[ockwaybus te Oegstgeest vernield
Jaargang
DINSDAG 29 NOVEMBER 1932
No. 22299
eerste blad.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
ner .egel voor advertentlën uit Lelden en, plaatsen
Hgentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
L" ajvertentlën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën
(lund bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
maximum aantal woorden van 30
volgens postrecht Voor eventueele opzending van
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT :l
Voor Lelden per 3 maanden f. 2.35; per week 10.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post r. 2.35 portokosten.
inmer bestaat uit VIER BladM
hSCHE RADIO-VEREENIGING.
Een leerzame avond.
Jsteravond gehouden clubavond in
brtuszicht". werd verzorgd door het
[heer Gosselaar Na een woord van
[door het bestuurslid, den heer Ri
jn. (de voorzitter was helaas door
jerhinderd aanwezig te zijn) begon
J Gosselaar zijn causerie en demon-
fwelke tot onderwerp hadden: toe-
}et balansversterker en Cambridge-
Aer Spreker wees er allereerst op,
(cliënt hem verzocht had een toe-
ontwerpen, dat de selectiviteit en
kerkte der modernste ontvangers
Imaar daarnaast een rustige ont-
|moest geven, speciaal in plaatsen
t schommelende netspanning. Hoe
gelukte een amateurstoestel te
dat aan deze eischen voldeed,
Uiteengezet aan de hand van ver-
schema-schetsen. Ongetwijfeld
|de de wijze waarop de verschillende
liieden werden overwonnen, groote
lering, evenals de vaak vernuftige
b?en en schakelingen,
i ontvanger was de baiansverster-
i de beurt. Ook hier werd gewezen
boeilijkheden, die zich bij dit type
fcer konden voordoen, en hoe die af-
[waren overwonnen.
werd nog even de luidspreker
een type. dat tot nu toe nog
Iden handel schijnt te zijn. De kwa-
Jas buitengewoon, doch spreker wees
[ezwaren. die de bijzondere bekrach-
zich medebracht. Na de pauze
[en demonstratie gegeven. De weer-
jwas werkelijk iets aparts, krachtig,
prmd en bromvrij. Na het beant-
i van enkele vragen werd nog even
compact Ultra-kortegolf ontvan-
I behandeld, dat bijzondere eigen-
jen moest bezitten. Het toestel was
let voldoende uitgewerkt, doch een
demonstratie werd toegezegd. Het
al deze toestellen, speciaal uit het
van den amateur, is. dat heel veel
ielen door spreker zelf vervaardigd
zooals spoelen, lampvoetjes, weer-
enz.
er Richardson dankte spreker voor
[erzamen avond, waarmede de aan-
i door een hartelijk applaus instem-
ple nieuwe leden konden worden ge-
KOPEREN PRIESTERJUBILEUM.
Ter gelegenheid van zijn koperen pries
terjubileum heeft kapelaan A. Kramer
hedenmorgen om 9 uur ln zijn parochie
kerk. de Sint Petrus een plechtige Heilige
Mis opgedragen. Hedenmiddag van 12—2
uur hield hij een drukbezochte receptie,
waarop o.a. kerk-, arm-, vereenigingsbe-
sturen en vele particulieren hun geluk-
wenschen aanboden.
OPSPORING VERZOCHT.
De Commissaris van Politie alhier ver
zoekt de opsporing, aanhouding en voor
geleiding van een onbekenden man, die op
18 November 1932 bij een winkelier hier
ter stede 5 sigaren kocht en een op gou
den tientje gelijkend muntstuk in betaling
gaf, waaron hij f. 9.70 terugontving.
Het signalement van den man luidt:
30 a 35 jaar, blozend vol gelaat; gekleed
met donkeren bronskleurigen jekker,
lichte jockeypet.
Het z.g. muntstuk is een medaille met
od de voorzijde den beeldenaar van Hare
Majesteit de Koningin der Nederlanden
en aan de achterzijde een lauwertak met
de woorden: ,,Te Amsterdam ingehuldigd
6 September 1898".
AANBESTEDING.
Door den directeur van Gemeentewer
ken is hedenmorgen namens B. en W.
aanbesteed' het verbouwen van kantoor
lokalen in de afdeeling Geldleeningen en
Pensioenen en het inrichten van kantoor
lokalen voor den Armenraad c.a. in de
perceelen Nieuwsteeg No. 4 en 6. Inge
schreven was als volgt' Westmaas en Kei
zer, Alphen a. d. Rijn, f.5985; Gebrs. G.
en J. Verkuil, R'dam, f.5040; v. Duijn en
Vink, Noordwijk, f.4700; Heemskerk, Lei
den, f. 4737; Timmers,' Leiden, f. 5985;
Marcelis, Leiden, f.5569; Kool, Warmond,
f.4590; Barthen, Leiden, f.5151; Kloots,
Leiden, f.5210; Oudshoorn. Leiden,
f.5512; Jac. v Kret, Leiden, f.4777; Dee-
renberg. Alphen, f. 5051.50; Langeveld. Lei
den. f.5000: Vriesekoop f.4664; Kapaan en
v. d. Poel. Leiden en Voorschoten ,f. 4500;
Sommers, Leiden f.7465; Warnaar, Lei
den f. 6289. De gunning werd aangehou
den.
o
CHR. WERKLOOZEN.
Het comité voor ontspanning van Chr.
werkloozen, verzoekt winkeliers en fabri
kanten geen gaven in natura voor ge
noemd comité aan werkloozen af te geven.
Zij die het werk van genoemd comité
willen steunen worden vriendelijk verzocht
hun gaven te doen bezorgen aan het ge
bouw „Patrimonium", Hoogl. Kerkgracht,
of bericht te zenden aan den penningm.
den heer J. A. van der Reyden, Oude Vest
183, waarop de commissie ae verschillende
gaven in natura gaarne wil doen afhalen.
RIK OP DEN LATEN AVOND. - VELE GEWONDEN.
Foto Bleuzé.
I jV<ïnc' te ongeveer kwart voor
i«epo reeds in slaap verzonken
lo,,,., WSeschrokken door een ern-
viöpn De Brockway-bus, komende
ftUstra w op den hoek Geversstraat
i u- at vegen een betonmast van de
Fbra:-'J!ei™0cdelijk doordat een voor-
Ic kott e bus. v/elke hierboven, is afee-
«m welke hierboven is afge-
iadiuH na het ongeluk, werd zwaar
1 ali»„ ,e ongeveer 18 passagiers
.1 p® "cht gewond, doch één hun-
fit Sassenheim was er ern-
k '°e en moest naar het Acade-
rd w
zijn
^ICkpriK nuui ULV —v.
'oktfr u vervoerd worden, na
W.fh'Senholtz te zijn verbonden.
4 is niet levensgevaarlijk.
Naar wij vernamen heeft hij hedenmorgen
het Ziekenhuis weer kunnen verlaten. Na
door de doktoren Hugenholtz en Vare-
kamp te zijn behandeld konden de andere
gewonden naar huis vervoerd worden.
De bus, die door de politie in beslag ge
nomen is ter onderzoek, werd bestuurd
door den chauffeur G- S. wonende te
Haarlem. Zooals te begrijpen, was spoedig
een groote menigte belangstellenden, on
danks het late uur, op de been en veroor
zaakte dit droeve, onverwachte gebeuren
een groote ontsteltenis. Men verheugde
zich intusschen over den betrekkelijk gun-
stigen afloop van het gebeuren.
VEREEN. VAN MATHESIANEN.
Voordracht van ir. P. M. Vleugels.
In de collegezaal van het Kamerllngh-
Onnes-laboratorium hield lr. P. M. Vleu
gels uit Monstei eerelid der Ver. v. Math.,
een voordracht over: Electriciteitswerken
in Zwitserland
De voorzitter de heer Sanders, heette de
talrijke aanwezigen van harte welkom, in
het bijzonder lr. Vleugels en zijn echtge-
noote, en verdere genoodigden. waaronder
we o.a. opmerkten de heeren: W. H R. van
Aalderen gepens. Ind. kolonel, den direc
teur Indische Centrale uit Bilthoven, J.
Homoet, directeur gas- en electr.bedrijven
Vught, ir. P. Lindenberg. directeur gem.-
bedrijven te Hoogeveen, C. J. Nieboer,
inspecteur le kl. lichtfabrieken te Lei
den; P. den Ouden, chef tractie N.S. Alk
maar: ir P J. Plaisier Voorburg; ir. W.
Th. H Stibbe, oud-lid staatscommissie v.
electr.voorzienlng Den Haae en C. Fischer,
directeur Westl. Radiodistr. Mij. Poeldijk.
Na een hartelijk woord van dank ge
bracht te hebben aan prof. Keesom, prof.
De Haas en dr. Crommelin voor de be
toonde medewerking gaf de voorzitter het
woord aan ir. Vleugels.
In Zwitserland heeft de electriclteits-
voorziening plaats door middel van een
samenstel van centrales, welke onderling
zijn gekoppeld door middel van 50.000,
80 000 resp 150 000 volt leidingen aldus be
gon spr. De opwekking der electrische
energie, zelfs in verschillende gebieden, de
uitvoering der electrische installaties be
rusten in hoofdzaak bij particuliere onder
nemingen. In Zwitserland koppelt men
alles aan elkaar. Nu moet men dit ook
weer niet beschouwen vanuit een oogpunt
van gemeenschapszin der verschillende
centrales, doch hiervoor zijn technische
redenen aanwezig.
Men moet n.l. de verschillende centrales
in Zwitserland splitsen in 2 groepen en
wel: „Flusz-centrales" dus riviercentrales
en ..Spitzen-centrales" dus Spitscentrales.
Voor Zwitserland ligt de vergelijkings
grenswaarde in opwekkosten tusschen
stoom- en waterkracht op een heel ander
niveau dan voor ons land. Een ton kolen
zal bijv. geleverd in het centrum ran
Zwitserland per spoorweg toch nog het
dubbele kosten van den prijs welke daar
voor in Nederland moet worden betaald.
Het groote onderscheid tusschen rivier
en snitscentrales is dat bij de riviercentra
les de valhoogte van het water, dus het
niveauverschil betrekkelijk klein is, daar
entegen is dit verschil bij de spitscentrales
vrij groot. Spr. bedoeling was nu om al
lereerst een riviercentrale en daarna een
spitscentrale te behandelen.
Dus eerst de riviercentrale te Olten
Gösgen. Deze centrale is gelegen in het
Noord-Westen van Zwitserland en wel bij
de bekende plaats Olten.
De voor de waterkracht benutte rivier
lengte bedraagt 14 K.M.. terwijl de rela
tieve valhoogte bedraagt 1.30/00 zoodat
14 M. valhoogte beschikbaar is.
De gang van het water is als volgt:
Door een parallelkanaal (bovenkanaall
wordt het water naar de centrale ge
voerd. en nadat het water de turbine is
gepasseerd, vloeit het af in een laagwater-
kanaal.
Waar het kanaal bij de centrale aan
komt is als het ware een rooster aange
bracht, bestaande uit ijzeren staven op
afstanden van 10 c.M. en met een lengte
van 10 M.
De waterturbines zijn direct te herken
nen aan de loodrechte as.
Opmerkelijk is het lage toerental der
machines n.l. slechts normaal 83,3 omw.
per min.
Ook interessant is de transformator
voor een omzetting van 50.000 op 150.000
Volt. Deze tranformator met een vermo
gen van 15000 K.V.A. heeft een hoogte
van ongeveer 5.5 M. bij een middellijn van
4 M.
Het koelsysteem van dezen transforma
tor is uitgevoerd als een circuleerend
oliekoelsysteem.
Naast het groote aantal riviercentrales
dat Zwitserland bezit, zal dus een be
paald aantal spitscentrales noodig zijn
om ten tijde van geringen waterval de
belasting te kunnen overnemen.
Spr. behandelde daarna een Spits-cen-
trale en wel de centrale bij Waggital. Deze
centrale komt neer op een combinatie:
een meer met stuwdam in het Waggital,
een centrale te Rempen, een vergaarbek
ken te Rempen met stuwdam en een cen
trale te Siebnen.
Komende tot de details zullen we aller
eerst het meer Innertal met stuwdam na
der bezien.
Het voormalige Innertal heeft een bo
dem van 4 K.M. lang en een breedte van
600 M. Gemiddelde diepte bedraagt 35.5
Mdit meer kan dus 174 millioen M3. wa
ter bevatten. Totale hoogte stuwdam be
draagt 110 M
Deze centrale Rempen ligt ten opzichte
van het meer Innertal 258 M. lager.
Het centrale bedrijf bestaat uit een
samenstel van 4 waterturbines.
In dit bedrijf zijn opgesteld transfor
matoren voor de omzetting van 8400 volt
op 50.000 Volt Om eenig denkbeeld te
geven van de grootte der transformatoren
diene het volgende, actief deel van
transformator 24000 KG transfonnatorbak
en deksel 6400 K G. olievulling 7200 KG.
en koelinstallatie 2000 K G. Totaal 40.000
K.G. De ijzerverliezen en koperverliezen
bedragen resp. 52 kw en 121 kw. Op ge
lijke hoogte met de centrale ligt het ver
gaarbekken Remnen.
Van dit vergaarbekken gaan buisleidin
gen naar de centrale te Siebnen.
Deze centrale doet dienst als koppel-
punt tusschen de grootste 2 Zwitsersche
electriclteitsbedrijven, n.l. V.O.R en de
E.W.Z.
Voordat spr. verschillende lantaarn
plaatjes toonde, behandelde hij eerst nog
de tarieven, welke hij op duidelijke wijze
uiteenzette Dit kwam hierop neer. dat de
de tarieven ln Zwitserland gelijk zijn als
hier in Holland, ondanks de witte steen
kool.
Daarna ging spr. over tot de lantaarn
plaatjes.
De heer Vleugels liet ons zijn collectie
plaatjes van de verschillende centrales
zien, w.o. de Turbinescentrale Olben
Gösgen, den stuwdam Innertal, de cen
trale Rempen en nog vele andere.
Daarna kreeg men een serie plaatjes
van de Alpen te aanschouwen, o.a. een
gezicht op Jungfrau, op de Monte Roza,
de Eiger. enz.
Hiermede was het einde van sprekers
rede.
De voorzitter dankte den heer Vleugels
voor zijn uitstekend verzorgde lezing. Uit
het hartelijk applaus, dat nierop volgde,
bleek dat het gehoor hiermede geheel in
stemde. Verder uitte spr. den wensch dat
de Ver. van Matth. nog vele malen een
oud-Mathesiaan als spreker mocht hebben.
Vermeld dient nog te worden, dat de
volgende lezing van Ir. J. E. Wiersma 17
Dec a.s. zal plaats hebben.
INTERNATIONALE OPLICHTER
AANGEHOUDEN.
Een goede vangst van de
Leidsche politic.
De vorige week hebben wij melding ge
maakt van de aanhouding te Amsterdam
van den 41-jarigen A. J. ROostenrijker
van geboorte, die een Leidsche firma voor
een bedrag van f. 250.— had opgelicht.
De Leidsche politie blijkt met deze ar
restatie een goede vangst te hebben ge
daan.
Over de voorgeschiedenis vernamen wij,
dat R. zich reeds in Juli van dit jaar met
de bewuste firma in verbinding stelde tot
het afsluiten van leveranties, waarbij hij
voorgaf een groote bultenlandsche firma
te vertegenwoordigen Als voorloopige ver
goeding vroeg en verkreeg hij restitutie
voor de kosten van de terugreis. Toen de
leverantie uitbleef, deed de firma aan
gifte bij de politie, doch de vogel was juist
l'/i uur tevoren naar Weenen vertrokken.
Kortgeleden deed R. een soortgelijke aan
bieding aan een firma in Bloemendaal,
die, deze order zelf niet kunnende uitvoe
ren, in cntact trad met de Leidsche firma,
die natuurlijk op het aanbod inging in de
hoop den oplichter te kunnen arresteeren-
R. scheen evenwel lont te hebben geroken
en bleef buiten schot. Een nieuwe aan
bieding volgde, aan een firma in Noord-
Scharwoude. die eveneens met de Leid
sche firma in verbinding trad. In gemeen
schappelijk overleg werd besloten de za
ken verder in hotel „Krasnapolsky" te
Amsterdam af te handelen Aldus ge
schiedde. R. verscheen Vrijdag op het
vastgestelde tijdstip, maar ook een Leidsch
inspecteur van politie, die den man on
middellijk arresteerde. Naar aanleiding
van het bovenstaande maakt de Commis
saris van politie alhier namens den Of
ficier van Justitie te 's-Gravenhage be
kend, dat op 25 Nov. j 1. als verdacht van
oplichting is aangehouden en zich sinds
dien aan zijn bureau bevindt: Alexander
Joseph Ranzenhofer, geboren te Weenen,
14 Maart 1881, koopman, wonende te Wie-
ner-Neustadt (O.), Hermanngasse 15. Hij
maakt er zijn werk van Nederlandsche
firma's offerte te vragen voor groote le
veringen aan Albanië of Italië en hen le
veranties in het vooruitzicht te stellen,
waarbij hij bedragen van circa f 150.—
van reflectanten weet los te krijgen, z.g.
als vergoeding voor reiskosten- Van de le
veringen komt niets terecht.
Signalement: kleine gestalte, grijzend
haar (dun), donkere oogen, Israëlitisch
type.
Overname in de nieuwsbladen is zeer
gewenscht, daar uit op hem bevonden
correspondentie blijkt, dat hij met zeer
veel firma's in relatie staat en zich ver
moedelijk bij herhaling aan oplichting
schuldig maakte. Benadeelden gelieven
zich in verbinding te stellen met den Com
missaris van Politie alhier.
o
KAPPERSCLUB
„HULP EN VRIENDSCHAP".
In de Oranjezalen van café-restaurant
„De Harmonie", Breestraat alhier, gaf de
Leidsche Kappersclub „Hulp en Vriend
schap" gisteravond een gezellige feest
avond voor leden en genoodigden.
Te ongeveer 9 uur riep de voorzitter, de
heer F. J. Cornelisse, de aanwezigen een
hartelijk welkom en tevens een genoeg
lijken Oudejaarsavond toe, daar 29 Nov.
de oprichtingsdag der Vereeniging is en zij
dan 53 jaren telt.
De stemming zat er al spoedig in door
een goede Jazzband onder leiding van den
heer Steenbergen alhier.
Een rad van avontuur bezorgde menig
een een fraaien prijs of Sint Nicolaaspop,
evenals het nummer koekhappen.
Te vroeg naar veler zin sloot de voor
zitter met een woord van dank aan allen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal-examen
wis- en natuurkunde (met hoofdvak
pharmacie) mej. A. C. J. Boot (Lelden);
doctoraal-examen geneeskunde de heeren
H. J. de Graaf (Lisse), H. G. S van
Raalte (Vlissingen) en J. Fraser (Breda).
BINNENLAND.
Een clearing-ovcreenkomst tusschen Ne»
derland en Duitschland. nadere mededee-
lingen. (Binnenland le Blad).
De salarisverlaging in Noord-Holland en
de houding der sociaal-democraten. (Bin
nenland, le Blad).
Mislnkte bankoverval te Amsterdam.
(Gemengd. 3e Blad).
Veertien meter hooge steiger ingestort te
Veghcl; twee arbeiders vrij ernstig ge
wond. (Gemengd 3e Blad).
BUITENLAND
Nog steeds stilstand inzake dc schulden
en de ontwapening. (Buitanl. en Tel.. le
Blad).
Naar een kabinet von Schleicher in
Duitschland? (Bultenl. le Blad).
De Russische politicus Zinovjef overle
den. (Bultenl., le Blad).
BLINDENCONCERT.
Donderdag 8 December a s brengen de
verpleegden uit het Blindeninstituut te
Grave wederom hun gebruikelijk twee-
jaarlijksch bezoek aan onze stad. Zij zul
len hier ter stede een week vertoeven en
behalve in de Stadsgehoorzaal nog Har
monie- en symphonie-uitvoeringen geven
te Den Haag, Haarlem en vier gemeenten
in de omgeving. Moge dit korps r-k thans
weer een druk bezoek deelachtig worden.
Er is hier een afdeeling der Revolu
tionair Socialistische Partij gesticht.
Voorzitter is: L. de Bolster; penning
meester F. Timmer; secretaris: M. W.
Lelie.
De Jeugdbond voor Onthouding hield
j.l. Zaterdagavond den eersten verkoop
avond welke goed geslaagd mag heeten.
Wij verwijzen naar de advertentie be
treffende den volgenden avond.
N.V. VER. ROTTERDAMSCH-HOFSTAD
TOONEEL.
Graaf X, blijspel in 3 bedrijven
van Franz Molnar.
Een te groote flair voor. routine in en
kijk op tooneel schijnen gevaarlijke kanten
te hebben! Wij willen dit constateeren na
de opvoering van den Molnar Graaf X.
Zooals moeilijk anders te verwachten
was. toont deze Molnar alle eigenschappen,
hier boven genoemd en toch kunnen
wij het geheel niet bewonderen. Het ls te
leeg van inhoud gebleven is feitelijk een
te groote niemendal om er drie bedrijven
mee te kunnen vullen n'en deplaise alle
tooneelvoorbeschlktheld van den grooten
Hongaar, die het zich blijkbaar te ge
makkelijk gaat maken.
Op zich zelf is de Inhoud weer eens een
geestige trouvaille: een rijke avonturier
ster met een nog grooteren avonturier als
papa, die reeds eenige malen „zich heeft
moeten afzonderen in beperkte ruimte",
wil zich veilig geborgen weten in nooge
kringen, zonder echter te veel last te heb
ben van den echtgenoot. Heel eenvoudig
zegt papa en deze creëert als een soort
homunculus den graaf X. uit het niets En
met groote geraffineerdheid schenkt hij
deze figuur een werkelijk bestaan. Koste
lijk die scène met den koffer-inhoud die
den graaf als man van sport en hooge edu
catie doet kennen. De existentie van de
zen gefingeerden graaf wordt tenslotte zoo
echt, dat mevrouw de gravLn oude schul
den betaalt en zelfs opbrengt voor een
onecht kindEn vijanden heeft de
graaf ook al, verwoede vijanden
Zoo drukkend wordt tenslotte 't bestaan
van den graaf, dat mevrouw er genoeg van
krijgt. Weer heel eenvoudig doet papa den
lastig geworden droom-mensch tot zijne
vaderen vergaren: hij overlijdt aan mala
ria. Weduwe, kan de avonturierster thans
huwen met haar geliefden Robert
Zooals gezegd een kostelijke trouvaille,
doch voor drie bedrijven veel te gerekt,
zelfs al is de dialoog nu en dan geestig.
Bovendien is het tempo der opvoering
eenigszins gerekt terwijl juist snelheid was
geboden. Neen, een Schlager ls deze Mol
nar niet
Eduard Verkade, die de door Adolphe
Engers bewerkte vertaling regisseert speelt
zelf den papa op uitnemende wijze met
eenigszins Ingehouden „dulvel-allures" De
gravin geeft Wilh. Duymaer van Twist be
houdens een Ietwat forsche gestalte zeer
rake accenten mede doch wij hadden deze
avonturierster toch gaarne meer bewege
lijkheid zien demonstreeren.
Jan van Ees maakt van de wat vreemde
minnaar Robert het opoe-zoontje met
hooge moraal wat er van te maken ls ter
wijl Jan v. d. Linden. Jos Llesting en Adri
van Ees schitterende typeeringen maken
van de bizarre rollen van advocaat waard
en kellner.
Een groot deel van den uitstekend be
zetten schouwburg - hét was de 3e abon
nementsvoorstelling <-eeft zich gelet op
het applaus, nog wel geamuseerd.