DE MUITERIJ AAN BOORD VAN
DE „DE ZEVEN PROVINCIËN".
LEIDSCK DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 20 Februari
Officieele verklaring van den commandant
zeemacht in den volksraad.
der
VEREENIGING VAN MATHESIANEN.
Zaterdag J.l. hield bovengenoemde ver-
cenlging haar 6de lezing van dit seizoen.
Deze lezing bestond hoofdzakelijk uit de
bedrijfsfilm van de Hollandsche Draad
en Kabelfabrieken te A'dam. Wegens on
gesteldheid van den lsten voorz opende
de 2de voorzitter, de heer Groenewegen,
dezen avond en heette de aanwezigen
hartelijk welkom en in het bijzonder den
heer Boots, vertegenwoordiger der Hol
landsche Draad- en Kabelfabrieken.
Hierna was het woord aan den heer
Boots. Spr. hield allereerst een inleiding,
waarna men overging tot het afdraaien
van de film.
De Draad- en Kabelfabrieken te Am
sterdam zijn de eenigste hier te lande en
een van de grootste van Europa. Want als
men nagaat, dat in normale tijden er 1000
arbeiders werken en per week 20 ton
koper en 12 ton rubber wordt verwerkt,
krijgt men een goed overzicht van dit be
drijf. Spr. behandelde eerst even de op
richting en wat daaraan verbonden was,
waarna hij de fabrikatie van draad en
kabel behandelde, aan de hand van ver
schillende voorwerpen. Het koper, dat ge
bruikt wordt voor de kabels heeft een
dikte van zes millimeter, hetwelk voor de
verschillende draden natuurlijk uitgetrok
ken moet worden. Door middel van trek-
banken wordt dan ook het koper op de
dikten, welke noodig zijn, uitgetrokken.
Daarna wordt het uitgegloeid en in ver
dund zwavelzuur schoongemaakt, en met
keet water afgespoten. Hiema wordt het
vertind en op rollen gewikkeld De rubber,
die men ruw aankrijgt, wordt eerst in
kleine stukken gesneden. Daarna door
walsen uitgeplet. Hiema worden de ver
schillende grondstoffen bijgevoegd o.a.
zwavel, magnesia enz., waarna alles nog
eens uitgewalst wordt, en in reepen ge
sneden. Thans gaat men over tot het ver
binden van het koper met de rubber. Het
koperdraad wordt door twee walsen geleid.
In deze walsen zitten verschillende groe
ven, terwijl tevens door de walsen de ree
pen rubber worden geleid, zoodat dus het
rubber om het koper wordt geperst. Het
draad gaat nu naar de spinnerijen voor
het omvlechten. Bij loodkabels gaat de
draad door cylinders, waar op het eind het
cmgespoten wordt met lood: deze kabel
wordt verder met band omwikkeld. Spr.
behandelde dus achtereenvolgens 't ver
vaardigen van de draad met rubber om
spanningen en van de loodkabel.
Hierna werd tot de film overgegaan. -
Deze film bestond uit 4 deelen. Het eerste
deel behandelde de bewerking van het
koper, hoe het uitgegloeid, uitgetrokken
en vertind werd.
Het 2de deel behandelde de rubber. Men
zag achtereenvolgens het snijden van de
ruwe balen rubber, het walsen het vul-
caniseeren.
Het 3de deel behandelde het fabriceeren
van de draad en rubber samen, hoe het
samengeperst wordt, het omspinnen van
de draad, terwijl men tevens de fabricage
ran de loodkabel te zien krijgt. Tevens
krijgt men een overzicht van de expe
ditie.
Het 4de deel besloeg het sociale werk
van de fabriek, de cantine, de kook- en
liuishoudcursus voetbalvereeniging. mu-
ziekvereeniging enz., terwijl het laatste ge
deelte van deze film. het bezoek van de
Koninklijke familie liet zien. Hierna werd
nog een kort reclamefilmpje afgedraaid
en hiermee was deze filmavond ten einde.
De voorzitter dankte den heer Boots die
cie aanwezigen had geboeid, het welk zeer
duidelijk bleek uit het hartelijk applaus
Tevens wees de voorzitter op de vol
gende lezing, welke gemouden zal worden
op 4 Maart aa. en wel door prof. ir. D.
Dresden over: „Iets over de verschijnselen
bij het snijden van metalen".
NED. VER. „SCHOONHEID IN
OPVOEDING EN ONDERWIJS".
De Ned. Vereeniging ..Schoonheid in
opvoeding en onderwijs" afd. Leiden heeft
het plan opgevat om van 25 Maart tot
9 April in het Museum De Lakenhad een
tentoonstelling te houden van het werk
van leeraren bij het teekenonderwijs n.l.
van het door dezen vervaardigde eigen
werk (schilderwerk, reclamebiljetten,
grafisch werk, beeldhouwwerk enz.), om
daardoor aan het artistieke deel van hun
werkzaamheid buiten, de school meer be
kendheid te geven. Reeds velen hebben
door toezegging van een inzending hun
adhesie betuigd. Er zullen er echter ook
rog zijn. die of door onbekendheid met dit
plan of uit zekere schroom ons nog niet
hun toezegging gaven. Wij hopen, dat ook
dezen als nog zullen toetreden! Inlichtin
gen, formulieren enz. zijn te verkrijgen bij
mevrouw J. C. van RijnbachVan Gelder,
Witte Rozenstraat 26, Leiden.
VEREENIGING GRONINGEN.
Eerste Tooneel-Wedstrijd-avond.
In de Graanbeurs had Zaterdagavond
avond de eerste avond plaats van den too-
neeiwedstrijd. door de Vereeniging Gronin
gen voor Leiden en Omstreken uitgeschre
ven ter eere van het 2e lustrum. Nadat de
voorzitter, de heer H. A. Vriend, een har
telijk welkomstwoord had gesproken en
nog eens een beroep had gedaan op alle
Groningers-niet-leden om zich aan te slui
ten voerde de vereeniging Gruno uit Haar
lem op het drama in 4 bedrijven .Op 'n
Dwaolweg" geschreven door den heer E.
Marema. Het is een echt Groningsch stuk,
waarin de auteur er bijzonder goed in ge
slaagd is om het Groningsche leven tot
uitdrukking te brengen. Laat het hier en
daar wat fragmentarisch blijven, het biedt
alle gelegenheid voor sterk tooneel. Enkele
passages zijn juweeltjes. Gruno heeft zijn
beste krachten gegeven en de aanwezigen
een mooien avond bezorgd. Om niet voor
uit te loopen op den uitslag der jury zul
len wij er niet meer van zeggen.
Na afloop bleef men nog êenigen tijd
gezellig bijeen voor het maken van een
dansje.
4 en 25 Maart volgen de twee andere
avonden der Hilversummers en Amster
dammers, waarna 22 April de uitslag op
den eere-avond!
Met ingang van 1 Maart aa. wordt de
heer F. L. M. v. d. Heuvel, adjunct-commies
bij de dir. belastingen enz. van Lelden insp.
3e afd. overgeplaatst naar 's-Oravenhagc.
Met ingang van 1 Maart as. wordt de
heer P. C. Hollewijn rijksklerk bij dien
dienst overgeplaatst van Hellevoetsluis naar
hier insp. 3e afd.
DE VOORLOOPIGE RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK.
Aneta meldt ons uil Batavia:
Onder groote belangstelling heeft de
Commandant der Zeemacht in Ned.-Indie
heden in den Volksraad een uiteenzet
ting gegeven inzake het voorgevallene op
de ..De Zeven Provinciën" en de voor-
loopige resultaten van het onderzoek.
In aansluiting bij hetgeen op 10 Febr.
door de Regeering in den Volksraad is
uiteengezet aldus de Commandant dei-
Zeemacht kan. voor zoover de reeds
ingekomen berichten daarover uitsluitsel
geven, thans nader het volgende worden
medegedeeld, hetgeen bedoeld is als een
voorloopig overzicht van het gebeurde
met de ..De Zeven Provinciën" en wat
daaraan voorafging.
De moeilijkheden te Soerabaja.
In tijdsorde valt dan in de eerste plaats
het voorgevallene te Soerabaja te ver
melden.
De nieuwe salariskorting voor het Euro-
peesch personeel der Marine werd op 26
Januari op de vloot bekend gemaakt. Naar
aanleiding van een mededeeling van den
Commandant der Marine te Soerabaja
omtrent aangekondigde vergaderingen
van eenige bonden van Marine-personeel
ter bespreking van de ingevoerde korting
en met het oog op de kans op daaruit
voortspruitende ongeregeldheden, begaf
de Commandant der Zeemacht zich op 27
Januari naar Soerabaja
In den ochtend van dien dag was door
den Bond van Korporaals der Koninklijke
Marine en den Bond van Minder Marine
personeel in de sociëteit Concordia ge
zamenlijk vergaderd.
Na afloop der vergadering begaven on
geveer 150 korporaals en manschappen
zich gezamenlijk naar Pasar Besar. zulks
kennelijk ter demonstreering tegen de
nieuwe korting, in verband waarmede zij
door politie en een Marine-patrouille wer
den verspreid.
Op den namiddag van dien dag werden
de besturen van eenige personeelsbonden
ontboden; er werd toen o. m. er op ge
wezen dat duidehjk gebleken was dat de
vergaderingen, zij het ook tegen de bedoe
ling van de besturen, een verkeerde uit
werking op het personeel hadden, en tot
daden hadden geleid, die krijgstuchtelijk
ontoelaatbaar waren.
Het een en ander gaf den Commandant
der Zeemacht aanleiding tot het uitvaar
digen van een algemeen vergaderverbod.
Een 150-tal passagierende schepelingen,
die op 28 Januari des voormiddags een
optocht vormden op den Oedjoeng-weg
werd in de benedenstad door politie en
Marine-patrouilles tegengehouden, ver
spreid en teruggezonden naar den Oed-
joeng. Eenige schepelingen pleegden in de
stad baldadigheden door te gooien met
voetzoekers, 's Middags werd een verga
dering van ongeveer 100 man, die niet
tegenstaande het vergaderverbod in het
Marine-bondsgebouw gehouden werd, dooi
de politie en een Marine-patrouille ont
bonden. Een verbod tot samenscholing
van meer dan vijf man werd uitgevaar
digd. Dien avond werd het Marine-bonds
gebouw bezocht door een Marinepa
trouille en 25 aldaar aanwezige schepe
lingen werden weggezonden.
Op Zondag 29 Januari werd een deel
van het afkomend wachtsvolk van de
schepen en inrichtingen geconsigneerd.
Het vormen van optochten werd tegen
gegaan door op verschillende tijden te
laten passagieren
Dien dag werden door de schepelingen
pogingen gedaan tot het houden van open
luchtvergadering, welke pogingen ver
ijdeld werden door Marine-patrouilles.
Tijdens afwezigheid der bewoners is
gisteravond omstreeks 10 uur ingebroken
in het perceel Kastanjekade 3, bewoond
door den heer A de G. De inbrekers die
met behulp van een valschen sleutel zijn
binnengekomen, ontvreemdden een klein
bedrag aan geld. zoomede eenige gebruiks
voorwerpen, De politie stelt een onder
zoek in.
Wij verwijzen naar een advertentie in
dit Blad betreffende een liefdadigheids
avond. welke a.s. Woensdag in de Nuts-
zaal ten bate van het bouwfonds der Chr.
Jeugdhulp wordt gegeven.
Blijkens een advertentie in dit Blad
geeft het Doopsgezinde Kerkkoor in
samenwerking met den V.C.J.B. afd. Leiden
a.s. Vrijdagavond in het Volkshuis een
tweede opvoering van het lustrumspel „De
wereld wacht" dialoog met spreekkoren
door ds. Bonga en een tweede uitvoering
van ..Lobgezang" van Mendelssohn
Bartholdy onder leiding van mevr. van
Leeuwende Faauww.
Solisten zijn mej. Ardiesch van Hamel,
mevr. StiasnyWijnshof en H. van der
Togt.
Hiermede verwijzen wij naar een in
dit blad voorkomende advertentie van de
Hervormde (Gereformeerde) Staatspartij.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen
Volwassen
Datum Dagen personen Kinderen Tot.
13 Febr. Maandag 47 47
14 Febr Dinsdag 45 45
15 Febr. Woensdag 50 50
16 Febr. Donderdag 51 51
17 Febr. Vrijdag 50 50
18 Febr, Zaterdag 50 50
Ongeveer 50 man, die overigens niet op
vallend en in groepen van vijf of minder
demonstreerden voor het huis van den
eskadercommandant, waar de Comman
dant dei' Zeemacht logeerde werden ver
spreid door den Marine-patrouille, terwijl
tegen den avond de voorgenomen verga
dering in het bondsgebouw werd belet.
Het was duidelijk dat aan de verbods
maatregelen door een deel van de Euro-
peesche schepelingen niet werd gehoor
zaamd.
Het passagieren werd daarom verder
verboden en ieder werd geconsigneerd
aan boord van de schepen en in de in
richtingen. Om 10 uur 's avonds werden
otfieiersposten bij de bergplaatsen van
munitie en pistolen uitgezet.
In den nacht van Zondag op Maandag
kwamen te Soerabaja twee compagnieën
van de landmacht aan om assistentie te
verleenen.
Dienstweigering.
Maandagochtend, 30 Januari, te half
zeven, werd aan het sein ..Aantreden"
geen gevolg gegeven door de Europeesche
korporaals en manschappen aan boord
van Hr. Ms. „Java", „Evertsen" en „Piet
Hein", terwijl aan boord van de „Evertsen"
17 inlandsche schepelingen en aan boord
van de „Java" 7 inlandsche schepelingen
wegbleven. De compagnieën van de land
macht met acht zware mitrailleurs werden
intusschen door den plaatselijk militairen
commandant naar den Oedjoeng gediri
geerd. De commandanten wezen hunne
bemanningen op de ernstige en onver
mijdelijke gevolgen van dienstweigering,
waarna het verzet werd opgeheven, be
halve door een 50-tal korporaals en man
schappen, w.o. ook enkele inlandsche
schepelingen- De dienstweigeraars werden
in arrest gesteld.
Bij enkele inrichtingen aan den wal
aarzelde het Europeesch personeel aan
vankelijk ook om aan te treden, docli door
het persoonlijk ingrijpen van de comman
danten leidde deze - aarzeling niet tot
dienstweigering.
De arrestanten werden in den namiddag
door militairen van de landmacht naar
Malang overgebracht en in arrest gesteld
in het marine-kampement aldaar. Dien
zelfden dag werd het besluit tot toepas
sing van het Inlandsch Marine-personeel
bekend gemaakt. Reeds dien dag pleegden
enkele Inlandsche schepelingen eenig ver
zet. De belhamels werden in arrest ge
steld. Het aantal Europeesche arrestanten
steeg nog nader tot 64, terwijl mede 9 In
landsche schepelingen in arrest werden
gesteld
Op dien voormiddag verliet het eskader
de haven en vertrok des voormiddags naar
zee, nadat de „Evertsen". waarvan m to
taal 56 man in arrest waren gesteld, van
nieuw personeel was voorzien.
Van en met 31 Januari en tot en met
2 Februari bleef alles rustig. Het passa
gieren werd weder toegestaan. Op Vrij
dagochtend 3 Febr. had op overeenkom
stige wijze als op Maandag 30 Januari
een massale dienstweigering plaats van
Inlandsche schepelingen-
Bij het vliegkamp Morokrembangan
weigerden 100 manschappen, van den
dienst Conservatie 135 manschappen, bij
de marinekazerne aan den Oedjoeng 120
manschappen, bij den onderzcedlenst 31
manschappen en aan boord van de
„Soemba" en de „Prins van Oranje" resp.
12 en 30 man, dus in totaal 428 den dienst.
De Inlandsche dienstweigeraars werden,
na eerst in een der debarkementsgebou-
wen in arrest te zijn gesteld, nog dien
zelfden dag overgebracht naar de qua
rantaine-barakken op Madoera (Soeko-
lillo) en eveneens onder bewaking van de
landmacht gesteld.
In de dagen na 3 Februari vermeer
derde het aantal in arrest gestelden nog
door partieele dienstweigering, zoodat
thans op Madoera 470 man op arrest wa
ren, mede doordat de Inlandsche arres
tanten te Malang werden overgebracht
naar Madoera.
Op het eskader dat 30 Januari naar zee
was vertrokken hadden op 31 Januari
eenige gevallen van dienstweigering plaats
en wel aan boord van Hr. Ms. „Java" en
de „Piet Hein." Tevens werden eenige In
landsche schepelingen betrapt op opruien.
Al deze manschappen werden aan boord
van de „Piet Hein" naar Soerabaja ge
bracht en daarbij werden eenige Euro
peanen opgezonden, die er van verdacht
werden dat zij bij de dienstweigering op
30 Januari een leidende rol hadden ge
speeld.
Het eskader kwam op 3 Febr. te Ma
kassar aan en vertrok dienzelfden dag
naar Bonthain.
Hier voegde zich de „Piet Hein" op 4
Febr. bij het eskader-
Het onderzoek naar deze dienstweige
ringszaken is thans in vollen gang. Ter
verzekering van een snelle afdoening zal
een commissie benoemd worden. Bevoegde
Inlandsche krachten, die een studie vol
gen aan de Bestuursschool te Batavia,
werden ter assistentie aan de diverse
commissies toegevoegd.
De muiterij op „Dc Zeven Provinciën."
De Commandant der Zeemacht ver
volgde zijn uiteenzettingen als volgt:
Wat de actie tegen het muiterschip be
treft zal ik het relaas vervat in de op
10 Februari afgelegde verklaring hier
thans voortzetten.
Gedurende den nacht van 9 op 10 Febr.
werden de diverse schepen en vliegtuigen
geregeld op de hoogte gehouden van de
plaats, de koers en de vaart van de
„De Zeven Provinciën", opdat bij het
aanbreken van den dag al deze eenheden
de bevolen posities tijdig konden innemen.
Het plan van actie.
Het door den Commandant der Zee
macht vastgestelde plan van actie luidde
in hoofdzaak aldus:
De sommatie zal radiografisch worden
geseind door den oudsten groepscomman
dant der aan de actie deelnemende vlieg
tuigen, zoodra hij de „De Zeven Provin
ciën" in zicht krijgt. De sommatie wordt
zesmaal uitgezonden, n.l. driemaal ln 600
Meter- en driemaal in 475 Meter-golf
lengte (deze beide golflengten worden ni.
gebezigd resp. in het openbaar scheeps
verkeer en in het Marine-verkeer met
vliegtuigen)
Deze sommatie luidt: „Geeft U onvoor
waardelijk over of geweld zal worden ge
bruikt. Stoppen en witte vlag hijschen en
groote witte vlag op den bak boven de
tent."
De bom moest vóór den
boeg worden geworpen.
Indien aan de sommatie geen gevolg
zou worden gegeven zal na tien minuten
door het vliegtuig van den oudsten groeps
commandant een bom van 50 K.G. viak
voor den boeg der „De Zeven Provinciën"
afgeworpen worden.
Vervolgt het schip zijn koers en vaart
ook dan nog, en blijft de witte vlag ach
terwege, dan wordt door de vliegtuigen
de bommenlast afgeworpen op het schip,
zoolang aan de sommatie niet is voldaan.
Wordt aan de sommatie dan nog niet
voldaan, dan wordt op bevel van den es
kadercommandant een torpedo-aanval
door de onderzeebooten ingezet, zoo noo
dig gevolgd door beschieting met geschut
door de schepen van het eskader.
Aan de actie zou worden deelgenomen
in opvolging door: de vliegtuigen D-35 (du
oudste groepscommandant), de D-ll en
een groep van drie T-(bom)vliegtuigen,
door onderzeebooten K VII en K XI en
het eskader bestaande uit den kruiser Hr.
Ms. „Java" en de torpedobootjagers
„Evertsen" en „Piet Hein".
's Morgens kwart voor acht stegen de
vliegtuigen van Oosthaven op. Voor de
aankomst op het terrein van actie moest
de D-35 een noodlanding maken, waar
door de leiding overging op de D-ll.
Dadelijk na ontvangst van dit bericht
steeg de D-16. die als reserve was achter
gebleven. en later nog de D-8 op.
Deze vliegtuigen behoefden echter niet
meer aan de actie deel te nemen.
De ontmoeting met
de muiters.
Toen de D-ll zicht kreeg van de „De
Zeven Provinciën" werd met het uitzen
den van het sommatiesein een aanvang
gemaakt. Begonnen werd op een golf
lengte van 600 Meter en driemaal werd
uitgeseind. Hierop deed de „De Zeven
Provinciën" regu van ontvangst, zoodat de
herhaalde sommatie op 475 Meter niet
meer noodig was.
Om 9 uur 12 was het sommatiesein af
gegeven. Aan de sommatie werd niet vol
daan.
Tusschen 9 uur 3 en 9 uur 16 zond de
„De Zeven Provinciën" in de 60 Meter golf
tot driemaal toe het navolgende commu
nique uit: „Aan alle autoriteiten. Absoluut
geen communistische neiging. Geen ge
weld in zin, doch alleen protesteeren tegen
salariskorting en gevangenneming pro-
testeerende marinepersoneel. Ons niet
hinderen, stop. Alles wel aan boord. Geen
gewonden. Dienst gewoon zijn gang. Ver
der bevelsovergave aan commandant een
dag voor aankomst".
Dit bericht was onderteekend: „Dc
Europeesche en Inlandsche bemanning".
Bovendien seinde het sdbip om 9 uur 16
onmiddellijk na de uitzending van het
communique weder op de gebruikelijke ra-
diotechnische wijze, dat het sommatiesein
ontvangen was
Om 9 uur 18, dus 16 minuten na de
laatst uitgezonden sommatie wierp de D-
11 van de hoogte van 1200 Meter een bom
van 50 K.G.
De bom viel óp, in plaats
van naast het schip.
Deze enkele bom, voorafgaanie aan den
eigenlijken bomaanval, was bedoeld als
waarschuwing en was dan ook gericht
voor den boeg van het schip. Maar de
kans van treffen van het schip is daarbij
allerminst uitgesloten en inderdaad werd
het schip getroffen aan bakboord op het
tentdek naast de voorschoorsteen.
De bom sloeg door het tentdek heen en
ontplofte boven het opperdek. Op die
plaats en in de onmiddellijke nabijheid
daarvan op de brug en het tentdek bevond
zich een groot aantal leidende muiters.
De uitwerking van de bom was tot dus
verre dat drie Europeesche schepelingen
werden gedood, 20 inlandsche schepelin
gen gedood of vermist. 2 Europeesche en 2
Inlandsche schepelingen zwaar gewond,
terwijl 2 Europeanen, waaronder 1 officier
en 3 Inlandsche schepelingen licht werden
gewond.
Door de bom werd in de omgeving de
navolgende materieele schade aangericht:
„Beide schoorsteenen werden doorspring-
stukken doorzeefd. In het opperdek wer
den verschillende gaten geslagen. De brug
werd gehavend. De sloepen in de onmid
dellijke nabijheid werden beschadigd Een
lichte brand ontstond, welke echter spoe
dig werd gebluscht."
Overigens bleef het schip en de machine
kamer compleet intact, zoodat de „De
Zeven Provinciën" later op eigen kracht
naar Onrust kon stoomen.
De bom veroorzaakte een groote paniek.
Een aantal schepelingen sprong over boord
en werd later door de omringende schepen
opgepikt.
De „De Zeven Provinciën" veranderde
de koers om de Zuid, terwijl de machines
werden gestopt.
Van de paniek maakten de tot dusverre
onder bewaking staande officieren, on
9
derofficieren en trouw gebleven
sche korporaals en manschappen
om hun bewaking te verbreken en
bezit van het schip te nemen.
De „Gouden Leeuw", de „Orion'
sleepboot „Kraus" en het eskade
staande uit de „Java", „Evertsen" ei
Hein", spoedden zich naar de „De;
Provinciën".
De „Java" seinde om 9 uur c
Batavia: „Zevenprovinciën 9.18 geti
door vliegtuigbom brand uitgebrot
venprovincien geeft zich over benu
verlaat schip".
Ondertusschen werden cp diverse
pen de noodige sloepen gestreken,
gewapende wachten aan boord van 4
Zeven Provinciën brachten, met he
de ,De Zeven Provinciën" in br
nemen en dê muiters te arresteen
tevens om oogenblikkelijk medisch!
te verleenen
De D-ll bleef boven de „De Zever
vinciën" cirkelen en sloot zich daan
hij den groep inmiddels gearriveerd!
nier-Wal-vliegbooten. Deze groep
vervolgens terug naar Oosthaven,
aldaar te 10 uur 50 geland.
De K VII en de K XI, welke ond
booten hun posities hadden ingei
teneinde na de actie der vliegtuigen
tueel tot een torpedo-aanval over ti
behoefden niet meer te worden inge
Te 11 uur 20 werden de onderzeil
door den eskadercommandant be
Hierop werd de terugtocht naar Tam
Priok aanvaard. Vervolgens werden
den commandant van het eskader d>
der noodige maatregelen genomen.
Naar de „Orion" werden 28 Europ
arrestanten overgevoerd. De anesl
werden geboeid en onder bewaking
van gewapende officieren en ondi
eieren Vervolgens vertrok de „Orli
6 uur 30 n.m., geconvooieerd doe
„Gouden Leeuw" naar Onrust.
De Inlandsche arrestanten werdet
gebracht naar den kruiser „Java
de zwaar- en lichtgewonde muiter!
de „Piet Hein" werden overgevoeri
den meesten spoed keerde deze ta
bootjager naar Tandjong-Priok ten
waar denzelfden avond te 7 uur 31
gemeerd.
De inmiddels gewaarschuwde
kundige dienst vervoerde de ges
naar het Militair Hospitaal te Welti;
Het stoffelijk overschot van de
bom gedoode opvarenden van de
ven Provinciën" werd aan boord t
„Evertsen" overgebracht, terwijl dc
fenls den volgenden morgen op hel
hof van het eiland Purmerend plaaï
Op hetzelfde tijdstip had de bep
van de aan boord van de „Plet Hek
sterven schepelingen plaats.
Zooals reeds hiervoor werd oi_.
stoomde de „De Zeven Provinciën óp
kracht naar Onrust. De „Java", de j
en de „Gouden Leeuw" ankerden op:
bruarl te 9 uur bij Onrust. De KVÜ
KXI arriveerden dien dag te 8
's morgens te Tandjong-Priok en n
ken denzelfden dag naar Soerabajt
De groepen D- en T-vliegtuigen a
ken op 10 Februari naar Tand jont-
Den volgenden dag werd de terugrit
Soerabaja aanvaard.
De „De Zeven Provinciën" kwa;
llden Februari bij Onrust ten anke:
pi
n
Conclusies van het onii
Uit de thans beschikbare gegevet
vat ui de voor de commissie vanl
zoek inzake de muiterij door eenip
eieren afgelegde verklaringen, kum
navolgende voorloopige algemeen!
clusies worden getrokken:
De muiterij was beraamd door
de Inlandsche schepelingen als d(
gedeelte der Europeesche korpor;
manschappen.
Het ontbreken van speciale vod
maatregelen, zoomede de afwezighi
den commandant, den eersten
meerdere officieren van eenige
neteit en een groot gedeelte der
officieren (waaronder de chef de|
page) op den avond van den vlen
bruari hebben de uitvoering van hel]
tot muiterij in zekeren zin verger
lijkt.
De muiterij brak uit op den av
dien dag, nadat 20 minuten eeri
ontdekt dat de munitie uit de verb
kast was ontvreemd en deswege dl
officieren van de wacht een
onderzoek werd ingesteld.
Het schip werd in het donker gi
muiters ontsloten de geweerrel'
voorzagen zich van geweren en
Een poging om dit te beletten, bi
Twee officieren werden als gijzel!
hun kooien gelicht. De trouw
Europeesche korporaals en manscj
werden opgesloten. Doordat de oil
niet dadelijk de beschikking haddc
geladen pistolen, zijn kostbare oogj
ken waarin door plotseling kract]
ingrijpen de normale toestand r
nog hersteld had kunnen worden,
ren gegaan.
De oudste der aan boord aanwezi!
officieren, de officier van dienst ffl
rang van luitenant ter zee der 1ste
verliet in een vlet het schip wal
aanvankelijk alle leiding ontbrak.
Ofschoon door de officieren verse11
de pogingen zoowel door geweld
als door overreding zijn aangewend
leiding te hernemen, zal moeten
uitgemaakt of door hen voldoende
tastend Is opgetreden.
Zij hebben zich, overtuigd van
zekere nederlaag tegen de gewj
sterke overmacht en de vrees voor n
op de gijzelaars en de Europeesche
iingen, in een defensieve houdins
dringen, tot een staat van tegm"*|
het achterschip, waar zij het
hebben kunnen handhaven.
Hoewel het onderzoek op dit pa"
onvolledig is. kan uit de feiten
gemaakt, dat met de muiters bispriri
zijn gevoerd. Overigens hebben
oficieren noch de onderofficieren
de den tijd dat het schip zich jj
der muiters bevond, eenigerlei di<
richt, uitgezonderd de officier
zondheid voor de behandeling vj"
Zij zijn voortdurend onder streef'
king geweest van gewapende aCW
ten.
De eisch tot overgave van M'!_
cadeerde achterschip en van n"Ly
werd door de oficieren afgewezen^
ding van de muiters is steeds w>/I
machtig geweest. In den aaj'jijl
eenige officieren over het tento'Lff
brug snelden, werd door in hio'yl
