DE VIJANDEN VAN HET BIJENDORP CH DAGBLAD - Tweede Blad Dinsdag 15 November 193/! UIT DE RIJNSTREEK. BUSLICHTINGEN. 1! He"ensin!:el UIT DE BONTE WAERELD. Burgerlijke Stand v. Leiden 20ETERWOUDE. Kaadsagenda. Raa(j dezer gemeente komt op ]7 November 1932 des voor- te kwart over 9 uur in openbare ring bijeen. gekomen stukken. rzoek van W. Onderwater alhier ee.telijke ontheffing van een bouw. rzoek om subsidie van de R.K. j,rjng ,Het Wit-Gele Kruis", Hooge alhier. Is voren betrefende de Vereeniging Elkaar" te Leiderdorp, s voren betreffende de R.K. Hoogere -chool te Leiden. èrzoek van de Patronaatscommissie terwoude Dorp, om een subsidie baar te sie'len voor het geven van ntuikke'ingscursus. erzoek van de oudercommissie om -lage over 1933. erzoek van den deurwaarder der Iijke te'as ingen om toekenning van looning. èrzoek van J. C. Rossenberg om hem "emoe'koming toe te kennen als be- in art. 13 der L.O.-wet 1920. Voorstel van B. en W. tot wijziging eunrege'ing. Is voren om over te gaan tot het gen eener gasleiding voor het Dorps- te. Is voren tot wijziging der gemeen te- ting 1932. Voorstel van B. en W. tot opnieuw "ling der verordening op de heffing ordering eener hondenbelasting. Vaststelling der begrooting van het leidingbedrijf en gemeente-begrooting ondvraag. Burgerlijke Stand. ren: Corne'ia Theodora, d. van J. leer en C. C. v. d. Hulst; Boudewijn •s, z. van A. P. Molenkamp en E. geveen; Jacobus Gerardus, z. van v. Kempen en A. M. de Groot; Martina Cornelia, d. van N. Hoo- en A. C. v. d. Poel; Antonius us, z. van J. Redegeld en G. de Bemardus Antonius, z. van P. J. tBerg en J. G. J. Bosman; Gerardus z van A. Rietveld en P. Pel; Maria Adriana, d. van C. H. rg en A. M. A. Leune; Frederik z. van G. v. Leeuwen en M. v. rde: Jacobus Antonius, z. van L. A. irgen en C. M. v. Veen. uwd: J. Hoogervorst en A. Q. Hoo rn; J. H. van Es en M. C. Dolle; Voskuil en W. E. v. d. Hoeven. Botsing. .ren had op den Rijndijk alhier een plaats tusschen de vrachtauto van 1. uit Heelsum en een personenauto ongeboer uit Gouda. Beide auto's zwaar beschadigd en moesten weg- t worden. Volgens politieonderzoek dat J. de schuldige was, zoodat hem dit ongeval dubbel noodlottig Hoe gevaarlijk het is. ren had W. V. wonende in St. fswoude de onvoorzichtigheid om er rijwiel riidende, aan een vracht- ast te houden. Op een gegeven mo- iipte V. met zijn rijwiel in het op /eg liggende grind met het gevolg '.i met zijn gelaat in minder zachte 'ng kwam met den weg, waardoor alve een geheel ontvelde neus ook "ls kneusde, zoodat hij zich onder kundige behandeling moest stellen, "n-harde-les! Gecompliceerde aanrijding. nmorgen had alhier op den Hooge k ter hoogte van de Rijnegommer- 'eeni gecomp i:eerde aanrijding p'aa's. militaire vrachtauto bestuurd door Haarlem en komende uit de richting stond rechts van den weg stil. een personenauto komende uit de- richting en bestuurd door K. uit ,rg, bedoelde vrachtauto met greote d voorbij w ide rijden. Deze kwam et rechter voor en achterspatbord de bumper der vrachtauto aan, waar- eze naar rechts werd geduwd met volg dat een melkwagentje op twee van de melkhande'aar H alhier het pen moest en voorover sloeg, waar- een hoeveelheid melk, eieren en ep te loor ging en zijn karretje ien beschadigd werd. Plm. 35 M. kwam de luxe-auto tot stilstand, utie he?ft een en ander onderzocht en -verbaal zal worden opgemaakt B i ie r' tui-en konden op eigen kracht hun ervolgen. Perron H. S. M. erkdagen; Richting terdam Rotterdam ko 10 3o 15 15 16- 6 20 ,1.50 3.— 7— 10.40*= 13.30 14.30 16.20 16.50 1920 23.05 Utrecht 5.15*a 15.55 20.10 Mg\toaandags en daags na een om\tri;?ndi?S geschiedt door tus- - van het hoofdkantoor. s°n~ en Peestde gen: 3.— 22.— 124," Posttreinen' op'eweri?dageni0te 16.27 18.44 I ""«en om de Woensdag- "an het Crisis-Comité AARLANDERVEEN. Tot voorzitter van de afd. Patrimonium werd tot voorzitter gekozen de heer P. Verdonk en tot bestuurslid de heer L. Ges man. DE TRAGEDIE VAN EEN UITVINDER. HAZERSWOUDE. De maandelijksche collecte, gehouden door de leden van het crisis-comité aan de huizen der Ingezetenen onzer gemeente, heeft opgebracht de som van f. 198.76. Tevens ls de toezegging gedaan van 2 Hi. aardappelen terwijl bovendien de be schikking werd verleend over enkele kle dingstukken. Bij het correspondentschap der ar beidsbemiddeling staan als werklooze steun trekkenden ingeschreven 68 personen. Totaal der werkloozen ls 90 personen. WADDTNXVEEN. De toestand in het kweekersbedrijf. De Waddinxveensche boom- en groen- tenkweekers, die zich in twee vereenlgin- gen hebben georganiseerd, vragen aan den gemeenteraad om financieelen steun voor hun leden, voorzoover zij door de tijdsomstandigheden noodlijdend zijn ge worden. In deze gemeente zal men ook over gaan tot de distributie van onvermengde margarine. B. en W. hebben bij loting vooi deze distributie aangewezen: voor het dorp de heer D. Huizer en voor de brug de Coöp. Verbruiksvereeniging „Ons Voor deel". De collecte in de Geref. Kerk voor de nieuwe kerk heeft opgebracht f. 116,07; de collecte met het dankuur bracht f. 246.16 op. WOUBRUGGE. Een meisjesvereeniging. Op initiatief van Mevr. Jellema werd in het gebouw Immanuel een vergadering be legd om te komen tot oprichting van een meisjesvereeniging. Het doel van deze vereeniging is het vervaardigen van kleedingstukken voor be hoeftige gezinnen. Deze poging werd met succes bekroond, staande de vergadering traden 31 jonee dames toe tot de vereeni ging. Mevr. Jellema werd tot nresidente gekozen en de dames G. van Harten M. Stieter. L. Noordam, G. van der Zwam en P. Noordam werden als bestuursleden aan gewezen De vereeniging zal de naam „Maria Martha" dragen. Door de manslidmaten van de Geref. Kerk is tot ouderling gekozen de heer J. Metselaar en tot diaken de heer C. Wijs man. ZWAMMERDAM. Ernstige aanrijding. Gistermorgen is onder deze gemeente de lieer J. Buis, onz:chtcr van den Ri dis- waterstaat, wonende te Alpben a. d; Riin aangereden donr een hem achterrprijdente mntor Het nngehik ".erd veroorzaakt door dat de heer Bdie per rijwiel get eel rechts reed, plotseling naar links gin"', znnder een teeken te geven. De heer B. bleek ernstig verwond en is in zore- wekkenden toestand naar het Ziekenhuis te Gouda overgebracht. Steunt, bij gelijken prijs en kwaliteit, De Nederlandsche Industrie. Hiermede dient gij Uw land En bestrijdt gij de werkloosheid. GEBOREN: Maria Johanna, d. van J. W. Ph. v. d. Noordaa en A. Veldmeijer Catharina Maria Theresia, d. van J. G. v. Winden en H A v d. Krogt Cecilia Anna Theresia. d. van J. G. v Winden en H. A. v. d. Krogt Paulus, z. van P. J. van Steijn en P. J. Langezaal Apolonia Maria. d. van J. W van Eijk en C. M. v. Kruijssen Jacob, z. van J. v. d. Stelt en G. v. d. Steen Theodorus Josephus Bemardus, z. van H. P. Haan en G. J. Pierlot Geertruida, d van J v d. Linden en G. Tegelaar Bernard, z. van L. Brouwer en D. Relts- ma Hugorina, d. van J. v. Saarloos en H. Blijenburg Antonla. d. van A. Leue- ring en A van Polanen Catharina, d. van J. A. Pison en H. Bavelaar. ONDERTROUWD: N A. C. van Beeck, jm„ 29 jaar en H. Th. M. Pino Post, jd-, 27 jaaiH van Hees, jm., 26 jaar en E. J. M. Bursch, jd. 25 jaar. O GEHUWD: J. H. C. Colla, jm. en A. Th. C. Laken, jd. o OVERLEDEN: N. Kruiswijk-Kersbergen, vrouw, 71 jaar A. M. v. d. Velden-Guleij, vrouw, 63 jaar. ONZE TELEFOONNUMMERS: REDACTIE15«7 DIRECTIE en ADMINISTRATIE 2500 (op 2 lijnen). Het noodlottige einde van Leblanc, den uitvinder van de kunstmatige soda-tabricatie. Het is in de geschiedenis tallooze malen voorgekomen, dat verdienstelijke mannen, die veel voor het menschdom gedaan heb ben, niets dan ondank geoogsi hebben en door hun tijdgenooten op de ergste wijze behandeld zijn. Terwijl hun leven in de diepste ellende eindigde, soms in zoo'n wanhopigen toestand, dat zij de hand aan zich zeil geslagen hebben, heeft men hel belang van het werk van de meesten pas lang na hun dood ingezien. Dan werden zij. die onder de afschuwelijkste omstan digheden geleefd hadden en gestorven waren, op de meest eervolle wijze herdacht. Zoo is het ook gegaan met Nicolaas Le blanc, die een eigen methode voor de fa bricatie van soda vond en de grondlegger ls van de anorganische industrie. Leblanc werd den 6en December 1742 in Ivry-le Pré in het departement Cher geboren. Zijn fa milie was onbemiddeld, maar toch kon Nicolas naar Parijs gaan om daar medi cijnen, chirurgie en scheikunde te studee- ren. Op vierendertigjarigen leeftijd trouw de hij en vestigde zich als arts; tegelijker tijd deed hij wetenschappelijke onderzoe kingen op verschillend gebied. Toen de Academie een prijsvraag uitschreef voor een goede methode voor de sodabereiding ging hij zich met dit probleem bezighouden en eenige jaren later beëindigde hij zijn experimenten. Nadat hij alles zorgvuldig uitgewerkt had, ging hij met zijn uitvin ding naar den Hertog van Orleans, die over de middelen beschikte om het nieuwe proces toe te passen. Den 12en januari 1790 werd ten overstaan van den Lon- denschen notaris James Lutherland een contract voor twintig jaar afgesloten, waarbij Leblanc zich verplichtte zijn uit vinding en de scheikundige Dizé zijn methode voor de loodwit-fabricatie schriftelijk en gezegeld aan notaris Bri- chard in bewaring te geven. Een jaar later kreeg Leblanc het aangevraagde pater t voor den tijd van vijftien Jaar, waarna hij met Dizé een fabriek oprichtte. „La Fran ciade" genaamd, die zich zeer snel ont wikkelde en waar in het begin reeds dage lijks 250500 K.G. soda en bovendien lood wit en ammoniak gefabriceerd werden. Tengevolge van den oorlog tegen Spanje was de prijs van plantensoda tot 110 francs gestegen, zoodat „La Fvanciade" groole winsten maakte. De bloeitijd zou een-er niet lang duren, want in April 1795 weid de Hertog van Orleans gevangen genomen en eenige maanden later terecht gesteld. Zijn bezittingen en dus ook La Fran ciade" werden door den staat in beriag' genomen en publiek verkocht. Op den 8en piunose van het 2e' jaar der Revolutie (Februari 1794) werd de fabriek, die daarvoor al stilgelegd was, geïnventari seerd en vier dagen later werd een be sluit afgekondigd, waarin het waardevolle patent van Leblanc ongeldig werd ver klaard. Het „Welvaartscomité" had nl. besloten, dat alle sodafa'onkanten bun methoden binnen 20 dagen aan een bepaalde staats commissie moesten voorleggen, opdat Frankrijk zijn industrie onafhankelijk van vreemde landen zou kunnen maken en tevens om nieuwe verdedigingsmiddelen te kunnen vervaardigen Leblanc en Dizé ga ven hun uitvindingen onmiddellijk prijs, omdat zij natuurlijk met den dood be dreigd werden. Hiermee was alles voor leblanc verloren: zijn patent en zijn fa briek had men hem afgenomen. Leblanc leefde in de bitterste armoede en meest toegjen hoe in verscnillende dec-ien van het land fabrieken venezen die groote winsten maakten met de toepassing vaD zijn uitvinding. Hij stuurde de Regeeriiig vnizoekschrift op verzoekschrift, om de hem beloofde schadeloosstelling te ver krijgen. maar zev°n jaren lang bleef oen sntwoord uit Eindelijk werd toen de fa briek, die volkomen verwaarloosd was. i"n Lenlanc en Dizé teruggegeven. Na vier jaar werd de schadevergoeding door den rechter vastgesteld Volgens de officieeie beslissing had Leblanc de betrekkelijk kleine som van 52.475 francs moeten krij gen maar noch hij noch een van zijn na komelingen heeft ooit één franc van dit bedrag gezien. De teruggave van de ge heel en al waardeloos geworden fabriek werd beschouwd als schadeloosstelling te dienen. Daar Lebianc op een schadevergoeding van 1.00.009.000 francs gerekend had was de rechtelijke beslissing een doodvonnis voor hem. Vroeger had hij al zijn beschik baar kapitaal gebruikt voor de verbete ring van zijn fabriek en voor dit doel had hU zelfs nog tegen hooge rente geld ge leend. De prijs van de Academie voor het beste antwoord op den prijsvraag, die hij al in 1789 had moeten hebben en die 12000 francs ln contanten was. heeft hij nooit gekregen. In 1799 zou hij 3000 francs als „nationale belooning" voor zijn zoo nuttige uitvinding krijgen, maar van deze som werd hem slechts 600 francs uitbetaald. Later heeft hij nog eens 2000 francs kun nen leenen en een aalmoes van mlnlstei Chaptal, groot 300 francs moeten aan nemen, maar dat was ook alles wat de Fransche staat voor Leblanc gedaan heeft, ondanks zijn herhaalde verzoekschriften Na de rechterlijke beslissing had Leblanc alle hoop verloren, dat hU en zijn familie ooit de armoede weer te boven zouden komen. Gebroken keerde hij terug naar zijn zieke vrouw en hongerlijdende familie, die in het huls bij de vervallen fabriek woonden. Daar maakte hij den 16en Janu ari 1808 met een pistoolschot een einde aan zijn treurig bestaan. Zoo eindigde de ontzettende tragedie van dezen man en niemand weet, waar zich het graf bevindt, van een der grootste uitvinders, die Frank rijk ooit gehad heeft. TNUK IJG TID NEZEL? Hierboven staat in goed Hollandsch: Kunt gij dit lezen ?Natuurlljk wel, wan neer u weet. dat u ieder woord omdraaien moet. En wanneer u een krant of een boek voor u neemt en opdracht krijgt, de woor den van achteren naar voren te lezen dan doet u dit, met eenige oefening, na een poosje al heel aardilg. Dit ls echter geen kunst en als kinderen hebben wij dit spel letje allemaal wel eens gedaan. Maar an ders ls het met dien mijnheer uit Leipzig gesteld. Waarom? Wel. omdat hij ieder woord dat hij hoort of ziet. vanzelf an dersom zegt. HU hoeft er ln 't geheel niet bij te denken en het kost hem niet de minste inspanning. Wanneer men hem een woord, onverschillig welk, voorzegt, zegt hij dit ln een oogwenk omgedraaid weer na. Of wel het volgende gebeurt. Iemand zegt tot hem: „O. pardon, mijn heer." Oogenblikkelijk klinkt het: O, rednoz suucxe, teh swa teln ed etloen draaw." Het spreekt vanzelf, dat Iemand, die zulk een antwoord krijgt, den man even verbaasd aankijkt, misschien zijn hoed afneemt en wegloopt. Thuis zal hij dan waarschijnlijk vertellen, iemand te hebben ontmoet, die vloeiend Sanskriet sorak. En toch had het Leipzlger wonder alleen maar gezegd: .O zonder excuus, het was niet de moeite waard." Deze heer Schlelermacher een geboren Leipzlger. is een nakomeling van den grooten redenaar Schlelermacher. Toen deze nazaat van den grooten spreker veer tien Jaar oud was ontdekte hij plotseling, dat ieder woord dat hij las of hoorde spreken, onmiddellijk omgekeerd in zijn geest kwam. En dit. zonder dat hij zich ook maar even behoefde ln te spannen of na te denken. En zoo bleef het Hij had geen verdere studie noodig. De heer Schlelermacher is op het oogenblik 38 jaar oud, koopman, en leidt een zeer nor maal en rustig bestaan, temidden van de zijnen. Hij heeft nog steeds deze zonder linge gave en bracht het in den loop der jaren zoover, dat hU geheele zinnen zon der eenige hapering „verdraaide" en dit in een onderdeel van een seconde. HU spreekt op deze manier zooais wU op de onze. d w z. wanneer hU dit wil natuur- hjk. Brieven, kranten en boeken leert hij met het allergrootste gemak van achteren naar voren. En hU begrijpt volmaakt wat hij leest. Doktoren, professoren en psy chiaters hebben den heer Sehleiermacher ondervraagd en proeven met hem geno men. Zij hebben met een chorometer ln de hand naast hem gezeten, om precies den tijd op te nemen, dien hU noodig heeft om geheele zinnen in omgekeerde volgorde na te zeggen. Het waren altijd weer seconden of onderdeelen van secon den. Er is voor dit verschijnsel geen ver klaring. Het ls geen hersengymnastiek en geen talent. Het is nu eenmaal zoo. Er ls geen sprake van. dat deze prestatie kunst matig werd opgevoerd tot de hoogte waarop zU nu is. Volgens verklaringen ran den heer Sehleiermacher is er geen kwestie van gedachten-concentratie of woord-associatie. Hij denkt niet bU het omkeeren der woorden en hU ziet geen woorden in zijn gedachten. Zoodra hli een woord hoort, spreekt hU automatisch de omzetting uit. De heer Sehleiermacher slaat geen munt uit zijn gave. Hij ver klaart dat hU nog niet „ontdekt" is. HU zou echter inderdaad een cabaretnummer kunnen worden, dat opzien verwekt. DE STOOMBOOT BESTAAT 125 JAAR. Het stoomschip is evenals de wagen zonder paard, ongeveer honderd jaar een wensch geweest, voor het werkelijkheid werd. In de 16e en 17e eeuw dacht men er slechts over, in de 13e eeuw ging men de ideeën in praktijk brengen, doch dit was nog steeds niet wat men bedoeld had. Pas na ongeveer honderd jaar proe ven nemen, is de wensch werkelijkheid geworden. De laatste stap naar de werkelijkheid hebben we te danken aan den Amerikaan Robert Fulton: Alhoewel talrijke voor gangers kap! alen gebru k en voor proeve.t en massa's ideeën achterlieten, kan h'j toch aanspraak maken op den roem, dij hem als uitvinder van de stoomboot toe komt. Deze Fulton was een merkwaardig^ jongen. Als bpgaafde zoon vnn onbemid delde ouders, begon hij zijn loopbnan a'3 juwelier. Toen bes'oot hij in L©nden t3 gaan wonen, om schilder te worden. Ni eenigen tijd beviel hem het kuns'enaars- leven niet meer. Nu ging hij verder in phvslca on chemie en bouwde kleina s oo rm c Ine j?«. Al s\ oe I g n er ss e d3 een groep Amer knnen d e in Parijs wuon- d© zich voor dezen uitvinder, dien tljdenS zijn leven half dilettant, half gen'e was* Door hun aansporing probeerde hij een stoombootje te bouwen, dat beter te ge bruiken zou zijn. als alle tot nu toe ge bouwde typen. Nadat hij zijn plannen had uitgewerkt, nam hij in lc03 de eerste proef met zijn mod-d De proef verliep net goed; het schip zonk, daar de machine veel zwaarder was, dan de lichtgebouwde b^ot. De spot, die hij na zfin eerste mis lukking moest oanhooren, wek'e zl'n er.erg nog meer op, inplaats van hem te mis- moedlgen. Nog in hetzelfde jaar mankffl hij, onder controle van e°nige duizenden m^nsch^n, een plezlervaart op de Se rv%* Ditmaal ging alles goed. De menschen d 3 gisteren nog over hem gelachen haddem noemden hem nu den grno's'en on'dekke-, en hfj was de held van den dag. Maar Fulton had genoeg van Pnrfis. Met zijn toekenden, plannen en machines kwant hij in 1806 weer In New-York terug. Daar werd hfj door eenige reeders met geld erf daad geholpen bij den bouw van de groots stoomboot ..Claremont". In 1897 kwam het groote moment- Dj 43 M. lange stoomboot, die een inhoud vei 162 ton had, voer zonder e^nlg nponihmi I of voorvab met een snelheid van 5 En©e'- sche zeemijlen per uur, op de Hudson trt Albany. Dit werd een geweldig triomf, want m«n begreep, dat de wensch ver wezenlijkt was. Toen nu het probleem van de stoom boot was opgelost, verrees ln Amer'kt plotseling een groote blne'ende Industni een industrie, die machine-bouw. hot gieten en draaien van onderdeelen en het timmeren van scheepsrompen, omvatte 11 alle rroote bave^s'eden heerscht© nu onder den Invloed van Fultons onMeUk'n'T ooi koor's-cht'ge conjunctuur. In h^t vrl-*nn''<3 jaar werd een vast personenverkeer In gesteld en ook de vrachtvaart rdnf er sterk on vooruit. Later werd de u'tvfnd'ng van Fulton verbeterd door de uitvinding van de schroef en daarmee de snelheid, di'* honderd procent werd verhoogd. Fr mo^t on worden gewezen dat Fultori niet voor hondnrd nmcent de u'tvlnd°r vac« Maar hfj was z^k«r de eerste, die do drcom tot werkelijkheid maakte. HOE SLAPEN WIJ? In Amerika heeft men gedurende 4 jaar ond(?r2(,ekingen gedaan over de beweginreu van den siaoenden mensch. Met fcehul van fotografie heeft men zijn bcwegin^eo bestudeerd en daarbij gevonden, dat een gezonde slaper 20 tot 40 maal ln den loep van een nacht van lichaamshouding veranderd. Men ligt zelden langer dan uur stil, de helft van het aantal onder zochten personen bleef minder dan 5 mi nuten in dezelfde houding, 1/5 deel van 5 tot 10 minuten, 1/10 van 10 tot 15 minuten. Natuurlijk zijn er belangrijke verschillen, ook bij dezelfden pe-soon en in verschil lende nachten. De slaper heeft niet het minste besef van zijn bewegingen. Alleen na het gebruik van slaapmiddelen wordt de ligging rustiger. Een volledige verslap ping van het geheele sperstelsel zooala bii bewusteloozen werd niet waargenomen. Wanneer men de lichaamshoud:ng zou moe ten innemen, die door den dokter wordt voorgeschreven, dan blijft nle's ander3 over dan zich te laten vastbinden. 5. Toen Jaap weer tot bewustzijn kwam stond ie aan een paal gebonden. Een heele stoet wespen stonden hem voor den gek te houden. Een voor een kwamen ze hem In zijn neus prikken en hij gilde van de pijn. Eerst dacht ie gevangen te zijn genomen door de gewone wes pen. maar toen zag ie ineens een paar groote gevaarlijke Sluipwespen op hem afkomen. Ze maakten hem los en namen hem mee. De arme Jaap ging bijna dood van schrik. 6. „Kom maar eens mee Jaapje", zei een sluipwesp met een holle stem. En ze bonden een touw om zijn mid del en lieten hem door een gat naar beneden zakken. Jaap had het al begrepenHIJ zou ln de onderaardsche gevangenis worden gezet, waarvan ie altijd zulke griezelige verhalen had gehoord. Met een plof kwam ie op den grond terecht en een echte plaaggeest van een wesp liet hem zijn voeten vegen. Daarna werd Jaap door allerhande gangetjes gevoerd. M

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1932 | | pagina 7