BOUWKUNSTIG SCHOON.
LEIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Vrijdag 23 December 19]
KERK- EN SCH00LNIEUWS.
VRAGENRUBRIEK.
SCHEEPSTIJDINGEN
HOFJE CORNELIS SPRONGH
OF U. GEEST-HOF.
Ter afwisseling behandelen we thans een
modern hofje, waarvan niet de stichting
doch de herbouw dagteekent van enkele
Jaren her.
Toch lijkt het me wenscheltjk, hierbij
even terug te komen op de geschiedenis
van oen oud gebouw dat we reeds hebben
behandeld. Dat lk er op terugkom vindt
niet het minst zijn grond ln de opmerkin
gen en een vraag van een algemeen be
kend Leldenaar, Mr. Sormanl. die als Re
gent de belangen van drie Leldsche hofjes
met volle toewijding behartigt.
Zoo ongeveer 1540. 't kan Iets vroeger,
ook iets later zijn geweest, werd aan de
Breestraat ter plaatse van de tegenwoor
dige Studenten-sociëteit Minerva" een
huls gebouwd ln den stijl Frans I. Het ver
toonde een arcadengalerlj. natuurlijk ge
sloten. met een pllasterstelsel. Boven den
hoofdingang van het eene gedeelte, was
in het gebogen fronton van de dakkapel
de H. Geest aangebracht ln de gedaante
van een duif.
Hoe dat gedeelte met slechts twee arca
den er ln Iateren tijd uitzag, kunnen we
nu nog zien op de binnenplaats van de
Technische Hoogeschool te Delft, waar het
geveltje, na afbraak, door prof. Gugel werd
opgesteld tegen een blinden muur.
Hoe het er bij den bouw ongeveer moet
hebben uitgezien, kunnen we opmerken
aan een teekening van den heer Jesse,
welke deze met zijn zeldzame historische
stijlkennis ontwierp na een critlsche be
schouwing en vergelijking van teekenln-
gen ln de plaatverzameling van ons Stede
lijk archief.
De Style Francois Premier wordt geken
merkt door een pllasterstelsel met gedruk
te bogen, omdat dit stijlbeginsel betrekke
lijk lage verdiepingen voorschreef. Deze
bogen, gemetseld van geslepen roode bak
steen met toepassing van zandsteenblok-
ken, waren heel fijntjes op Gothlsche wijze
geprofileerd. Ook de vlakke pilasters, even
eens „gelardeerd" met zandsteen, vertoon
den sierlijke profiellljnen, terwijl ze in het
midden paneelvormig waren teruggemet-
seld. In de frleslljsten van de verdieping
bracht men de postamenten aan voor de
pilasters der hoogere verdieping.
Het ruimteprincipe was Gothlsch: een
langgerekt Gothlsch grondplan hier even
wijdig met de straat; een smalle hoofdin
gang en een booggalerij, die meestal voor
een deel werd benut als werkplaats of
winkel. Het ornament, als boogvulling, slin
gers, oell de bceuf, topbekronlngen, was
veelal ontleend aan de Italiaansche Re
naissance. Frans I liet zijn sierende kun
stenaars veelal uit Italië komen, en de ln
Frankrijk toegepaste ornamentale vormen,
vonden hier, zij het minder weelderig, wel
dra toepassing.
We krijgen nu het verschijnsel, dat in de
Fransche vroeg-renaissance de Noord-Ita-
liaansche stijl-elementen met fijnen smaak
ondergeschikt werden gemaakt aan de Go
thlsche gedachte. Het hoofdprincipe van
„le style Francois Premier" is, dat op deze
wijze twee contrasteeren de stijlen: Gothiek
en Renaissance, vereenigd werden tot een
harmonisch geheel. En dat komt in liet
gevelfragment, zooals de heer Jesse zich
dat gerestaureerd heeft gedacht, uitste
kend tot zijn recht.
Wie het huis bouwde tusschen 1530 en
1550 is, voor zoover ik weet, onbekend.
V/cl bekend ls, dat Chrlstoffel Plantyn,
de bekende Antwerpsche boekdrukker, in
1580 om den geloofswllle uit moest wij
ken. dat hij zich in 1582 te Leiden vestig
de, dit huis betrok, ln 1585 benoemd werd
tot Universiteltsdrukker en hier naast zijn
bestaande zaak te Antwerpen, een druk
kerij vestigde. Plantijn overleed in 1589.
Wanneer het pand nu precies ln andere
ihanden overging, zou misschien kunnen
1 V0O7> KAtn WtTLJT. crzj 7
urn
worden nagespoord, doch ls op 't oogenblik
voor ons van geen belang.
We weten dat het 100 Jaar later behoor
de aan Cornells Sprongh van Hoogmade.
BU testamentaire beschikking liet deze
het geheele geval ln 1690 Inrichten tot
een hofje.
Cornells Sprongh „wille ende begere, dat
mijn huls op de Bredestraat binnen de
Stadt Leyden daer de Heilige Geest boven
den Gevel staet naest mijn groote huls.
daer lk self ln woon, nae mijn overUJde
altoos sa! werden bewoond b!1 seven oude
Vrouwspersonen, synde Weduwen ofte Vrij
sters ende oud boven de vijftich jaeren".
De vrouwtjes zouden moeten zijn van de
Roomsche religie, waartoe de erflater zelf
behoorde.
In de 19de eeuw was een deel van het
hofje zoo bouwvallig geworden, dat men
het grootste gedeelte afbrak, terwijl de
vleugel van twee traveeën met den H.
Geest in den gevel behouden bleef als par
ticuliere woning. Dat gebeurde in 1859.
Het hofje zelf werd verplaatst naar ee.n
terrein aan de Doezastraat dat sinds de
ramp van 1807 onbebouwd was blijven lig
gen en thans door het Stadsbestuur aan
de Regenten werd afgestaan.
Het gedeelte aan de Breestraat, dat be
houden bleef, er zijn nog tal van be
jaarde Leldenaars die het hebben gekend
werd ln 1875 afgebroken voor den her
bouw der Sociëteit „Mlnerva". U herinnert
zich wat prof Gugel toen met het geveltje
deed. (Zie teekening onderaan de pagina).
De teekening van den heer Jesse geeft
aan hoe voor 1859 de bogen zich voort
zetten. Het moeten er zeven zijn geweest.
We hebben in de eerste plaats het be
richt, dat Cornells Sprongh een hofje van
zeven kameren stichtte. Dit bericht ls na
tuurlijk niet afdoende, doch het geeft
weer steun bij een der teekeningen op het
Stedelijk archief.
Deze teekening van 1787 geeft in de
eerste plaats het geveltje met portiek,
waarboven in het fronton der dakkapel
zich de H. Geest bevindt. Dit was dus
„mijn huis bij de Bredestraat waar de H.
Geest ln den gevel staat."
Daarnaast vinden we „mijn huis waar ik
self ln woon." Doch dit huls is slechts ten
halve aangegeven en de teekenaar heeft
waarschijnlijk naar een populair gezegde,
overlegd: „de andere helft ls net zoo."
We zien hier een huls van twee en een
lialve arcade. Dat dit de helft was blijkt
afdoende uit de helft van een driehoekig
fronton boven den halven boog. Natuurlijk
bevond zich dit driehoekig fronton precies
boven het midden van 't gebouw. Wanneer
men de moeite doet. even in onze stad
rond te kijken, kan men zich hiervan over
tuigen. Kweekschool aan de Oude Vest. de
17de eeuwsche gedeelten van Gravestein,
de Waag. Meermansburg Hof van Broek
hoven, vele woningen aan het Rapenburg
en tal van andere gebouwen die een drie
hoekig fronton vertoonen, hebben dit
steeds boven de as van het gebouw. Er
behoorden bij het huls dus nog twee en
een halve boog.
Zoo komen we tot een uitkomst van
2x5 7 bogen. En achter deze bogen
konden 7 kameren voor oude vrouwtjes
worden ingericht.
Toen het hofje gebouwd werd aan de
Douzastraat, heeft men het aantal ver
dubbeld.
Over dit zeldzaam mooie hofje een vol
genden keer.
Via mijn jongste dochter bereikt mij het
bericht, dat er tal van menschen in de
buitengemeenten zich voor de hofjes in-
teresseeren, doch dat de schrijver geen
nauwkeurige plaatsbepaling aangaf, waar
door het bezoek werd bemoeilijkt.
Welnu, hier ls dan die plaatsbepaling:
St. Annahofje aan de Hooigracht; in
gang naast het St. Elisabethsgestlcht.
Elizabethshof aan de Oude Vest. de der
de poort vanaf de Turfmarkt.
Emerentia Bannlnghof je, te bereiken door
van de Breestraat de Papengracht af te
gaan, vervolgens de Langebrug op te loo-
pen. Na enkele huizen heeft men de zeer
smalle Schoolsteeg, waar men weldra
rechts het poortje van het hofje vindt.
Even verder is het achterpoortje van het
Broekhoven hof.
Zlonshof aan de Sionsteeg, de tweede
steeg rechts vanaf de Vrouwensteeg. wan
neer men in de richting van de Blauw-
poortsbrug loopt.
In 't vervolg zal met den wensch van
nauwkeurige plaatsaanduiding, die voor
Leldenaars natuurlijk onnoodig ls. ter wille
van de buitenmenschen rekening worden
gehouden,
PREDIKBEURTEN.
VOOR ZONDAG 25 EN MAANDAG
28 DECEMBER.
BENTHUIZEN.
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
half tien, de heer van der End van Aalst;
nam. 6 uur, ds. Kiehl van Hazerswoude:
2e Kerstdag voorm. half tien, de heer
van der End.
Geref. Qem.: le Kerstdag voorm. half
tien en nam. 2 en 6 uur en 2e Kerstdag
voorm. halftien leesdlenst.
BODEGRAVEN.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. halftien,
ds. Kruishoop; nam. 6 uur, de heer Mül-
ler; 2e Kd. voorm. halftien, ds. Kruishoop.
Geref. Kerk: le Kd. voorm. halftien en
nam. 6 uur, ds. Dam; 2e Kd. voorm. de
heer E. G. Buitenbos, cand. te Amers
foort.
Geref. Gem.: le Kd. voorm. halftien en
nam. 6 uur, leesdlenst; 2e Kd. voorm.
halftien, de heer H. Ligtenberg te Rotter
dam.
Evang. Luth. Gem.: Ie Kd, voorm. 10
uur, ds. Haumersen.
BOSKOOP.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm .10 uur,
ds. Elzinga van Gouda; nam. 6 uur, ds.
Eijkman van Zoeterwoude; 2e Kd. voorm.
10 uur, ds. van Apeldoorn van Leiden.
Geref. Kerk: le Kd. voorm. 10 en nam.
0 uur en 2e Kd. voorm. 10 uur, ds. Pe
tersen.
Chr. Geref. Kerk: le Kd. voorm. half
tien en nam. 6 uur en 2e Kd. voorm. half
tien, ds. Bijaemast.
Rem. Geref. Gem.: 2e Kd. voorm. 10 uur,
ds. Mispelblom Beijer.
HOOGMADE.
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm. 10
uur en 2e Kerstdag voorm. 10 uur, ds.
Waardenburg.
DE KAAG.
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
half tien, ds. Touw; 2e Kerstdag voorm.
half tien. de heer J. van der Meer van
Abbenes.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. halftien
en nam. 6 uur, ds. Bruyn; 2e Kd. voorm.
halftien de heer Smit van Heemstede.
Geref. Kerk: le Kd. voorm. 10 en nam. 6
uur, ds. Meijering; 2e Kd. voorm. 10 uur,
ds. Ingwersen van Katwijk-aan-Zee.
KATWUK AAN ZEE.
Geref. Gem. (Remisestraat): le Kd.
voorm. 10 en nam. 6 uur en 2e Kd. voorm.
10 uur, leesdienst.
KOUDEKERK.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. halftien
en nam. halfzeven, ds. Odé; 2e Kd. voorm.
halftien ds. Streeder van Leiderdorp; nam.
halfdrle, Kerstfeest Zondagsschool.
Geref Kerk: le Kd. voorm. halftien en
nam. halfzeven, ds. Haspers; 2e Kd. voor
middag 10 uur, ds. Dijk van Leiderdorp.
LEIDERDORP.
Ned, Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
10 uur en nam. half zeven, ds. Streeder;
2e Kerstdag voorm. 10 uur, ds. Odé van
Koudekerk; nam. 6 uur. Kerstfeest Zon
dagsschool.
Geref. Kerk: le Kerstdag voorm. 10 uur
I en nam. half zeven, ds. Dijk; 2e Kerstdag
voorm. 10 uur, ds. Haspers van Koudekerk.
TER AAR.
Ned. Herv. Kerk:le Kd. voorm. halftien,
de heer Ooms van Amsterdam; nam. 2
uur, ds. Geerling van Oude-Wetering; 2e
Kd. voorm .halftien, leesdienst; nam.
halfdrie, Kerstfeest.
Geref. Kerk: le Kd. voorm. halftien en
nam. halfzeven en 2e Kd. voorm. halftien,
ds. Warnlnk.
SASSENHEIM.
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
10 uur, ds. Ekerlng van Amsterdam; nam.
5 uur (jeugddienst) ds. Krljkamp; 2e
Kerstdag voorm. 10 uur, ds. Krljkamp.
Geref. Kerk: le Kerstdag voorm. half
tien en nam. 5 uur, ds. Kuiper; 2e Kerst
dag voorm. half tien, ds. Boeijenga van
Haarlem.
Ned. Prot. Bond: le Kerstdag voorm.
half elf, ds. A. Keuter van Den Haag.
VALKENBURG.
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
10 uur, ds Krljkamp van Sassenhelm;
nam. half zeven, ds. Langman van Den
Haag; 2e Kerstdag voorm. 10 uur. ds.
Rutgers van Katwijk aan Zee.
WADDINXVFEN
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
half tien en nam. 6 uur en 2e Kerstdag
voorm. halftien ds. de Looze.
Gerei Kerk: le Kerstdag voorm. 10 en
nam. 6 uur en 2e Kerstdag voorm. 10 uur.
ds. Smidt.
Chr. Afg. Gem.: le Kerstdag voorm.
half tien en nam. 6 uur en 2e Kerstdag
voorm. half tien, ds. Grisnigt.
WARMOND
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
10 en nam. 6 uur, ds. de Bel; 2e Kerst
dag voorm. 10 uur, ds. A. Hoekert van
Voorburg.
WASSENAAR.
Ned. Prot. Bond: le Kerstdag voorm.
half elf, ds. H. H. Dorgelo van Naarden.
ZWAMMERDAM.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. half
tien, ds. van Woerden; nam. halfzeven, ds.
Groot Enzerink van Leiden; 2e Kd. voorm.
halftien, ds. van Woerden.
Geref. Kerk: le Kd .voorm. halftien en
nam. halfzeven en 2e Kd. voorm. halftien,
ds. Zwaan.
Rem. Geref. Gem.: le Kd. voorm. kwart
voor tien, mej. ds. Günther; 2e Kd. nam.
halfzeven, Kerstfeest.
NED HERV KERK.
rmn cc 717) f-rr- Tr- a a 7
2.*r Dxrr.
\zusunuaA uw -
LEIMUIDEN.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. halftien
en 2e Kd. voorm. halftien, ds. Jongens.
Geref. Kerk: le Kd. voorm. halftien en
nam. halfdrie, ds. van der Weerd: 2e Kd.
voorm. halftien, ds. van der Bos van
Oude-Wetering.
NIEUW-VENNEP
Ned. Herv. Kerk: le Kerstdag voorm.
half tien, ds. Baljon van Amsterdam; nam.
half zeven, de heer van der Meer; 2e
Kerstdag voorm. halftien, ds. ter Luiden
van Amsterdam; nam. half drie Kerst
feest.
Geref. Kerk: le Kerstdag voorm. half
tien en nam. 3 uur en 2e Kerstdag voorm.
half tien, ds. Smilde.
Chr. Geref. Kerk: le Kerstdag voorm.
half tien en nam. 3 uur en 2e Kerstdag
voorm. half tien, de heer Aangeenbrug.
NIEUWKOOP.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. halftien
en nam. halfzeven, ds. van Wijngaarden;
2e Kd. nam. 5 uur, Kerstfeest.
Geref .Kerkle Kd. voorm. 10 uur, lees
dienst; nam. halfzeven, ds. Speelman van
Nieuwveen: 2e Kd. voorm. 10 uur. ds.
Nauta van Woubrugge.
Remonstr. Kerk: le Kd. voorm. 10 urn',
ds. Nienhuis; 2e Kd. nam. 6 uur, Kerst-
NOORDWIJKERHOÜT.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. 10 uur
2e Kd. voorm. 10 uur, ds. van Noort; nam.
5 uur, Kerstfeest.
OEGSTGEEST.
Ned. Herv. Gem.: (Groene Kerkje): le
Kerstdag nam. 7 uur, ds. Hennemann.
Pauluskerk: le Kerstdag voorm. 10 uur
ds. Jansen Schoonhoven: 2e Kerstdag
voorm. 10 uur, dr. J. Riemens van Lelden.
OUDE-WETERING.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. half
tien en 2c Kd. voorm. halftien, ds. Geer-
ling.
Geref. Kerk: le Kd. voorm. halftien en
nam. halfdrie, ds. van der Bos; 2e Kd.
voorm. halftien, ds. van der Weerd van
Leimuiden; nam. 2 uur, Kerstfeest.
Remonstr. Kerk: le Kd. voorm. 10 uur
en 2e Kd. nam. 6 uur, ds. van Wijn-
gaarden.
RIJNS ATERWOUDE.
Ned. Herv. Kerk: le Kd. voorm. halftien
ds. de Bruljn van Alphen; 2e Kd. voorm.
halftien, de heer Ekelenburg van Utrecht.
Chr. Geref. Kerk: le Kd. voorm. half
tien en nam. 6 uur. leesdlenst; 2e Kd.
nam. 2 uur. de heer Aangeenbrug van
Nieuw-Vennep.
RIJNSBURG.
Chr. Geref. Kerk: le Kd. voorm. half
tien en nam. 5 uur en 2e Kd. voorm. half
tien, ds. de Jong.
Beroepen. Te Ter Aa, cand. J. Klamer, te
Amsterdam.
Bedankt. Voor Lage Vuursche, E.
Schimmel, te Ameide Voor Kesteren,
A. J. Westra Hoekzema. te Mijnsheeren-
land Voor Oudeschild, cand. S. Zeilstra,
te Sneek.
Aangenomen. Naar Tingjum en Zurich,
S. Zeilstra, cand. te Sneek.
CHR. GEREF KERK.
Beroepen. Te Papendrecht, J. W. van
Ree, te Barendrecht.
Bedankt. Voor Woerden, J. W. van Ree,
te Barendrecht.
B. M.. te L. Leiden, Alphen, Zwam-
merdam, Bodegraven, Woerden. Harmeien,
j Utrecht, Blauwkapel. Maartensdijk, Hol-
I landsche Rading Hilversum. Totaal 68.5
K.M. Hilversum, Hondebrug, Oud-Loos-
drecht Nieuwersluis. Wilnis. Mijdrecht Uit
hoorn, de Kwakel. Kudelstaart, Leimuiden,
Rijpwetering. Nieuwe-Wetering, Leiden.
Totaal 65 K.M.
J. L.. te L. Indien uw broer in ge
zinsverband samenwoont met iemand die
eveneens belastingschuldig is, dan is de
belasting naar een zuiver inkomen van
f. 1500 juist berekend.
I Te oordeeler. naar de door u verstrekte
gegevens, moest hij worden aangeslagen
naar de verdiensten genoten van 1 Ja
nuari 1931 t/m. 31 December 1931.
Heeft hij in genoemd tijdvak minder ver
diend dan kan hij reclameeren. (Zie ach
terzijde vam het aanslagbiljet).
O. W. P. v. G.. te L. Een roe is 1 Are.
J. de J. Dat kunnen wij niet veoor-
deelen.
K„ te L, Is er een erfdienstbaarheid,
dan kunt u ook in de toekomst van het
pad gebruik maken. U moet overleg plegen
met den eigenaar van de landerijen.
A. W. V., te L. Wanneer het een haard
met oirculatle betreft, is het stoken van
eierkolen gemengd met anthraciet of on
gemengd, zeer slecht, daar de grootere
roetafzetting de uitstraling van warmte
belemmerd.
H. G. van L. te Z. Leiden, langs de
Zijl, Rijpwetering, Nieuwe Wetering, brug
Leimuiden, Aalsmeer, Bovenkerk, Amstel
veen. Stadion, Olympiaplein. Totaal 38.4
K.M. Amsterdam, Buiksloot, het Schouw,
Ilpendam, Purmerend, Oosthuizen, Schar-
woude, Hoom, Wognum, driesprong Ben-
ningbroek, Hoogwoud. Totaal 47.5 K.M.
J. K„ te L. Wend u met een schrijven
tot het gemeentebestuur te Philadelphia.
Wellicht kan een kennis voor de ver
taling zorgen.
B. K., te L. Tenzij de polis andere
bepalingen inhoudt, moet inderdaad de
maatschappij de schade aan u vergoeden.
J. de V„ te L. Een verplichting om
het een of ander voor uw rekening te
nemen, bestaat er niet; evenmin is er
van oen usanoe sprake. U kunt geheel
naar goeddunken handelen.
J. W. H. V. D. - Bi) de begrooting stel
len B. en W voor korting of schrapping
der subsidies. Dan zal deze kwestie be
handeld worden door den Raad!
C. G. J. R. te L. Over betrouwbaarheid
van maatschappijen kunnen wij geen in
lichtingen verschaffen.
KON. NED. STOOMBOOT.mij
BERENICE, 22 Dec. van Midd
sterdam. cci
AGAMEMNON ,21 Dec. van Barcel0111
AJAX, 2i Dec. van Hamb. naar a,—.
ARIADNE, 21 Dec. van Catania n
sina.
BARNEVELD, 21 Dec. van Amst ts L
GANYMEDES, 21 Dec. van AlvUr^
Antwerpen.
HAARLEM, uitr., pass. 21 Dec nam
St. Michaels. 11
ORESTES 21 Dec. van Boyrgas te Vai
POSEIDON, Georgetown n. Londen
19 Dec. nam. 7 uur Terceira
TITUS. 24 Dec. voorm. 8 uur van W ir4
te IJmuiden verwacht. 0
TRITON. Midd. Zee naar R'dam,
Dec. Gibraltar.
VULCANUS, 21 Dec. van Amst te N-~
VAN RENSSELAER, uitreis, pass. 221
Ouessant.
HERCULES. 22 Dec. van Malta n. P;-.
ORPHEUS, 21 Dec. van Danzig te Stn
AMAZONE. 22 Dec. van Napels te 1
lermo.
EUTFR.PE, 22 Deo. van Passages te Bilbi
AURORA, 21 Dec. van Liml n. Izmir
STELLA, 22 Dec. van Amst. te 1
(Portugal).
MEROPE. 22 Dec. van Carthagena
Malaga.
CLIO. 22 Dec. van Amst. via R'dam naa
Middl. Zee.
IRENE. 22 Dec. van Amst. via R'd-.r
Middl. Zee.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
STATENDAM, 21 Dec. van R'dam te Ner
York.
BOSCHDIJK, 21 Dec. v. R'dam te Norton
DAMSTERDIJK, 20 Dec. van R'dam I
Vancouver.
BEEMSTERDIJK. naar Boston, was 21 D«
1 u. 10 n.m. 40 mijlen O. van Niton.
MIJ OCEAAN.
PEISANDER, Amst. naar Java. 22 Dec va
Suez.
STENTOR, 20 Dec. van Singapore n. Amsl
MAATSCHAPPIJ NEDERLAND.
MARNIX VAN ST. ALDEGONDE, uitrei
22 Dec. te Genua.
POELAU LAUT, thuisr., 21 Dec. van Mst
seille.
JOHAN DE WITT, uitr., 21 Dec ra
Sabang.
TABIAN, thuisreis, 22 Dec. van Port Sail
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
KOTA PINANG, uitr., 22 Dec. v. Port Sail
TAPANOELI. thuisr., pass. 21 Dec. Petit
TOSARI, 22 Dec. van Hamb. n. Bremen
BALOERAN, uitr., 22 Dec. te Southampta
INDRAPOERA, thuisr., 22 Dec. v. Tanga.
HOLLAND—AFRIK A-LIJN
IJSTROOM, 22 Dec. van Hamb. te AmS.
MAASKERK, 21 Dec. van Amst. te Hast.
RIETFONTEIN, uitr., 21 Dec. te Mom-
bcissci
SPRINGFONTEIN 22 Dec. voorm. 1 uurr.
R'dam te Hamburg.
KON HOLL LLOYD.
FLANDRIA, uitr., 21 Dec. nam. 8 uur
Lissabon.
KENNEMERLAND, thuisr., 21 Dec. ra
Santa Fe.
MAASLAND, naar Rosario, pass. 21 DK.
B. Aires.
SILVER—JAVA—PACIFIC-LIJN.
BATOE, 22 Dec. van Cebu te Macassar
BENGALEN. 21 Dec. van Calcutta 2
Penang.
HALCYON LIJN.
STAD VLAARDINGEN, Porto FerraiH
Wabana, pass. 21 Dec. de Azoren.
STAD ARNHEM, Bona n. R'dam, pas-
Dec. Ouessant.
STAD ZWOLLE, naar Bayonne, was J
Dec. 1 u. 30 nan. 25 mijlen Z. van Nit®
BOLLAND—OOST-AZIE LIJN
ARENDSKERK, uitr., pass. 20 Dec. Per»'
ZUIDERKERK, thuisreis, 21 Dec. van
Marseille.
KON PAKETVAART MU.
NIEUW HOLLAND, 21 Dec. van Sydney'
Singapore.
ROTTERDAM—ZUID—AMERIKA UJN
ALPHERAT, thuisreis, 21 Dec. van Rio Ja
neiro.
DIVERSE STOOMYAARTBERICHTEN
IMPORT, 22 Dec. van R'dam te Londen.
ORANJEPOLDER, 22 Dec. van Rdam a
Londen.
TARA, Antwerpen naar Montevideo, pa
ai Dec. Fernando Noronha.
LINGESTROOM, 21 Dec. van Amst-
Londen.
JONGE JACOBUS, R'dam n. Algiers, pa-
21 Dec. Dungeness. -w
GOOTE, Cardiff n. Swansea, pass. 2)
Barry Island.
BOEKELO. Newport n. Den Helder, pa-
21 Dec. Barry Island. H.i.
IJSSEL. 16 Dec. van Walkom te nc
singfors. „„on te
AUGUSTINA. 19 Dec. van Balik Pappa"
KEILEHAVEN. 16 Dec. van Libreville
XXCIIJC. Jl
IJSELHAVEN, naar Wilmington,
Dec. 12 u. 's middags 80 mijlen s.»
Lands End.
WESTLAND, 22 Dec. van R'dani te be (j,
NIEUWLAND. 22 Dec. van K"3"
Grangemouth. tf
BATAVIER VIII, 21 Dec. van Guerww
Bordeaux. ujni-
BERNISSE, 21 Dec. van R dam te
burg. te Brt-
DELFSHAVEN, 22 Dec. van Mot)lie
merhaven. „„„mene
GELDERLAND, 21 Dec. van Bouwt,
de Tyne. pass-
KATENDRECHT. Tuapse n. ROW""
21 Dec. Gibraltar. Sa"
LEKHAVEN, 21 Dec. van Rosano
Nicolas. Mum te
MOORDRECHT, 22 Dec. van
Avonmouth. „ass.20
PARKHAVEN. B Aires n. Amst- e
Dec. Fernando Noronha. HambuJSoP
ZUID-HOLLAND, 21 Dec. van i
de Tyne.
