VIRGINIA
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Zaterdag 31 December 1932
BUITENLAND.
INGEZONDEN.
aroath Ook met kurk mondstuk lonoon
ill
en kinaht"''
DUITSCHLAND.
De moord in Saksen.
Het verzoek der Saksische regeering tot
indiening van een vraag om uitlevering
van de drie, voor zoover bekend, naar Ita
lië gevluchte S A.-leden, die verdacht wor
den van moord op den SA-man Hentsch,
is gisteren bij de bevoegde Rljkeautoritel-
ten ontvangen.
Het UJk van Hentsch U gisteren te
Dresden aangekomen. De begrafenis,
waarvan het tijdstip geheim gehouden
wordt, zal in alle stilte en zonder deelne
ming der nat.-soc. partij plaats hebben.
Een delegatie van de Hltler-Jeugd heeft
zich gisteren naar de woning van de moe
der van Hentsch begeven, maar deze heeft
geweigerd de delegatie te ontvangen. De
leiders van het plaatselijke Bruine Huis,
dat overigens nog steeds Greor Strasser-
Huls heet, hebben aan de moeder een
Vriendelijken brief geschreven en haar
verzocht om eens te komen praten; ook
aan dit verzoek zal de vrouw geen gevolg
geven.
Der Frelheitskampf, het orgaan der na-
tionoal-soclalisten te Dresden, publiceert
onder den titel „Marxistische hysterie"
een artikel, waarin inzake het geval
Hentsch o.a. wordt gezegd: „Wij verklaren
opnieuw dat zij die dergelijke tendentieuse
berichten in de in verband met deze aan
gelegenheid voldoende gebrandmerkte pers
publiceeren, leugenaars en lasteraars zijn.
Indien zij het wagen een beweging van
mlllioenen aansprakelijk te maken voor de
daad van een paar jongelieden
De moeder van Hentsch heeft volgende
rouwadvertentie gepubliceerd:
„Herbert Moritz Julius Hentsch, gebo
ren op 25 April 1906, te Dresden door
moordenaarshanden gestorven begin No
vember 1932. Nadat ik zeven weken lang
groote moreele smart en onzekerheid over
het verlies van mijn lieven en eenigen
zoon Herbert heb geleden, vernam ik het
bericht over een beestachtigen moord, van
een ontzettend gruwelijken misdaad,
waarvan mijn innig geliefde zoon het
slachtoffer ls geworden. Met koude ruwe
handen werd hij neergeslagen, de borst
werd hem door kogels doorboord, zijn
beenen werden vastgebonden, zijn lichaam
werd daarna ln een zak gestopt en be
zwaard met steenen van een hooge brug
in het water geworpen. Zoo lag mijn arme
zoon bijna twee maanden ln het koude I
water. Een ontzettender dood, een nog
beestachtiger moord is wel nauwelijks
denkbaar.
„Wie zijn de ellendige moordenaars? In
de rijen van zijn kameraden, van zijn i
partegenooten worden zij gezocht. Welk
een wreedheid! Hoe diep gezonken waren I
de menschen, die mijn zoon gedurende de
lange Jaren, waarin hij in de nationaal-
sociallsttsche partij werkzaam was, heb
ben omgeven!
„Ik betreur oneindig, dat ik mijn lief
kind niet voor den omgang met deze lie
den heb gewaarschuwd. Allen moeders zou
ik ln mijn diepe smart willen toeroepen;
Bescherm uw kinderen tegen dergelijke
elementen".
In een rede welke Adolf Hitler een paar
maanden geleden te Nauenburg ln Pom-
meren had gehouden, had hij verklaard
dat de stormtroepen ln geval van een
aanval van Polen op Dultschland niet in
actie zouden treden. Indien niet vooraf
het „systeem" in Dultschland ten val zou
zijn gebracht. De Vorwarts had Hitler
daarop verweten zich aan „moreel land
verraad" te hebben schuldig gemaakt.
Hitler diende een klacht tegen de verant
woordelijke redactie van het soctaal-demo-
cratlsche blad in. Door de jongste am
nestie is deze echter van elke verdere
vervolging ontslagen. De Vorwarts kan
zich echter met het einde van het geschil
niet vereenigen en heeft daarop in zijn
nummer van gisteren zijn besohuldigingen
herhaald. Het nummer ls bovendien per
aangeteekenden brief aan Hitler gezonden.
Terwijl anderen nog dieper verzonken
zijn tn het moeras van de werkloosheid,
hebben wij, aldus Baldwin, geen verder
terrein verloren. Het laatste Jaar, terwijl
de wereldhandel ernstig ls achteruit ge
gaan. hebben onze uitvoeren een kleinen
vooruitgang te zien gegeven en nadat wij
afgezakt waren naar de derde plaats op de
lijst van de groote exportlanden, staan
wij nu weer aan het hoofd. Daarmee zijn
wij er nog niet; het ls echter een duide
lijke aanmoediging, om op den Ingesla
gen weg voort te gaan.
Op een voorstel van den burgemeester
van Dublin om een nationale regeering
te vormen, heeft Cosgrave gisteren geant
woord dat zijn partij er voor te vinden
zou zijn, als de beide volgende punten als
programpunten, waarover tusschen de
partijen geen verschil van opvatting be
staat, worden erkend: herstel van den
handel met Engeland door Intrekking van
de wederzljdsch afgekondigde tariefbe
lemmeringen en organisatie van de poli
tieke ontwikkeling des lands langs orde
lijke wegen. Dit zijn twee dringend nood
zakelijke punten, die leder rechtgeaara
burger moet wenschen. Hoe De Valera
tegenover het voorstel staat, is nog niet
bekend, maar hij zal waarschijnlijk nolens
volens zijn toestemming moeten geven,
omdat Norton, de leider van de arbeiders
partij ln de Dail, ook gisteren verklaard
heeft, dat hij en zijn partljgenooten tegen
het voorstel der regeering tot verlaging
der ambtenaarssalarissen zullen stemmen,
als dat in Februari bij de nieuwe bijeen
komst van de Dail aan de orde zal komen.
Daar de arbeiderspartij in de Dail od de
wip zit, zal de Valera op een of andere
wijze moeten trachten een meerderheid te
vinden.
VEREENIGDE STATEN.
Troepen overgeplaatst naar
industriecentra.
De democratische senator Conally
(Texas) heeft er in den Senaat in scherpe
bewoordingen tegen geprotesteerd dat de
bezetting van het aan de Mexlcaansche
grens gelegen fort Russell is teruggetrok
ken en de manschappen zijn overgeplaatst
naar het mijngebied van Kentucky. Hij
heeft de opzienbarende verklaring afge
legd dat het departement van oorlog deze
schikking heeft getroffen uit vrees voor j
communistische onlusten. Senator Conally
protesteerde er in het bijzonder tegen
dat door deze maatregelen de Amerikaan-
sche grensbevolking zonder bescherming
wordt gelaten en wordt blootgesteld aan
de terreur van Mexicaansche roovers. Hij
heeft nog medegedeeld, dgt de maatrege
len den lsten Januari van kracht worden.
FRANKRIJK.
De hulp aan Oostenrijk aanvaard.
De Senaat heeft met 144 tegen 68 stem
men het wetsontwerp goedgekeurd, waar
bij de minister van flnanclèn gemachtigd
wordt de garantie van den staat te ver-
leenen aan een tranche van 100 mllloen
schilling der Oostenrijksche leening.
De regeering had de kwestie van ver
trouwen gesteld.
o
ENGELAND.
Waarschuwing van Baldwin De Valera
in moeilijkheden.
Baldwin heeft aan de conservatieve
partij een Nieuwjaarsboodschap gericht,
waarin hij o.m. zegt:
Oischoon wij de tarief-politiek hebben
aanvaard heeft het niet in de bedoeling
gelegen steeds hooger tariefmuren te bou
wen. Langs dien weg zouden we eerder tot
vernietiging dan tot herstel van den in
ternationalen handel geraken. Ons doel is
de tarieven te gebruiken in den strijd voor
een vrljeren wereldhandel, en de eerste
belofte van succes in die richting bestaat
in de pogingen van protectionistische lan
den met ons overeenkomsten te sluiten,
die den wederzijdschen handel bevorderen
zullen. Het gevaar van overdreven tarie
ven ligt ln de veronderstelling, dat een
land op die wijze tot bloei zou kunnen
komen in een door armoede getroffen
wereld.
Dit is zelfbedrog. Amerika met al zijn
voordeelen van zijn geweldige hulpmidde
len heeft getracht zichzelf in isolatie tot
voorspoed te brengen. Die poging ls mis
lukt en waar zelfs Amerika zijn deel in de
algemeene instorting heeft moeten dra
gen, daar kan geen ander land hopen of
verwachten, dat het alleen zal kunnen
stand houden in de algemeene depressie.
De erkenning hiervan dwingt de regee
ring zeer veel belang te hechten aan de
voorgestelde economische wereldconferen
tie. want slechts door een algemeene actie
tot herstel van de welvaart ingezet met
en bespoedigd door opheffing der belem
meringen voor de financiën en den han
del. kunnen Engeland of welk land ook,
hopen op vooruitgang.
Intusschen ts het duidelijk, dat Enge
land, als de wereld den weg van algemeen
herstel opgaat opnieuw vooraan zal staan.
Het reddingswerk van het laatste Jaar
heeft het de ergste ondervindingen, welke
andere landen hebben opgedaan bespaard.
OOSTENRIJK.
Receptie bij bondskanselier dr. Dollfuss.
Ter gelegenheid van een soort Nieuw
jaarsreceptie der vertegenwoordigers van
de buitenlandsche pers heeft bondskanse
lier dr. Dollfuss een toespraak gehouden,
waarin hij de hoofdpunten der Oosten
rijksche politiek noemde: Het vertrouwen
Sn het binnenland om de eigen valuta en
het eigen bedrijfsleven te herstellen en
het buitenland er van te overtuigen dat
Oostenrijk alles doet om trouw te blijven
aan zijn afspraken. Dr. Dollfuss heeft als
zijn meening uitgesproken dat een loyaal
werken in de richting van een overeen
stemming met andere staten, in het bij
zonder in den Volkenbond, veel eerder tot
resultaat leidt dan een eenzijdige actie.
Gisteren (de stemming in de Fransche
Kamer) heeft het bewijs geleverd dat een
politiek, waarbij rekening wordt gehouden
met vertrouwen in den Volkenbond, niet
vergeefsch is.
(Bulten verantwoorden! kheid der Red.)
Copie van al of niet geplaatste
stukken wordt niet teruggegeven
DE PINDA-MANNEN.
Verantwoording van ontvangen giften
tot 31 December:
Mej. P. f. 20 Dames B. f. 10.—; Wed.
S. f. 2.50, Mej. S. V. f. 2,50; N.N. f. 2,50;
W. R f. 2.50; J, P V. f.2.75; N. N f.0.25;
A. W. f. 1.—; Mevr. E. R. M f. 10.'— F. J.
v K. f 5.—; Mr. D. v. B. f. 2.—; A. O. G T.
f. 2,—; dr. N. Ph. T. f. 10,—; G. M. f. 2,50;
Wed. A. v F. f.1,—; Z. Z. f.5,—; Mej. A.
A. M v. P'. f. 1.—; M. v. Z. d B. tl,—; H.
v. P. f. 2,Mevr. v P. f.2,—; M. H. N.
f. 2,50; Wed. A. M S. f 10.—; Mej. A B.
v D. f.2,—; Mej. C. M G. f.1,—; C. J.
v. I f. 1,—; P. A. W. f. 2,—; P. A. W. f. 1,—;
L. W. fl,—Mej. A S. v. K. 10,Mej.
D. A. E. v. K. f.10,—; J. L. F. f.5—; J J.
A. L, f3,50; W S. fl,—Dr. L v. I. f2.50:
D. f.5,; Mevr. v. L f2.50; H. v I. S f2.50:
P. J v. L. f 1,Dames B f2,50; Dames
G. f'5,—S. U. f2,75; Mevr. A. W. f5,—;
Dr. H Z. f 1,—; W. G van K. f 1,—; Dr.
H. J. M. B. f 1,—; C. 'D. F. f 1,—; Dr J.
J H. f5.— Jhr. A C. v. W. f5.— Dr. C.
D. O. f5,—; Mr. J. d. V. f.1,—; Ir. A M.
O f. 5.—; D. C. H. f. 5,—; Fa. H. f. 1,—;
Mej A. S. R f. 1.50: N. P. f. 2.50; A. d H.
f 5.—; giro 6028 f. 12.50: J. W. de G. f. 1.75;
P. C. B. f. 2.50; A F W. f.2.—: Me) M. C.
K. f.2 50; M. O. B. f.5.—; H. J. S. f.1—;
M f.3 50: N. N. f 1—: N N f. 0.50; Mej.
M P. P. f. 2.50: Mevr S f 2 50: P J. v. <t.
W. f 1.—: A, S. f.1—; L K V. f.5.—; P.
A. B. f.1.—: D A. H, v. E f 2.50; D M.
f.3.—; Mr. A. v. d S. B f. 2.50,
C. H. H. f 2 50; Fam. H f.2 50: Mevr. H.
H. f.1—; J. H. v. L. f 2 50; J. J. F. v. d.
M. f.25.—; Mr P. A. P. H. f. 5.Mevr.
Wed. Prof. S f.2.50; Mej H. W. v. d. S. B.
f. iWed. H J. de R f. 10.—; W. E. B.
f. 1 50: Motorhuis f 10.—: P. A H. f. 1—
B H f.5 Mevr. P. J. H. f.2.50: Mej. S
f.2.50.
Totaal f. 334
Hartelijk dank aan de gevers/geefsters.
Mogen zij die nog niet eaven, ook nog eens
aan deze menschen denken. Er is meer
noodig.
Giften worden dus nog gaarne inge
wacht bij E. E Wichers Rollandet, door
storting op postgiro 40 420 der Bank-Asso-
ciatie, kantoor Leiden.
HET COMTT4. i
DRIE AFSTAMMELINGEN VAN
DEN ZWIJGER.
II
„Wie van romans houdt, die snuffele
maar in de bladen der historie", heeft
met eenigszins andere woorden de Fran
sche staatsman en geschiedschrijver Gui-
zot gezegd. Hij had gelijk. De geschiedenis
van Emilie van Nassau, die een tragische
roman ls. bewijst het.
In hetzelfde jaar. dat zij in Den Haag
kwam en het paleis van haar broeder,
prins Maurits, op het Binnenhof betrok,
meldden er zich twee vreemdelingen, twee
Portugeesche prinsen, door koningin Elisa
beth van Engeland aanbevolen bij de Sta-
ten-Generaal en verlangend in de gunst
te komen van den grooten krijgroerder
en, zoo mogelijk, onder hem te dienen.
ZIJ waren de zoons van Antonio, den
eenigszins avontuurlijken kleinzoon van
Emmanuel den Groote. Hun vader was een
blauwen Maandag koning van Portugal ge
weest en had aanspraken gemaakt op den
troon van Spanje als mededinger van Phi
lips H. (1).
De Staten-Generaal waren niet zeer toe
schietelijk. Hoewel de prinsen Spanje vij
andig gezind waren en zelfs met voorstel
len kwamen van den keizer van Marokko
om gezamenlijk den Spanjaarden afbreuk
te doen, werden zij toch verhinderd naar
Maurits'kwartler te 's-Gravenweert te ver
trekken. Niettegenstaande de aanbeveling
der Engelsche vorstin wérden de vreemde
lingen gewantrouwd; berichten waren er
ingekomen, dat zij in Engeland contact
hadden gehad met personen, „de Conln-
ginne suspect wesende". De Staten-Gene
raal wilden zich niet aan koud water
branden, beloofden den heeren voorloopig
een kosteloos verblijf in Den Haag en
wachtten op de terugkomst van prins Mau
rits. Ook deze was blijkbaar niet bijzonder
op de diensten der Portugeesche prinsen
gesteld, al oj>ende hij hun zijn gastvrij
huis. Van hun indienstneming kwam niets.
Van „eenige protectie en vordering", die
de Heeren Hoogmogenden als mogelijk
hadden voorgespiegeld, was niets anders te
bespeuren dan het vrij logies, dat de hooge
gasten aanvankelijk genoten.
Intusschen hadden dezen al veel gewon
nen. Zij waren veilig op het Nederlandsch
grondgebied, zagen de deuren van Mau
rits' palels voor zich geopend en hadden
als koningszonen gemakkelijk toegang tot
de kringen, die. om den stadhouder en
zijn hof, de residentie ln die dagen tot
een aangenaam verblijf maakten.
En nu begint de historie een roman te
worden.
De Portugeesche prinsen komen her
haaldelijk in het gezelschap van prins
Maurits' geleerde zustor en het wonder
voltrekt zich, dat twee zoo contrasteeren-
de figuren als deze prinses en de oudste
der Portugeesche prinsen onwederstaan-
baar tot elkaar worden getrokken. Is het
juist het contrast dat'tie toenadering be
werkt? Vindt hij. de eenigszins frivole al
thans luchthartige man van het Zuiden,
in die ernstige zeer ontwikkelde Neder-
landsche vrouw het evenwicht en dus het
behcud voor zijn eigen persoonlijkheid met
het zwakke karakter? En zou men van
haar mogen veronderstellen, dat zij ge
troffen is geworden door de gratie van dan
zuiderling, de hoffelijkheid zijner om
gangsvormen, de bekoring van woord en
gebaar? Zij was te dezen opzichte niet
verwend in het Nederland dier dagen,
waar de manieren der toonaangevende
hoofdpersonen niet ontkwamen aan den
invloed van het krijgsmansleven. Hoe het
zij, de twee kregen elkaar lief. Zoo aan
den kant van den Portugeeschen prins nog
gedacht kan worden aan berekening, is
het niet mogelijk dit te veronderstellen bij
Emilie van Nassau. De moeilijkheden, die
deze liefde haar van den aanvang af be
zorgen. en de hardnekkigheid, waarmede
zij haar liefde verdedigde waren een proef
en een bewijs van de echtheid harer ge
voelens. Zij zal aan die liefde haar levens
geluk offeren; zij zal met lange jaren van
verdriet voor een korte extase boeten,
maar haar liefde was echt. Zij had er voor
te strijden enzij streed.
Zoodra Maurits van de verstandhouding
tusschen de twee op de hoogte ls gekomen,
verzet hij zich er tegen met allë kracht.
Dat huwelijk is zi. niet toelaatbaar. Hij
beschouwt defl Portugeeschen prins als een
soort gelukzoeker, zonder goed geveste aan
spraken op den Portugeeschen troon we
gens die smet op de geboorte van zijn vader
zonder toekomst zonder middelen. Boven
dien is er het verschil van godsdienst. De
dochter van den Zwijger kon in zijn oog
geen katholiek huwen. Van den vrijheids
oorlog. dien hij zelf tegen Spanje voert,
was een der groote motieven geweest de
Spaansche vervolging van de Hervormden.
En nu zou zijn zuster, de dochter van den
door 'n fanatieken Roornschen vermoorden
vader, haar hand geven aan een prins, zóó
katholiek als deze Portugees? In welke
moeilijkheden kon dit huwelijk de Neder
landers brengen! Zou men er zeker van
kunnen zijn. dat deze vreemdeling niet te
eeniger tijd zich tot Spanje zou keeren?
Tusschen Maurits en zijn zuster vangt
nu een lange strijd aan, gevolgd door ver
wijdering. Op het officieele huwelijksaan
zoek van don Emmanuel was, volgens
Emilie niet geantwoord, wat door anderen
ontkend wordt. De herhaling van het aan
zoek thans gedaan door Emilie zelf. had
geen toestemming van den broer, hoofd
der familie ten gevolge.
Doch de zuster houdt aan; zij wil haar
liefde niet opgeven: zij zal, zooals zij zelf
het uitdrukt, aimer a travers tout" ..lief
hebben dwars door alle hinderpalen heen".
Doch nog één poging wil zij wagen om
Maurits te verwurwen. Zij reist naar Bree-
devoort. waar Maurits gelegerd ls, laat zich
niet tegenhouden door een per bode haar
onderweg overhandigd verzoek van Mau
rits om terug te keeren en weet een ont
moeting met haar broer door te zetten.
Hoewel zij al het mogelijke doet om Mau
rits en ook Willem Lodewijk van Nassau
„tot dit huwelyck te oersuaderen ende ron-
delyck haere meynlnge daeraf te vercla-
ren" verandert zij niets aan Maurits' hou
ding.
Nu ls haar besluit genomen. Zij keert
terug heeft voordat zij den Haag weer be
reikt een ontmoeting met don Emmanuel
aan wien zij bij wijze van voorzorgsmaat
regel reeds vóór haar reis naar Breede-
RECLAME.
Indien U nog geen
CHIEF WHIP rookt,
onmiddellijk daarop
over te gaan, want
het is de beste sigaret
voor Uw gezondheid
CHIEF WHIP
voort haar juweelen had toevertrouwd,
reist met hem verder naar de residentie
en bereidt daarna den beslissenden stap
voor, die over haar leven zou beslissen.
Maurits, van zijn kant. is niet gerust.
Hij kent het doorzettend karakteT zijner
zuster. Hij zendt daarom aan zijn Raden
een schrijven, dat feitelijk gericht- is aan
de Staten-Generaal. De Raden moeten
hun dit ter hand stellen, zoo er eenig ge
vaar dreigt. De brief is van den 26en
October 1597. Daarin wordt door Maurits
uiteenzetting gedaan van de plannen van
don Emmanuel ten opzichte van 's prin
sen zuster, „onze vruntlicke, lieve zuster
jouff. Emilie van Nassau". Hij. prins Mau
rits. had don Emmanuel herhaaldelijk ver
klaard, daarin (n.l. de „alliantie van hu-
weüijk") niet te kunnen, noch te willen
toestemmen Don Emmanuel had zich daar
aan moeten houden. De prins vreest ech
ter, dat hij misschien door „sinistre" prak
tijken zou trachten zijn zin door te zetten
en verzocht daarom de Staten-Generaal
don Emmanuel te verbieden, zijn zuster
„te vergezelschappen" of te „bejegenen".
Emilie moet ,naer hare qualiteit" van een
onberaden stap worden teruggehouden,
doch over don Emmanuel moet door de
Heeren Hoogmogenden op zoodanige wijze
gedisponeerd worden, dat elke ontmoeting
van 's prinsen zuster en den Portugee
schen prins onmogelijk is.
Zooais gezegd, dit schrijven, ontvangen
door de heeren van den Raad van Prins
Maurits. moest, zoo er gevaar dreigde,
aan de Staten-Generaal worden overhan
digd. Dat gevaar echter broeide helaas in
het verborgen. De dagen gingen voorbij,
's Prinsen Raden bespeurden niets.
Zoo was het 7 November geworden.
De Staten-Generaal waren bijeen aan de
eene zijde van het Binnenhof Aan de an
dere zijde, in de vorstelijke woning van
Prins Maurits, speelde zich het volgend
tooneel af. Emilie van Nassau had in haar
kamer een Roomsch-Katholiek priester en
eenige andere personen ontboden. Toen
deze daar aankwamen, vonden zij er de
prinses en don Emmanuel. Emilie liet
daarop de deuren sluiten, 'zoodat niemand
in of uit kon en beval den priester haar
huwelijk met den prins van Portugal te
voltrekken. Later zou het ook volgens den
Hervormden eeredienst worden ingezegend,
wanneer de echtelieden zich naar Delft
zouden hebben begeven.
De katholieke inzegening had plaats. In
haar blijdschap en overmoed zond Emilie
onmiddellijk een kennisgeving daarvan
naar de heeren aan de overzijde, waar
schijnlijk meenende, dat deze zich bij het
voldongen feit zouden neerleggen.
Maar de Staten-Generaal. hevig opge
schrikt en zeker rekening houdend met
Maurits' vermoede ontstemdheid, stelden
de Raden van den Prins met het gebeurde
in kennis.
De Raden kwamen met het schrijven van
26 October voor den dag, hetgeen de onge
rustheid en de ergernis der Staten-Gene
raal nog vermeerderde, zoodat besloten
werd tot krasse maatregelen. Van een ver
trek der jonggehuwden naar Delft was
geep sprake; prinses Emilie werd in over
weging gegeven, zich alsnog aan den wil
van haar broeder te onderwerpen, anders
„verclaren ende commandeeren (de Sta
ten-Generaal haar) haer earner te houden
ende uyt haer quartier nyet te vertrecken
zonder nadere ordonnancie van de Heeren
Staten".
Hoewel de prinses zich verzette, moest
zij zich onderwerpen. Haar echtgenoot, die
op het beslissende oogenblik van de tus-
schenkomst der Staten-Generaal geen bij
zonder gunstigen indruk maakte werd
gedwongen de prinselijke woning te ver
laten. Verzette hij zich, zoo hadden de
Staten-Generaal hem doen w:ten dan zou
hij met zijn broeder, don Christoffel „uyten
lande" gezet worden.
Ook hij moest gehoorzamen en zoo werd
het pas gesloten huwelijk onmiddellijk
door een gedwoneen scheiding gevolgd.
Emilie was verslagen, ontroostbaar ln
haar smart. Zij beriep zich op de wettig
heid van haar huwelijk. Maar de Staten-
Generaal waren onverbiddelijk. Zij gaven
onmiddelliik kennis van hetgeen geschied
was aan Maurits en besloten verder ziin
terugkomst af te wachten, alvorens nader
in te grijpen. Doch het verdriet tastte de
gezondheid der prinses aan; de Stata
werden ongerust. Een verzoek van da
Emmanuel om zijn echtgenoote, zij lui
slechts voor een half uur, te mogen bezoe
ken, werd na veel wikken en wegen, in
veel adviezen Ingewonnen te hebben, afge
slagen. Gelukkig verbeterde de gezond
heidstoestand van de prinses, dank zij het
slimme optreden van professor Heurnins,
een Leldsch medicus, die haar er tod
bracht eenig voedsel te gebruiken en haar
zoozeer kalmeerde, dat zij er ln toestemde
geduldig Maurits' terugkeer af te wach
ten. De Staten-Generaal hadden echter de
voorzichtigheid, don Emmanuel naar Schie
dam te laten vertrekken: men kon niet
weten, waartoe Maurits' toorn zou lelden.
Den 20en November kwam Maurits te
rug, overwinnaar in een reeks van gewa
pende ontmoetingen met de Spanjaarden,
Hij nam zijn Intrek niet in de eigen wo
ning, waar zijn zuster nu eenigszins als ge
vangene der Staten-Generaal werd behan
deld, maar in het paleis op het Noordeinde
destijds bewoond door de Prlnses-wedtiwe,
Louise de Coligny. Onmiddellijk nam hij de
zaak. die allen bezig hield, ter hard.
Emilie werd gelast naar Delft te verbet-
ken. De Staten-Generaal, van hun kant,
ontzegden don Emmanuel en zijn broeder,
don Christoffel het verblijf od bet crord-
gebied der Republiek. De Portugeexü
prinsen vertrokken naar Wezel tót
het eind van hur. verblijf hier te lick
vervolgd door crediteurs wier aansprató
niet bevredigd waren. Daar. te We,
wachtte don Emmanuel op de overkori
van zijn vrouw. Dit scheen een vroxe
wensch. die niet spoedig verwezenlijkt W
worden
Maar de liefde zelfs ondoordacht»,
onbezonnen liefde is sterk en kan veel
overwinnen. Zoo was het in het geval van
Emilie van Nassau. Zij moge zooals late
bleek zich vergist hebben in de schatting
van de waarde van haar gemaal, haar Hel
de was echt en diep. Niets kon haar over
reden van don Emmanuel afstand te toen.
Toen verklaarde Maurits haar niet meer
als zijn zuster te willen erkennen. Docl1 „b
liet haar vrij te doen wat zij wilde Die
toestemming ging echter gepaard met be
slissingen. die er od wijzen hoezeer hij ge
griefd was. Maar Emilie van Nassau rig
slechts één ding; de vrijheid zou haar voe
ren naar haar geluk, dat als een wordenae
dag omstraald was van teeder licht en
den 12en December aanvaardde zij de ren
naar de plaats waar haar man haar
wachte.
A. J. BOTHENIUS BROUWER
(1) Deze Antonio, prior van Crató. Wj
de eenige mannelijke afstammeling w e
rechte lijn van Emmanuel den
maar men beweerde dat hij een natuurl»
kind was van den infant don Louis w
diens verhouding tot Yolande de oom
en als zoodanig door Philips H. die
tugal's troon begeerde en ten slotte
overde, ter zijde geschoven werd.
(2) Na de gedelegeerden uit de s'b'e,;(
Generaal eerst hooghartig ontval--"'
hebben, verklaarde hii oo de vraag J
van hij met zijn vrouw zou leven om p.r.
hij desnoods ziin aanspraken oo den
tugeeschen troon aan PhiHos n v.
zou kunnen verkooDen: dit
zorgde hem een verontwaardigde re
Men bracht hem het schandelijke e D
betamelijke onder het oog Hln <ien
voor geld te willen verkoopen aa
man die den vader der prinses nau
vermoorden. -
Steunt, bij gelijken priis
De Nederlandsche Industrie-
Hiermede dient gij Uw 'an
En bestrijdt gij de werkloos
