/lil
VAN KLOETEN, Breestraat 52, Tel. 1703
HOLSW1LDER, Nieuwe Rij" 1
ENGELSCHE EN DUITSCHE
KERSTGEBRUIKEN
HANDEN GDIJPEN NAAD DE VELE
KOOPJES DIJ VAN KLOETEN
Geen nuttiger Kerstgeschenk
voor een heer dan een DaS#
7
LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad
Dinsdag 20 December 1<
0,50, 0.75, 0.90, 1.25, 1.50 en
Het afsnijden van de Mistletoe in den tijd der Druiden.
(Naar een schilderij van Henri Motte op de Parijsche Salon van 1901.
Een van de geliefkoosde Kerstgebruiken
in Engeland is 't ophangen van mistletoe-
takken. Lezers van Vergilius zullen zich
den mistletoetak herinneren als den gou
den tak, die door Aeneas werd geplukt,
waardoor hij in staat was af te dalen naar
de onderwereld en veilig terug te keeren.
De Druïden hielden de mistletoe voor hei
lig, noemden die al-genezend" en schre
ven er alle mogelijke wonderlijke deugden
aan toe. Het was niet alleen een speci
fiek middel tegen elke ziekte, maar ook
een tegenmlddel tegen elk soort vergif.
De gewoonte om onder de mistletoe te
kussen schijnt speciaal Engelsch te zijn
en een betrouwbare uitlegging van haar
ontstaan is er toe dusverre niet. Het is
echter niet onwaarschijnlijk, dat het een
overblijfsel Is van een Scandinavische ge
woonte uit den tijd vóór Chr. De mistle
toe werd beschouwd als zoo heilig, dat in
dien vijanden haar toevallig in het bosch
opmerkten, zij hun wapens neerlegden en
de vijandelijkheden staakten tot den vol
gen dag. Vandaar kwam het gebruik in
zwang om mistletoe te hangen boven een
deuringang. Het was daarenboven een uit-
noodlging aan de boschgeesten „om op
vriendelijke wijze te komen in de lange
winternachten en een goede en opge
ruimde stemming te verspreiden" en een
beveiliging tegen elke mogelijke jalouzie
van de goden.
Sommigen zeggen, dat de kus onder de
mistletoe een overblijfsel is van een pri
mitief gebruik bij het sluiten van een hu
welijk- Het ceremonieele afsnijden van
mistletoe voor medische (of beter ge zegd:
magische) doeleinden had plaats in den
midzomer. Zij werd beschouwd als een
geest of god van den plantengroei, die niet
eerder kon worden geveld dan nadat de
mistletoe was geplukt. In Shropshire wordt
de mistletoe dan ook op Nieuwjaar ge
bruikt, in plaats van op Kerstmis.
Waarschijnlijk in verband met haar be
trekkingen met de Druïden werd de mist
letoe bij kerkelijke versieringen geweerd.
Er was een merkwaardige uitzondering. In
de York Minster was het een oude ge
woonte bij een kerkelijke plechtigheid een
groote bos mistletoe op het altaar te leg
gen. Het kan mogelijk een overblijfsel zijn
geweest van een af ander gebruik vóór
Christus, of het mag een symbool zijn ge
weest. ontleend aan de Neo-Druïden van
de 12e eeuw, waarbij de mistletoe, de af-
hankelilkheld van den mensch van God
voorstelt.
Een nog schooner symbool komt tot ons
uit de oude Noorsche mythologie. Balder,
de god van de Zomerzon, kan niet worden
gewond of gekwetst door wat ook, op of
onder de aarde. Maar hij wordt gehaat
door den boozen geest Loki, die opmerkt,
dat de mistletoe niet op of onder de aarde
groeit, maar aan een boom Door zijn sluw
heid doodt Hoeder „de blinde, oude god,
wiens voeten, in de stilte gedrenkt zijn",
hem met 'n speer, aan welker punt 'n mist
letoe was aangebracht. Als alles op de
aarde en in den hemel Balder heeft be
weend, wordt hij opnieuw in het leven te
ruggeroepen door Freya. de godin der lief
de. wier tranen parels worden, of. naar
een andere overlevering wil, de parelvor-
mlge bes9en van de fatale plant. Daarom
werd bepaald, dat de mistletoe gewijd zou
zijn aan Freya, zoolang zij op noch onder
de aarde is. waarom zij altijd in de hoogte
moet worden gehangen-
Geen feest is in Dultschland wel zoo
innig verbonden met het gevoelsleven van
het gansche volk als het Kerstfeest.
„Weihnachten" beteekent voor oud en
jong een tijdperk van vreugde. Overal
wordt het kerstfeest gevierd maar niet
overal op dezelfde wijze. In vele streken
van het Rijk worden nog de oeroude
kerstgebruiken in eere gehouden. Zij
geven aan de feestdagen een bijzondere
wijding.
Reeds gedurende den Advent, de vier
weken, die aan het Kerstfeest voorafgaan,
heerscht bijna overal een plechtig-feeste-
lijke stemming. In talrijke plaatsen en
wel voornamelijk in enkele streken van
Silezië, worden dan de middeleeuwsche
„Adventsspiele" opgevoerd. Tooneelen uit
het Kerst-evangelie worden daarbij door
grootere kinderen opgevoerd. Zooals in
alle oude volksstukken ontbreken ook hier
naast de zuiver religieuze tooneelen, ook
de kluchtige scènes niet. Zoo ziet men bij
voorbeeld, hoe de bedaagde Jozef tever
geefs tracht een vuurtje te stoken, hoe de
herders op het veld den tijd verdrijven,
hoe een dikke herbergier weigert het
heilige paar onderdak te verleenen. Ook
St. Nicolaas is in Duitschland geen
onbekende. Hij verschijnt hier, net als
elders, om de oppassende kinderen te be-
loonen en de ondeugenden te straffen. Hij
is vaak de voorbode van het naderende
Kerstfeest en wordt daarom ook in vele
streken eenvoudig als den ..Weihnachts-
mann" begroet. In het Westen en in het
Zuiden van Duitschland, tot over de
Oostenrijksche grenzen, heet hij Sankt
Nikolaus, Niklas of Niccola. Vaak rijdt hij
op een ezel en wordt hij vergezeld door
een knecht, die hier en daar „Krampus"
wordt genoemd. Waar hij 's nachts ver
schijnt. legt hij voor de brave kinderen
een „Klausemann" neer, een mannetje
van koek. In het Ertsgebergte en ten
Noorden van deze streek, verschijnt
•Knecht Rupprecht", die aldaar de rol
van Sint Nicolaas speelt. Hij komt alleen,
heeft een grove pij aan en een bonten
muts op het hoofd. Volgens de overleve
ring is hij niemand minder dan de oud-
Germaansche God Wodan zelf.
In verschillende deelen van Baden,
Wurtemberg en Beieren trekken gedu
rende de drie Donderdagen voor Kerstmis
de jongelieden 's nachts door de straten
en werpen erwten, boonen of steentjes
tegen de ruiten der woningen. Deze nach
ten noemt men de „Rooknachten". Ver
moedelijk wil men hier, volgens een oud
gebruik de booze geesten verdrijven, die
zich in de dagen voor Kerstmis meer dan
ooit bemerkbaar maken. Dergelijke gees
ten poogt men in Zuid-Duitschland te
verdrijven met de hulp van wijwater of
door het teekenen van drie kruisen op
de huisdeur. Demonen worden ook ver
dreven met geweerschoten of door het
knallen met de zweep. Maar als de bevol
king van de Beiersche Alpen in den Kerst
nacht schoten lost, doet zij dit vermoede
lijk alleen nog maar ter eere van den
Heiland zonder daarbij te denken aan
de demonen.
Een ander oud gebruik bestaat daarin,
dat men in den Kerstnacht een schoen
over het hoofd naar de huisdeur werpt
Valt de schoen zoo neer, dat de puin
naar de deur wijst, dan zal men in het
nieuwe jaar een reis ondernemen. Voor
jonge meisjes beteekent dit orakel echter,
dat zij in het komende jaar het huis als
bruid zullen verlaten. In het Bergland
bij Glatz gaan de jonge meisjes in den
Kerstnacht luisteren aan de kippenren.
Als dan eerst de haan kraait krijgt de
luisteraarster in het nieuwe jaar een man.
Kakelt echter eerst een kip. dan zal zij
een jaar lang te vergeefs wachten op een
bruidegom. Hier en daar geven de boeren
hun vee in den Kerstnacht een dubbele
portie voer. Dat brengt geluk. Laat men
in den Kerstnacht een stuk brood en een
penning op tafel liggen, dan zal men
in het nieuwe jaar geen geld of voedings
zorgen kennen. Niet alleen in de dorpen
maar ook in de steden hebben zich trou
wens voor het Kerstfeest bepaalde tra
dities vastgeworteld. De Berlijner zelf eet
in den Kersnacht karpers of haringsla,
als de visch hem te duur is. Eet men
echter een karper, dan moet het er een
met kuit zijn, want dat beteekent geluk.
Zooals elders spelen ook in Duitschland
de gerechten een belangrijke rol bij het
Kerstfeest. Tot de spijzen, die dan bij
voorkeur op den disch komen, behooren,
behalve karpers, ook ganzen, erwten, kool
en krentenbrood. De etalages van de
bakkerswinkels zijn gevuld met „Christ-
stollen", een lang brood, gevuld met
amandelen en rozijnen en bestrooid met
suiker, dat vroeger alleen in Saksen werd
gegeten, maar geleidelijk het geheele Rijk
heeft veroverd.
In verschillende streken van het Rijk
werden met Kerstmis, in kerk en woning,
kerstkribben geplaatst, die vaak met rijk
houtsnijwerk zijn getooid. In vele musea
vindt men trouwens prachtige ouder-
wetsche kribben, maar ook in talrijke
gezinnen is deze nabootsing van den stal
van Bethlehem een erfstuk, dat in eere
wordt gehouden. In de laatste jaren zijn
trouwens ook weer mooie kleurige kande
laars voor het Kerstfeest in den handel
gekomen Zij dragen in ruime mate bij
tot het verhoogen van de gezelligheid. De
kandelaars hebben trouwens door de
eeuwen heen hun rol gespeeld bij het
Kerstfeest, terwijl de Kerstboom eerst in
de achttiende eeuw in Duitschland bekend
werd Op oude etsen ziet men vaak, hoe
het Kerstfeest wordt gevierd. Dan ont
breekt de Kerstboom maar niet de
kandelaar met de brandende kaarsen.
Thans echter vindt men den Kerstboom in
vrijwel elk Duitsch gezin. Voor het aan
staande Kerstfeest heeft alleen Berlijn
ongeveer 350.000 kerstboomen besteld. De
meeste dezer boomen komen uit Hol-
stein. de fraaiere exemplaren uit Beieren
en Thüringen De boomen worden gewoon
lijk versierd met ballen en sterren uit
gekleurd glas, al wordt de boom nog in
vele gezinnen, die getrouw aan de tra
ditie blijven, getooid met roode, gepoetste
apoels, vergulde noten en suikerwerk.
Het Kerstfeest is in Duitschland het
feest der geschenken en wordt daarom
steeds algemeen, maar vooral door de
jeugd, verwacht met groote spanning. De
geschenken mogen intusschen nog zoo
rijk en kostbaar zijn niemand die
zich gelukkig zou yoelen, Indien zijn
Wij verkoopen in onze NIEUWBOUW-OPRUIMING
dan ook werkelijk VÈR beneden fabrieksprijzen
OORDEEL ZELF MAAR
VOOR UW KANTOOR
Opbergdoozenvan 1.60 nu 83 ct.
Systeemkastennu vanaf f. 2.78
500 vel prima Schrijfm. papier, nu 07
Prachtige papiermanden, nu vanaf 39
nrrrefénwegers van 95 nu 43 ct.
Briefordners, weinig beschadigd
van 80 nu 26 ct.
Bureau-vloeionderleggers, nu vanaf 39 ct.
Brievenmand jes van f. 1.20 nu 63 ct.
Maandkalenders van 50 nu 19 ct.
Tabell. boeken
Debiteurenboeken
Crediteurenboeken
Journaalboeken
Winkelboeken
Magazijnboeken
Kwitanties op blok
Alle met
15 pCt. korting
op de reeds sterk
verlaagde prijzen.
van 50 nu 8 ct.
100 Nota's op blok van 25 nu j ct.
1000 Hennep Envel. van f. 2.90 nu f, 1,28
Onze bekende 100 zware helderwitte
Enveloppen, van f. 1.20, nu slechts 46 ct.
100 vel gel. kwarto Schrijfp. op blok
2315 van 45 nu 19 ct.
Vlug dus naar VAN KLOETEN om er de vele koopjes weg te halen
r\
ten, KSËXSt baleinen, geheel mei crêpe de chine gevoerd, zeer chic v j rg
mPRSS^&ÈBSSHS3IHuua
2375
„Bunten Teller", zou ontbreken. Iedereen
vindt namelijk steeds bij zijn geschenken
een groot bord met noten, appels, koek,
suikerwerk en marsepein.
Dat Duitschland het land van de kerst
liederen is, is voldoende bekend. Hier
worden nog Kerstliederen gezongen, die
eeuwen oud zijn. Tot de oudsten dezer
liederen behoort het bekende ,Es 1st ein
Ros' entsprungen". Het is echter nauwe
lijks honderd jaar geleden, dat door
Tiroolsche zangers voor het eerst het
heerlijke „Stille Nacht, heilige Nacht"
werd gezongen, dat thans wereldver
maardheid bezit.
DA^ETM
Steeds groote keuze moderne dessins in Pr'izen
van I
hooée!'\
7 4-J
