WINKELWEEK
Fa. JOHN. KNEGTEL
tegen sensationeel lage prijzen!!
Leiden's bron van energie.
LEIDSCH DAGBLAD - Vijfde Blad
Dinsdag 27 September 1932
DOOR W. ZWART
De Historisch-Allegorische
Optocht
UIT DEN „GOEDEN'
OUDEN TIJD.
gedurende de Winkelweek het
allernieuwste en allerbeste
Wollen en Watten Dekens
Tafel- en Divankleeden
Schitterend Tafellinnen
Kousen en Tricotage
Een sorteering Kinderkleeding
NOUVEAUTÉ'S IN STOFFEN, FLUWEEL
PULLOVERSen SLIPOVERS
WIEGEN, WAGENS en BABY-UITZETTEN
En "VVü 1 DEKENHUIS
Slijterij „Het Wapen van Leiden"
1 NOORDEINDE 27
TELEFOON 1665
i P
P
Voor 10 gulden bons 50 cent terug.
"ttthimiiiiiiiiiiiiiiiniiniiM111 SllB
Voorzitter der Leidsche Installateurs-Vereenlging.
Jubilea zijn geen zeldzaamheid, maar
dat in dezen tijd een jubileum kan wor
den gevierd van een bedrijf, welks gezond
heid niets te wenschen overlaat en welks
financieele positie uitstekend is, mag toch
;wel een zeldzaamheid genoemd worden.
Dit is het geval bij de Leidsche Electri-
sche Centrale.
Het ligt niet op mijn weg de waarde
Van dit Gemeentebedrijf te schetsen als
belangrijke bron van inkomsten voor de
gemeentelijke schatkist; veeleer zou ik de
aandacht willen vestigen op de belang
rijke taak van het Electriciteitsbedrijf als
leverancier van de eerste levensbehoeften
Yan een stad: licht, kracht en warmte.
Een leverancier waarop gerekend kan
worden.
Immers, het misnoegen en de ontstem
ming, welke onder de verbruikers heerscht
gedurende de enkele oogenblikken van
één der zeldzaam voorkomende storingen,
bewijst welk een vast vertrouwen men in
dezen leverancier heeft. Men is in tech
nisch opzicht een beetje verwend, zoodat
men steeds het allerhoogste verwacht.
De ontwikkeling van het Electriciteits
bedrijf in een betrekkelijk korten tijd is
geweldig geweest, mede door de oorlogs
omstandigheden en de snelle ontwikke
ling van de electro-technische industrie,
maar vooral door de groote toewijding van
directie, ambtenarenstaf en personeel.
Men heeft zich afgevraagd of er reden
was om feest te vieren, wanneer een ge
meentebedrijf een bepaald aantal jaren
bestaat. Ik meen te weten, dat de leiders
van het bedrijf aan de Langegracht de
noodzakelijkheid hiervan niet inzagen,
onderschattende de waardeering, welke
bestaat voor hun werk.
Gelukkig heeft Leiden's burgerij hier
over anders gedacht.
Speciaal de handel en industrie, anders
nog al eens tegenvoeters der lichtfabrieken
ln de wereld der tarieven, geven zich bij
dit jubileum rekenschap van de groote
waarde van het Electriciteitsbedrijf voor
onze stad en omgeving.
Hoe kan het ook anders?
Denkt men zich de industrie zonder
électro-motorende winkels en étalages,
ponder haar stralende verlichting.
Men zou de electriciteit niet meer kun
nen en willen missen en zoo is het geen
wonder, dat bij dit jubileum sprake is van
dankbaarheid tegenover het bedrijf, welks
bedrijfszekerheid zoo groot is.
En menige huisvrouw zal bij zichzelve
realiseeren de groote waarde van de elec
triciteit als bron van licht, kracht en
warmte in de huishouding. Zonder elec
triciteit immers zou niet mogelijk zijn de
speciale sfeer der woonvertrekken, welke
door een juiste verlichting zoo bevorderd
kan worden; de meerdere hygiëne door
middel van stofzuiger en koelkast; het
gemak van electr. strijkijzer en water
ketel; het genot van broodrooster, venti
lator, verwarmingskussen en straalkachel
tje; de gezelligheid van schemerlamp en
theelicht.
Bevordert electriciteit in de industrie
meerdere economie, in de huishouding kan
electriciteit zonder overdrijving beschouwd
worden als bron van meerdere levens
vreugde.
Deze waardeering begint meer en meer
te komen en speciaal de vereenigingen
van huisvrouwen zijn reeds lang begonnen
groote aandacht te wijden aan de elec-
trische hulp in de huishouding; getuige
de recente oprichting van een Nederland-
sche vereeniging van Vrouwen, met het
doel: invoering en bevordering van doel
treffender arbeidsmethoden door middel
van de toepassingen van electriciteit;
zulks in navolging van de sinds eenige
jaren in Engeland bestaande „Electrical
Association for Women",
De ontwikkeling van het Electriciteits
bedrijf heeft medegebracht, dat speciaal
aan deze huishoudelijke functie der elec
triciteit groote aandacht moet worden
besteed.
Immers, de allereerste taak, welke de
S.E.F. zich gesteld had, horizontale expan
sie van het bedrijf, (d.i. de aansluiting van
alle woningen in de gemeente aan het
net) kan vrijwel als voltooid worden be
schouwd.
Nu vraagt de verticale expansie de aan
dacht :het opvoeren van de behoefte aan
electrische energie in de aangesloten per-
ceelen.
Deze nieuwe taak stelt nieuwe eischen
en mogelijkheden.
Het oorspronkelijk standpunt van het
Overheidsbedrijf, uitsluitend levering van
de verlangde hoeveelheid electrische ener
gie, moest worden verlaten en men is zich
gaan bemoeien met de rechtstreeksche
propaganda en verkoop van electrische
apparaten.
Aanvankelijk heeft dit conflicten ver
oorzaakt met de Leidsche middenstand
en natuurlijk speciaal met de zich gedu
peerd voelende electro-technische instal
lateurs, wier standpunt was:
„Zorgt gij, gemeentebedrijf, voor de op
wekking en distributie van de benoodigde
electrische energie; wij, installateurs, voe
len ons volkomen in staat, aan de vraag
van het publiek betreffende electrische
apparaten te voldoen."
Het is niet wenschelijk bij deze feeste
lijke viering van het S.E.F.-jubileum te
herinneren aan de vele booze woorden,
welke over en weer zijn gesproken. Achter
af is het te begrijpen, dat het bedrijf,
ziende de geweldige mogelijkheden, dit
gebied onverwijld met groote energie
wilde exploiteeren, hierbij de belangen
van velen over het hoofd ziende.
Sindsdien echter is -van het bedrijf
gekomen meerdere waardeering voor het
werk der installateurs en meerder begrip
voor de moeilijkheden, waarmede midden-
standsbedrijven te kampen hebben.
Zoo heeft strijd plaats gemaakt voor
overleg en is gebleken dat publiek, elec
triciteitsbedrijf en installateurs niet ge
baat zijn bij strijd, maar bij samenwerking.
Dat deze samenwerking, mede door de
tegemoetkomende houding der directie,
tot stand is gekomen, stelt Leiden in dit
opzicht aan de spits der Nederlandsche ge
meenten. Het is dan ook geen wonder
dat men in de Nederlandsche electrotech-
nische wereld groote aandacht blijft wij
den aan datgene, wat men eerst noemde
„een Leidsch experiment", maar wat thans
geworden is het goede voorbeeld van Lei
den. Een voorbeeld dat inmiddels door
vele andere gemeenten (Amsterdam, Den
Haag enz.) is gevolgd.
Dit is de reden, dat de Leidsche instal
lateurs het feest van de Leidsche Centrale
intensief meevieren.
De feestelijk verlichte winkels met hun
keurige etalages, de oranje verlichting van
het aloude Rapenburg, de overal geplaat
ste lichtzuiltjes, zij alle accentueeren de
belangrijkheid van het electriciteitsfeest.
En het hoogtepunt zal straks zijn de
Drie October optocht, welke door de
groote welwillendheid en de breede blik
van het bestuur der Drie October Vereeni
ging eveneens gewijd is aan dit belang
rijke jubileum, -
Dit feest sluit dus af een 25 jarige
periode van groote activiteit en interes
sant werk; de volgende kwart eeuw belooft
echter nog in veel grootere mate belang
rijk te worden.
De uitvindingen op electrotechnisch ge
bied volgen elkander met groote snelheid
Nieuwere toepassingen, grootere mogelijk
heden zullen werkverruiming en dus
meerdere welvaart ten gevolge hebben en
het Leidsche Bedrijf nog grooter en
krachtiger maken.
Maar om het grootste effect te bereiken
zal noodig zijn een nog nauwer contact
tusschen industrie, middenstand, huis
vrouwen, electriciteitsbedrijf en installa
teurs met als doel:
Een welvarend electriciteitsbedrijf
in een welvarende gemeente.
Door
Ir. L. C. KALFF, Eindhoven.
Gaarne maak ik gebruik van de door
de Redactie van dit Blad mij zoo vrien
delijk aangeboden gelegenheid om iets
over de tijdens de feesten bij het 25-jarig
jubileum der Leidsche Electriciteitsfabrie
ken te houden optocht te vertellen.
In dezen optocht worden door een aan
tal groepen, die plaats hebben genomen
op een reeks groote en kleine praalwagens
mythologische, historische, wetenschappe
lijke en technische momenten, die in be
trekking staan tot de electrotechniek, ver
zinnebeeld.
De geheelc stoet is in vier af deelingen
verdeeld met de titels: geschiedenis, eer
ste ontwikkeling, moderne ontwikkeling en
toekomst. Wij zien als eerste groepen
beelden uit de Grieksche en Romeinsche
mythologie, de zegewagens van den licht
brenger Helios; getrokken door vurige
witte rossen en van de godin van het
haardvuur, Vesta, omringd door hare
priesteressen, reine maagden, de zachte
leden door smetteloos wit omhuld. Dan
wordt het terrein der historie betreden
met den praalwagen van Electra, het reeds
in de oudheid bekende geheimzinnige
barnsteen en vervolgens een rij van pri
mitieve verlichtingsmiddelen uit vroeger
tijden, vanaf de fakkel der holbewoners
tot de petroleumlampen uit grootmoeders-
tijd. Hierna volgen verbeeldingen der we
tenschappelijke en technische ontwikke
ling, de Leidsche flesch en de zuil van
Volta passeeren de revue en één der
grondwetten der theoretische en practi-
sche electriciteitsleer, de wet van Ohm,
wordt in herinnering gebracht. De vol
gende afdeeling brengt aan de Leidsche
Electriciteitsfabrieken de hulde, die hun
toekomt voor het in de afgeloopen 25 ja
ren verrichte zegenrijke werk, het bren
gen van de electriciteit in de vele ge
meenten van haar verzorgingsgebied. De
groote waarde der electriciteit voor de
Leidsche industrie wordt gesymboliseerd
en ook het gemak, dat een ruim gebruik
van de electriciteit in de woonhuizen met
zich brengt; talrijke electrische appara
ten worden getoond; zelfs vervangt de
electriciteit in het donkere jaargetijde de
heilzame zonnestralen, getuige de „Ultra-
sol"-wagen. Tenslotte laat de laatste
praalwagen een blik werpen in een fan
tastische toekomst, waarin dank zij de
electriciteit het menschdom zich zal be
vrijden van de neerdrukkende noodzake
lijkheid der dagelij ksche inspanning en
sleur en door de thans onbelemmerde
vlucht van zijn geest, zal kunnen stijgen
tot hoogere waarden.
Een vaag-gele schemering geeft het
vertrek, een ongezellig aanzien. Elk voor
werp is oorzaak van een sombere schaduw
Op de tafel is het lichtje uit het thee-
comfoor als een afzonderlijke lichtbron
duidelijk te onderscheiden. De aanwezigen
zitten stil om de tafel, en in hun gesprek
ken is duidelijk de invloed van het lfcht te
bemerken. Alles is naargeestig.... onge
zelligDe hiaten in het gesprek zijn
als de schaduwen, die het geheel verbreken
en nog onaangenamer makenVolgens
romans behoort het water op de kachel
gezellig te zingen, de koffie op aangename
wijze te pruttelen en de oud-hollandsche
klok met zijn rustige, statige getik een
voorname sfeer aan het vertrek te geven
Maar in werkelijkheid heeft dit het om
gekeerde resultaat. Deze geluiden onder
strepen de onaangename stilte, maken de
atmosfeer in het vertrek loodzwaar...
Er is visite, die zich ook verveelt en naar
huis en naar bed verlangt. Ook de visite
weet weinig te vertellen; alle gebeurtenis
sen van de laatste weken zijn reeds uit
voerig besproken.
De vrouw des huizes stelt het aanwezige
gezelschap voor, dat haar oudste dochter
een paar liederen op het harmonium ten
gehoore zal brengen, hetgeen algemeen op
prijs gesteld wordtDe kaarsen op het
huisorgel worden ontstoken. Ze werpen
een zwak licht op het muziekboek en de
dochter heeft zichtbaar moeite de muziek
te lezen. Nu en dan houdt de muziek even
opDe organiste ontcijfert een moeilijk
accoordDe gasten kuchen nerveus.
Terwijl de muziek weer aan den gang is,
komt de gastvrouw plotseling tot een ont
stellende ontdekkingDe olielamp
gaat uit! Ze neemt de lamp op en begeeft
zich hiermede naar de keuken, na eerst
de gasten op de hoogte te hebben gesteld
van de catastrophe. In de huiskamer
blijft men achter bij het flikkerende licht
van twee waskaarsen.
Ondertusschen wordt er in de keuken
hard -gewerkt. De lamp moet met nieuwe
olie gevuld worden. Gelukkig bevat de
oliekan nog net genoeg om de lamp een
half uur te doen branden. Ook de katoen-
pit van de lamp blijkt echter voor verder
gebruik ongeschikt te zijn geworden. Het
inzetten van een pit is niet eenvoudig
Eerst gaat de pit scheef, dan weer kan
men haar niet voldoende opdraaien, daar
ze wat te dik isNa tien minuten kan
de lamp weer naar de huiskamer ge
transporteerd worden. De gastvrouw heeft
haar handen lang en zorgvuldig gewas-
schen, maar nog steeds blijkt de onaange
name geur van de olie duidelijk merk
baarOok de lamp ruikt verre van
plezierig.
Lang blijven de gasten niet meer
Na verscheidene malen te hebben betuigd,
dat ze „toch zoo'n prettigen avond hebben
gehad" en nog eens spoedig hopen terug
te keeren, gaan zij huiswaarts door de
straten die slechts hier en daar verlicht
worden door een olielantaarn. Het regent
een weinig en het is in de duisternis
moeilijk na te gaan waar zich modder
plassen bevinden, zoodat oök de „Zondag-
sche" schoenen van de 1ste wandeling te
lijden hebben. Slechts enkele menschen
die zich haastig huiswaarts spoeden be
vinden zich op straat, want voor de
meesten is het al nachtEen torenklok
slaat negen uur
Zoo was het vroeger.
tot 200 Meter breed
NU ENORM GOEDKOOP»'
m. bijpassende SCHOORSTEENLOOPERS
in mooie MODERNE DESSINS 1
LAKENS EN SLOOPENtt
IN ZEER VOORDEELIGE PRIJZEN
in onze bekende SOLIDE kwaliteiten,
maar ENORM IN PRIJS VERLAAGD
voor eiken leeftijd en in eiken prijs
EN IETS BIJZONDERS IN
Ziet onze Etalages Haarl.straat 96-98-100-109
waar de DEKENS zóó enorm goedkoop zijn
„DEKEBIHUIS" 11Q
HAARLEMMERSTRAAT I IJ
Da noordelijke vlonscl van het nieuwe Ketelhuis.
HjiiHiiiiiliïiiniiimiiimii
I mmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiLiiiiiiiiiiiMtfiiiniiïijjnimiiiiuimiiiimiiiiiiiiiiii
Op al onze artikelen met een gemerkt, geven wij gedurende de
winkelweek een Bloemkogel of een Bonbonschaaltje cadeau
7035
Inmaak Brandy, Witte en
Roode Port, Samos, Spaan-
sche Wijn
liter f. 1.00, f. 1.25, f. 1.50
Bij aankoop van 1 liter een
glas cadeau,
flesch f. 0.75, f. 0.85, f. 1.-
f. 1.25 en hooger.
ADVOCAAT
„Het Wapen van Leiden'
per fl. f. 1.25
Reclame advocaat
Vanille advocaat
Adv. Zwarte Kip
Advoc. Cooymans
f. 1.55
f. 1.90
f. 2.30
f. 2.25
Boerenjongens per Literpot
f. 1.00, f. 1.50, f. 2.00
Abrikozen per Literpot
f. 1.25, f. 1.50, f. 1.75
Kersen op Brandewijn
per Literpot f. 2.00
Gemengde vruchten
per Literpot f. 2.00, f. 1.25
Zeer geschikt voor Bowl.
Moussana per flesch f. 0.75
Jenever en Bitter*
p. Liter f. 2.60, f. 2.90, f. 3.20
Brandewijn' en Van. Bran-
dew.* p. Liter f. 2.60, f. 3.00,
f. 3.30. Citroen', Schilletje',
Voorburg* en Oranjebitter*
per Liter f. 2.90, f. 3.20.
Zoet Citroen', zoet Voorburg*
per Liter f. 2.40.
Likeuren', per Liter
f. 1.60, f. 2.40, f. 3.20, f. 4.00
Cognac*
p. Liter f. 3.05, f. 3.75, f. 4.50
Rum
per Liter f. 4.00, f. 5.00
Oude Jenever*, p. Liter f. 3.20
Limonade in verschillende
smaken p. fl. f. 0.55, p. fl.
f. 0.30, per Liter f. 0.75.
Schroeffl. Spuitwater 10 cent
Levering van
BIEREN, BRONWATER en
GAZEUSE DRANKEN
Bessenwijn en Meiwijn
per flesch f. 0.65.
Wijn, Likeur in verschillende
smaken, per Liter f. 1 -25
45
