Jaargang VRIJDAG 9 DECEMBER 1932 No. 22308 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN STADSNIEUWS. VISSCHERIJBERICHTEN. KUNST EN LETTEREN. BUITENLAND. Het voornaamste Nieuws van heden. EIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTÏËN! h n" \feel TOOr advertentlën uit Leiden en plaatsen J agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle |re advertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentlën liirend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts ten maximum aantal woorden van 30 Eso volgens postrecht Voor eventueele opzending van |en 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:] Voor Lelden per 3 maanden f. 2.35: per week Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn. per Franco per post f. 2.35 portokosten. t 0.1» week „0.18 Immer bestaat uit VIER Btadea EERSTE BLAD. rdebestelling van wijlen evr. s. itallie—schaap. zeer groote belangstelling, vooral télietische kringen, vond gistermid- tialfvier op de Israëlietische be ats Toepad te Rotterdam de ter- kstelling plaats van het stoffelijk lot van mevr. S. ItallieSchaap, in lirectrice van het Centraal Israëlie- (ees- en Doorgangshuis alhier- nen tijd voordat de stoet op het arriveerde, waren reeds vele be- |llendan op het kerkhof aanwezig, hen merkten wij o.a. op opperrabijn Davids, uit Rotterdam, opperrabijn rssen uit Den Haag. leeraar Mela- In R'dam den heer Vleeschhouwer koorzanger bij de Isr. Gemeente eenige oud-verpleegden van het Itisch Weeshuis alhier, den heer looer. voorzanger en leeraar der le Gem.; ir. B. Buurman, archi- het Weeshuis den heer en mevr. I namens het kerkbestuur der Rot- Ische Isr. Gemeente den heer L. leeraar der Isr. Gemeente te R'dam Jer Jacobsen. hoofd boekhouder der neente te R'dam de heeren Turks- Jeyer, v. Dam en Fles resp. leden Gem. alhier den heer I. Cohen der Bergstichting te Laren, den flesschenman regent van het Isr. |is alhier uit R'dam den heer S. J. dir. Isr. Weeshuis te R'dam leer A. Zilversmid lid van het Isr- (tuur te R'dam. den heer S. Kukler cteur van het Isr. Weeshuis te |am den heer Loeb. de heer Turks- den heer Marsman alhier.mevr. Cos- beentes van het Isr. Weeshuis. 1 de kist in de reinieineskamer was 1st. las de heer A. Melamed. leeraar Gemeente te R'dam eenige gebe- or Hierna kerd 't woord gevoerd door Ier I. Maarsse-n ODDerabiin uit Den baar aanleiding van Job 7 1; door |er V. Bloemkoper leeraar alhier en door den heer A. Levie oud- hderwijzer der Isr. Gemeente te tam. ba werd het stoffelijk overschot door Intal veroleegden van de inrichting leien grafwaarts gedragen. I liet graf heeft de ODoerrabijn A. D. (ids uit R'dam nog een kort woord pen waarna de heer N. Itallie heeft ft voor de belangstelling en -t me lt. HIST. UNIE AFD. LEIDEN, leking van de gemeentebegrooting. (r leiding van den heer J. C. B. 1 vergaderde gisteravond de afdee- feiden van de Chr. Hist. Unie. spe ler bespreking van de gemeentebe- van 1933. De heeren Wilbrink en «de, leidden dit onderwerp in- De i Reede sprak over de dekkingsmid- heer Wilbrink over uitgaven. I heelt een kern van vaste inkomens de bedrijven uitstekend beheerd en in de vorige jaren flinke re- hebban gevormd. 1931 had nog een begrooting, maar 1932 en 1933 (en groote tekorten. Spr. wees in dit op de diverse middelen tot dek- ansprekmg van reserves, pensioen- herklassieficatie van personeel- en (tefondsbelasting. Het beheer van 's altijd sober geweest; bezuinigt haast niet worden. De Inkomsten bedrijven zijn daarom uiterst be- voor de gemeente-begrooting. Met Ispreking van -de reserves zal men btlg moeten wezen, omdat, als het (laar een lazer niveau, ook de ge bedrijven zich zuilen moeten aan- b'.eek. dat de inleiders niet geheel peegingen met alle plannen van B. Ie vragen werden gesteld, die door fiers werden beantwoord. Met dank- herd gesloten. bare les ambachtsschool- ..biddag en gisteravond was de Kne openbare les aan de Am- Jhool. F aard der zaak plegen de ouders ijnten der leerlingen deze gelegen- Jhet al hebben gebracht, doch Fn het al hebben gebracht, doch Je anderen, die belang steilen in ■erheidsonderwijs, geven geregeld T?n belangstelling. het ook gisteren. De toeloop van Iwas geweldig en velen stonden over hetgeen directeur en lee- 'hs in kort tijdsbestek reeds den h hadden bijgebracht op leder pst de school bestrijkt. ^bver de Ambachtsschool nog re- had, is deze gisteren weer Sende wijze gemaakt 1 de tentoonstelling van het l. s. c- In aansluiting op ons bericht van gis teren, vestigen wij er nog even de aan dacht op, dat bovengenoemde tentoon stelling, welke is ingericht in de leeszaal van sociëteit „Minerva", ook voor niet- corpsleden-belangstellenden dagelijks van 11 uur voorm. tot 7 uur nam. ter bezichti ging is opengesteld. Woensdagavond a.s. wordt de expositie gesloten. ouderavond. O. Jongensschool U.L.O- Pieterkerkstraat. Deze Ouderavond was beter bezocht dan alle vorige; in de kleine zaal van de Stads gehoorzaal waren meer dan 100 ouders aanwezig. Nadat de secretaresse der Ouder commissie. mevr. Teljeur. de notulen had gelezen, verkreeg de heer H. T. Damsté. oud-resident van Bali .en Lombok het woord voor een causerie met lichtbeelden over Bali. Spreker begon met de mededee- ling, dat hij als oud-leerling der Jongens school aan de Pieterskerkstraat als vader van een oud-leerling en als vader van een leerling de uitnoodiging gaarne had aan vaard. In een korte inleiding werd mede gedeeld dat Bali ongeveer even groot is als Noord-Brabant en meer dan een millioen inwoners telt; daarop volgde een lange reeks van nlaatjes betreffende het land schap. de vulkanen de bevolking en haar bestuurders, de dieren- en plantenwereld en enkele oudheden alles od korte des kundige wijze toegelicht. De vergadering toonde haar erkentelijkheid door een har telijk apniaus en gaf haar instemming te kennen met de wiize waarop de voorzitter de heer Hibma. den soreker dank zegde voor de genomen moeite. Enkele mededeelingeii omtrent de op 26 Nov. meegegeven raoporten volgden; drie vaders stelden vragen die kort werden be antwoord. Na de sluiting werd ruimschoots gebruik gemaakt van de gelegenheid tot besorekingen met het onderwijzend perso neel. o HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijzigingen; Meubelmagazijn „De Burcht", Nieuwstraat 9 Leiden, meubel- handel. De winkel: Nieuwstraat 9, is opgeheven, terwijl het filiaal: Nieuwstraat 1, thans hoofdzaak is. J. W. de Gruyter, Hoofdstraat 251, Sas- senheim, boekhandel, drukkerij, handel in sigaren, sigaretten en aanverwante arti kelen. Wijziging uitgeoefend bedrijf, thans: boekhandel, drukkerij en aanverwante artikelen. JJMUIDEN, 9 Dec. vischprijzen. Schar per kist van 50 K.G. f- 4—2.35. Aangevoerd 117 manden en 91 kisten versche haring. Prijs f. 6—5.70 per mand en f. 7.05—5.50 per kist. Aangekomen de drifter: L.T. 450 met f.1286 voor versche haring. Overigens geen aanvoer. tijdschriften. De Minister van Economische Zaken en Arbeid, heeft benoemd tot leden van de commissie van advies als bedoeld in de statuten der vereeniging Nederlandsche Varkenscentrale te 's-Gravenhage. o.a. de heeren J. P. van der Stoel en A. H. Dros, beiden alhier resp voorzitter van den Ne- derlandschen Bond van Veehandelaren en vertegenwoordiger der belanghebbenden bij den uitvoer van vleeschwaren. Ir. P. Hoogenboom ingenieur van het Hoogheemraadschan Riinland alhier, is be noemd tot lid van de commissie, als be doeld in art. 27 van het Dienstreglement Rijkswaterstaat en Zuiderzeewerken 1931. Onze stadgenoote. mep. A. Ch. Th. Nijhof is benoemd tot direcfrice der huis houd- en industrieschool te Hoorn. De 2de ploeg der lichting 1932. niet bestemd voor kaderooleiding bij het 6de regiment veld-artillerie wordt resp. 30 de zer in het genot van groot verlof gesteld. Wij verwijzen naar een advertentie in dit Blad waarin de firma B, S. van Kloeten een grooten uitverkoop aankon digt wegens verbouwing der zaak. De architect, de heer Lambers heeft n.l. een ontwerp gemaakt voor een geheel nieuw pand op dezelfde plaats Breestraat hoek Vrouwensteeg. waarvan de opening 1 Augustus 1933 kan worden tegemoet gezien. DE ALGEMEENE TOESTAND. Schulden en Ontwapening De kleine entente. Zooals niet anders meer te verwachten was, blijft Amerika vasthouden aan beta ling der termijnen, die op 15 Dec. ver vallen. Men zie de nota van Engeland, die althans zeer voorzichtig is gesteld zonder eenige scherpte. Of dat in die van Frank rijk ook het geval zal zijn?. Engeland zal ongetwijfeld betalen, en Frankrijk, althans Herriot schijnt ook daartoe over te hellen. Mc. Donald is door Herriot niet overtuigd, die niet-betalen de voorkeur verdiende en dientegevolge staat Frankrijk voor een zware keus. Maandag zal het Fransche parlement beslissen. In ieder geval is het resultaat van Lausanne nog veilig gesteld tot volgend voorjaar zal hebben aangeduid. of Amerika al dan niet tot wijziging in zijn houding bereid is. De Duitsche minister von Neurath heeft eenige vragen gesteld in de Ontwapenings materie, die alleszins geeigend zijn om op heldering te brengen, zoo tenminste Frankrijk überhaupt den gelijkgerechtigd- heidseisch wil aanvaarden. Er is weer eens wat optimisme Of Herriot evenwel voor- loopig te Genève zal terugkeeren, is nog twijfelachtig en daarop zal men toch moe ten wachten. De minister van buitenlandsche zaken van de Kleine Entente komen 15 dezer te Belgrado m buitengewone conferentie bijeen. Het verzoek hiertoe is van den Zuid-Slavischen minister Jeftits uitgegaan en wordt daarmede gemotiveerd, dat noch hij, noch Titulescu ditmaal in Genève zijn geweest en het daar gebruikelijke overleg niet heeft plaats gevonden. De besprekin gen zullen slechts een dag duren. zonneschijn. Het kinderweekblad „Zonneschijn" ver telt van Topsy's Kerstfeest, zet de Ameri- kaansche brieven voort en bevat aantrek kelijke versjes en teekeningen. DUITSCHLAND. De onzekere politieke toestanden. Gregor Strasser heeft om gezondheids redenen den voorzitter van den Rijksdag om een verlof van drie weken verzocht. Dit feit heeft aanleiding gegeven tot aller lei geruchten. Zoo wordt beweerd, dat Strasser, ontstemd over de politiek van Hitier bij de jongste onderhandelingen over het vormen van de nieuwe regeering, ontslag heeft willen nemen uit al zijn functies in de partij. Het persbureau der nationaal-soclalistische partij heeft in- tusschen deze geruchten reeds terstond gedementeerd. Daarover wordt verder gemeld: Tijdens de zitting van den Rijksdag op Woensdag was bekend geworden, dat be sprekingen tusschen Nazis en Centrum vrij vergevorderd waren, zoodat men de vor ming van een coalitie tusschen nat.- socialisten. Centrum en Duitsche Volks partij in Pruisen verwachtte. De verkiezing van een minister-president verwachtte men in Januari. Men sprak er reeds van, dat de Pruisische minister-president dan dadelijk vice-kanselier in het Rijk zou worden en dat dit plan nog slechts op de goedkeuring van Hitier wachtte. Dit scheen aanleiding gegeven te hebben tot zekere moeilijkheden. Misschien gaan zij uit van de overweging, dat Hitier, wan neer hij óf voor zijn persoon, óf voor Gregor Strasser, zijn toestemming voor de verkiezing geven zou, daardoor tevens afzien zou van het ambt van Rijkskanse lier. Dit is een probleem, dat voor de N.S.D.A.P. groote principieele beteekenis heeft. Men weet sedert eenigen tijd, dat Gregor Strasser de voornaamste voorstander is van een praktische deelneming der partij aan de regeering en aldus zijn waarschijn lijk de geruchten in ae wereld gekomen, welke de officieele mededeeling der N.SD. A P. tegenspreekt. In politieke kringen wordt nu natuur lijk druk besproken, welke gevolgen dezt dingen op de debatten in den Rijksdag zullen hebben. Vooreest gelooft men niet, dat de normale afwikkeling daardoor ge stoord zal worden, doch men verwacht nog steeds de verdaging. Deze meening steunt daarop dat Stras- sers verlof de beteekenis heeft van een uitstel der beslissing. De Pruisische kwestie komt daardoor natuurlijk weer volkomen open te staan. Voor het beloop der zitting van den Rijksdag op heden is het echter van belang, hoe de amnestiebesprekingen zich verder ontwikkelen, die gisteravond begonnen zijn. De minister heeft volgend voorstel ge daan: Amnestie wordt verleend: voor straffen van politieken aard en daarmede ln ver band staande straffen, welke gegeven zijn wegens economische geschillen. Langdu rige straffen worden met de helft vermin derd. Levenslange gevangenisstraffen wor den gewijzigd in gevangenisstraffen tot 7»/a jaar. Uitgesloten zijn: misdaden tegen het leven, overtredingen van paragraaf 1 van de Noodverordening tegen politieke exces sen, welke vergrijpen den dood tot ge volg hadden, hoogverraad, landsverraad en overtredingen van de wet op de vuur- wapenwet. Von Schleicher had een onderhoud met den Pruisischen premier Braun en met den leider van de Centrum-fractie Drelaat i Lauscher. ENGELAND. Het conflict met Perzië en de sovjets. Eden heeft gisteren in het Lagerhuis verklaard, dat de Engelsche regeering aan Perzië een nota gezonden heeft, waarin gezegd wordt, dat. tenzij de Perzische re geering haar annuleering van de concessie der Anglo-Persian vóór 15 Dec. intrekt, de Britsche regeering de zaak voor het Inter nationaal Gerechtshof zal brengen, als zijnde een dringende kwestie volgens de facultatieve clausule en tevens het Hof zal verzoeken de voorlooo'ge maatregelen aan te wijzen die getroffen moeten wor den om de Engelsche belangen te vrij waren. Het antwoord der Perzische regeering, d d. 3 Dec., zeide Eden verder, wordt door de Engelsche regeering volkomen onbe vredigend geacht en de Britsche gezant te Teheran heeft opdracht gekregen een nieuwe nota aan de Perzische regeering te overhandigen, welke het bovenstaande behelst, want de Britsche regeering kan de geldigheid niet erkennnen van een eenzijdig annuleering, welke neerkomt op een confiscatie en een flagrante schending is der internationale wet, ten aanzien van een Engelsche maatschaopij. De Engelsche reeeering staat op het standount, dat de Perzische regeering verantwoordelijk blijft voor alle schade aan den eigendom der Anglo Persian Oil Cy. toegebracht. Landsburv. de leider der oppositie, vroeg of dit beteekende, dat Engeland eventueel zou overgaan tot militaire maatregelen, waarop de regeeringsvertegen woord leer eerst een ontwijkend antwoord gaf doch vervolgens verklaarde, dat de regeering zich door de omstandigheden zal laten leiden. In Perzië is men zeer verbitterd ie^ns de Engelsche concessionarissen, aangezien de Anglo Pers'an Oil Comoany niet alleen niet aan haar verolichtineen heeft vol daan, doch bovendien Perzië in verschil lende opzichten ernstig heeft benadeeld. Zij was verolicht 16 pCt. van haar inkom sten aan den Staat over te maken, doch heeft slechts in totaal een bedrag van 10 milhoen Dond overgemaakt, terwijl kan worden bewezen, dat haar inkomsten 200 millioen pond. en meer hebben bedragen. De sovjetregeenng heeft inzake de Brit sche klacht geantwoord, dat zij geen ver ontschuldiging kon aanbieden. De Russi sche regeering wijst alle verantwoordelijk heid af voor artikelen in de pers. De redactieraad, die de „Iswestia" controleert, is geen officieel lichaam en de „Iswestia" is alleen in zoovprre een officieel blad, dat zij de regeeringsbesluiten publiceert. De Canadeesche minister van buiten landsche zaken heeft bij zijn Amerik. ambtgenoot Stimson een scherp protest ingediend tegen de aanhouding en in be slagneming door de Amerikaansche douane van Britsche vaartuigen, waarvan zij dacht dat deze alcohol smokkelden, ter wijl de vaartuigen zich op meer dan een uur afstand varen van de Amerikaansche kust bevonden. Canada heeft te Washington doen we ten dat, wanneer de Vereenigde Staten voor die gevallen geen voldoening geven, het zijn medewrking zou ODzeggen, die het verleent in verband met de Ameri kaansche bepalingen tegen de alcohol smokkelarij Deze medewerking, aldus Canada, heeft tot gevolg geleid dat er practisch geen alcohol-smokkelhandel langs de Ameri- kaansch-Canadeesche kust mogelijk is. BULGARIJE. Hulp aan den Volkenbond gevraagd. Naar- uit Sofia gemeld wordt hebben aldaar besprekingen plaats gehad tus schen den vroegeren financieelen adviseur van den Volkenbond, Charron, en den Bulgaarschen m'nister-president over een plan tot financieele hulpverleening aan Bulgarije. Ofschoon men van officieele zijde nier- om trent geen mededeelingen verstrekt, wordt vernomen, dat de Bulgaarsche re geering sterk gekant is tegen buitenland sche controle op de financiën van het land. De onderhandelingen zouden geloopen hebben over een formule, volgens welke men, zonder de waardigheid van het land te krenken, een financieele hervorming kan invoeren door het regelmatig innen der belastingen en het staken van alle niet direct noodzakelijke uitgaven. In het begin van de volgende week zal een financieele volkenbondscommissie te Sofia aankomen om deze kwestie ter plaatse te onderzoeken. BINNENLAND. De opheffing van rechtbanken en kan tongerechten; tegemoetkoming van den minister; kantongerecht te Alphen blijft gehandhaafd. (3e Blad). Overleden zijn te Den Haag: J. F. Moens, oud-directeur Noord-Hollandsch Land- bouw-Crediet, 76 jaar ouu, en jhr. H. M. van der Wijck, oud-minister van IVIarinc, 89 jaar oud. (Binnenland, 3e Blad). Tariefsverlaging bij de Spoorwegen zat aarschijnlijk vóór 1 Mei ingaan. (Bin nenland, 3e Blad). Ons parlementair overzicht (2e Blad). Richli-Broccardo winnaars van den zesdaagschen wielerwedstrijd te Keulen. (Sport, 3e Blad). BUITENLAND Het Schuld en vraagstuk. De Amerikaan sche antwoord-nota aan Engeland gepu bliceerd. (Buitenl. en Tel., le Blad). Von Neurath stelt vragen inzake Her- riot's verklaring. (Buitenl., le Blad). Het Chineescb-Japansche conflict in den Volkenbond. (Buitenl., le Blad). Geruchten over onecnigheid tusschen de Nazi-leiders. (Buitenl. en Tel., le Blad worden uitgevoerd. Degenen, die veroor deeld zijn tot verbanning, zullen waar schijnlijk in Spanje mogen blijven wonen, doch niet te Madrid en omgeving. Verscheidene generaals en andere hoo- gere militairen, waaronder de generaals Hermosa en Navarro die tot 20 Jaar ver lies van burgerlijke rechten zijn veroor deeld, mogen zelfs gaan wonen waar zij willen. SPANJE. De straffen mild toegepast. De rechtbank der Verantwoordelijkhe- den heeft haar vennissen voorgelegd aan den voorzitter van den Cortes. Hoogei be roep op het uitgesproken vonnis is niet mogelijk. De rechtbank heeft gelast, dat de ver oordeelden voorloopig in vrijheid moeten worden gesteld, Indien zij zich niet wegens andere conflicten te verantwoorden heb ben. De straffen, waartoe de beschuldig- t den veroordeeld zijn, zullen niet gestreng HET CONFLICT IN HET VERRE OOSTEN. IN DEN VOLKENBOND. Zooals gisteren de telegrammen nog ver meldde, Is het in den Volkenbond bij de behandeling van het Chineesch-Japansche conflict tot een incident gekomen, toen de Jaoansche leider Matsoeoka feitelijk dreigde met uittreden van Japan naar aanleiding van een ingediende motie. De door Matsoeoka bestreden resolutie zegt in hoofdzaak: „Bij het conflict tus schen beide partijen waren de middelen tot vreedzame beslechting op 18 Septem ber 1931 niet uitgeput. De betrekkingen tusschen China en Janan zijn die van een latente oorlogstoestand. De militaire ooe- raties, welke Japan sedert 18 September 1931 heef doorgezet, kunnen niet als maatregelen van noodweer worden be schouwd. Zonder oorlogsverklaring hebben Japan- sche troepen een groot deel van onbetwist baar Chineesch gebied bezet, dit van het overige China gescheiden en onafhanke lijk verklaard. Het huidige regiem in Mantsjoerije kan niet als het resultaat van een spontane en onafhankelijke be weging, waarop geen invloed is uitge oefend worden beschouwd. Slechts dank zij de aanwezigheid van Japansche troe pen kon Mantsjoerije onafhankelijk wor den verklaard. Zijn erkenning is der halve niet in overeenstemming met de be staande internationale verplichtingen." Over en weer werden van Japansche en Chineesche zijde nog de felste verwijten gedaan. De Chineesche gezant te Londen, Kwo- Tai-Tsji verklaarde, dat China accoord gaat met de verdere behandeling van het conflict onder voorwaarde, dat alle leden van den Volkenbond zich verplichten, Mandsjoekwo niet te erkennen. Matsoeoka zocht de schuld van de ge beurtenissen in het Verre Oosten alleen bij China. De openbare meening is op het oogenblik nog tegen Japan gericht, maar zooals het Christendom 2000 jaar geleden de geheele wereld tegen zich had en toch overwon, zoo zal ook het Janansche stand punt zegevieren. De regeering te Moskou is het Inzake Mantsjoerije volkomen met Japan eens. Gedurende de vergadering vonden voort durend besprekingen tusschen de Engel sche gedelegeerden en de Amerikanen plaats die ten doei hadden, Japans uit treden uit den Bond te verhinderen. Litwinof is op weg naar Genéve, zulks in verband met het voorstel ook de sovjets uit te noodigen, deel te nemen aan de besprekingen. In strijd met de berichten, dat de Chi neesche generaal Soe ping Wenn door de sovjets zou worden uitgeleverd aan Japan, komt het bericht, dat hem is toegestaan naar Europa te reizen. Waar generaal Ma is, is nog nimmer opgelost.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1932 | | pagina 1