DE STRIJD IN MANDSJOERIJE.
DSCH DAGBLAD - Eerste b'ad
Dinsdag 4 October 1932
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
BUITENLAND.
KUNST EN I ETTEREN.
RECHTZAKEN.
SCHEEPSVERBINDINGEN.
HET RAPPORT LYTTON.
WIENEB OPERETTE.
Die Blume von Hawaii, operette
in 3 bedrijven. Muziek Paul
Abraham.
Toen Fritz Hlrsch en de zijnen ons land
verlieten, streek hier neer de Wiener
Operette. Totdusver had Lelden met dit
gezelschap nog geen kennis gemaakt. Za
terdagavond heeft deze kennismaking
plaats gehad dus wel op den meest on-
geschlkten dag dien het gezelschap had
kunnen uitkiezen. De schouwburg was dan
ook zeer matig bezet!
Dit was Jammer voor de Wiener Ope
rette, want zij verdient beter. Deze troep
beschikt over uitmuntende krachten, zoo
wel wat zang, spel als dans betreft.
Gebracht werd „Die Blume von Hawaii"
van Paul Abraham, die plotseling bekend
heid verwierf met zijn „Victoria und Ihr
Husar", destijds door Hlrsch gespeeld. Het
ls een vlotte operette, die de benoodlgde
Ingrediënten bevat: romantiek, humor,
dans, bekende melodieën enz., maar toch
een „Schlager" ls het niet. Ook ls het
slot ietwat onbevredigend. De persoons
wisseling wordt niet voldoende aanneme
lijk gemaakt.
Met genoegen zagen wij deze Weensche
troep in actie: Emmy Sturm was een
prachtige prinses, ook vocaal, ln welk op
zicht zij keurig gesecundeerd werd door
Willy Vos Mendes en Erich Suckman. Het
spel van den laatste was nog wat stram.
Verder dienen genoemd en geprezen Kéte
Schnitzel' en Norbert Fels, die los ln spel,
uitnemend enkele dansnummers ten beste
gaven ,in welk opzicht ook Frltz Eckhardt
uitblonk.
Decors en costumes waren goed ver
zorgd, vooral de laatste, terwijl het orkest
onder Walter Pfeffer er mag zijn.
Nogmaals, dit Wiener gezelschap had
beter lot verdiend. Hopen we op een „Auf
Wlederseh'n"!
De weinig talrijke aanwezigen hebben
hun uiterste best gedaan ln applaus, dat
welverdiend was.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
In Januari a.s. de Economische Wereld-
conferentie. - Rondom den Volkerenbond.
I
Nu het rapport Lytton men zie hier
achter ls gepubliceerd zal de Volken-
j bond belangrijke beslissingen moeten ne
men in het conflict ln het Verre Oosten.
Langer uitstel schijnt schijnt zeer moeilijk
ook met het oog op het prestige van den
Volkenbond. Zal men thans durven door
tasten, trots het fait accompli, waarvoor
Japan den Volkenbond heeft gesteld, al
dreigt het gevaar, dat Japan zal heen
gaan?
Amerika staat in dezen geheel achter
den Volkenbond en dat is een zeer krach
tige steun. De Amerik. vloot blijft niet
voor niets ln den Stillen Oceaan
N.V. VER. ROTTERDAMSCH-
HOFSTAD-TOONEEL.
Monte Carlo, blijspel ln
3 bedrijven van L. Fodor.
Wie door den speeldulvel bezeten ls, heeft
alleen nog maar aandacht voor het spel,
offert daaraan alles op! Dat toont in dit
aardige, lichte blijspel de schrijver van
„Juffrouw Kerkmuis" overduidelijk aan in
de persoon van Peter, die direct na zijn
huwelijk met zijn lieftallig vrouwtje naar
Monte Carlo vliegt en haar volkomen ver
waarloost voor de roulette. Het „faites vos
jeu" en „Rien ne va plus" is voor hem on
weerstaanbaar. Dat het van liefde droo-
mend vrouwtje, dat hem haar geld afstond
voor zijn speelwoede, teneinde raad vlucht
met een heer op leeftijd, voor wie de liefde
meer waarde heeft dan het spel, vermag
hem zelfs nauwelijks enkele seconden af te
leldenDe speeldulvel heeft hem ge
heel ln zijn klauwen.
In een vlotten, geestigen dialoog heeft
Fodor dit echt in blljspeltrant geschetst en
de vertolking paste zich daarbij fraai aan.
Annie van der Lugt Melsertvan Ees is
voor zoo'n vrouwtje als geknipt. In het
samenspel met. Gimberg, die den heer op
leeftijd met zijn bekende vitaliteit tot een
prachtig type vol voornaamheid op
voerde, had iets meer voornaamheid geen
kwaad gekund.
Jan van Ees was Peter, de speler en
kweet zich daarvan uitnemend.
Van de bijrollen zij alleen de ober van
Huysmans nog vermeld.
Voor 3 October was de keuze van dit
bllispel uitnemend en een prachtig be
zette schouwburg heeft in uitmuntende
stemming oprecht genoten.
NIEUWE UITGAVEN.
Dierenkalender 11)33.
Door den heer N. Sickenga te Bilthoven
werd uitgegeven een door hem gelithogra
feerde kalender, waarvoor een woord van
lof en waardeering hier zeker op zijn
plaats ls. De titel „dierenkalender" kon
digt reeds aan wat we hier te verwachten
hebben.
Het zijn zeven geheel oorspronkelijke
dlerenlitho's in verschillende tinten, uit
gevoerd op fraai papier In harmonische
kleurschakeeringen.
De kalender is in den handel verkrijg
baar a f. 1 90 en zal een welkom geschenk
zün, zoowel voor jong als voor oud.
De door den Volkenbondsraa„ samen
gestelde commissie van advies voor de
bijeenroeping van de economische wereld
conferentie is gisteren onder voorzitter
schap van den Britschen minister van
buitenlandsche zaken, sir John Simon,
bijeengekomen. Tot de commissie behoo-
ren vertegenwoordigers van België,
Duitschland, Frankrijk, Italië, Japan,
Noorwegen en de Vereenigde Staten. Na
onderhandelingen, welke eenige uren
duurden, besloot de commissie de econo
mische wereldconferentie tegen begin
Januari a.s. te Londen bijeen te roepen.
Overeengekomen werd, dat tijdens de
buitengewone assemblee in November de
raadscommissie opnieuw zal bijeenkomen,
ten einde den definitieven datum vast te
stellen.
De commissie van deskundigen is per 31
October te Genève bijeengeroepen. Zij zal
1 het geheele program van de a.s. economi-
I sche wereldconferentie opstellen en voorts
alle zakelijke voorbereidingen treffen.
Behalve de reeds tot de economische
wereldconferentie uitgenoodigde staten-le-
den van den Volkenbond en de Vereenigde
Staten, zijn nog de volgende landen uit-
genoodigd zich te doen vertegenwoordi
gen Afghanistan, Brazilië, Costa Rica,
Dantzig. Egypte, Eduador, Hedschas, IJs
land en sovjet-Rusland.
De Volkenbondsassemblé heeft met al-
gemeene stemmen het koninkrijk Irak,
dat tot dusver namens den Volkenbond,
door Engeland werd bestuurd, in den
bond opgenomen
Onmiddellijk na dit besluit der assem
blee namen de gedelegeerden van Irak
aan de zitting deel.
De volkenbondspresident Politis verwel
komde den nieuwen bondsstaat.
De Volkenbondsvergadering heeft Polen
herkozen tot lid van den Volkenbonds
raad.
Ter vervanging van de beide andere af
tredende leden, Joego-Slavië en Peru. wer
den respectievelijk Tsjecho-Slowakië en
Mexico gekozen.
De Europeesche Studiecommissie heeft
Zaterdagavond na besprekingen, die ver
scheidene uren duurden, haar bijeen
komst gesloten tot December met het aan
nemen van een resolutie betreffende de
verdere behandeling van de besluiten der
conferentie te Stresa.
KOK EN DE HAAS IN HOOGER BEROEr.
In hooger beroep behandelde het Amster-
damsche hof heden de zaak tegen den
kantoorbediende Kok die f. 60.000 ten na-
deele van de Ned. Landbouwbank heeft
verduisterd, en diens medeplichtige De
Haas. Eerstgenoemde was door de recht
bank tot 2 jaar en De Haas tot één jaar
gevangenisstraf veroordeeld. Eerst stond
heden de kantoorbediende Kok terecht. De
procureur-generaal eischte bevestiging van
het vonnis.
De navolgende schepen zijn morgen ra-
diotelegrafisch te bereiken via de daar
naast vermelde kuststations. Medegedeeld
door de N.T.M Radio-Holland. NV.
Baloeran, Costa Rica, Crijnssen, Dempo,
Flandrla Houtman. J. v, Oldenbarnevelt,
Kota Nopan Kota Tjandi. Leerdam, Maas
dam, M v, St. Aldegonde Orania. Oranje
Nassau Poelau Roebiah Van Rensselaar,
Sibajak Veendam. allen Schev -Radio Al-
phacca Rugby-Radio Pelau Bras. Niton
Radio
Ter voorkoming van vertraging der tele
grammen is het noodig de namen der kust
stations te vermelden, zooals zij op boven-
staanden staat voorkomen.
FRANKRIJK.
Weer een rede van Herriot -
luchtvaart-schandaal.
Herriot heeft te Vesoul een rede ge
houden waarin hij o.a. zeide, dat zijn
ministerie een ministerie kon worden ge
noemd van de termijnen van verval in
de binnen- en buitenlandsche politiek.
Om de noodige orde te scheppen behoeft
de regeering den steun van de heele natie.
Dit geldt vooral ten opzichte van de fl-
nancleelen toestand, doch ook ten aanzien
van de buitenlandsche politiek en den
internationalen toestand is waakzaamheid
geboden. Het voornaamste doel van
Frankrijk's buitenlandsche politiek is de
vrede! Herriot meent ln dit opzicht geen
lessen van anderen noodig te liebben! Hij
heeft al het mogelijke gedaan voor de
noodzakelijke internationale goede ver
standhouding. teneinde Europa tot den
vrede te brengen. Natuurlijk is dit een
uiterst moeilijke zaak. Hij moet zich in
acht nemen, scherp te zien en goed in
gelicht te zijn. Bovendien heeft hij lol
taak zich ondubbelzinnig en duidelijk uit
te laten. Het werk voor den vrede eischt,
als alle werk, rechtschapenheid. Een goede
verstandhouding tusschen de volken is toe
te juichen mits men te doen heeft met
een eerlijke verstandhouding, die met ope.n
vizier verkregen wordt.
Ten slotte verklaarde Herriot dat men
al liet mogelijke moest doen, niet alleen
in Frankrijk, maar ook in de andere lan
den. om de belde denkbeelden te verwe
zenlijken waarvoor de radicale partii
strijdt, n 1. den vrede en de vrijheid.
Zoowel de Populaire als de Matin en
L'Oeuvre brengen bijzonderheden over een
schandaal in de Fransche luchtvaart.
Bouiiloux—Lafont, de directeur van de
Aéro-Postal, welke maatschappij zich se
dert haar ineenstorting van verleden jaar
in liquidatie bevindt, heeft een aanklacht
wegens corruptie ingediend tegen Chau-
mie. den directeur van de afdeellng han
delsluchtvaart van het ministerie van
luchtvaart en Weiier. den directeur-gene
raal van de vliegtuigmolorenfabrick
Gnome-et-Rhone en van de luchtvaart
maatschappij Cidna. Beiden worden be
schuldigd aan de Deutsche Lufthansa de
meerderheid der aandeelen in de moto-
renfabriek verkocht te hebben met finan-
cieelen steun van de Deutsche Bank. Wei-
Ier moet van plan zijn met het geld, dat
op deze wijze tot zijn beschikking ls ge
komen. de Aéro-Postal op te koopen en
de luchtlijnen op Zuld-Ameiika gemeen
schappelijk met de Cidna en de Luft
hansa te exploiteeren. Chauniie moet ais
tusschenpersoon gediend en als belooning
100 aandeelen in de Duitsche Lufthansa
verkregen hebben. Als bewijsmateriaal zijn
contracten, correspondentie enz. overge
legd. De stukken moeten echter vervalscht
zijn, wat het luchtvaartministerie aanlei
ding heeft gegeven een aanklacht tegen
„onbekend" in te dienen wegens de ver
vaardiging en hel ontvreemden van ver-
valschte papleren.
BELGIE.
Stccnkoolregcling met Duitschland.
De onderhandelingen tusschen verte
genwoordigers der Belgische en Duitsche
i regeeringen over den Invoer van steen
kolen hebben geleid tot een overeen
komst op de volgende punten:
Gedurende de maand October wordt de
invoer verminderd tot 47 pCt. van de ge
middeld per Jaar ingevoerde hoeveelheid
in vorige jaren
Indien echter gedurende October een
vierde van den invoer uit huisbrand be
staat, wordt het contingent tot 50.5 pCt.
verhoogd. Als compensatie zal Duitsch
land orders van de Belgische Spoorwegen
krijgen.
DUITSCHLAND.
Hindenburg's verjaardag - Stakingen.
Bij gelegenheid van zijn 85sten verjaar
dag heeft rijkspresident Von Hindenburg
tallooze feliciatle-telegrammen en schrif
telijke gelukwensehen ontvangen van
vreemde staatshoofden, van de regeerin
gen der landen van de voorzitters en ver
schillende leden van den Rijksdag en den
Prulsischen Landdag, van provinciën,
steden, autoriteiten, bonden van talrijke
personen uit het binnen- en buitenland.
De bij het rijk geaccrediteerde gezanten,
de leden van den rijksraad en talrijke an
dere leidende persoonlijkheden kwamen
ten huize van den rijkspresident htm
handteekening plaatsen, daarop den uit-
drukkelijken wensch van den rijkspresi
dent werd afgezien van een officieele ont
vangst.
's Morgens heeft de rijkspresident den
kerkdienst in de oude garnizoenskerk bij-
i gewoond, waar dr. D. Schlegel een predi
katie hield met als tekst: „Ik dank God.
Dien ik. gelijk mijn voorvaderen, met rein
geweten dien." (Spreuke. n, vers 3).
Op den terugweg heeft de rijkspresident
bij het monument Unter den Linden in
I tegenwoordigheid van den rijksweerminis-
ter en de chefs van leger en vloot per-
I soonlijk een krans neergelegd.
In den familiekring heeft de grijze rijks-
I president het verdere deel van den dag
J doorgebracht.
In de Johannes-basiliek werd een bui
tengewone kerkdienst door de Berlijnsche
katholieken gehouden en in den dom een
dienst voor den Staalhelm en den Kyff-
haser bond.
Ook in 't buitenland, o.a. te Washington
en te New-York is volgens de telegrammen
ln de bladen de verjaardag van den rijks
president door de Duitsche kolonies aldaar
feestelijk gevierd
In Berlijn zelf wapperden van de offi
cieele gebouwen en vele particuliere wo
ningen de vlaggen.
Toen de rijkspresident het paleis van
den rijkskanselier in de Wilhelmstrasse,
waar lrij op het oogenblik woont, verliet,
werd hij vol begeestering door een groote
menigte, die zich daar reeds des morgens
om acht uur verzameld had, toegejuicht.
De president heeft aan talrijke noodlij
dende oorlogsinvalieden, nagelaten betrek
kingen van gesneuvelden en aan veteranen
een feestgave geschonken. Bijna 3000 per
sonen ontvingen elk 150 Mark uit het Hin-
cenburg-fonds.
Daarmee stijgt het totaal-bedrag der tot
nu toe geschonken giften uit het fonds tot
bijna 6 mlllioen mark.
Rijkskanselier Von Pdpen heeft een ar
tikel geschreven in „Heimatdienst". Daarin
wordt o.a. gezegd, dat geen enkele partij
ooit bij Von Hindenburg een bevoorrechte
positie heeft kunnen verwerven, wat be
treft de verwezenlijking van eenzijdige
speciale belangen en speciale wenschen.
Hlndencurg behoort aan het heele volk,
1 verpersoonlijkt de eenheid van het rijk.
I behoedt ons voor burgeroorlog.
Verder weidt v Papen uit over de jongste
politieke ontwikkeling in Duitschland. Wij
Een I staan thans midden in deze ontwikkeling
I en het vernieuwingswerk valt in 't nieuwe
levensjaar van den veldmaarschalk.
.Rijkspresident en rijksdag behooren bij
elkaar," Deze noodzakelijkheid blijft be
staan. evenals de andere, dat de rijkspre
sident aan het heele volk behoort. Laten
wij dankbaar zijn, dat Hindenburg en het
rijk aaneengesloten blijven, totdat de in
wendige strijd des volks een oplossing heeft
gevonden. Maar zoo lang zal hij moeten
heerschen. Wie dat dictatuur noemt, mis
kent den wil van Hindenburg. Deze zal blij
ven eischen, dat elk. die aan het Duit
sche rijk wil meewerken, zelfoverwinning
beoefene.
De nationaal-socialistische fractie van
den Prulsischen Landdag heeft het vol
gende telegram aan den Rijkspresident
gezonden:
Aan den Generaal-Veldmaarschalk uit
den grooten oorlog hartelijke gelukwen
sehen en de bede: Met Hindenburg en
Adolf Hitier voor een sterk Pruisen en
Duitschland God zegene Ui
Kerll. de voorzitter van den Pruisischen
Landdag, heeft uit naam van het presi
dium en het Huis een hartelijk telegram
van gelukwensch gezonden aan den „zeer
vereerden generaal-veldmaarschalk en
1 Rijkspresident".
Dr. Goebbels, die in den strijd om het
Rijkspresidentschap Hindenburg heftig
heeft bestreden wijdt hem in de Angriff
een hoofdartikel, waarin hij den wensch
1 uitspreekt dat Hindenburg, tot zegen van
I het Duitsche volk, toch nog den weg moge
vinden tot het jonge Duitschland. dat zich
bloedend en opofferend op de bres voor
het nieuwe Duitschland heeft gesteld.
I De nat., soc. «resident van den Bruns-
wijkschen Landdag weigerde echter aan
Hindenburg's verjaardag eenige woorden
te wijden.
Te Hamburg is de verkeersstaking in
vollen gang. Er is een nood-regeling inge
steld. 14 personen zijn gearresteerd.
De tariefonderhandelingen voor de zee
scheepvaart, die voor den bemiddelaa: zijn
gevoerd, hebben tot resultaat gehad, dat
het oude tarief voorloopig tot 30 Novem
ber van kracht blijft.
Deze verlenging werd echter te kort ge
oordeeld en dientengevolge is toch een
staking ingegaan
Frick. de voorzitter van de Rijksdag
commissie voor buitenlandsche zaken heeft
de commissie 11 October bijeengeroeDen.
Op een schriftelijke vraag aan minister
Von Neurath of de regeering, wegens den
moeilijken politleken toestand, met de
commissie in verbinding wil treden, heeft
de minister geantwoord dat hij het nut
van een dergelijk bespreking niet wilde
ontkennen, maar desniettemin niet kon
komen zoolang de algemeene vraag van de
deelneming der regeering aan de beraad
slagingen der commissies niet nader is
geregeld.
Het rapport van de door den Volken
bond benoemde enquête-commissie voor de
Mandsjoerijsche kwestie, naar haar voor
zitter Lytton-rapport genoemd, is Zondag
tegelijkertijd gepubliceerd door het Vol-.
kenbondssecretarlaat te Nanking en te
Tokio. Het rapport, dat opgesteld is, vóór
Japan Mandsjoerije heeft erkend, beslaat
160 pagina's en is in tien hoofdstukken
verdeeld.
Te beginnen met het negende hoofdstuk
bevat het de algemeene principes en aan
bevelingen voor de regeling van de Mand
sjoerijsche kwestie en wel:
1. Japan en China hebben het recht ge
lijke behandeling van den Volkenbond te
eischen. Een oplossing, welke slechts ten
deele voordeelig zou zijn, zou niet de zaak
des vredes dienen.
2. Bij het herstel van den vrede tusschen
de beide landen moet rekening worden ge-
i houden met de belangen van de sovjet-
unie.
3. Iedere oplossing moet in overeenstem
ming zijn met de bepalingen van het Vol
kenbondsstatuut. het Kellogg-pact en het
negenmogendhedenverdrag v. Washington.
I 4. De rechten en belangen van Japan in
Mandsjoerije zijn onloochenbare feiten
Een oplossing, welke deze belangen ne
geert, Ts niet bevredigend.
5. Een nieuwe interpretatie der rech
ten, belangen en wederzijdsche verant
woordelijkheid der beide landen in Mand-
joerlje is wenschelijk langs den weg van
wederzijdsche overeenstemming.
6. Er moeten bepalingen worden ge
maakt voor een directe regeling van ge
schilpunten van mindere beteekenis.
7. De regeling van Mandsjoerije moet ge
wijzigd worden op een wijze, welke in over
eenstemming is met de souvereiniteil en
de constitutioneele onschendbaarheid van
China, waarbij vérgaande autonomisc'ne
maatregelen moeten worden genomen,
welke rekening houden met de plaatselijke
omstandigheden en den bijzonderen toe
stand der drie provincies.
8. De binnenlandscho orde moet ge
handhaafd worden door plaatselijke po-
litie-troepen. De veiligheid tegen een bui-
tenlandschen aanval moet berusten op een
terugtrekken van alle troepen, met uitzon
dering van de politie-troepen, zoomece op
i een besluit van een niet-aanvalspact tus
schen de betrokken staten.
9. Het is gewenscht, dat een nieuw han
delsverdrag wordt gesloten tusschen Japan
en China.
10. De handhaving van den vrede in het
verre Oosten is een kwestie van interna
tionaal belang en vereischt een tijdelijke
internationale samenwerking voor het
herstel van China.
Het laatste, tiende, hoofdstuk, bevat de
volgende practische voorstellen aan den
Volkenbondsraad, teneinde te kunnen ge
raken tot een definitieve oplossing van
het geschil:
De Volkenbondsraad noodigt de Japan-
sche en Chineesche regeering uit, te on
derhandelen op de basis van de aanbe
velingen der commissie. Voor het geval
deze uitnoodiging wordt aangenomen,
moet zoo spoedig mogelijk een consulta
tieve conferentie worden bijeengeroepen,
teneinde een bijzonder regiem voor het
bestuur der drie Oostelijke provincies in
het leven te roepen. Deze conferentie zal
bestaan uit vertegenwoordigers van de
Japansche en Chineesche regeering en
twee delegaties der vertegenwoordigers
van de bevolking.
De Volkenbondsraad beslist bij even-
tueele geschillen. Buiten deze conferentie
onderhandelen de Chineesche en Japan
sche regeering direct met elkander.
De commissie stelt vervolgens voor het
resultaat van al deze onderhandelingen
in vier verschillende overeenkomsten vast
te leggen:
1 Een verklaring van de Chineesche re
geering betreffende de instelling van een
speciaal bestuur voor de drie Oostelijke
provincies op grond van de voorstellen
der conferentie;
2. een Japansch-Chineesch verdrag in-
zake de belangen van Japan;
3. Een Japansch-Chineesch verdrag in-
i zake wederzijdsche hulpmaatregelen, non- j
I agressie, en arbitrage;
4 Een Japansch-Chineesch handelsver-
drag.
Voor de bijeenkomst van de consulta
tieve conferentie moeten de groote lijnen
betreffende deze kwesties voorwerp zijn
van een overeenkomst tusschen de beide
i regeeringen met medewerking van den i
Volkenbondsraad.
De commissie-Lytton besluit haar uitge- i
breid rapport aan den Volkenbondsraad j
mei de verklaring dat het essentieele doel
thans moet zijn het directe begin van on- J
derhandelingen tot herstel van het ver- i
trouwen.
Het rapport is in zooverre reeds door de
feiten achterhaald, dat de Japansche re-
geering kort na de onderteekening van
ENGELAND.
McNeill afgetreden -'Labour is congres.
De gouverneur-generaal van Ierland,
James Mc. Neill is wegens meenings-
geschillen met de Iersche premier der
Vallera afgetreden.
De werkzaamhedn van den gouverneur-
generaal zulien, naar voorts wordt mede
gedeeld, worden overgenomen door een
uit drie rechters bestaande commissie en
wel tot een „eventueele" opvolger zal zijn
getroffen.
De nu afgetreden gouverneur is in
Februari 1928 gouverneur Tine Healy als
zoodanig opgevolgd. Mac Neill heeft voor
dien een groote rechtspractijk te Dublin
gehad, hij was eenigen tijd voorzitter van
den gemeenteraad en hij heeft ijverig
meegewerkt aan de opstelling van de Ier
sche grondwet.
Te Leicester is Labour in jaarlijksch
congres bijeen.
Henderson, de leider van de partij, viel
Lathan, den voorzitter van het congres,
bij in diens scherpen aanval op de regee
ring, wier protectionistische programma
hij vermomd toryisme noemde, waaraan
hü toevoegde, dat men zich onder het
voorwendsel van een coalitiepolitiek te
buiten gaat aan een zuivere en schaamte-
looze toryreactie.
Een beroep op een onmiddellijke, vast
beraden beweging in socialistische rich
ting is thans noodzakelijker dan ooit;ln
het programma en de methoden van de
arbeiderspartij is niets veranderd.
het Lytton-rapport Mandsjoerije als sou-
vereinen staat heeft erkend en daarmede
den Volkenbond, de belanghebbende groote
mogendheden en China voor een fait
accompli heeft gesteld.
Naar de meening van vooraanstaande
volkenbondskringen zou de goedkeuring
van het Lyttonrapport door den Volken
bondsraad onverwijld lelden tot het uit
treden van Japan uit den volkenbond.
China wacht aL
De Chineesche regeering heeft zich niet
uitgelaten over het rapport Lytton. maar
een hooggeplaatst regeeringsambtenaar
heeft in een personderhoud met het re-
geeringsorgaan Central Daily News den
eisch gesteld, dat het rapport uit breed
oogpunt zou worden bekeken. In China
wanhoopt men niet, ofschoon men geen
overmatig vertrouwen stelt in den Voi-
kenbond
De minister van buitenl zaken La Wen
kan legde den nadruk op het lelt dat de
volgende twee punten door het rapport-
Lytton op indrukwekkende Wijze op den
voorgrond zijn gebracht, 1. dat de Japan
sche militaire operavies op eu na 1 Sopt,
1932 ongerechtvaardigd waren en niet
kunnen worden beschouwd a.s maatrege-
len van zelfverdediging, en 2. dat het zoo
genaamde Mandsjoekwo-regime niet in
het leven is geroepen door een echte
spontane beweging maar zijn beslaar;
dankt aan de aanwezigheid van Japan
sche troepen en de activiteit van Jauan-
I sche burgerlijke er. militaire ambtenaren,
i De Chineesche premier Wan Sin-'.Vei
heeft verklaard dat het rippoit der com
missie-Lytton de Chineesche openbare
meening niet gerust kan steller.. De Chl-
neesche regeering heeft nog niet de hoop
opgegeven, dat ue Volkenbond ten gunste
van de Chinetsehe belangen zal tusschen-
beide komen. Zij moet thans vaststellen
I dat de politieke toestand in het Verre
i Oosten zich in de afgeloopen drie dagen
ten ongunste van Japan heeft gewijzigd.
De opstanden in Mandsjoerije bewijzen
dat de wil van '.iet Chineesche volk zich
te bevrijden, niet gebroken is. Op deze
wijze, aldus Wang-Sin-wet, zou de kwestie
sneller kunnen worden opgeijst dan door
bemiddeling var, den Volkenbond.
In een brief aan de president van de
Chineesche republiek verklaart generaal
Ma, dat hij zich verbonden acht met de
Chineesche Centrale regeering en dat hij
steeds zal strijden voor de bevrijding van
Mandsjoerije.
Het rapport wordt in Japansche poli
tieke kringen vrij hevig becritiseerd.
Men zegt, dat het rapport zich te sterk
tot Mandsjoerije beperkt, en te weinig
rekening houdt met China en het Verre
Oosten in het algemeen.
In militaire kringen is het rapport zeer
kalm opgenomen. In een persgesprek
verklaarde een vertegenwoordiger van het
ministerie van Oorlog, dat volgens den
eersten indruk het ministerie geen reden
zag zijn aan de wereld reeds bekend ge
maakte opinie te wijzigen. Het ministerie
hoopt, zoo voegde de vertegenwoordiger
hieraan toe, dat de Volkenbond en de
overige mogendheden langzamerhand
overtuigd zullen worden van de juistheid
en eerlijkheid der Japansche bedoelingen.
Reuter verneemt uit Moekden, dat
generaal Moeto verklaard heeft dat Japan
zijn tegenwoordige politiek in Mandsjoerije
zal voortzetten, onafhankelijk van de con
clusies van het rapport-Lytton.
Critiek van Stimson.
Tijdens een politieke redevoering keerde
de Amerikaansche staatssecretaris, Stim
son zich in scherpe bewoordingen tegen
de Japansche politiek in Mandsjoerije.
De huidige crisis in Mandsjoerije, aldus
Stimson, is niet alleen een ernstige slag
voor de Amerikaansche handelsbelangen,
doch ook een bedreiging van het aanzien
der groote vredesverdragen, welke na den
oorlog door de staten zijn gesloten, ten
einde een herhaling van een dergelijke
catastrofe te verhoeden.
In de volgende eeuwen zullen, aldus
Stimson. de kusten aan de andere zijde
van den Stillen Oceaan van buitengewo
nen invloed zijn op de wereldwelvaart.
Derhalve is het van vitaal belang dat de
betrekkingen worden gebaseerd op gerech
tigdheid en vrede.
Sinds meer dan 30 jaren heeft Amerika
in Mandsjoerije een opendeur-politiek ge-
eischt en deze weer heeft de handhaving
van de souvereiniteit van China tot voor
waarde.
ZUID-AMERIKA.
Onrust in verschillende landen.
Generaal Blanche, de waarnemende pre
sident van Chili is afgetreden. Als waarne
mend president is opgetreden de president
van het Opperste Gerechtshof die de grond
wet. weer van kracht zal maken en tot aan
de verkiezingen die op 30 dezer zijn vast
gesteld. aan het hoofd zal staan van een
burgerlijk kabinet.
De oostandelingen in Sao Paulo (Brazi
lië' hebben zich definitief en onvoorwaar
delijk overgegeven. De regeering heeft ter
stond een wapenstilstand afgekondigd.
MEXICO.
Kerk en Staat.
President. Rodriguez heeft verklaard, dat
alle Roomsoh-Katholieke kerken aan het
gebruik vcor den godsdienst onttrekken
zullen worden, indien de houding der Kerk.
aan den dag gelegd in de pauselijke ency
cliek van 30 September, wordt bestendigd.
Zij zullen gebruikt worden voor werk
lieden-coöperaties.
Denkt morgen om de Woensdag
collecte van het Crisis-Comité 1
2—1
