Van Houten*»
kerstvaria.
kerstrecepten
IIIDSCH DAGBLAD - Vierde Blad
Dinsdag 20 December 1932
SERVISCH KERSTFEEST.
Het eigenaardigste van alle Servische
■fsten ls de Kerstmisviering. Het volt
£r is geen dag zonder licht, er ls
Cj,n vreugde zonder de Servische Kerst
ma lang vasten zien de Servische boer en
jjn gezin de Kerstdagen tegemoet en
reeds twee dagen te voren begint hij al-
ast een varkentje of een schaap te pre-
jsreeren. De avond vóór den lsten Kerst-
Cs; is gewijd aan het plechtig gaan halen
Fan den Kerstboom, de „badgnac". Men
joeit in het bosch een jongen rechten eik
uit maar vóór dat men het boompje om-
jaSt knielt men daarom heen en bidt. Dan
legtnt men op een bijzondere manier en
lechts aan één zijde den stam te hakken,
der knapen zorgt er voor. dat de eer-
fts tak. die valt. niet den grond raakt. Die
eerste tak wordt n.l- bewaard en in de
melk gelegd, opdat er veel en goede room
jio-e komen. Ook steekt men dien tak op
fee bijenkorven opdat de bijen veel honig
fa «as zullen geven.
Als de boom gevallen is, wordt hij soms
fa; in drie sttukken gehakt, maar in ieder
■val plechtig naar huis gedragen. Bij den
Brempel branden reeds een paar kaarsen
fa de vrouw des huizes staat den stoet op
wachten en heeft in haar handen een
abje met graan. De man draagt den
om naar de keuken, strooit graan op
liet haardvuur en de vrouw strooit graan
ba haar man en beide wenschen elkaar
peel zegen en een goede Kerstmis. Dan
neert de man wat honig op den boom,
te gezinsleden omhelzen eikaar en loopen
fm den boom heen. waarvan zij wat honig
paren afnemen.
Nu wordt de badgnac verbrand, maar
Ben past dan op, dat niet de geheele boom
lerurandt en bewaart zorgvuldig een stuk
faarvan tot het volgende jaar. Zoodra de
ladgnac gaat vlammen, loopt de vrouw
haar buiten met een bundel stroo, gevolgd
Koor de kinderen Zij loopt driemaal het
tuis om en bootst het hennengeluid na.
De kinderen antwoorden als kiekens, het
geen een heele pret is, en trachten dan
an moeder den stroobos te ontrukken,
tien zij, als dit eindelijk gelukt ls, over
pen hof uitstrooien.
Dan komt het gebed en daarna een
leer eenvoudig maal, dat buitenshuis vóór
te deur wordt opgedlscht. Het maal be
aat meestal uit vruchten, als pruimen,
poten, peren, appelen of vijgen. Zoodra
Ben gezeten is. neemt het gezinshoofd
Irie noten, die hij naar het oosten werpt
nder het uitspreken van de woorden: „In
aam des Vaders". Zoo vervolgt hij nog
weemaal met drie noten, aldus de Drle-
lenheid aanroepende. Ten slotte werpt hij
fog eens drie noten naar het Noorden en
legt „Amen".
De avond wordt besloten met het eten
an extra gebakken koeken, waarvan het
jee ook een deel krijgt.
Van den verbranden boom worden de
isch, de sintels en de brokstukken langen
jij cl bewaard als geneesmiddelen voor
menschen en dieren- Men maakt ook van
Bat hout kleine kruisjes, die op het bouw-
pnd worden geplaatst of in de vrucht
bomen opgehangen.. Het keukenvuur
toet met Kerstmis zoo hard mogelijk
branden. Hoe meer vonken, hoe meer Jong
tee en hoe beter oogst, hoe meer kinderen.
Boe meergeluk In huis, zoo denkt en ge-
lolt de eenvoudige Serviër-
llEen Kerstmistaart is den volgenden dag
het plèce de résistance. Er is daarin een
teldstukverborgen en wie dat vindt, zal
het nieuwe Jaar veel geluk hebben.
DE TWAALF NACHTEN.
.In heel Midden-, West- en Noord-Wcst-
Europa kent men de „twaalf nachten",
p.l. die, welke Kerstmis van Driekoningen
in het Sngelsch, zooals men weet,
welfth Night scheiden, en die ln zich
Boeten weerspiegelen het weer van het
Bic-uwe jaar: is het den eersten nacht
koud, dan zullen we een kouden Januari
hebben, is het den zevenden nacht voort-
uurend regenachtig, dan zal de zevende
Biaand van het jaar, Juli, geheel verregend
Eijn, enz. In Duitschland schenkt men
ok aan het weer van die twaalf dagen
na Kerstmis z'n bijzondere aandacht; niet
alleen de nachten, maar ook de twaalf
dagen, zouden het weer gedurende de
twaalf maanden beheerschen.
In achterlijke deelen van Duitschland
laat de boer gedurende die „Zwölften"
allen arbeid rasten. Te werken in dezen
tijd zou zondig zijn. De boerin is in die
dagen uiterst voorzichtig, en blijft in huls;
anders zou de kans groot zijn, om in het
nieuwe jaar te sterven.
De oude Germanen meenden, dat de
goden van het nieuwe jaar in die twaalf
dagen hun intocht deden, vandaar, dat
het in dien tijd erg kon spoken. Menig
herder zal nog heden ten dage niet gaarne
gedurende de „Zwölften" de woorden muls,
Tuur en wolf uitspreken. Immers, hij zou
hi ap-, aking kunnen komen met den
dood oi den duivel, en allerlei misère zou
daar het gevolg van zijn.
ROZEN VOOR DEN KERSTBOOM.
Kruk je thuis een Kerstboom, dan vind
Je 't zeker prettig er wat voor te maken
«b versiering. Rozen staan er aardig ln,
■ls je de kleuren niet te bont kiest.
Bijzonder mooi zijn sneeuwwitte rozen
Pst purperoode harten, maar ook citroen-
Kle met zwarte en roode met oranje-
■ueurige harten staan aardig.
Knip van een vel wit, geel of rood
dloempapier vier aan den bovenkant ult-
geschulpte reepen van verschillende
Breedte, doch knip elk dezer reepen aan
eene einde schuin af, zoodat het einde
I a?n den sm£ilsten reep b.v. even breed is
I ii c'a- van den tweeden enz. Neem voor
law knop ln 't midden van het hart een
«et watten gevuld cirkelvlak van bloem-
k £*Pler en bevestig dat door middel van
I ii£ iiraad aan een grof of dubbel eind
I d»naadl omwoel dezen knop nu met
dP,. snialsten reep en wel zoodanig, dat
kriut het begin slechts weinig plooien
rppn 161 echter meer. Is deze eerste
1 Eom 01? den steel gerold en met opgelost
LT' benevens een draad vastgehecht,
tin dn jtl een tweeden reep. plak het ult-
da. e daarvan op den eersten en handel
eveneens. De laatste en breedste
v°ltooit de bloem.
ZEDEN EN GEBRUIKEN BU HET
KERSTFEEST.
In leder land wordt het Kerstfeest op
een andere wijze gevierd. Hier viert men
het plechtig daar viert men het echt als
een feest en weer elders wordt het Kerst
feest met bijzondere wijding gevierd. Maar
hij, die echt Kerstmis wil ..ondergaan",
moet naar bet Ertsgebergte reizen en ln
het huisje van den bergbewoner zijn In
trek nemen. Daar zijn de zeden en gebrui
ken bewaard gebleven die aan het Kerst
feest een bijzondere wijding en bekoring
geven en die altijd weer een sfeer om
zich heen verspreiden die alleen op Kerst
mis heerscht. Deze zeden en gebruiken zijn
eeuwen oud. Zij zijn ontstaan uit het ver
langen om de lange, donkere winternach
ten door licht wat te doen opklaren. Im
mers. de winter ls ln het Ertsgebergte lan
ger en donkerder dan ergens anders ter
wereld. In den tijd van Kerstmis komen
verschillende, maar vooral nachten voor
die zeer mystieke beteekenis hebben. Waar
zeggerijen en bljgeloovigheden zijn aan de
orde van den dag. Jonge meisjes gelooven
zeker, dat, wanneer ze ln een dezer bij
zondere nachten aan de staldeur kloppen
en de haan begint te kraaien zij een man
zullen krijgen. Maar ls bet een hennetje,
dat begint te kakelen, dan ls de kans voor
dit jaar weer voor haar verkeken. De
droomen die men in deze nachten heeft,
zullen zeker ln vervulling gaan. En wel op
de volgende wijze- Wat men in den eersten
nacht droomt, zal ln Januari vervuld wor
den. Een droom in den tweeden nacht
komt in Februari uit. Voor hem of haar.
die alle twaalf nachten droomt staat dus
een jaar voor de deur rijk aan gebeurte
nissen. Men gelooft ook zeker, dat armoede
en gebrek zullen komen wanneer er ln dien
tijd gebakken ofgewasschen wordt. Er
mag geen waschgoed te drogen gehangen
worden, want dat brengt ongeluk en dood.
Men kan niet alles vertellen wat er aan
bijgeloof in den tijd van Kerstmis onder
de bewoners van het Ertsgebergte heerscht.
Wij, stedelingen, lachen er om maar het
is een rotsvast vertrouwen van een volk,
dat dichter bij de natuur staat dan wij.
En het is niet te ontkennen, dat Juist dit
bijgeloof en al die oude gebruiken aan het
Kerstfeest een bijzondere bekoring verlee-
nen. Een bekoring, die ons misschien in
het eerst even vreemd aandoet, maar wan
neer wij in Kersttijd in het Ertsgebergte
zouden vertoeven, dan zouden we zeer ze
ker aan diezelfde bekoring niet ontkomen.
EEN KERSTHUWELIJK.
Het is enkele jaren geleden, in Enge
land. Ergens. Na een goed Kerstmaal
werden aan 't dessert noten rondgediend.
En van deze noten had er een 'n merk-
waardigen inhoud. Bij opening bleek, dat
de noot reeds vroeger open was geweest.
De beide helften waren zorgvuldig aan
elkaar gemaakt, de pit er uit gehaald en
toen was de noot weer dichtgeplakt, zon
der dat er iets van te zien was.
En in de noot werdeen briefje ge
vonden. Een briefje van keurig, zorgvuldig
toegevouwen papier en geheel beschreven
met een" sierlijke dameshand. Het was
geschreven in het Fransch. In die schoone
taal verzocht de schrijfster, Alfrédine M.,
uitEurenne, welke plaats ligt in het Zuid-
Westen van Frankrijk in het departement
Corrize, dat hij of zij, die het briefje ont
ving, haar het genoegen zou doen. om in
vriendschappelijke correspondentie te
treden.
De jonge Fransche deelde mede 16 jaar
te zijn en verzocht de(n) ontvanger (ster)
van het briefje haar toch vooral een
briefje of een prentbriefkaart te zenden.
Uit het briefje kon men opmaken, dat het
de jonge schoone niet onaangenaam zou
zijn als de ontvanger een zoon van Albion
was. Want zij schreef, dat ze graag
Engelsch zou willen correspondeeren, om
dat ze veel van die taal hield, maar er
niet erg goed in was. Mej. Alfrédine ver
telt ook nog, dat ze gestudeerd heeft in
het „collége de Brieue" (een zeer bekend
Instituut voor jongedames uit den gegoe
den stand in Frankrijk) en dat ze thans
in het ouderlijk huis is teruggekeerd.
De vroolijke jonge Francaise was de
dochter van een groothandelaar in noten
(en andere Zuidvruchten) en zii kwam
daardoor op het idee om op 'n origineele
manier contact te krijgen.
Het is gelukt ook.
Eer het weder Kerstmis was, huwde
Alfrédine met den Jongen Engelschen
ontvanger van de noot!
DE KERSTBOOM.
De Kerstboom, die tegenwoordig bijna
onafscheidelijk met onze Kerstmisviering
verbonden ls, is afkomstig uit de grijze
oudheid. De oorsprong van den Kerstboom
is waarschijnlijk te zoeken ln het oud-
Romeinsche Nieuwjaarsfeest met zijn ta
bula fortunae (een tafel, beladen met al
lerlei begeerlijks als voorteeken van den
overvloed in het nieuwe jaar) en zijn
laurier- en olijftakken, waarmee het ge
heele huis versierd werd en waaruit de
vrouwen voorspellingen voor het nieuwe
jaar wisten te doen. Toen dit feest door de
Ge-rmanen werd overgenomen, gebruikten
zij dennetakken voor de Romeinsche lau
rier. Langzamerhand werden die Nleuw-
jaarsfeestgebruiken overgedragen op den
25 December.
Een Arabisch geograaf uit de 10e eeuw
meende, dat de wonderen in den nacht
van Jezus' geboorte zich ieder jaar zouden
herhalen. Dit geloof werd al meer en meer
verspreid en men vertelde, dat de boomen
ln het bosch in den Kerstnacht bloeiden
en vruchten droegen. Nu werden kersen
boomtakken ln de kamers geplaatst: van
hun bloeien hing het geluk in het volgen
de jaar af. Dit gebruik ls in veel streken
tot nu toe behouden gebleven; waar geen
leefboomen waren kwamen daarvoor ln de
plaats pijnboomen dennen of wel pyra-
miden uit stokken en bont papier gemaakt.
Het Romeinsche toekomst voorspellen ge
raakte spoedig op den achtergrond.
De oudste Kerstboom stond ln 1605 te
Straatsburg; hij was versierd met paple
ren rozen, appelen en suikerwerk; van
Kerst-boomen met lichtjes hooren we voor
het eerst in 1757. Pas na 1850 kwamen de
Kerstboomen ook ln nlet-Germaansche
landen.
>61 WV"
zegt Tante Jet, „hoort nu eenmaal
zoo'n groote ketel chocolademelk. Dat
doe ik cd jarenlang, en ik hoop het nog
jaren vol te houden. Als U eens bedenkt
hoe dol de kinderen op Van Houten's
Cacao zijn, dan bestelt U vandaag nog
een bus voor de feestdagen. Voor het
geld hoeft niemand het meer te laten. Na
de laatste prijsverlaging neem ik zelfs
voor zulke dagen een bus Goud-Etiket".
't
GEBRADEN GANS.
Een gans. 175 gram boter, 25 gram zout,
800 gr. kastanjes.
Bereiding: Den vogel schoonmaken en
van binnen en bulten goed afwasschen.
De vleugels los laten hangen en de uitein
den der pooten in het vel bij den staart
steken. De gans in kokend water met zout
goed 2 uur laten koken, dan uit de pan
nemen, de lichaamsholte vullen met de
gekookte en gevulde kastanjes en de ope
ning weer dichtnaaien.
In een braadpan de boter warm laten
worden, de gans erin leggen en gedurende
een paar uur gaar en bruin braden onder
telkens bedruipen.
GEVULDE DADELS.
Neem de pitten uit eenige mooie, gave
dadels, zorg er voor de opening niet groo-
ter te maken dan volstrekt noodig is om
de pitten te verwijderen. Maal door den
amandelmolen een stukje cocosnoot of
eenige noten, welke van hun geel schille
tje ontdaan zijn. Meng hiermede wat gem-
bemat. waarin eenige heele kleine stukjes
gember, maak een dik stevig deegje er van
en vul er de holte der dadels mede. Presen
teer ze op een schaaltje na het eten of bij
een glaasje wijn.
KERSTPUDDING.
Laat 1 Xiter melk met 6 lepels suiker
en een puntje zout aan de kook komen,
voeg er 1 ons gepelde en fijngehakte of
gemalen amandelen aan toe; wanneer de
melk kookt, voegt men er twaalf lepels
malzenapoeder, welke men met een weinig
van den liter melk heeft aangemaakt,
aan toe. Laat alles een paar minuten door
koken, er zorg voor dragend steeds te
roeren; giet de massa over ln een diepen
puddingvorm, welke tevoren is nat ge
maakt en laat ze bekoelen. Het is aan te
bevelen, dezen pudding een dag voor 't
gebruik te maken.
Maak nu kersencompote. Neem een
derde van een groote flesch kersen, laat
deze even doorkoken met toevoeging van
wat water en suiker naar smaak, bind
het nat met een weinig, met water aange
maakte maïzena, en laat alles bekoelen.
Even voor het opdienen stort men den
pudding op een mooi bord, men neemt
met 'n lepel een gedeelte van den pud
ding weg, d.i. van boven in het midden;
zoo ontstaat een holte, waarin men de
kersencompote giet. De pudding zal er
uit zien als een wit mandje, gevuld met
roode kersen. Wil men een hengsel aan dit
mandje hebben, en dat staat heel aardig,
dan rolt men om een smal reepje bord
papier wat rood crêpe-papier, maakt hier
op een mooi strikje, waartusschen men
een takje hulst bevestigt, dan steekt men
voorzichtig de uiteinden van het bord
papier in den rand van den pudding en
men zal verbaasd staan over het snoezig
effect.
o
GETRUFFEERDE KALKOEN.
Wasch den kalkoen van binnen en van
bulten, zout hem. Maak een fllnken bal
gehakt van 2 ons kals- en 2 ons varkens
gehakt, 1 ei, wat oud brood zonder korst
en eenige beschuiten, een snufje zout, een
weinig nootmuscaat en den Inhoud van
een half fleschje truffels, deze moet men
aan kleine stukjes snijden, alvorens ze
door het gehakt te werken; men kan ook
een half wijnglas Madeirawijn er aan toe
voegen; wanneer de gehaktbal klaar ls,
•noet men voorzichtig het borstvel van den
kalkoen lossnijden, en er vooral op pas
sen het niet stuk te trekken; nu moet men
deze holte met het gehakt vullen en er het
vel losjes over heen doen en dicht naaien.
Bak vervolgens den kalkoen in 3 ons
boter, en op dezelfde wijze als de gans.
KERSTKRANS.
Maal 2 ons zoete amandelen, zonder gele
velletjes er aan, vermeng die met 2 ons
fijne witte suiker en 1 el, snijd eenige ge-
confljte roode kersjes aan kleine stukjes
en meng deze met de andere Ingrediënten
goed door elkaar. Maak stangen en laat
deze eenige dagen rasten op een koele,
droge plaats.
Deeg als voor de boterletter: Men doet
op een met bloem bestoven plank 2 ons
bloem, 1 ons boter en 1 kopje water, waarin
een snuifje zout is opgelost. Men kneedt
alles flink, totdat men een samenkleven-
den bal heeft bekomen, nu strooit men
bloem op een plank en men bestuift ook
ae deegrol met bloem, men rolt nu den
deegbal uit tot een groote lap, hierop legt
men 1 ons boter, welke aan kleine stukjes
is gehakt, men slaat het deeg dicht. Laat
het deeg gedurende V: uur op een koele
plaats rusten, rol het daarna weer uit en
snijdt er reepen van.
N B. Deze reepen vormt men nu tot een
krans en plakt de uiteinden dicht met
water. Op de reepen legt men rollen
amandelpers met de kersjes en men duwt
er nog eenige heele kersjes ln, men slaat
nu het .deeg er voorzichtig om heen
plakt het met water dicht en keert den
toans voorzichtig om, men bestrijkt den
bovenkant met ei, legt er eenige sucade-
piippers en een paar halve geconfijte
kersjes op; men laat den krans gedurende
pl.m. 35 minuten in een goed heeten oven
gaarbakken, op een beboterd bakblik Deze
hoeveelheid is voldoende voor 2 kransen.
TULBAND.
In een verwarmde kom doet men 250 gr.
bloem; ln het midden daarvan maakt men
een kuiltje, waarin men 15 gr. gist, 1 lepel
suiker en IV* kopje lauwe melk doet. Meng
deze laatste drie Ingrediënten met de helft
van het meel flink door elkaar en laat de
andere helft er als een krans om heen
blijven. Dek de kom met een doek dicht
en laat het deeg plm. 20 minuten op een
warme plaats rijzen. Voeg er nadien een
ei. een snuifje zout. ons suiker en nog
IV* kopje lauwe melk d-oor; smelt schraal
een ons boter doe dit er ook bij, roer nu
alles flink door elkaar (de verschillende
ingrediënten, als ook al het meel); zorg er
vooral voor. dat er geen enkel klontje ln
het deeg blijft. Wanneer het deeg flink be
werkt ls. voegt men er ons krenten en
1 ons rozijnen bij (krenten en rozijnen
moeten goed gereinigd en Ln lauw water
gewasschen zijn), men doet er ook 3/4 ons
sucade aan kleine stukjes gesneden en 1/4
ons snippers bij. Men besmeert een tul-
bandvorm met boter en bestrooit hem met
fijn paneermeel of fijne beschuitkruimels,
men doet er het deeg ln dekt den vorm
dicht en laat het deeg ln den vorm gedu
rende 1 uur op een, warme plaats rijzen.
Bak den tulband ln een redelijk wannen
ove-n gedurende plm. 40 minuten.
Om te weten of hij door en door gaar ls,
prikt men er met een breinaald ln wan
neer de naald er droog uitkomt ls de tul
band gaar. Stort hem dan od een vergiet
en laat hem uitdampen. Wanneer hij koud
ls. bestrooit men hem dik met poeder
suiker.
KALKOEN.
Wasch den kalkoen van binnen en van
buiten, zout hem en vul hem met kastan
jes; deze moeten eerst gedurende 12 a 15
minuten in kokend water hebben gekookt;
men moet er de schil en de bruine vel
letjes af nemen en ze vervolgens ln den
vogel doen. Naai nu den kalkoen dicht en
braadt hem op dezelfde wijze als voor
gansbraden aangegeven. Voor den kalkoen
moet men echter 3 ons boter gebruiken
daar deze vogel lang niet zooveel vet ai
geeft, als de gans en zijn vleesch droger is.
Dc woorden, de overlevering
lept op de lippen van Enpelen boven
de velden van Bethlehem, zijn de
smartckreet eener menschheid, die
hunkert naar verlossing uit het leed,
dat zij niet bij machte is te bestrijden!
