DE ONTWAPENING.
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Dinsdag 15 Noveiri!
BUITENLAND.
HET FRANSCHE VOORSTEL INGEDIEND.
TELEGRAMMEN
OE AVONTUREN VAN ADAMSON.
Redactie1507
Directie en Administr. 2500
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Ontwapening en schulden.
Het Fransche ontwapeningsvoorstel is
Ingediend te Genève. Men zie hierachter.
Verrassingen geelt het niet meer, na alles,
wat reeds daarover was uitgelekt.
Te Genève heelt het P'kn een zeer
verdeelden Indruk gemaakt. Algemeen
echter wordt geconstateerd dat dit plan
geenszins het karakter heeft van een ont
wapeningsplan maar veeleer van een voor
stel tót reorganisatie van de bewapenin
gen; men verwacht dan ook dat het plan
bij de neutrale mogendheden, vooral bij de
Scandinavische landen, op zeer krachtigen
tegenstand zal stuiten. Reeds thans wordt
in Internationale kringen van de meest
ulteenloopende zyden felle critiek uitge
oefend op het buitengewoon ingewikkelde
en ontoereikende karakter van dit plan.
Aan Duitschen kant wordt er op gewe
zen dat het plan eerst rustig en objectief
moet worden bestudeerd Men laat echter
reeds doorschemeren dat de indruk be
staat dat het plan in groote trekken, neer
komt op een hernieuwd vastleggen van
Dultschland aan den door Versailles ge
schapen toestand en aan den huldigen
militairen stand van bewapening van
Dultschland. terwyi de ln het plan opge
nomen uitzonderingen Frankrijk en zyn
bondgenooten het Instandhouden van hun
militaire macht zou veroorloven. Men ver
wacht dan ook dat het plan van Herriot
ln de eerstvolgende weken in het middel
punt zal staan van groote internationale
debatten.
De passage in het Fransche ontwape
ningsplan die betrekking heeft op de
Dul'sche rechtsgeiykheld, luidt als volgt:
„Al heeft de Fransche regeering gepro
testeerd tegen de omstandigheden, waar
onder de eisch tot rechtsgeiykheld naar
voren ls gebracht, al heeft zy de waarde
der juridische bewijzen waarop de eisch
steunde, niet erkend, en al heeft zij zich
vastgehouden aan de gedachte, dat Iedere
oplossing die een her-wanenlng met zich
medebrengt, onaannemehjk zou zijn, om
dat deze ln tegenspraak zou zyn met de
conferentie zelve, toch heeft zy nooit ont
kend, dat het probleem zelve een onder
deel vormt van de taak der conferentie.
Reeds op 22 Juli heeft de minister-presi
dent dat verklaard voor de algemeene ont
wapeningscommissie.
De „Daily Mail" bevat een artikel van
den rykskanseller, waarin deze een uiteen
zetting, geeft van den eisch van Duitsch-
land Inzake rechtseeliikheld. In de eerste
plaats betoogt de Dultsche Rijkskanselier
dat het ohjuist is. dat Dultschland door
het stellen van dezen eisch herbewapening
wenscht. Integendeel wenscht Dultschland
de algemeene ontwapentng. Het is Dultsch
land bittere ernst by den eisch van een
internationale ontwapening, die alle naties
omvat, en die in denzelfden omvang en
od dezelfde wyze moet plaats hebben, als
zij voor Dultschland is vastgesteld.
De eisch van Dultschland Inzake rechts
gelijkheid ls niet alleen in het belang van
het Dultsche volk, doch ook in dat van
den wereldvrede.
De Brltsche minister van Buitenland-
sche Zaken. Sir John Simon, die te Ge
nève is aangekomen, heeft een langdurig
onderhoud gehad met den president der
Ontwapeningsconferentie. Arthur Hender
son. terwijl h<1 voorts besprekingen heeft
gevoerd met den eersten gedelegeerde van
Amerika. Norman Davis en andere gede
legeerden. In de morgen te hnndpn bijeen
komst. van het bureau zal hii de nieuwe
Brltsche hlHragc tot de algemeene onlos-
sln" van het ontwapeningsvraagstuk toe
lichten.
De Belgische regeering, die door de
Engelsche en Fransche regeeringen ver
wittigd was van de stappen, welke deze
regeeringen te Washington gingen onder
nemen, ls voornemens een zelfde demarche
by Amerika te doen.
Het besluit van president Hoover, om
ziin opvolger Roosevelt tot een bespreking
uit te noodlgen, wordt in de Amerikaan-
sceh pers met veel sympathie begroet.
Daarbij wordt er op gewezen, dat een der
gelijk feit zich In de geschiedenis der Ver-
eenigde Staten nog nooit heeft voorge
daan.
Het verluidt dat Roosevelt de ultnoodl-
ging als particulier zal aannemen ten
einde op deze wyze een eventueele verant-
woordeiykheld by een verlaging der
schulden te voorkomen.
Het antwoord op de nota's der debiteu
ren ls overigens niet te verwachten vóór
het einde dezer week.
ENGELAND.
De handel met de sovjets.
De Engelsche minister van bultenland-
sche zaken, sir John Slmon, heeft voor
zijn vertrek naar Genève, den nieuwen
sovjet-Russlschen gezant in Londen,
Majskl, medegedeeld, dat de Engelsche
regeering met de regeering der sovjet
unie wil onderhandelen over het sluiter,
van een nieuw handelsverdrag.
In een toespraak tot een vergadering
van Russische bestuursambtenaren en
vertegenwoordigers der verschillende com
missariaten gehouden in de Al-Russische
kamer van koophandel, heeft de vice-
president van de Russlsch-Engelsche ka
mer van koophandel ln Londen, Metcalf,
uiteengezet, dat de opzegging van hel
Russlsch-Engelsche handelsverdrag door
Engeland ernstige verwarring heeft ge
sticht in de Engelsch-Russische handels
betrekkingen. Metcalf zette uiteen, dat,
terwijl zekere groepen in Engeland pogin
gen ln het werk stellen den handel tus-
schen Rusland en Engeland tot ontwikke
ling te brengen, ln steeds meer kringen
begrip ontstaat voor de noodzakelijkheid,
in het belang van Engeland, van een
krachtiger vlucht van den sovjet-Russi-
schen handel en een consolidatie van de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
de belde landen Bron, lid van het college
van het commissariaat van buitenland-
schen handel, bracht met nadruk naar
voren, dat er een buitengewoon onaange
name indruk was gewekt in economische
kringen zoowel als ln de openbare mee
ning door de opzegging van het Engelsch-
Russlsche handelsverdrag.
DUITSCHLAND.
Von Papen te Dresden De politieke
besprekingen.
Gisteren heeft von Papen een bezoek
aan Dresden gebracht.
By de ontvangst door den Saksischen
minister-president verklaarde deze dat de
Saksische regeering bereid ls met de rijks-
regeering samen te werken. Hy overhan
digde von Papen een memorandum om
trent de economische crisis in Saksen.
De rijkskanselier beantwoordde de toe
spraak van den minister-president met
een rede, waarin hy er nogmaals den na
druk op legde, dat de rijksregeerlng zich
geheel en al on de basis van het federa
lisme plaatst. Maar al zal ook in de toe
komst de rijksregeering er steeds op be
dacht zijn. den landen met nauwkeurig
begrenzing van de wederzydsche bevoegd-
t' it.Sr'ewerking aan wetgeving en
bestuur van 't rük mogeiyk maken, even
krachtig zal zij ervoor zorgen, dat de
autoriteit van het rijk en zijn regeering
"oowel ln binnen- als in buitenland in vol
len omvang wordt gewaarborgd.
De rykskanselier hesnrak vervolgens
ver-chillende economische problemen en
de mogeiyke credletverleening aan 't Sak
sische bedrijfsleven.
Na afloop van deze ontvangst, begaven
•a-.—u-r en de Saksische minister
president zich naar het Landdaggebouw
waar de pers werd ontvangen, terwyi
hierna het gemeentebestuur van Dresden
den rykskanselier ontving.
Bij zyn ontmoeting met de pers zelde
von Papen, dat bij de voorgenomen rijks-
hervorming de landen op beslissende wijze
d» r moe' - meewerken.
De medewerking der natie zou ln geen
enkel opzicht worden uitgeschakeld. Inte
gendeel er moest een nieuwe betere con
stitutioneele basis gelegd worden, waarop
de medewerking van de natie, in gan-
schen omvang, aan het bestuur des rijks
t w-rkeiyk mogehik zou zljr. De regee-
ring wil die medewerking van het volk- en
van de partijen, welke de exponenten zijn
der verschillende mcen'n-en: wat zij niet
wil is hef on de soits gedreven parlemen
tarisme. Dat moet worden uitgeschakeld.
De rijkskanselier gaf als zijn omening te
kennen, dat er onder alle partijen een
verregaande overeenstemming te vinden
De Fransche gedelegeerde ter ontwape
ningsconferentie MassigU heeft gistermid
dag op de Ontwapenlngsafdeeling van het
Volkenbondssecretariaat het Fransche ont-
wapenings- en veiligheidsplan overhandigd
Het document beslaat acht foliobladzy-
den. Havas publiceert een officieel uittrek
sel ervan.
Allereerst wordt erop gewezen, dat het
plan vroegere voorstellen van andere dele
gaties, met name het Hoover-voorstel, niet
vervangen wil.
Verschelden voorstellen, nameiyk dat van
sir John Simon, hebben de beteekenis der
qualltatieve ontwapening tot het materiaal
beperkt maar men is er niet in geslaagd,
onderscheid te maken tusschen het uitge
sproken offensieve en niet-offensleve oor
logsmateriaal.
Frankrijk stelt daarom voor, een univer-
seele oplossing onder het oog te zien door
étappes-gewyze den vorm eener militaire
organisatie te scheppen, die onder de gege
ven politieke en technische omstandighe
den die voor ieder gebied een speciaal ka
rakter dragen, een aanvalspolitiek zal be-
moeiiyken. Alleen langs dezen weg meent
Frankryk een rechtvaardige oplossing te
vinden voor den Duitschen eisch naar ge-
ïykberechtiging door de geleidelyke aan
passing der militaire statuten aan één ver
dedigingssysteem en door een geiyke deel
neming in de lasten een vermindering mo-
geiyk te maken, waarbij iedere gedachte
aan een verdere bewapening overigens uit
geschakeld is.
Op grond van deze overwegingen doet
Frankryk een aantal voorstellen, opdat on
der voorbehoud van de algemeene overeen
komst die voor alle mogendheden de ver
plichtingen tot beperking, vermindering en
controle der bewapening definieeren moet,
een reorganisatie voor Europa worde over
wogen die geëigend is in Europa 't vraag
stuk van de bewaoenlngsvermindering zoo
wel van zyn polltieken als van zyn tèchni-
sehen kant op te lossen-
Met een beroep op de verklaring van
Stlmson, dat geen onderteekenaar van het
Kelloggoact tegenover een aanvaller neu
traal kan blijven, heeft het eerste hoofd
stuk van het Fransche voorstel als voor
naamste dopel, het beginsel door alle mo
gendheden te laten bevestigen en preci
seeren.
De mogendheden moeten vooral Ingeval
van een vergryp tegen het anti-oorlogs-
pact hun economische en financieele rela
ties met den aanvallenden staat afbreken.
Alle verdragsluitende partijen moeten
tot het algemeene arbitragepact toetreden.
Ingeval een der verdragsluitende partyen
weigeren zou de methodes van een vreed
zame regeling van het conflict te aanvaar
den kan de andere contracteerende party
de zaak aan den Volkenbondsraad voorleg
gen die dan met meerderheid van stem
men een besluit zal moeten nemen over de
te treffen maatregelen.
De verdragsluitende partijen zullen by
de uitvoering van dit besluit bystand ver-
leenen. De legers der contracteerende par
tyen, zoo heet het verder in het plan, wor
den geleidelyk omgevormd tot het uniform
type van een nationaal leger met korten
diensttyd en beperkte effectleven. Om de
gelykheid in de verdediging te waarborgen,
wordt vastgesteld, dat by de afschaffing
van effectieve overeenkomstig artikel VIII
van het Volkenbondsstatuut rekening ge
houden wordt met de byzondere omstan
digheden van lederen staat.
Eveneens zal rekening gehouden moeten
worden met de militaire scholing, welke
aan politieke organisaties gegeven wordt,
en met de beteekenis der politie. Deze na
tionale legers zullen geen sterk mobiel ma
teriaal bezitten.
Wat de eerste hulp ten gunste van een
verdragslultenden staat betreft, voorziet
men de speciale africhting van beperkte
elementen (troepencontingenten), welke
een korteren of langeren diensttyd
moeten verrichten en met materiaal wor
den uitgerust, dat aan de nationale legers
verboden ls.
Deze elementen zullen ter beschikking
van den Volkenbond gesteld worden.
Verdere bepalingen betreffen het onder
controle van den Volkenbond in iederen
staat op te slaan mobiel oorlogsmateriaal,
dat den aangevallen staat ter beschikking
gesteld zal worden, dus van materiaal, dat
overeenkomstig de algemeene conventie zal
mogen bewaard worden maar dat aan de
nationale strijdkrachten met korten dienst
tijd verboden zal zyn.
Verder bevat het plan verschillende be
palingen, welke zullen leiden tot de schep
ping van uniform oorlogsmateriaal, waar
van de vervaardiging gecontroleerd en ge
leidelyk internationaal georganiseerd zal
worden. Verder betreffende de organisatie
van een permanente en regelmatige con
trole op de uitvoering van deze verplich
tingen tusschen de verdragsluitende par
tyen. De uitvoering van dit program zal
élappesgewyze geschieden.
Met betrekking tot de vlootstrydkrachten
geeft het plan voor het geval dat de signa-
taire mogendheden kans zouden zien, om
met behoud van de tegenwoordige relatlvl- I
teits coëfficiënten de tonnage zooveel mo
gelijk te verminderen, het sluiten van een
Middellandsche zeepact tusschen de belang
hebbende staten in overweging, dat hun
voldoende garanties voor wederzydschen
bijstand zou geven.
Met betrekking tot de luchtbewapenlng
stelt de Fransche delegatie voor. dat een
overeenkomst zal worden gesloten tusschen
alle over vliegtuigen beschikkende Euro-
peesche staten, ten einde een „Europee-
sche luchttransport-unie" te stichten.
Eveneens spreekt de Fransche delegatie
zich uit voor de schepping althans in
Europa van een Internationale lucht-
striidmacht. waarvan het personeel uit
vrywilligers van de verschillende nationa
liteiten gerecruteerd zal worden.
DE SCHULDENKV
WASHINGTON, 15 Nov. (R
sevelt heeft aan Hoover doen'Ji
hij gaarne een conferentie gl
over de Europeesche schulden
rika, maar hij kan nog niet l
neer hy voor die by eenkomst
heeft.
Roosevelt moet zich nog met J
van de Democratische partij]
waarna hy een informeele
wenscht met Hoover.
Roosevelt, die einde dezer nu
zyn buiten te Warn Springs ijl
vertrekt, waar hy een korte vaj
doorbrengen en politieke bespre)
houden, voegde aan 't aan Hooujl
den telegram toe:
„Ik zal U telefoneeren, zoodra i,
voor zyn vertrek naar het Zuidl
staat. Mag lk IJ voorstellen, dezel
komt een volkomen informeel en f
lijk karakter te geven?
U en ik kunnen de geheele situ
spreken".
Roosevelt heeft verklaard, dat
Warm Springs zal confereeren
Democratische leiders uit het tef'
dige Congres.
Hy zelde te hopen, dat de presli
ten spoedigste zal ontvangen
kwestie welke door de Brltsche e
sche nota's aan de orde is gestë
verantwoordelijkheid schept, alda
velt, welke rust op dengene die ft
de uitvoerende en wetgevende im
bekleed".
ADAMSON'S AVONTUREN ALS WIELRIJDER.
was inzake het doel der rijkshervorming,
want de opheffing van het dualisme tus
schen rijk en Pruisen en het herstel eener
nieuwe constitutioneele basis door samen
werking tusschen volk en regeering ls een
doel, dat alle partyen nastreven.
Het moet dus ook al zijn de opvattingen
verschillend, mogelyk zyn, voor zulk een
c.oel een basis van samenwerking te vin
den en de regeering streeft ernaar inder
daad een dergeiyk, zoo breed mogelyke
basis te scheppen.
Er bestaat in Duitschland nagenoeg
eensgezindheid op 't gebied der bulten-
landsche politiek, een dergeiyke eensge
zindheid moet ook in de binnenlandsche
politiek hersteld kunnen worden.
Naar verluidt heeft rykskanselier Von
Papen binnen het kader van zyn bespre
kingen met de leiders van de politieke par
tyen, ook de sociaal-democratische leiders
Otto Wels en dr. Rudolf Breltscheid voor
een bespreking uitgenoodigd.
De bespreking zal morgenmiddag worden
gehouden.
De Rijksdag wordt tegen 6 December
byeengeroepen.
De Ryksminister van Arbeid heeft in
een interview verklaard, dat de organi
satie van den arbeidsdienst die nog in
den aanvang staat, volkomen heeft vol
daan. De oplossing van het leidersprobleem
is van beslissende beteekenis. In het be
gin van het voorjaar 1933 zullen ongeveer
1500 geschoolde kampleiders ter beschik
king staan voor den vrywilligen arbeids
dienst. Met een dergeiyk leiderscorps zal
het mogelyk zyn den arbeidsdienst uit te
voeren, steeds meer, in gesloten kampen.
De medewerking van bonden van de meest
verschillende richting, ls vooral noodzake-
lyk. Er zyn voorzorgsmaatregelen genomen,
opdat ongeschikte bonden worden uitge
schakeld .en opdat oneeriyk- concuirentie
tusschen de verschillende organisaties zal
worden voorkomen. De verantwoordeiyke
instanties van den arbeidsdienst moeten
nog meer dan tot dusverre de afzonder-
ïyke groepen zoo samenstellen, dat
arbeidsdienstwllllgen van verschillende
sociale positie byeenkomen. Zoo zullen de
jongelieden door gemeenschappelijk werk
elkaar leeren kennen en waardeeren.
Gisteren heeft de partyleiding van de
Beiersche Volksparty een vergadering ge
houden, waarna een officieel communiqué
gepubliceerd is. Hierin wordt o.a. gezegd,
dat de Beiersche Volkspartij alle krachten
zal inspanner om ln Duitschland een
wettige ontwikkelng te bevorderen, een
cflwoyiiTerking tusschen Rilksregeering en
Rijksdag te vereemakkelllken en alli
partHoolit'eke moeüiihh=r1en om der wille
van het Vaderland te overwinnen. ZIJ ls
z'ch er van bewust dat dat niet alleen van
alle partyen de schikking in een groote
Dultsche ..nnnriq.eIrleencchao" eisehf maar
ook bil de RMI-srf>(rpe-ï-t<7 den eerlUVon wil
vooronderstelt weri-eillk ernstig te stre
ven naar samenwerking met den Duit
schen Ryksdag.
SPANJE.
Mijnwerkersstaking.
Volgens een bericht uit Oviedo zijn de
mynwerkers uit dit geheele district, ten
getale van 30.000, in staking gegaan. Gis
teren is geen enkele arbeider aan het werk
gegaan. De aanleiding van de staking is
de aankondiging door de ondernemingen
van hun voornemen om de mynen te slui
ten. Meer dan 400.000 ton kolen liggen op
gestapeld by de mynen by gebrek aan af-
nem r-s.
DE NOOD IN DE RIJNSCHEEP!
BERLIJN, 15 November. (V.D.I
cieel wordt medegedeeld: Bij di
het openbaar gevoerde besprekini
de leniging van den noodtoests
Rynscheepvaart ls ook een denkt
opperd een beroep te doen op
eelen steun van het Rijk. Dit di
is onuitvoerbaar.
In een schryven van den Rijksi
minister aan de regeeringen der
ter informatie van de belanghe
by de Rynscheepvaart met nadru
gewezen, dat in verband met den
cieelen toestand van het Rijk op
de Rynscheepvaart ook zelfs
de particulieren met geldmiddelen
Rijk niet kon worden gerekend. I
ging van den noodtoestand moet
gezocht langs den weg van „Seli
HET OPROER IN ZWITSEKLA
BERN, 15 Nov. (Reuter). - Zoosl
weet is op het Zwitsersche depar
van defensie een commissie sameci
die tot taak had te onderzoeken
optreden van de militairen by de r
van Woensdagavond j.L wel gen
was.
Het rapport van deze commissie
tigt dat het straatoproer opzette
voorbereid. De betoogers gehoora
aan de bevelen van de raddraaier:
troepen in hun functie te belemmei
order tot vuren was pas gegeven
tweemaal was gesommeerd om uil
gaan en nadat uit de menigte op de
tairen was geschoten.
Maandagnacht is ln een hospil
Genève een by de onlusten van
dagavond gewonde, overleden, zooda
in het geheel dertien slachtoffa
gevallen.
De
HONGART1K.
Gömbös thuis.
Hongaarsche minister-president
Gömbös is gisterochtend van zyn reis in
Italië naar Boedapest teruggekeerd. Bij
zyn aankomst verklaarde hij aan de jour
nalisten o.a.: „Ik ben met het resultaat
van mijn reis zeer tevreden en geloof een
werkelijk resultaat bereikt te hebben".
Gömbös verklaarde dat ook in Italië de
economische crisis ernstig is. Ieder werkt
daar echter met vertrouwen.
7WITSFRLAND.
Arrestaties wegens den bomaanslag
te Lausanne.
De demobilisatie te Genève is gisteren
voortgezet. Er blijven echter voldoende
troepen geconsigneerd.
In verband met den bomaanslag, welke
Zondag te Lausanne is gepleegd, zyn tot
nu toe meer dan 20 bekende communis
tische leiders gearresteerd. Het onderzoek
der politie heeft aan het licht gebracht,
dat de aanslag beraamd was tegen die af-
deelingen van de brandweer, welke op po-
litiebevel met het oog od samenscholingen
gereed werden gehouden.
DE TYPHOON BOVEN JAM
TOKIO, 15 Nov. (Reuter). Bij i
velstorm, welke gisteren aan de J
sche kust heeft gewoed, zyn tot
1000 menschen om het leven gekoe
Het aantal door den storm te
huizen wordt op meer dan 30 000 e
Een nauwkeurige raming van de
ls niet mogelijk, aangezien alle r
dingen verbroken zyn.
Men vreest, dat vele visschers
zijn omgekomen.
Te Tokio zelf heerschte tiideni
wervelstorm volkomen duisternis.
inboorlingen-strijd.
LONDEN, 15 Nov. (Reuter). -
van een Zuid-Abessinischen stam
by een inval ln het gebied van
150 mannen van een aldaar W
Galla-stam gedood, een aantal
weggevoerd, dorpen verwoesten"
roofd. De aanvallers waren met ïj
uitgerust, hun slachtoffers slecna
speren. De overval vond plaats t«n
van het Rudolf-meer.
ZIJID-AMERIKA.
Complot ontdekt in Argentinië.
Een groot terroristisch complot werd in
Argentinië ontdekt, dat gericht was tegen
den president der republiek, de hooge
overheden, afgevaardigden, rechters, de
politieautoriteiten, leiders van dagbla
den, enz.
Verscheidene anarchisten zyn aange
houden.
ONZE TELEFOONNUMMERS:
(op 2 lijnen)
dranksmokkel-misdaad"
BOSTON, 15 Nov. (Reuter). - 1
politie is door iemand aangifte i»
die beweerde vernomen te hebt®
Kolonel Raymond Robins, een Pf'f,
vriend van Hoover, die op gehel»0'
wyze ln September J.l. verdween,
dranksmokkelaars zeewaarts was ?e';
gebonden, over boord gegooid en 'ij
ken was. Do politie staat eenlesj-tj.,
tisch tegenover dit verby ster end
lil
GEVAL EN BEKEND.
WaDENSWIL (Kanton Zürlch),
(Reuter). Een 42-Jarlg zwakzijS
vermoedeiyke stichter van den
het gesticht, waarbij 12 kinder^
leven verloren, is Maandag gearre»1
in arrest gesteld.
Hy heeft bekend den brand S'f^
hebben. De verdachte is niet toere» j
Sedert zyn vierde jaar wordt hl)
gesticht verpleegd.
STORM OP SICILIÉ
ROME, 15 Nov, (Reuter).
gram uit Messina aan de blad' J
dat' aldaar sedert 5 dagen
woedt, waardoor aanzleniyke "y
aangericht en vele slachtoffer
betreuren.
