij begon met de opmerking, dat,
indien de volkeren in 1914 tegen het ge
zag waren opgestaan, om den oorlog te
voorkomen, de wereld er op het oogenblik
beter zou uitzien.
Waarop de heer Schouten uitriep: „U
zelf hebt in 1914 willen vechten! Aan den
kant van Frankrijk!"
De interpellant heeft trachten aan te
toonen, dat 's Ministers verbod in strijd
is met het recht op staatkundige vrijheid
en met den geest van art. 9 der Grondwet.
Is een bepaalde vereenlging voor militai
ren gevaarlijk dan moet hij die vereeni-
ging en de feiten met name aanwijzen,
maar hij mag niet een algemeen verbod
uitvaardigen, dat een politiek beginsel
raakt. Bovendien, de Minister raakt met
zijn verbod zei de heer Vliegen ook
socialistische studie-vereenigingen, die
nooit naar buiten optreden, ook de ver
eenigingen van christen-socialisten. Waar
in ligt het motief van een dergelijk ver
bod? De afgevaardigde achtte het een be-
leediging, een minderwaardigheidsvei kla
ring van een vierde deel van ons volk.
Waar zijn de daden, die tot het verbod
aanleiding gegeven hebben? Welke ver
keerde dingen hebben de socialistische
vereenigingen verricht? En in de weer
macht zal de maatregel aanleiding geven
tot allerlei spionnage.
ANTWOORD VAN DE
REGEERING.
De Minister van Defensie heeft geant
woord. Het verbod is geen aanranding,
maar een beperking van de vrijheid. Het
beperkt bovendien niet den staatsburger,
maar den militairen ambtenaar, die zich
vrijwillig in dienst begaf en die ook weer
kan heengaan, als hij wil. Art. 9 der
Grondwet geeft uitdrukkelijk het recht,
om de vrijheid van vereenighig en verga
dering ook te beperken. Het grondwette
lijk recht is een algemeen recht, voor den
staatsburger in het algemeen dus, maar
BINNENLAND
Interpellatie-Vliegen over het verbod
aan militairen om lid te zijn van sociaal
democratische organisaties (Parlementair
Overzicht, le Blad).
De wijziging der Drankwet; memorie
van antwoord aan de Tweede Kamer (Bin
nenland, 3e Blad).
Deputaten-vergadering der A.R. Partij
te Utrecht; rede van dr. Colijn (Binnen
land, 3e Blad).
De gewijzigde goederentarieven bij de
spoorwegen (Binnenland, 3e Blad).
Onze eieren-export bedreigd; uiteenzet
ting van de Vereeniging van broedinrich-
tingen in Nederland (Land- en Tuinbouw
3e Blad).
De voetbalwedstrijd RotterdamHon
garije met 42 door de Hongaren gewon
nen (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND
De Volkenbond ook in de Zuid-Ameri-
kaansche conflicten onmachtig (Buitenl.,
le Blad).
Japan kondigt ter Ontwapeningsconfe
rentie bewapeningen aan (Buitenland, le
Blad).
Het ontslag van den Chineeschen opper
bevelhebber in het Noorden (Buitenland,
le Blad).
De actie der Nazis in vollen gang (Bui
tenland en Tel., le Blad).
In Griekenland wordt een kabinet
Tsaldaris gevormd (Buitenl., ie Blad).
De bankcrisis in Amerika. Een bood
schap van Roosevelt (Buitenl. en Telegr.,
le Blad).
het regelt niet het recht voor iederen bur
ger afzonderlijk. De Minister beriep zich
op Buys en op Struycken, om zijn betoog
te ondersteunen. En bij dit alles staat dan
nog de militair in een bijzondere positie;
Struycken betoogt uitdrukkelijk, dat een
verbod voor militairen niet het algemeene
vrijheids-beginsel aanrandt. Dit verbod is
gegrond niet op het Reglement of op de
Wet op de krijgstucht, maar op het Mi
litaire Ambtenarenreglement: hierin komt
voor, dat de militaire ambtenaar geen lid
mag zijn van of geen steun mag verlee
nen aan vereenigingen, wier optreden in
strijd is met de krijgstucht. Aan 's Mi
nisters Departement is dan ook een amb
tenares ontslagen- die weigerde de ver
klaring af te leggen, dat zij. als het er op
aankwam, aan de zijde van 't wettig gezag
zou staan. Om dezelfde reden zijn ver
schillende werklieden aan de Hembrug
ontslagen. Ook burger-corveeërs vallen
onder het verbod, ook zij mogen geen lid
zijn van vereenigingen, die de krijgstucht
ondermijnen. Wat de marine-bonden be
treft: wanneer zij onder socialistischen in
vloed zijn vandaan gehaald, zullen zij
moeten worden hervormd, want hun ka
rakter van louter vakvereeniglng zullen
zij moeten prijsgeven.
De Minister heeft nog in bijzonderhe
den uiteengezet, dat en dit is vooral in
den laatsten tijd gebleken dat de ver
plichtingen van den sociaal-democraat
niet in overeenstemming zijn met die van
den militair. Dit blijkt duidelijk uit aan
genomen resoluties en uit de gezindheid
van de partij. De Minister gaf verschil
lende citaten, om zijn betoog te onder
steunen en om aan te toonen. dat de so
cialistische pers voortdurend en systema
tisch de krijgstucht ondermijnt en het
gezag ondermijnt, en dat de sosiaal-de-
mocraten organisatorisch dezelfde mid
delen toepassen als de staat in dit ge
val. Met den verkiezingsstrijd, aldus de
Ministers heeft het verbod niets te ma
ken. Als een militair denkt socialistisch
te moeten stemmen, om zijn geweten te
volgen, zal hij ook krachtens zijn geweten
den dienst moeten verlaten. De Minister
herinnerde er aan. dat hij reeds vroeger
een verbod heeft uitgevaardigd inzake 't
lidmaatschap van fascistische weerbaar
heidscorpsen.
In zijn repliek heeft de heer Vliegen
verzekerd, dat de sociaal-democraten den
legalen weg willen blijven bewandelen,
maar als men op dien weg slagboomen
gaat oprichten, loopt het mis.
Hierna is nog een vrij uitvoerig debat
gevolgd, dat echter grootendeels bestond
uit herhalingen, en waarin de heeren Al-
barda, de Visser en Duys den maatregel
van den Minister bestreden en de heeren
Boom Tilanus en van Dijk hem verdedig
den. Resultaat had deze discussie niet. Er
werd zelfs geen motie voorgesteld. In den
laten middag werd de interpellatie ge
sloten.
VERSCHILLENDE WETSONTWERPEN
Aan de orde waren daarna de volgende
wetsontwerpen:
1. Wetsontwerp onteigening van per-
ceelen, erfdienstbaarheden en andere za
kelijke rechten noodig voor uitbreiding
