>SCH DAGBLAD - Vierde Blad
Zaterdag 31 December 1932
BUITENLAND.
„nerdoovend lawaai van tientallen
Kimflulten werd toen de verbinding
__schen Noord-Holland en Friesland tot
KferrelUtdijld! Hoe men ook over de
roogiegglng en afsluiting der Zuiderzee
joge denken, nimmer zal kunnen worden
otkend, dat hier onder leiding van Hol-
.andscbe Ingenieurs een werk tot stand ls
-gekomen dat tot ver bulten onze grenzen
IJe aandacht trekken zal en eerbied vraagt
les elscht voor Hollandsche energie en
iBollandsche bekwaamheid I Drie da-
Iten voor dien gedenkwaardlgen dag die
lfcn mijlpaal beteekent ln de historie van
cns land, was ln den Wieringermeer-pol-
I der door Prinses Juliana een gedenksteen
onthuld ln de eerste Ned. Herv. Kerk op
ie drooggelegde gronden der Zuiderzee
I Het aantal belangwekkende gebeurtenis-
"sen ls dit Jaar verder niet zoo buiten
gewoon groot geweest. In Februari vertrok
nlnlster Deckers voor een zakenreis naar
hdJë zoogenaamd om aldaar de marlne-
nstelllngen te bezichtigen, doch ln wer
kelijkheid ter bestudeering en nadere
voorbereiding van de Indische vlootplan-
nen Op Dinsdag 15 Maart stond de Dom
stad ln het teeken der belangstelling
omdat HM. de Koningin toen aldaar het
'nieuwe derde Jaarbeursgebouw bezocht en
lofflcleel opende. Ondanks malaise en
weinig hoopvolle perspectieven had dit in
stituut andermaal uitbreiding noodig en
■het mocht een verheugend teeken worden
lgenoemd dat ook in dat derde gebouw
onmiddellijk alle beschikbare ruimte vol
komen werd ingenomen, ja dat in velerlei
opzicht zelfs beperkende bepalingen
Imoesten worden Ingevoerd. Ook hier liet
de Hollandsche ondernemingsgeest zich
■dus niet aan banden leggen en het wekt
het vertrouwen dat heel spoedig het eco
nomisch herstel zal worden voltrokken
odra slechts blijkt, dat de depressie
tlch niet verder verdiepen zal!
Markante punten, die in dit overzicht
J| althans in het kort dienen te worden
■aangestipt, waren: de wijziging ln onze
legerleiding, waarbij jhr. Roëll de plaats
Innam van den eervol ontslagen luit.-gen
1 Inslnger; het houden van de Indische
[tentoonstelling te Scheveningen Cdie
14 Mei werd geopend) en de Nederland-
sche deelneming aan de Olympische
Bpelen te Los Angelos, welke geleid heeft
tot fraaie overwinningen van den wiel
renner Van Egmond en van den Olympi-
I schen ruiter-kampioen 1924 en 1928: Pa-
hud de Mortanges.
Zoowel Nederland als Indië zijn door
verschillende rampen geteisterd, die, als
altijd, hun offers hebben geëlscht. 6 Jan.:
Bali door een orkaan getroffen, 13 dooden,
materieele schade f. 200.000; idem: motor
schip Stanfries op de Zuiderzee vergaan,
alle vier opvarenden verdronken; 13 Jan-
twee landmeters en een helper op een
spoorbrug bi) Dordrecht door den trein
gedood; 15 Jan.: bij Wateringen vijf jon
gens met een gestolen auto te water ge
reden, drie van hen verdronken; 18 Jan.:
groote brand ln de chemische wasscherij
De Regenboog te Tilburg; 1 Februari:
brand ln een café te Den Haag, drie be
woners omgekomen; 13 en 14 Febr.: negen
personen bij invallenden dooi door het ijs
gezakt en verdronken; 14 April: marine-
vliegboot bij Soerabaja In brand gevlogen,
vier dooden; 15 Mei: aardbeving op Cele
bes, 6 dooden, tientallen huizen vernield;
II en 12 Juni: acht personen bij het baden
verdronken; 17 Juni: de ambachtsschool
te Emmen en zes woonhuizen te Bakel
(N. B.) door het vuur verwoest; 6 Juli:
scheepsbrand op de Moldanger te Amster
dam; 13 Aug.: ernstige brand in de olie-
labriek der firma Dekker te Wormerveer.
Omstreeks dezen tijd werden de tallooze
zwemmers en baders opgeschrikt door
noodlottige gevolgen van de zoogenaamde
ziekte van Weil (veroorzaakt door rat-
!ten.) Meer dan twintig menschenlevens
vielen door deze ziekte te betreuren. Dat
men in die periode van zeer warm weer
overigens heel moeilijk buiten het water
kon blijven moest helaas blijken op 22
Augustus, toen op één dag melding moest
worden gemaakt van niet minder dan 22
personen, die bij het baden waren ver
dronken! 30 Aug.: Zweedsch nachtvlieg-
tulg bij Tubbergen neergestort; piloot en
mecanicien gedood; 11 October: de mij-
nenlegger Krakatau bij Soerabaja omge
slagen, vijf opvarenden gewond, doch al
len gered; 13 November: enorme scheeps
brand op de P. C. Hooft te Amsterdam,
welke verschelden dagen duurde: 20 en 21
Nov,: aardschokken, voornamelijk ln het
Zuiden van ons land. Hier en daar ont
stond een paniek, doch persoonlijke on
gelukken kwamen niet voor. Ook de mate
rieele schade was gering-
Een groot aantal personen is in het af-
geloopen jaar wederom gehuldigd ter ge
legenheid van belangrijke Jubilea of we
gens het bereiken van een bepaalden leef
tijd. die waard ls op bijzondere wijze te
worden herdacht.
7 Jan.: ds. H. Jansen, te Den Haag,
leger- en vloot-predikant ln algemeenen
dienst, 60 Jaar; 21 Jan.: minister Beelaerts
van Blokland, 60 jaar; 30 Jan.: mr. J. R.
II. van Schaick, voorzitter der Tweede
Kamer, 50 jaar; 9 Februari: dr. J. Th- de
Visser, 75 jaar; 10 Febr.: prof. mr. A.
Anema, te Amsterdam, 60 Jaar; 17 Febr.:
ds. J. Nauta te Sexblerum, 25 jaar Ned.
Herv. Predikant; 13 Maart: mr. K. W.
Brevet, pres- Haagsch Gerechtshof, 70
jaar; 16 Maart: lr. A. H. W. van der Vegt,
te Den Haag. oud-hoofdinspecteur Spoor
wegen, 70 Jaar; 18 Maart: J. F. Westerman
te Den Haag, oud-directeur der Disconto-
Maatschappij te Rotterdam, 70 Jaar; 21
Maart: 50-jarig bestaan van de afdeelin-
gen Noordwijk en Oegstgeest van de Alg.
Vereenlging voor Bloembollencultuur; 4
April: pater F. Hendriks S. J„ te Den
Haag, 70 jaar; 17 April: 25-jarig bestaan
van de Vereenlging van Nederlandsche
Kaashandelaren, gevestigd te Gouda; 20
April: Jhr. mr. A. F. O van Sasse van
IJsselt, te Den Bosch, lid der Eerste Ka
mer. 80 Jaar; 23 April: A. Fentener van
Vlissingen, pres. Hooge Raad. 70 jaar;
8 Mel: Jr- J. C. Ramaer. te Den Haag, oud
inspecteur-generaal Waterstaat. 80 Jaar;
12 Mel: luit.-generaal Weber, te Den Haag,
25 jaar: 15 Mei: dr. F. J. Los, Amsterdam,
40 jaar Ned Herv. Herv. predikant; 21 Mei.
J. R Snoek Henkemans, Den Haag, 70 Jaar;
25 Mel; mr. H. Smeenge, 80 Jaar; 6 Juni:
Edo Bergsma, burgemeester van Enschede,
20 jaar; 13 Juni: jhr. L. J. Quarles van
Ufford. te Baam, voorz Ned. Ver. tot Be
scherming van Dieren. 80 jaar; 19 Juni:
P Th. H. M Dobbelman. te Nijmegen, lid
Eerste Kamer. 70 jaar; 25 Juni: zilveren
jubileum Nederlandschen Onderzee-dienst
Nleuwedlep: 27 Juni: 300-jarig bestaan
Amsterdamsche Universiteit; 8 Juli: mr.
R. H. H. A. M„ Romme te Den Haag Ud
Raad van State, 70 jaar; 22 Juli: lult.-
generaal H. A. Seyffardt, chef generalen
staf, 40 jaar officier: 23 Juli: vijf jaar ge
leden dat Van Lear Black, Geyssendorfer,
Scholte en Weber van hun Indlë-vlucht
op Schiphol terugkeerden; Idem: onthul
ling van Heutz-monument te Batavia; 10
Sept-: jhr. mr. J. W. G. Boreel van Hooge
landen, te Haarlem, 80 jaar; 11 Sept.:
vlce-admlraal I. van der Bosch, Den Haag,
80 Jaar; 18 Sept.: vlce-admlraal N. Mac
Leod, Den Haag, 95 Jaar: 29 Sept.: gene
raal C. J. Snijders. 80 jaar, onthulling
leger- en vloot-monument te Schevenin
gen; 11 Oct.: Ed. Gerzon, Amsterdam. 70
jaar; 20 Oct.: 25-larlg bestaan Kon. Ned.
Ver. voor de Luchtvaart; 29 Oct-: ds. L. J.
van Leeuwen, Den Haag, 25 Jaar Ned.
Herv. predikant; 16 Nov.: prof. dr. L. H.
K. Bleeker, te Groningen. 25 jaar hoogleer-
aar; 20 Nov.: W. H. Vliegen, 60 jaar; 22
Nov.: prof- mr. R. Fruln. rijks-archivaris.
Den Haag, 75 jaar; 26 Nov.: mr. E. Fokker,
1 Den Haag, voor 60 jaar te Lelden gepro
moveerd; 19 Dec.: dr. W. de Vlugt, burge
meester van Amsterdam, 60 jaar.
Zooals gewoonlijk sluiten wij ons over
zicht ook thans weer met een lijst van
vooraanstaande figuren uit den lande, die
door den dood werden weggerukt.
2 Jan.: majoor Emma A. Wolfson, hoofd-
red. Leger des Hells-bladen ln Nederland;
H. A- Burgerhout, te Wassenaar, stichter
der vllegbooten-fabriek Avlolanda, 45 jaar;
6 Jan.: dr. Max R. D. Tetzner, Amsterdam,
35 Jaar; 10 Jan.: prof. dr. A. A. Griinbaum,
te Amsterdam, 46 jaar; 13 Jan.: schout
bij-nacht A. C. de Joncheere, Amersfoort,
63 jaar: 19 Jan-: notaris W. van Bommel
van Vloten, Groningen, 76 jaar; 3 Febr.:
gep. luit.-generaal H. van 't Sant, Den
Haag, 85 Jaar; 4 Febr.: mr. W. Luycken
Glashorst, off. van Justitie Arrondisse-
ments-rechtbank, Den Haag, 61 jaar; 8
Febr.: H. Dirkzwager, Wassenaar, lid Col
lege voor de Visscherijen, 73 jaar; 12
Febr.: A. Peek. Den Haag, 48 jaar; 16
Febr.: W- Stork, bekend industrieel te
Delden, 70 Jaar; 26 Febr.: jhr. mr. A. Th.
J. Schade van Westrum. Den Bosch, oud-
raadsheer gerechtshof aldaar, 75 Jaar; mr.
W. Dolk, Utrecht, oud-lid Tweede Kamer;
29 Febr.: mr. dr. R- T. Mees, Den Haag, be
kend rechtsgeleerde; 2 Maart: mr. S. M.
vaz Dias, Scheveningen, 84 jaar; 8 Maart:
prof. dr. J. de Louter, Hilversum, 84 jaar;
9 Maart: J. H. Wentholt, Haarlem, oud
voorzitter van „Bloembollencultuur", 67
jaar; 10 Maart: Joh. A- de Zwaan, orga
nist, Den Haag, 70 jaar; 18 Maart: J. A.
Staring, Lochem. 81 jaar. een der oprich
ters Ned. Heide-Mij.; 22 Maart: Frits van
Dommelen, oud-regisseur, Den Haag, 64
jaar; 23 Maart: gen.-majoor J. F. N. van
Bunge, Haarlem, 78 Jaar; 24 Maart: prof.
dr. W- Calabd, Utrecht, 72 jaar; 26 Maart:
mgr. L. J. A. H. Schrijnen, bisschop van
Roermond, 70 jaar; 27 Maart: S. W. Colt
hof, Amsterdam, een der medewerkers
Domela Nleuwenhuis, 77 jaar; 30 Maart:
H. Pollema. Haarlem, oud-burgemeester
Lemsterland, 81 jaar: 2 April: A. C. A- van
Vuuren, Den Haag, lid 2e Kamer. 67 jaar;
10 April: W. A. Scholten, bekend in
dustrieel te Groningen, 61 jaar; 11 April:
D. Rahusen, Amsterdam, oud-dir. Ned.
Bank, 74 jaar; 13 April: dr. J. Th. de Vis- i
ser, 75 jaar; 17 April: J. W- Schift, Wasse-
naar, dir. Ned. Handelsbank, Den Haag, 66
jaar; 19 April: A. S. van der Bergh. Den i
Haag, industrieel, 76 jaar; 26 April: H. J.
Stins, Heerlen, voorz. R.K. Mijnwerkers-
bond, 55 jaar; 29 April: ir. A- Knappert,
Eindhoven, bekend tennis-speler, 32 jaar;
6 Mei: dr. J. C. Hartogs. oud-dir. Eerste
Ned. Kunstzijdefabriek, te Bazel overle-
den; 11 Mei: prof. F. Lengkeek. Apeldoorn,
60 jaar; 14 Mei: mr. Hollander, kanton
rechter te Den Haag, 61 Jaar; 18 Mei: J.
K Jung. Amsterdam, voorz- Vereenlging
Eigen Hulp, 85 jaar; 24 Mei: mr. D. van
Weideren, baron Rengers. Leeuwarden, 50 j
jaar; ds. J. L. Pierson, Bilthoven, em. pred.
Ned. Herv. Kerk, 70 jaar; 27 Mel: mr. J- T. I
Linthorst Homan. Haveltje. oud-commis- I
saris der Koningin in Drenthe, 58 jaar: 7
Juni: luit.-generaal A. J. Vetter. Den Haag,
87 jaar; 8 Juni: A. Isaac, pres.-eomm. De j
Bijenkorf. 66 jaar, te Zurich overleden,
11 Juni: dr. L. Simons, Den Haag, stich- I
ter Wereldbibliotheek. 69 Jaar; 12 Juni:
mr- Th. Heemskerk, Utrecht, 79 jaar; 16
Juni: dr. Frederik van Eeden. Bussum. 72
jaar; 17 Juni: A. Colijn, burgemeester van
Nieuwer Amstel, 61 jaar; ir. J. C. Ramear,
Den Haag. 80 jaar; 28 Juni: prof. lr. W. A.
Knol, Den Haag, oud-hoogleeraar te Delft,
52 jaar; 12 Juli: H. van Andel, buitenge
woon lid Ged. Staten van Utrecht. De
Bildt, 68 jaar; 13 Juli: Ciska Kremer, 17
jaar; 14 Juli: ds A. Binnerts, Haarlem,
doopsgez. pred., 66 Jaar; 15 Juli: jhr. mr-
W H. de Savornin Lohman, oud-pres. der
Hooge Raad, 68 jaar; 4 Aug.: mr. W. Kolff,
Dieren, oud-pres. gerechtshof, Leeuwarden
79 jaar; 5 Aug.: Isr. Querido, Amsterdam,
59 jaar; 8 Aug.: dr- ir. J. L. Cluysenaar,
oud-dir. generaal spoorwegen. Den Haag.
89 Jaar; 15 Aug.: letterkundige Jan de
Gruyter, Amersfoort. 72 jaar: 19 Aug.: G.
Bruyn, Vlieland, eere-voorz. N. Z. H Red
ding Mij. 82 Jaar; 20 Aug.: H. J. M- Wy-
noldy Daniëls, te Cabourg (Fr.), 43 jaar;
29 Aug.: Kardinaal W. M. van Rossum.
Maastricht, 77 jaar: mgr. dr. A. C. M.
Schaepman. Bussum. 75 jaar; 1 Sept-: H.
J Molkenboer, Oldenzaal. industrieel, 53
jaar; 8 Sept.: Ch. P. Dixon, Deventer,
oud-lid hoofdbestuur Ver. v. d. Boekhan
del; 13 Sept.: dr. Julius Röntgen, Utrecht,
bekend musicus, 77 jaar; 20 Sept.: J. J. C.
Ament, Amsterdam, lid 2e Kamer. 68 Jaar;
1 Oct-: vice-admlraal I. van den Bosch,
Den Haag. 80 Jaar; 10 Oct.: dr. Ir. J. W.
Yzerman, oud-lid 2e Kamer, Den Haag, 81
jaar; 14 Oct.: vlce-admlraal C. D. de Haes.
inspecteur-generaal loodswezen, den Haag,
63 jaar; 16 Oct.: prof. dr. J. Valckenier
Suringar. Wagenlngen, 68 jaar: 26 Oct.:
A M. Hens, oud-gouv. Atjeh, overleden te
Den Haag. 52 jaar; 27 Oct.: dr. C. J. Nler-
meyer, Ned. Herv. Pred. te Bolsward, 68
jaar; 30 Oct.: Frits Lapidoth, overleden te
Wiesbaden, 71 jaar; 3 Nov.: Johan T. de
Lange. Ermelo, bekend figuur ln Geref.
kringen. 70 jaar: 6 November: prof. dr. J.
v- d. Grinten. Nijmegen, 47 jaar; mr. Alex
Wertheim, Amsterdam, 68 jaar; 7 Nov.: N.
van Hinte, Heemstede, oud-voorz. Bond
van Overheidspersoneel, 63 jaar: 15 Nov.:
Dirk Witte, Amsterdam; 16 Nov.: Carry
van Bruggen, Laren, 51 jaar; 18 Nov.: dr.
G. H. Hintzen. Rotterdam. 81 laar; 5 Dec.:
T. de Meester. Den Haag, dir. N.V- Ver.
Glasfabrieken te Leerdam. 74 jaar; mgr.
dr. A. H. L. Hensen. oud-hoogleeraar. War
mond, 78 jaar; 7 Dec.: J. Boterenbrood,
architect te Amsterdam, 46 jaar: 8 Dec.:
J. F. Moens, Den Haag, oud-dir- Noord-
Holl. Landbouwcredlet, 76 jaar; jhr. H. M.
van der WIJck. oud-mlnlster van Marine,
Den Haag. 89 jaar; 12 Dec.: mr. A. A. de
Veer, Middelburg, Ud 2e Kamer, 61 Jaar;
13 Dec.: mr. G. van Slooten, Den Haag,
raadsheer gerechtshof, 57 jaar; 14 Dec W.
Th. Phillpsen, luit.-generaal Voorburg. 92
jaar; 25 Dec.: mr. dr. F. A. C. Graaf van
Lynden van Sandenburg, vice-president
Raad van State, 's-Gravenhage59 jaar.
ALGEMEENE BESCHOUWING.
Toen het Jaar 1931 afscheid nam en
plaats maakte voor zijn opvolger, toen was
men vol goeden moed. Algemeen was de
gedachte, dat het niet erger meer kon
worden, dat men thans een periode van
herleving en nieuwen opgang tegemoet j
ging, m. a. w. dat 1931 het laagterecord der i
depressie zou zijn geweest. 1931 was het
Jaar van uitstel, 1932 zou worden het Jaar
van „doen"
En aanvankelijk leek het er inderdaad
op, dat het nu scheldend Jaar aan de ver- j
wachtingen zou beantwoorden, maar hoe i
ls men bedrogen uitgekomen! 1932 zal I
moeten worden gevoegd bij zijn voorganger
als Jaar van uitstel! Letterlijk geen een 1
vraagstuk van beteekenls ls tot een oplos-
slng gebracht en dientengevolge kwam er
weinig van het brood-noodlge herstel van
vertrouwen. Zoodoende duurde de depres
sie onverminderd voort met alle gevolgen
van een durenden achteruitgang over de
gansche Unie, Zie het aantal werkloozen,
dat naar schatting een 30 mUlioen be
draagt! Eerst bij het einde treedt er weer
eenig beter perspectief naar voren en nu
is aller blik met hoop gevestigd op het Jaar
1933, dat thans aanklopt, om te worden
opengedaan. Laat ons deze hoop koesteren
met warmte, oodat de menschheid leere
inzien en begrijpen, dat de hoogste tijd
daar is om in onderUng overleg en ver
trouwen de periode van afbraak te beëin
digen en een her-opbouw te beginnen tot
heil van allen voor allen.
Het scheidend jaar heeft steeds duide
lijker doen bUjken het samengaan van
politieke en economische vraagstukken,
doch helaas heeft men daarmede nog
nimmer voldoende rekening willen hou
den. tot schade voor beide genoemde ele
menten. De dood van een der voorvechters
van een betere wereldorde in Maart, n.l.
van den Franschen leider Briand. heeft
ontegenzeggelijk ook geen goed gedaan,
ook al was diens invloed reeds tanend.
Toch was zijn versterven een schok
van dezen vergrijsden staatsman was nog
zooveel verwacht ten goede. Groot was het
eerbewijs, den afgestorvene betoond over
heel de wereldbol!
rika op grond van het Hoover-moratorium
werd gevraagd om opnieuw uitstel van be
taling te verleenen der op 15 December
weer aanvangende betalingen, volgde van
de overzijde van den Oceaan een weigering
voor een deel ook daarop gegrond en
helaas niet ten onrechte dat landen, die
zooveel uitgeven voor onproductieve uit
gaven der bewapening ook hun schulden
wel kunnen voldoen! De meeste landen
hebben daarop aan hun verplichtingen
voldaan, w.o. Engeland, Italië en Tsjecho-
Slowakile, doch de minderheid, w.o. Frank
rijk, België en Polen niet en dit laatste
heeft de economische toestanden ten zeer
ste toegespitst. Waarbij het ongeluk wil.
dat zelfs niet te praten ls. daar tengevolge
van den verkiezingsuitslag voor het
Amerikaansche presidentschap feitelijk
geen regeering daar te lande bestaat, die
met eenlg gezag is bekleed; aan 1933 blijft
daarom de taak. deze kwestie tot een be-
sUssing te brengen.
Met dit doel is een Economische Wereld
conferentie aangekondigd, die echter wel
tot na Maart mag worden uitgesteld, wan
neer ln de Vereenigde Staten de presl-
dentswlssellng heeft plaats gevonden en
Roosevelt Hoover is opgevolgd. Evenals
Inzake de ontwapening mag ook in Econo
misch opzicht wel veel veranderen in de
mentaliteit der volken en leiders, wil men
inderdaad ontspanning zien intreden!
Zonder diepgaande wijzigingen zal Europa
niet meer betalen
Maar gaan wij eens na, hoe het met de
diverse vraagstukken is verloopen. Om te
beginnen: de Ontwapeningsconferentie. In
Februari kwam deze bijeen, doch slechts
heel langzaam werd daar eenlg resultaat
verkregen, mede door een teveel Invloed
laten aan de beroepsmilitairen, terwijl bo
vendien de oude tegenstellingen, in enkele
woorden aldus samen te vatten: eerst
veiligheid of eerst ontwapenen, in alle
scherpte werden gehandhaafd. En toen
Dultschland voor den dag kwam met den
volkomen gerechtvaardigden eisch der
rechtsgelijkheid, die z.i. ook was neerge
legd in het vredesverdrag van Versailles,
toen dreigde het heelemaal mis te loopen.
Frankrijk weigerde en Dultschland trok
zich terug van de conferentie, die daar
door in een impasse was beland, want hoe
kon men verder gaan zonder deelneming
van een land van de beteekenls van
Dultschland? Pas ln de laatste maand is
men er ln geslaagd door middel van een
vijf-mogendheden-conferentie hoeveel i
voeten had het niet ln de aarde om deze j
voor elkaar te brengen om deze impasse i
te verwijderen. Speciaal Mc Donald komt
de verdienste toe de conferentie weer op
gang te hebben gebracht door Dultsch- I
land terug te voeren ter conferentie en den
Duitschen eisch ln principe te doen aan-
vaarden, zij het ook in verband gebracht
met de Fransche velllgheidseischen, waar
aan ook Herriot en Boncour trots alles
vasthouden. En zoo zal in 1933 de confe
rentie voortgang hebben, nadat een jaar ls
heengegaan aan onvruchtbaar voorberel-
dlngswerk. Of de nood dan zal lelden tot
een meer tegemoetkomende houding? Men
vergete vooral niet, dat de conferentie fei
telijk nog staat op het punt van uitgang
en vrijwel alles practisch nog geregeld
moet worden.
Ook de pogingen om Frankrijk en Italië
alsnog te doen deelnemen aan de gesloten
Vlootconventie van Londen faalden en
deze conventie is zelfs ln gevaar door de
nieuwe eischen van Japan, dat de verhou
ding 5-5-3 wil vervangen door een van
6-6-5 (Engeland, Vereen. Staten, Japan).
Neen, een andere mentaliteit zal leiding
moeten geven, een mentaliteit, door de
Volkeren zelf van onder af opgekweekt!
Dan volgt de kwestie der Herstelschulden
en Oorlogsschulden, al wil Amerika het
verband tusschen beide nog nooit erken
nen. Ook hier was er hoop, toen Hoover
eind 1931 het Hoover-moratorium voor el
kaar had gekregen, doch wederom volgde
teleurstelling na een gunstig begin. Hoewel
Duitschland vrij onverwacht en geheel
eenzijdig plotseling der wereld verkondigde
dat het voor goed uit was met de herstel
betalingen, hetgeen weinig gesechlkt was
om een gunstige atmosfeer te scheppen
voor besprekingen, lukte het niettemin te
Lausanne een zeer voorspoedige regeling
te treffen, waarbij .practisch gesproken, de
schuldenbetaling werd beëindigd want
de 3 milliard, door Duitschland nog op te
brengen, telt niet mede! en aan de lan
den van midden-Europa, ln de eerste
plaats Oostenrijk, voldoende hulp werd
toegezegd. Dit laatste na een mislukte
Donauconferentie te Londen, die het ergste
deed vreezen.
Doch hiermede is het goede ook in eens
verteld. Het lukte niet om een eind te ma
ken aan de verdwazing Inzake het verhoo-
gen der douane-tarieven .integendeel, ette
lijke landen schroefden deze opnieuw om
hoog en de conferentie van Ottawa tus
schen alle leden van het Britsche gemee-
nebest deed zelfs Engeland den weg der
protectie betreden. Hoe moeilijk voor groot
machten zelfs de flnantieele positie was,
bleek uit het verlaten door Engeland van
den gouden standaard, o.a. nagevolgd door
Griekenland en Japan. En toen aan Ame
Tot slot de zuiver politieke vraagstuk
ken, waarbij de Volkenbond het middel
punt is gaan vormen; op zich zelf geno
men een gelukkig verschijnsel, want het
doet zien, dat dit lichaam trots alle ge
breken en tekortkomingen toch beschouwd
wordt als het intermediair bij conflicten.
Jammer, dat de macht van dit instituut
nog te gering is!
Een zwaar verlies ls het heengaan van
den secretaris-generaal sir Eric Drum
mond. De Franschman Avenol wordt zijn
opvolger.
Turkije, dat totdusver zich afzijdig had
gehouden van den Volkenbond ds toege
treden .al hebben de sovjets het pogen te
gen te houden: deze winst wordt eenigs-
zins getemperd door het uittreden van
Mexico wegens flnantieele redenen.
In hoofdzaak zijn' het drie conflicten, die
de wereld be-cvien. m de eerst0 n'aats de
verkapte „oorlog" tusschen China en
Janan Het gebeurde bij Sjanghai ls ln
wezen toch moeilijk anders te betitelen.
Het ls Japan daar geducht tegengevallen
en het was büi z(°h tepv'ott0 met ee-e te
kunnen terugtrekken uit dit avontuur,
dat het blijkbaar heeft ingezet om zijn
actie in Mandsioerlje te bemantelen. Daar
zet Japan echter beslist door en trots
Lvt-.n--arn°rt en veedot"e °tann°p van den
Volkenbond heeft, het Mandsioerlje tot een
z.g. onafhankelljken staat Mandsjoekwo
zich doen constitueeren ;in wezen is het j
natuurlijk een Jannansch wingewest ge- I
worden. Uit den aard der zaak weigert
China zich bij dezen gang van zaken neer
te leggen en verlangt het van den Vol
kenbond Ingrijpen ten zijnen gunste. Deze
staat echter machteloos en verschuift en
verschuift de beslissing.Hoe 1933 wijzi
ging ten goede zal kunnen brengen
In de tweede plaats is ln vollen omvang
herleefd de strijd om de Gran Chaco tus
schen de twee Zuld-Amerikaansche staten
Paraguay en Bolivia. Ook hier staat de
Volkenbond vrijwel machteloos. Misschien
kunnen de andere landen in de omgeving
echter onder voorgeven on te treden na
mens den bond Iets bereiken!
En het derde conflict dat tenminste of
ficieel een oolosslng heeft gevonden was
de strijd te Memel waar Polen een oosring
deed tot een verkapte annexatie, die even
wel is afgeslagen. In orde ls bet echter
nog niet en ook rondom Dantzig ls nog
wel eenig gerucht.
Nieuwe politieke constellaties rebben
zich niet gevormd. Wel heeft Polen dat
zich altijd bedreigd gevoelde tusschen
Duitschland en sovjet-Rusland zijn posi
tie verbeterd door het sluiten van een on-
agressieoact met de sovjets zulks tot ;oilt
van Duitschland. Italië tracht zich vaar
het Oosten te oriënteeren en staat op -eer
goeden voet met Oostenrijk en HonvarUe
en enkele Balkan-landen. Zuid Slavlê
vormt echter een t reuk in den keten raar
het Oosten en de verhoudingen zijn uist
weer wat verscherpt tusschen deze eide
landen hetgeen Joevo-Slavië weer meer
naar Frankrijk drijft, waarmede Italië
evenmin in beste verstandhouding staat.
Ook op politiek terrein heeft 1933 heel
wat te doen....
Na deze algemeene beschouwingen zul
len wij nog even een wandeling nr ken
door de diverse landen der oude en nieuwe
wereld, waarbij wij niet meer zullen vilzen
op de malaise en haar gevolgen, waaron
der alle landen hebben te lijden evt min
als op de gebeurtenissen, reeds hierboven
aangestipt.
EEN WERELD-RONDVLUCHT.
Belgic. Het kabinet-Renkln volgde ln
Mei Jaspar op om in October wedeTom
plaats te maken voor een ministerie-De
Broquevllle, dat ln eenlgszins gewijzlgden
vorm ook na verkiezingen bleef gehand
haafd. In wezen veranderde door deze wij
zigingen niets, want de regeering was en
bleef een combinatie tusschen de R.-K.
partij en de liberalen, welke laatsten een
oogenbllk „iiebaüglenden" met de socialis
ten, om toen puntje bij paaltje kwam
toch maar liever de oude bondgenootschap
te bewaren! De oude schoolstrijd is wat
verminderd, doch nog nimmer opgelost.
Duitschland. Het jaar der verkiezin
gen was 1932 voor onze Oosterburen. In
de eerste plaats kwamen de verkiezingen
voor ee.. Rijkspresident. De pogingen om
von Hindenburg bij enkele candidaatstel-
ling te doen herkiezen leden schipbreuk
op het verzet der Nazis, die hun leider Hit
ler niet wilden loslaten. Met gevolg, dat
een herstemming plaats moest vinden, die
tenslotte toch den grijzen maarschalk we
derom aan het bewind bracht trots zijn 85
jaren! De regeering-Brüning die meer eii
meer per noodverordening moest reveeren
daar een vaste meerderheid ln den Riiks-
dag ontbrak, zag dientengevolge haar po
sitie al zwakker en zwakker worden en
toen doorgezet was de onhoffn? der v°wa-
oende troepen van Hitier de S. A. en S. S,-
formatles. richtte zich a'lc aanval der
Nazis teeen den minster der Rijksweer
Groner die Inderdaad moest plaats ma
ken voor von Hammerstein. al bleef hij
aan blnnenl. zaken. Het was de eerste af
brokkeling van Brünlng's positie geaccen
tueerd door Kljksdagverklezlngen ln April
en na de reis van Von Hindenburg naar
Neudeck was Brünlng's lot geteekend: de
Rljkspresident liet hem los en Brünlng
trad af! Zijn opvolger wa« een absolute
outsider n.l. von Papen. Deze trachtte bij
de Nazis in het geviel te komen door op
heffing van het verbod der militaire orga
nisaties, doch waar tegelijkertijd de Rijks
dag ontbonden moest worden ontketende
dit een politieke moord-campagne die
honderden slachtoffers elschte en pas weer
kon worden gestopt door nog scherpere
bepalingen, waarvan het geval Beuthen
het gevolg was, waardoor de laatste kans
van een vergelijk van von Papen met Hit
ler onmogelijk was geworden. Hitler's In
vloed bleef groeien en reed: meende hij
weldra een greep naar de macht te kun
nen doen, toen de verkiezingen van Juli
hem tocb niet het verwachte resultaat
brachten. Wel vormde zijn partU de sterk
ste ln den Rijksdag maar een meerderheid
stond niet achter hem. Niettegenstaande
dit blijkt hij op dit moment door niet te
durven doortasten, het psychologisch mo
ment te hebben gemist want sindsdien ln
zijn partij op den terugweg! Dit bleek
reeds bij de Rijksdag-verkiezingen van No
vember die von Papen tot heengaan noop
ten. daar 9/10 van den Rijksdag hem vij
andig was, doch nog meer bU de daarop
volgende verkiezingen ln enkele landen en
gemeenteraden. En wanneer nu nog eens
moest worden gekozen na het conflict ln
eigen boezem met Strasser en anderen.
Neen, Hitler's gevaar lijkt ons bedwongen,
zoo niet onverwachts de situatie op onge
kende wijze zou verergeren! Hoewel Hin
denburg de president blijkt niet meer
zoo'n julsten blik te hebben op de Duit-
sche mentaliteit als verheen aanvan
kelijk von Papen wilde handhaven trots
alle verzet, bleek dit practisch onmogelijk
en nu ls gekomen een regeering von
Schleicher die heel wat steviger staat en
goede kans maakt zich voorloopig te kun
nen veilig stellen, ook al heeft zij even
min een meerderheid ln het parlement en
Hitier tegen zich.
Een gevaarlijk experiment ln al het re-
geeren bij noodverordening is het stellen
van een neven-regeerlng naast de Pruisi
sche, want daarop ls ultgeloopen het con
flict tusschen rijk en Pruisen tengevolge
van de uitspraak ln het rechtsgeding door
de Pruisische regeering-Braun te Leip
zig voor het Staatsgerechtshof gevoerd en
eindigend met een tweesnijdend vonnis,
dat practisch niet ls te verwezenlijken.
Voor von Schleicher ls dit waarschijnlijk
de gevaarlijkste erfenis van zijn voorgan
ger. daar het de Zuld-Dultsche landen
eveneens tegen hem ln het geweer houdt!
De voorspelling lijkt ons niet al te ge
waagd, dat 1933 wel eens weer spoedig de
Duitsche kiezers naar de stembus kan drij
venZoowel in Rijk als Pruisen met
een verlossing van Hitler's dreiging? Ook
de communistische zondvloed gevoed door
von Papen's dictatoriaal optreden, heeft
oi. zijn hoogtepunt bereikt wanneer het
nuchtere verstand terugkeert!
Frankrijk. Natuurlijk de noodlge re-
geerlngswlssellngen, anders zou Frankrijk
Frankrijk niet zijn! In Januari viel Laval
om weer een nieuw kabinet te vormen dat
echter ln Februari plaats maakte voor een
regeering-Tardleu dat verkiezingen moest
„maken". Deze leverden links groote win
sten en Tardleu moest zijn plaats afstaan
aan Herriot. die op zijn beurt viel tenge
volge van de weigering door de Kamer zijn
zin te doen Inzake betaling der schulden
aan Amerika, hoewel overigens Heirriot's
politiek verzekerd bleef van een meerder
heid. Paul Boncour houdt nu Herrlot's
plaats warm!
Een geweldige schok was de moord door
een eenlgszins ontoerekenbaren Rus op
den president Paul Doumer een van die
onverklaarbare daden van een overspan
nen geest. Lebrun werd tot Doumer's op
volger gekozen en de moordenaar Gorgoe-
loff liet zijn hoofd onder de guillotine
De positie van het land ls tengevolge
van de halsstarrige vasthoudendheid In
zake ontwapening en schulden er niet
gunstiger op geworden al bracht Herriot
de vriendschap met Engeland weer op
dreef!
Engeland. Het nationale kabinet-Mc
Donald wist zich staande te houden al
wordt zijn positie verzwakt door het kie
zen van den weg der protectie, een der re
denen. die Lloyd George terugvoerden ln
de politiek. Groote moeilijkheden leverden
de diverse ..koloniën". In Indië wordt de
actie voor zelfbestuur steeds krachtiger en
hot is een geluk voor Engeland dat Gandhl
zijn activiteit thans met. richt op de vrU-
makLng der paria-kaste onder de Hindoes,
waarbij hij niet terugschrikte voor 'n hon
gerstaking! Met Ierland ls het moederland
weinig minder dan ln een volledlgen ta
rief-oorlog sinds op het groene eiland"
de macht kwam aan de partij van De Va
lera, dat den eed van trouw aan den ko
ning afschafte en weigerde de annuïteiten
te voldoen.
Italië is nog altijd vast in handen van
Mussolini, die zijn persoonlijke macht ver
grootte door ook Bultenl. Zaken in eigen
beheer té nemen na Grandi als gezant
naar Londen te hebben gedirigeerd, sovjet-
Rusland in handen van Stalin, al moest
deze sluwe leider opnieuw eenlge malen
het roer omgooien en eenige omwente
lingspogingen" verijdelen. De industrialisa
tie wordt in wat bescheidener tempo voort
gezet, doch naar het zich laat aanzien,
ten koste van den Russlschen boerenstand
hetgeen uiteindelijk toch wel eens den'
val van het bolsjewisme ten gevolge zou
kunnen hebben!
Polen en Pllsudski zijn onafscheidelijk"
daar trok het heengaan van Zaleskl na
zooveel jaren de bultenl. politiek te heb
ben geleld de aandacht! Zwitserland zag
onverwacht ernstige revolutionaire relle
tjes ontstaan te Genève doch zij waren
spoedig onderdrekt en deze mislukte re-
volutie-poglng in zakformaat heeft onge
twijfeld velen de oogen geopend!
In Oostenrijk werd het kablnet-Buresch
opgevolgd door een ministerie Dolfuss het-
geen weinig wijzigde ln de a!v°meene ge
dragslijn en Hongarije wisselde Karolyi
™°r °2fm ^het!?een dc na'!anale poli
tiek nieuw bloed schijnt te hebben toeze-
voerd. Horthy blijft zaakwaarnemer voor
de Habsburgers!
,Jnwel,den uwlj omtrent Scandinavië het
™JU;Sch*n ^nenvrilfen en Noorwe
gen over Groenland, dat aan het P°rma-
Z—i
