DE ELECTRISCH E DER N.Z.H.T.M.
OFFICIEEL GEOPEND!
73s,e Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 31 December 1932
Zesde Blad
No. 22326
feesten tusschen leiden en haarlem.
glorierijke ontvangst in de gansche bollenstreek.
<cgU3l=U=]tB=>
Foto's Bleuzé.
Overal waar de nieuwe eleetrische tram der N.Z.H.T.M. binnenreed, heerschte een enorme drukte, die het verkeer voor
langer of korter tijd volkomen stagneerde. Hierboven de menschenzee te Lisse, waar burgemeester Baron van Wijnbergen, den
heer Burgersdijk op straat toesprak.
Een middag van feesten, van een over
weldigende triomftocht door de bollen
streek per „eleetrische" der N.Z.H.T.M.,
van velerlei glorieuse ontvangsten der ge
meentebesturen, van tallooze oprecht-ge-
meende toespraken en van vele „rondjes"
eerewijn ligt achter ons. Een mooi en ge
denkwaardig besluit van het jaar 1932!
Een openingsrit van 5uur voor
waar geen kleinigheid! heeft den
nieuwen dienst Leiden—Haarlem op ge
denkwaardige wijze ingeluid: een nieuw
tijdperk voor de N.Z.H.T.M. is begonnen
onder de meest gunstige omstandigheden
en onder voorteekenen, die een gelukkige
toekomst voor het modernste tramver
voermiddel doen vermoeden Le Roi est
mort, vive le roi! De rit, in de met den
nengroen feestelijk getooide wagens is
prachtig verloopen, onderbroken door en
thousiaste toespraken, die telkens weer
getuigden van de goede verstandhouding
tusschen de vele gemeentebesturen en de
N.Z.H.T.M. en van de hooggestemde ver
wachtingen voor de bollenstreek, nu zulk
een buitengewone verbinding er haar in
trede heeft gedaan!
Overal waar men passeerde, werden de
Directie en de ongeveer 200 genoodigden
luide toegejuicht en feestelijk ingehaald:
een enthousiaste stemming heerschte in
de bevlagde dorpen, de drukte in de dik
wijls nauwe straten grensde aan die van
3.October! De vreugde over de binnen
komende trams getuigde wel zeer sterk
van de ingenomenheid met de nieuwe
tram van de gansche bevolking. Het werd
een feestmiddag voor alle betrokkenen, in
het bijzonder een triomfdag voor den
energieken directeur den heer Burgersdijk.
Tegen 1 uur was de fabriekshal der fa.
Beynes geheel gevuld met genoodigden en
hooger personeel der N.Z.H.T.M. Men werd
er welkom geheeten door den heer Bek
kers, directeur der firma Beynes, die op
merkte, dat het wel merkwaardig is te
zien, hoe in een tijd, waarin de autobus
losbandig hoogtij viert, een nieuwen elec-
trischen tramlijn geopend kon worden.
Spr is voor de toekomst der tramlijnen
hoopvol gestemd. Hij gelooft er niets van,
dat de autobussen het winnen zullen en
trekt een parallel met de radio en de gra-
mofoon: de eerste was juist een stimulans
voor de laatste; zoo is 'took met de bus
voor de tram. Het kleed der tram zal een
snit hebben van comfort en snelheid, zij
biedt mogelijkheden waaraan de autobus
nooit zal raken. Deze zal echter een eigen
plaats blijven innemen, zooals wel de hou
ding bewijst van den heer Burgersdijk,
een veteraan op tramwegengebied, die
bussen toch voor zekere lijnen noodig oor
deelt en deze daar dan ook doet instellen.
De heer Bekker sprak tenslotte als zijn
overtuiging uit, dat de nieuwe lijn een
succes zal worden.
Ir. W. J. Burgersdijk, directeur der N, Z.
H. T. M., bracht woorden van dank aan
de firma Beynes voor de ontvangst in
haar fabriek en riep een welkom toe aan
den Commissaris der Koningin jhr. mr. dr.
A. Roëll, de Gr.ffier der Staten mr. Vening
Meinesz, den vertegenwoordiger van den
Minister van Waterstaat mr. H. J. Silver-
gieter Hoogstad, den President-Commissa-
j ris der N. Z. H. T. M. jhr. Von Fisenne,
de burgemeesters der dorpen in de bollen-
j streek met hun gemeenteraadsleden. Wij
merkten voorts nog op o.a. de Leidsche
wethouders de heeren Splinter, Goslinga
en Tepe, met vele leden van den Leidschen
Gemeenteraad, alsmede diverse bestuurs
leden der Kamers van Koophandel voor
Rijnland en Haarlem, den voorzitter der
Ver. van Locaalsporen en Tramwegen jhr.
Roëll, evenals diverse directeuren van
trammaatschappijen in Nederland en
vertegenwoordigers van velerlei andere
vereenlgingen.
De heer Burgersdijk gaf vervolgens een
kort historisch overzicht van de electri-
ficatie der Maatschappij. Vanaf 1907 zijn
opmetingen gedaan, teneinde te beoordee-
len of interlocale tramlijnen voor electri-
ficatie vatbaar waren Allereerst werd in
studie genomen de lijn Leiden—Katwijk.
Al dadelijk bleek in verband daarmee noo
dig de electrificatie der lijnen in Leiden;
bij de lijn LeidenHaarlem werd ook in
de plannen betrokken de electrificatie der
lijnen in Haarlem. De lijn LeldenKat
wijk kwam in 1911 gereed, die naar Noord-
wijk volgde in 1912, die in Haarlem in
1913; in 1917 ontstond de lijn naar Heem
stede. In 1924 volgde de electrificatie Lei
den—HaagSchevenlngen.
Het oude stoomtrammetje, „Koffiemolen", „Stoof" of „Tante Kee" geheeten, dat te
middernacht op feestelijke wijze begraven is.
Intusschen was een nieuwe factor opge
komen, n.l. de autobus, in verband waarr
mee onderzocht moest worden of electrifi
catie nog wel rendabel zou zijn. De daarop
volgende onderhandelingen en besluiten
zijn bekend. Spr. behandelde nog diverse
punten, die wij reeds in ons overzicht be
treffende de proefrit bespraken, waarop
hij zijn dank betuigde aan de toewijding
der firma Beynes. Hij besprak de propa
gandistische waarde der electrificatie voor
de bollenstreek en hoopte, dat zij het be
gin zou mogen befceeteenen van een goeden
tijd voor de N. Z. H. T M.
Hierop noodigde spr. de aanwezigen uit
de wagens te bestijgen, terwijl intusschen
de eerste der vele ronden „eerewijn" was
rondgediend
Groot*bleck de drukte te zijn rond het
Haarlemsche station: het was dan ook een
aardig gezicht zoovelen de met groen,
bloemen en vlaggen getooide moderne wa
gens te zien binnentrekken! Fotografen
en luidsprekerinstallaties deden hun
plicht: de eerste offic'eele rit nam een
aanvang! Wij achten ons van den plicht
ontslagen nogmaals een beschrijving van
de mooie route te geven: de indruk van
de passagiers was over het geheel een
voortreffelijke, al zag men natuurlijk hier
en daar van de zijde der autobestuurders
op zekere punten een bedenkelijk voor
hoof d-fronsen
De eerste halte was Heemstede, waar de j
muziek vóór het Raadhuis stond opgesteld
en waar jhr Van Doorn de eerste „bur-
gemeesterlijke" redevoering hield. Staande
op het bordes gewaagde hij van de „spoor-
wegboekjesachtige gestrengheid" waarmee
het programma der rit was geregeld,
waarom hij slechts kort het woord zou
voeren. Hij memoreerde de bevoorrechte
positie van Heemstede, waar men reeds
de „eleetrische" vanaf 1917 kent, rele
veerde de snelle, goed geoutilleerde wa
gens van het heden en het groote voor
deel daarvan voor de gansche bollenstreek.
Spr hoopte op 'n periode van geluk, voor-
sooéd en vooruitgang en overhandigde
den heer Burgersdijk een prachtige lau
werkrans namens het Gemeentebestuur,
die onmiddellijk aan de voorzijde van den
eersten wagen werd gehaakt.
De heer Burgersdijk, die dezen middag
met bewonderenswaardige bedrevenheid
tallooze malen het woord wist te voeren
dankte den burgemeester en releveerde de
geslaagde onderhandelingen met Heem
stede, al was men het dan ook niet altijd
eens geweest.
Op ging het vervolgens naar Benne-
broek, waar temidden van een bekoorlijk
duinlandschap werd gepauzeerd. Baron
van Hardenbroek sprak, nadat ook hier
een fanfarecorps feestelijke klanken had
doen hooren, als Burgemeester, hartelijke
gelukwenschen en dankte voor het werk,
dat de aanleg van deze lijn ook aan de
plaatselijke werkloozen had verschaft. Ook
hier dankte de heer Burgersdijk, die dit
maal ln het bijzonder wees op de uitste
kende woongelegenheid voor forensen ln
de lieflijke duinen te Bennebroek, waar
om dan ook de traceering door deze
schoone natuur was geschied. Nog werd
hem namens een der Jeugdige abonné's
een ruiker bloemen aangeboden.
Hlllegom: stampvol, vlaggen aan de
meeste huizen, overal een heerlijk opge
wonden stemming!
Voor het gemeentehuis hielden de
trams stil, waarop het in optocht naar he'
gemeentehuis ging. Hier kon men ziel
weder te goed doen aan de eerewijn, ter
wijl Burgemeester Pont in het overvolle
Raadhuis het woord voerde.
Hij wilde niet spreken over de ligging
van de baan zijn standpunt in deze Is
bekend, eveneens niet over de opvattin
gen van den Rijkswaterstaat, al wensehte
hij niet te verhelen, dat ook burgemees
ters wel eenlg inzicht hebben. Spr. ver
heugde zich in de totstandkoming van de
electrificatie, waarvoor hij zijn geluk
wenschen uitte.
Door de geweldige drukte en het rumoer
rondom was zijn woord niet altijd te vol
gen, evenmin als dat van den heer Bur
gersdijk, die ook hier ongetwijfeld ln wel
gekozen bewoordingen zijn dank be
tuigde! t t
Voort ging het naar Lisse, waar midden
ln het dorp halt werd gehouden en de
Burgemeester Baron van Wijnbergen op
straat zijn gelukwenschen uitsprak, waar
op de heer Burgersdijk wederom op
vriendelijke wijze reageerde. De speeches
I werden uitgesproken onder de „rook van
i het verleden", want juist op dat oogen-
I blik passeerden de oude-koffiemolen of
stoof" zooals de stoomtram oneerbiedig
vele malen betiteld werd; zij blies als ge-
I woonlijk witte wolken over de dicht
I opeengepakte menigte uit!
In Sassenheim werd de tram met de
genoodigden de feestelljkste en vroolijkste
ontvangst bereid. De organisatie was
voortreffelijk: in de schitterende raad
zaal waar de gemeenteraadsleden aan hun
zeteis hadden plaats genomen en die met
een bloemenversiering, geschonken door de
I heeren Warnaar en Zandbergen, was ge-
tooid. voerde Burgemeester Gouverneur
het woord. Deze begroette de „Eeredame"
I van den middag, n.l. Mevr. Burgersdijk en
I bood haar bloemen aan namens mevrouw
I Warnaar. Voorts bpgroette hij den heer
I Burgersdijk, die ondanks alle bezwaren
I van weg, wegbeheerders en weggebruikers,
1 overwonnen heeft en daarmede de goede
1 verbinding tusschen Noord- en Zuid-Hol-
1 land. tusschen Den Haag en Amsterdam
en de badplaatsen heeft tot stand ge-
I bracht. Hij dankte tevens de ingenieurs
van Nuchteren en Modderman, alsmede het
personeel, wensehte gpluk namens de ge-
heele gemeente, omdat hij weet dat de
bewoners innerlijk met onverdeelde sym-
pathie de nieuwe tram begroeten. Zelfs
I hadden zij deze reeds gaarne eerder in
Sassenheim gezien. De nieuwe tram is een
groot belang voor de gemeente, want deze
wordt er in ieder opzicht aantrekkelijker
door. Spr. releveerde de goede buurschap
tusschen Leiden en Sassenheim, dat nu
een „voorstad" van de Sleutelstad wordt.
Tenslotte verheugde hij zich in de pret
tige samenwerking met de directie der
N.Z.H.T M. en bracht een dronk uit op den
bloei der gemeenschap met den wensch,
dat het spoedig tot een algeheele herle
ving der welvaart zal mogen komen!
Zes leerlingen van verschillende scho
len voerden hierop een alleraardigste
samenspraak uit, geschreven door den
heer Post, onder leiding van den heer
Matze, waarin de „oude" tram op uiterst
geestige wijze werd gehekeld. Dit inter
mezzo had een enorm en welverdiend
succes: de jongens droegen een en ander
met een merkwaardige durf en animo
voor! De heer Burgersdijk betuigde hun
zijn dank door de jongens een abonne
ment voor dit jaar aan te bieden. Daar
zulks toch wel wat weinig bleek, maakte
hij er royaal een gratis abonnement voor
één maand van. terwijl de Jongens daaren
boven nog naar Leiden mee mochten
rijden, hetgeen met oorverdoovend gejuich
begroet werd Dat was een pretje! Voorts
prees hij den vroolijken Sassenheimschen
geest, die zich ook nu weer demonstreerde
en hem herinnerde aan den tijd van het
slot Teljllngen. waarin Jacoba haar kan
netjes van vreugde in de gracht wierp.
Ook in dien tijd werd er, evenals op dit
oogenblik „flink gepimpeld"!
De stemming had nu haar hoogtepunt
bereikt en nadat de heer Burgersdijk voor
de zooveelste maal de goede verhoudingen
geprezen had snelden de trams naar
Oegstgeest, waar bij de Kerkbuurt het
muziekgezelschap „Triumph" stond opge
steld en feestelijke klanken bij de komst
der colonne weerklonken
Burgemeester van Gerrevink hield vanaf
een der middenbalcons een groote en
gloedvolle rede, waarin hij er op wees hoe
verschillende bevolkingscentra en in het
bijzonder Oegstgeest zich langs de tram
Te Heemstede werd een prachtige lauwer
krans, namens het gemeentebestuur, aan
het voorbalcon der eerste tram gehecht.
ontwikkelen. Hij bracht hulde voor de
wijze waarop de tram wordt geëxploiteerd
en hoopte dat zulks ook in de toekomst
het geval zal zijn! Namens het Gemeente
bestuur boden ook hier eenige meisjes
mevrouw Burgersdijk bloemen aan, ter
vergoeding van de vele uren, waarop zij
haar man moest missen, ln verband met
het bereiken van zijn ideaal. De heer
Burgersdijk betuigde ook hier uitvoerig
zijn dank voor de buitengewoon hartelijke
speech van Oegstgeest's burgemeester.
Zoo trok men eindelijk in een opgetogen
stemming Leiden binnen, waar bij de
Stadsgehoorzaal gestopt werd. Men
schaarde zich ln den gezellig ingerichten
foyer, waarop de tongen van verschillende
sprekers eerst recht loskwamen. Aller
eerst sprak Wethouder Splinter als loco
burgemeester het volgende:
Nu de openingsrit van de eleetrische
ram HaarlemLelden als geslaagd en ge-
indigd kan worden beschouwd, Is het mij
Jijzonder aangenaam U mijnheer de Di
recteur en de andere vertegenwoordigers
van de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg
Maatschappij, alsmede de afgevaardigden
van de aan de tramlijn gelegen gemeenten
en verdere genoodigden, namens het Ge
meentebestuur hartelijk welkom te mogen
heeten in onze goede Sleutelstad.
Waar reeds zoovele en waardeerende
woorden zijn gesproken, daar zult U mij
als de laatste of althans een van de laat
ste sprekers wel willen veroorloven nog
slechts een kort woord tot U te richten
Ter gelegenheid van het 50-jarig be
staan van Uwe Maatschappij heeft U me
degedeeld dat de electrificatie van de
tram op 'het traject Heemstede—Leiden
spoedig zou tot stand komen en gij hebt
getoond, dat gij een man van uw woord,
maar ook een man van de daad zljt, want
ik geloof dat ik uit naam van allen, die
hier tegenwoordig zijn. spreek, als ik u
verzeker dat wij uw groote. stoere werk
kracht hebben bewonderd en die van uwe
hoogst bekwame medewerkers, in het tot
stand brengen van dit groote werk in zoo
korten tijd.
En waar dit nu de laatste tram is, die
geëlectrificeerd is, mag hier ln elk opzicht
gesproken worden van „de kroon op al uw
werk."
En nu zegge men niet dat dit werk is
geschied onder bijzonder gunstige omstan
digheden. zoodat het ook gemakkelijk kon
vlotten, neen. wij allen weten met welk»
groote moeilijkheden, net hoevele proble
men, die opgelost moesten worden, men
te kampen heeft gehad.
Ik meen dan ook dat juist deze moeilijk
heden de oorzaak zullen zijn geweest, dat
de stoomtram HaarlemLeiden ln aan
leg de eerste is geweest, doch de laat
ste, die geëlectrificeerd is geworden.
Zij was dan ook wel vele jaren stiefmoe
derlijk bedeeld.
Ook om de oplossing van al deze moei
lijkheden bewonderen wij uwe bijzondere
bekwaamheid en uw groote activiteit en
wij zijn er zeer erkentelijk voor.
Met de electrificatie van deze tramlijn
is voldaan aan de eischen van den moder
nen tijd.
Paardentrammen en stoomtrammen zijn
geen vervoermiddelen meer voor dezen
tijd. Ziet men ze nog hier en daar, dan
komt als vanzelf een glimlach op de lip
pen en een schouderophalen.
Het moderne verkeer elscht nu eenmaal
eleetrische tractie.
En dat is een voordeel voor uwe maat
schappij, voor de aanliggende gemeenten
en voor het reizend publick.
Want ik ben er van verzekerd dat het
vervoer op de nieuwe eleetrische HJn en
derhalve ook de resultaten van uw bedrijf
een stijgende lijn zullen gaan aanwijzen,
dat de aanliggende gemeenten en niet het
minst de nijvere bollenstreek, door het
veel snellere vervoer er wel bij zullen varen
er. dat het reizend publiek, en met name
zakenlieden, zullen ondervinden dat ook
hier tijd geld beteekent.
Als ik spreek van de aanliggende ge
meenten, die bij de totstandkoming van
dit werk belang hebben, dan bedoel ik
daar ook zeer zeker onze gemeente mede,
want zij die vroeger tegen den langen rit
opzagen om onze gemeente te bezoeken,
't zij om er zaken te doen. 't zij om in to
koopen, 't zij voor het afleggen van be
zoeken, zullen dat thans niet meer doen,
nu de duur van de reis bijna tot de helft
ls bekort. Omgekeerd zullen de Leidenaars
in de toekomst veel meer dan vroeger
gaan genieten van de prachtige bollen
streek en de schitterende wandelwegen.
Maar onze gemeente heeft bij dit werk
nog een bijzonder belang, omdat zij de
leverancier is van de stuwkracht, de
kracht die de tramtreinen in versnelde
vaart naar hare bestemming voert, do
eleetrische stroom.
Onze electriclteitsfabrlek, wier capaci
teit steeds grooter en grooter wordt, zal
in den vervolge voor een belangrijk ge
deelte ook deze lijn moeten bedienen en
er voor moeten waken dat de dienst
cnonderbroken doorloopt.
Is onze gemeente reeds in andere op
zichten een centrumgemeente, van waar
uit hare omgeving bediend wordt, ook ten
aanzien van de electrlciteitsleverlng kan
zij als zoodanig beschouwd worden.
Immers alle lijnen, die öf haar eindpunt
óf haar doorgang ln onze gemeente heb
ben, worden voor een groot deel gevoed
door onze electriclteitsfabrlek.
Zij verleent haar licht en kracht aan
gemeenten en bedrijven.
Zij is in dat opzicht de hartader van
hare omgeving.
In dit verband meen ik een woord van
oprechte hulde niet te mogen onthouden
aan de directie van de Stedelijke Licht
fabrieken en aan haar voortreffelijken
hoofd-ingenieur, den heer Stokhuyzen.
Ik mag niet eindigen zonder een woord
van hartelljken dank, van welgemeende
erkentelijkheid voor de aangename
samenwerking, voor de prettige verstand
houding die er steeds bestaan heeft tus
schen uwe directie en ons gemeente
bestuur. Ook waar somtijds verschil van
meening heerschte, werd de goede ver
standhouding nimmer verstoord.
Ik hoop van harte en ik twijfel er niet
aan dat die aangename verstandhouding
ook in de toekomst zal blijven bestaan
Bij mijn hartelljken gelukwensch met
de totstandkoming van dit mooie werk,
voeg ik gaarne den wensch dat uwe maat
schappij moge voortgaan in gestadlgen
groei en bloei.
Ik mag nu eindigen met de woorden,
die ik dezer dagen in één der bladen las:
De stoomtram is dood.
Leve de Eleetrische!
De heer Silvergieter Hoogstad bracht
hierop namens den Minister van Water
staat zijn gelukwenschen over en memo
reerde het K. B. waarbij tot den aanleg
van een eleetrische tramlijn, waarnaast
geen autobuslijn meer mag worden toege
laten, was besloten. Hij gewaagde van den
grooten dag. zoowel voor den Directeur-
Generaal, zooals burgemeester Gouverneur
den heer Burgersdijk had betiteld als
voor de maatschappij en wees er op hoe
nu ook op de „misslng-link" is geëlectrifi
ceerd. De N.Z.H.T.M, exololteert vanaf dit
oogenblik een net van tramlijnen van de
Noordzee tot aan het LJsselmeer; als een
blauw snoer strengelt zij zich langs den
eersten spoorweg van ons land die nog
I altijd de ruggegraat van ons verkeer is
Spr. kon met genoegen op dezen dag te
rugzien!
Jhr. Roëll bracht namens alle collega's
hulde aan den heer Burgeredilk, die jaren
lang lid bestuurslid en voorzitter der Ver
van LocaalsDoorwegen is eeweest De sluit
steen van het groote net is aangebracht
en spreker Drees de grootsche wiiae waar
op het werk tot stand ts gekomen
Spr. eindigde met den wensdh, dat wet-
