DE AVONDVERLICHTING
IN DE SLEUTELSTAD.
73sCe Jaargang
DINSDAG 27 SEPTEMBER 1932
No. 22246
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
ALLEN GAAN EENS KIJKEN!
VISSCHERIJBERICHTEN
BUITENLAND.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTfl
Voor Leidën per 3 maanden f. 2.35; per week f. 0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 portokosten.
Dit nttmmer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door
hen vergunning is verleend aan:
a. de firma C. Bloot en Zonen en recht
verkrijgenden tot het uitbreiden van de
mineraalwaterfabriek in het perceel Galge
water No. 18, Sectie F. No. 1192: b. L. Berk
en rechtverkrijgenden tot het uitbreiden
van de ondergrondsche bewaarplaats voor
benzine met bovengrondsche aftapinrich
ting in en op den Middelweg (Kaasmarkt)
vóór het perceel Middelweg No. 35.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 27 September 1932.
7105
DE LEESZAAL REUVENS EN DE
WERKLOOZEN.
Gedurende de maanden Juli en Augustus
werden 31 werkloozen voor het eerst als
lezers ingeschreven en werden in het ge
heel aan 177, resp. 157 werkloozen gratis
622 boeken uitgeleend. Hiervan behoorden
536 boeken tot de ontspanningslectuur en
waren 86 boeken op populair-wetenschap-
pelijk gebied. De Leeszaal was gedurende
drie weken gesloten.
HET OOGENSPEL „WATER EN LICHT."
Het programma voor de spuitdemonstra-
fcie der Brandweer in samenwerking met
de Lichtfabrieken, waarover in onze Win
kelweekbij lage meer, welke vanavond op
het Galgewater tegenover de Stadstimmer-
werf wordt gehouden, luidt als volgt:
I. Gouden regen, hoogte 25 meter. n. Vier
lichtfonteinen in kleuren. III. Bloemkelken
in kleuren, IV. Gouden regen met bloem
kelken in kleuren. V. Gouden regen met
vier lichtfonteinen in kleuren. VI. Vier
lichtfonteinen in kleuren met bloemkelken.
VH. Gouden regen met vier lichtfonteinen
en bloemkelken in kleuren.
De aankondiging van de demonstraties
op volgende avonden zal geschieden door
middel van de lichtreclame, aangebracht
aan den zijgevel van het transformator-
huisje staande aan het Kort Galgewater.
DE WINKELWEEK.
Ter gelegenheid van de Winkelweek
maakt „Werkmans Wilskracht" heden
avond om 8 uur een muzikale rondgang
door de stad, waarbij onderstaande route
zal worden gevolgd:
Drie Octoberstraat, Heerenstraat, Doe-
zastraat, Steenschuur, Gangetje, Boter
markt. Korenbeurssteeg, Breestraat, Kort
Rapenburg, Prinsessekade, Steenstraat,
Stationsweg, Stationsplein (keeren), Sta
tionsweg, Steenstraat, Haarlemmerstraat,
Mare, Oude-Vest, Janvossensteeg, Haar
lemmerstraat, Donkersteeg, Hoogstraat,
Nieuwe-Rijn, Hooigracht, Pelikaanstraat,
Haarlemmerstraat, Havenplein, Haarlem
merstraat, Vrouwensteeg, Apotbekersdijk,
Kort Rapenburg, Breestraat, Maarsmans-
steeg, Vischmarkt, Korenbeurssteeg, Bree
straat, Hoogewoerd tot F,\j*straat.
o
AANBESTEDING.
Namens B. en W. is hedenmorgen door
den directeur van Gemeentewerken in het
openbaar aanbesteed het bouwen ""an een
bewaarschool aan de Atjehstraat. Er waren
39 biljetten ingeleverd, waarop als volgt
was ingeschreven: G. Lens en Zn., Den
Haag, f. 30.900; Van Duyn en Vink, Noord-
wijk, f. 31.400; Van Drunen en Co., Den
Haag, f. 19.281; Vanger Vliet, Den Haag,
f. 28.865; Gebrs. v. d. Putten, Heemstede,
f. 28.100; firma Sanders en Co., Gouda,
f. 24.573; firma v. d. Wal, Amsterdam,
f. 26.167; C. M. Deerenberg, Alphen,
f. 26.490; Gebrs. De Graaf, Voorschoten,
f. 32.750; N. Timmers en Co., Leiden,
f. 21.800; Vooys en Verdoes, Katwijk,
f. 31.200; v. Wijk en Smit, Den Haag en
Voorschoten f. 32.500; J. de Wit, Leider
dorp, f. 31.250; Warnaar, Leiden, f. 28.138;
N. v. Wieringen. Oude-Wetering, f. 35.495;
Heemskerk, Leiden, f. 27.354; Scheepsbou
wer en Giltjes, Castricum en Broek-op-
Langendijk, f. 26.495; ,Stikvoort, Leiden
f. 33T990; I. Th. Cornet, Leiden, f. 27.217;
Ransdorp, Lisse, f. 28,318; Stolk, IJmuiden,
f.27.580; A. en J. den Ouden, Oegstgeest
en Alphen, f. 26.800; G. en J. Verkuil, Rot
terdam. f.28.442; Van der Wal en Wouden
berg, Utrecht en Vlaardingen, f. 27.940;
J. A. van der Bleij, Leiden, f. 25.430; A.
van Hoften, Haarlem, f. 26.900; J. van Rijn
en Zn., Delft, f. 28.900; Ingenieursbureau
voor Bouwnijverheid, Oegstgeest, f. 26.875;
J. en A. C. Joele, Den Haag, f. 28.976; firma
Klein, Den Haag, f. 32.700; Aannemersmij.
Noord-Holland te Heemskerk, f.29,992; W.
Oudshoorn en Zn.. Leiden, f.29,935; Kra
nenburg, Delft, f. 2 8.100; Alg. Haagsche
Aannemingsmij .Den Raag, f. 27.665; Lan-
geveld, Leiden, f.30.930; Kort en v.d. Wiel,
Rijnsburg en Noordwijk f.28.979; M. Kool.
Warmond, f. 32.400.
De gunning werd aangehouden,
Het moge voor romantisch aangelegde
zielen heerlijk zijn. al of niet getweeën in
de maneschijn te wandelen, voor de afwis
seling is een f eestlij ke kunstverlichting in
het avonduur ook heusch niet te versma
den!
Onze stad is gelukkig zonder aangebrachte
versieringen al buitengewoon décoratief,
maar 't effect dat oranje-appeltjes tusschen
de boomengroepen op het Rapenburg ma
ken, verhoogt de schilderachtigheid nog
meer: het herinnert aan vroolijke feesten
uit den „goeden, ouden tijd"!
Op ieder geslacht rust de plicht te zor
gen, dat ook het nageslacht over „dien
goeden ouden tijd" kan praten.
En omdat daar tegenwoordig heel wat
aan ontbreekt is het niet meer dan billijk,
dat wij onze kinderen meenemen naar de
kleurrijke verlichtingen, die langs onze
grachten en straten door de Stedelijke
Lichtfabrieken op uiterst artistieke wijze
zijn aangelegd.
Wij behoeven er echter niet slechts voor
onze kinderen heen te gaan; zelf hebben
wij. al zijn de tijden moeilijk, nog gelukkig
voldoende de beschikking over een dosis
optimisme en levenslust, om er kinderlijk
nieuwsgierig naar te zijn, hoe deze week de
binnenstad er 's avonds uit zal zien!
't Valt niet mee, om rustig op je stoel te
blijven zitten, als je weet, dat er buiten
wat aan de hand is! Een goeie Leienaar
viert zijn feesten mee en trekt er 00 uit.
vooral als 't hard tegen 3 October aan
loopt,
't Besluit is dus spoedig genomen: Wij
gaan, omdat we er zelf plezier in hebben
en om onze kinderen een gezellige herin
nering voor later te bezorgen! Wij hebben
er zelfs behoefte aan, om weer eens feest
klanken te hooren en een sprookjesachtige
illuminatie te bekijken, na zulk een langen
tijd van narigheid!
Daarenboven: hebben wij allen met het
een of ander noodig en is nu niet het juiste
oogenblik gekomen, om het ons eindelijk
eens aan te schaffen?
Wij komen als vanzelf in de beste stem
ming bij het zien der tooverachtige licht-
zuilen en schitterende lampjes, terwijl de
muzikanten komen aanstappen en hun
vroolijke marschen blazen! Op die manier
koopen we wat noodig is, misschien zelfs
nog wel meer; wij houden immers allen
van de gezellige drukte, die aan den St.-
Nicolaastijd doet denken, willen deze week
weer echt eens vroolijk zijn, met 3 Octo
ber als knallend slotfestijn!
Wij willen toonen, de Leidsche Winkel
week op prijs te stellen en gaan eens on
derzoeken, wat in de binnenstad voor ons
is klaargestoofd. Vereenigen dus het aan
gename met het nuttige: dat is dus afge
sproken, nietwaar?
Door de welwillendheid der Directie van
de Lichtfabrieken, die de verlichtingen gis
teravond voor ons deed ontsteken, waren
wij in de gelegenheid een indruk van het
Rapenburg op te doen. welke in één woord
zeldzaam was. 6000 oranjeballonnetjes
gloeiden plotseling op. toen de gaslantaarns
waren gedoofd, tusschen het groen der
oude boomen, wier sillhouetten afstaken
tegen de prachtige, oude geveltjes, welke
stilaan duidelijker naar voren kwamen.
Duizenden appeltjes schitterden in het pik
zwarte water; een weerkaatsing, die een
geweldig effect maakte!
De heer Teske ontstak voor ons de licht-
zuilen in de Doezastraat. eveneens een bui
tengewone verlichting, waarvoor de bewo
ners een woord van hulde toekomt! Rapen
burg en Doezastraat zullen wel in de eerste
plaats bewondering afdwingen. Wij vesti
gen verder nog de aandacht op de roman
tische gasfakkels in het Van der Werffpark
en de verlichtingen o.a. in Heerenstraat,
Breestraat. Haarlemmerstraat. Stationsweg
Diefsteeg. Kerksteeg, enz. enz.
Tegen middernacht vond onder stroo-
mende regens nog een proefdemonstratie
plaats aan de Maresingel achter de gasfa
briek van het spuiten der brandweer on
der kleurenbelichting, waarbij tegenwoor
dig waren de heerën Ir. Fehmers. Zierfusz,
Dijkmans en Van Lèeuwen van de Lichtfa
brieken en de brandweercommandant de
heer Verhoog.
Zeven stralen spoten vanaf de speciaal
voor deze demonstraties ingerichte boot tot
ongeveer 25 M. hoogte, onder fantastische
roode, paarsche. gele en groene belichting:
als met duizenden kristallen loovertjes
stortte deze waterval weer naar omlaag,
lederen avond zal deze ingenieuse vinding,
samengesteld door den heer Dijkmans. op
verschillende punten der stad stellig d-e
aandacht van duizenden trekken!
Ten slotte een woord van dank aan de
heeren der Lichtfabrieken, die ons op
vriendelijke wijze in de gelegenheid stel
den van de diverse waardevolle verlichtin
gen kennis te nemen.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving: Leidsch Woning
en Zakenbureau, Fagelstraat 5, Leiden,
makelaardij. Eigenaar, C. Kok, Leiden.
Wijzigingen: De Leidsche Handel- en
Transpport Maatschappij, Rijndijk 178,
Voorschoten, transport en verkoop van
plantenafval Sick. Uittredend directeur: J.
J. Huy, Voorschoten. Wijziging kantoor-
adrs in: Haagweg 7, Leiden.
Naamlooze Vennootschap Nieuwkoop-
sche Stoomsmederij v/h. N. G. Bon, Zuid
einde 89, Nieuwkoop. Uittredend direc
teur: J. Bon, Nieuwkoop.
De heer J. Schmale alhier, is te
's-Hertogenbosch geslaagd voor het politie-
diploma met aanteekening van den Ned.
R.-K. Politiebond St. Michael.
Wij woonden in het magazijn voor
muziekinstrumenten der firma P. Gulde-
mond, Haarlemmerstraat 66 een demon
stratie bij van de bespeling van het
nieuwste model accordeon, fabrikaat Bor-
sini uit Itaüë. Tot nu toe geschiedde de
luchtaanvoer door middel van een balg;
deze wordt nu bewerkstelligd door elec-
triciteit. Het groote voordeel hiervan is
dat de bespeler nu niet meer genoodzaakt
is eenige uren achtereen het zware in
strument te dragen en voor het uiterst
vermoeiende aanvoeren der lucht te zor
gen; de jazz-band musicus plaatst het in
strument op een tafeltje voor zich en is
zoodoende van alle inspanning af. De
klank van deze prachtige met Venetiaan-
sche voorstellingen in parelmoer versierde
harmonica is buitengewoon mooi en vol
nuanceering. Het overtreft wel driemaal
de sterkte der vorige Borsini accordeons;
dit instrument is 'n primeur voor ons land.
Tijdens de winkelweek zal een der Micky
Mouse players het voor het publiek be
spelen.
In de bovenzalen van de „Harmonie"
heeft de firma Wed. W. G. Overduin (ge
vestigd Haarlemmerstraat 16) gisteren en
heden een weefcursus annex tentoonstel
ling georganiseerd. Door enkele deskundi
gen werden tal van dames onderricht in
het gebruik van de verschillende weeftoe
stellen en het vervaardigen van schoor-
steenloopers, kussen van rekvrije, kleur
echte en tegen het mottengevaar geprepa
reerde wol.
Niet alleen de toestellen en de weefwol,
maar ook de „Smyrna"-wol en andere ten
toongestelde benoodigdheden zijn Neder-
landsch fabrikaat.
VISCHFRIJZEN.
IJMUIDEN, 27 Sept.
Tarbot per K,G. f. 1.100.75, Griet per
kist van 50 K.G. f. 35—15, Tongen per
K.G. f. 1.45-0.75, Grotoe Schol per kist
van 50 K.G. f.29, Middelschol f. 36—30,
Zetschol f.35—28, Kleine Schol f. 23—4.80,
Schar f.6—5.50, Tongschar f.36, Roggen
per 20 stuks f. 3010.50, Vleeten p. stuk
f. 3.60—1.15, Pieterman en Poontjes per
kist van 50 K.G. f. 4.30, Groote Schelvjsch
f.27—25, Middel Schelvisch f 18.50—16.50,
Kleinmiddel Schelvisch f. 17—10, KI. Schel
visch f.11—5.50, Kabeljauw per kist van
125 K.G. f.64—34, Gullen per kist van 50
K.G. f. 11.50—2.20, Wijting f. 7-4.20, Kool-
visch per stuk f. 0.58, Makreel per kist
van 50 K.G. f. 11.50-8.50.
Aangevoerd 926 kisten versche haring.
Prijzen f. 5.20—3.30 per kist. 25 kantjes
pekelharing f. 10.50—10 per kantje.
Aangekomen 7 Stoomtrawlers:
O.N. 68 met f.4840, IJM, 2 met f.5068,
IJM. 4 met f.2533, IJM. 22 met f.2665,
IJM. 155 met f.2391, IJM. 63 met f.1852,
IJM. 161 met f.1979; 2 kotters: S. 120,
met f.1201, S. 66 met f.1005.
3 loggers: K.W. 169 met f.995, K.W. 161
met f.1050, SCH. 70 met f. 1480, K.W. 110
met 447 kantjes pekelharing voor Katwijk.
Praairapport Hr. Mr. „Vulcanus".
23 September. Tusschen 55 gr. 4' en
54 gr. 22' Nbr. en 3 gr. 7' en 2 gr. 30'
01. "SCH. 159, niets: SCH. 181, niets; SCH.
233, 330 kantjes; SCH. 399, 390 kantjes;
SCH. 99, S kantjes; SCH. 159, 8 kantjes;
SCH 106, 260 kantjes; SCH. 242, 250 kantjes;
SCH. 6, 36 last; SCH. 169, 5 kantjes;
GDIJ. 211, 30 kantjes; KW. 140, niets;
KW. 123, 22 last; KW. 22, 300 kantjes;
KW. 127, 18 last; KW. 36, 190 kantjes;
K.W. 3, 28 last; KW. 25, 12 last; KW. 31,
360 kantjes; KW. 154, 34 last; KW. 39
250 kantjes; VL. 199, 700 kant.es; VL. 25
520 kantjes; VL. 103, 102 kantjes; VL. 85,
500 kantjes; VL. 207, 265 kantjes; VL. 203,
490 kantjes; VL. 39, 510 kantjes; VL. 73,
100 kantjes; VL. 156, 10 kantjes; VL. 115,
360 kantjes; VL. 190, 6 kantjes; verkend
SCH. 35; KW. 20; KW. 122.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De Ontwapening.
Het bureau der Ontwapeningsconferen
tie heeft gistermiddag onder voorzitter
schap van Henderson een geheime zitting
gehouden. De resultaten dezer zitting,
waaraan werd deelgenomen door Paul
Boncour en Simon, werden in de in aan
sluiting aan deze vergadering gehouden
openbare bijeenkomst door Henderson be
kend gemaakt.
Het bureau heeft besloten in de week
aanvangende tien October a.s. te beslis
sen over de bijeenroeping van de Hoofd
commissie, waarin alle 64 ter conferentie
aanwezige mogendheden zijn vertegen
woordigd. Henderson verklaarde te hopen
dat voor 10 October de rapporten der
afzonderlijke commissies en het rapport
betreffende de hervatting van de werk
zaamheden der Hoofdcommissie zullen
zijn ontvangen. Voorts werd besloten Si
mon te belasten met de samenstelling van
het rapport inzake de onderhandelingen
der groote maritieme mogendheden inzake
de inlassching van de vlootverdragen van
Londen en Washington in het toekom
stige ontwapeningsverdrag. De op de
agenda van het bureau voorkomende
punten betreffende het verbod van lucht
aanvallen op burgerbevolking en lucht
bombardementen zullen op de volgende
bijeenkomst van het bureau worden be
sproken.
Henderson deelde vervolgens in het kort
mede dat hij een onderhoud heeft gehad
met den Duitschen minister van Buiten-
landsche Zaken. Hij hoopt in de eerst
volgende dagen opnieuw besprekingen
met von Neurath te kunnen voeren. De
kwesties betreffende de luchtwapens
moesten voorloopig opnieuw worden uit
gesteld tot latere behandeling. Paul Bon
cour eischte dat de Fransche voorstellen
inzake internationalisatie der civiele
luchtvaart in behandeling worden -geno
men.
Het bureau verdaagde zijn zitting ver
volgens voorloopig tot 10 October met de
motiveering dat Henderson dezer dagen
eenige belangrijke besprekingen zal heb
ben en morgen naar Londen moet terug-
keeren om deel te nemen aan de bijeen
komst van de Executive der Labour Party.
Herriot is gisteren eerst tegen negen
uur 's avonds per auto in gezelschap van
zijn kabinetschef te Genève aangekomen.
Herriot's aankomst is in Fransche krin
gen met ongeduld tegemoet gezien, aan
gezien Sir John Simon om 9 uur 40 met
den nachttrein moest vertrekken. Direct
na aankomst van Herriot arriveerde Si
mon bij de Fransche delegatie. Het on
derhoud kon slechts 20 minuten duren.
Ijlings verliet Sir John het hotel.
Herriot die Simon ondanks den stroo
menden regen naar zijn auto begeleidde
verklaarde aan de hem omringende pers
vertegenwoordigers dat hij nog geen
plannen heeft voor zijn verblijf te Ge
nève, hij weet ook nog niet of hij na de
verschillende groote redevoeringen welke
hij den laatsten tijd heeft uitgesproken,
ook nog een redevoering zal houden tij
dens de algemeene debatten der plenaire
bijeenkomst.
Betreffende het voorstel dat Sir John
Simon zou hebben uitgewerkt inzake de
oplossing der kwestie van gelijkgerech
tigdheid van Duitschland, zijn geruchten
in omloop welke wel is waar niet te con
troleeren zijn, doch niettemin verluidt,
volgens Fransche mededeelingen, dat Si
mon het voornemen zou hebben, Herriot
het volgende plan voor te leggen:
De Ontwapeningsconferentie besluite dat
het toekomstige ontwapeningsverdrag de
eenige en definitieve regeling vormt voor
den stand der bewapening van alle lan
den. Hierdoor treedt automatisch, ook
voor Duitschland, het toekomstige ont
wapeningsverdrag In de plaats van het
Vijfde deel van het verdrag van Versail
les. Binnen het kader van het Ontwape
ningsverdrag worden de wapeningen van
alle landen afzonderlijk geregeld. De wa
pening van Duitschland zal zoodanig zijn
dat rekening wordt gehouden met de
Fransche eischen betreffende de veilig
heid en een door Frankrijk gewenschte
verbinding vormt tusschen ontwapening
en de kwestie der veiligheid.
Van Fransche zijde wordt nader ver
klaard dat op de basis van een dergelijk
plan onderhandelingen inzake de kwestie
der gelijkgerechtigdheid denkbaar zijn.
OOSTENRIJK.
Minister afgetreden.
Naar officieel wordt medegedeeld, heeft
de Minister voor de Openbare Veiligheid
dr. Ach den Bondspresident verzocht hem
om gezondheidsredenen ontslag uit zijn
ambt te willen verleenen.
Reeds gisteren vonden besprekingen
plaats met majoar Fey van de Weensche
Heimwehr, die de vermoedelijke opvolger
van dr. Ach in het Ministerie voor de
Openbare Veiligheid zal zijn. Het Heimat-
blok zou hierdoor een grooteren invloed
op den gang van zaken in het kabinet
krijgen. De onderhandelingen zijn nog
niet beëindigd.
Mocht geen directe overeenstemming
worden verkregen, dan zal de vice-kanse-
lier Winkler met de leiding van het Mi
nisterie voor de Openbare Veiligheid be
last worden.
BINNENLAND.
De officieele opening der Leidsche Win
kelweek (6de Blad).
Het zilveren feest der Leidsche Electri-
citeitsfabrieken (5de Blad).
De K. L. M. blijft over Perzië vliegen.
(Binnenland, 3de Blad).
De Duitsche contingenteerings-maat-
regelen voor frnit (Land- en Tuinbouw,
3de Blad).
Duitsche autobus bij Laren door de Gooi-
sche tram gegrepen; één doode, 8 zwaar-
en vele lichtgewonden (4de Blad).
BUITENLAND.
De bijeenkomst van den Volkenbond.
(Buitenland, 1ste Blad).
Het bureau der Ontwapeningsconferentie»
tot 10 October verdaagd (Buitenland, 1ste
Blad).
Gandhi heeft zijn hongerstaking opge
geven (Buitenland, 1ste Blad),
DUITSCHLAND.
De Iandbouw-noodverordening Prulsen's
regeering en de Landdag.
Verwacht wordt, dat de nieuwe nood
verordening Inzake den landbouw morgen
zal worden aigekondigd. Reeds dien zeil
den dag zal, naar de Berlijnsche bladen
meldden, een kleine commissie van regee-
ringsvertegenwoordigers op reis gaan om
met de regeeringen der door het contln-
genteerings-systeem getroffen landen
directe besprekingen te voeren.
Von Papen bestudeert thans door per
soonlijk oezoek den nood ln het Oosten.
De commissoriale Pruisische regeering
is nog Zaterdag officieel door president
Kerrl in kennis gesteld van de besluiten
van den Landdag, aangaande den plicht
van de ambtenaren en bedienden, om de
Grondwet te eerbiedigen en te bescher
men. De regeering zal echter eerst na den
terugkeer van den Rijkskanselier haar
houding ten opzichte van deze besluiten
bepalen. Hoewel de Landdag het voorstel
tot opheffing van het besluit van 30 Aug.
had verworpen en er zich toe heeft be
paald de verwachting uit te spreken, dat
de ambtenaren en bedienden hun plicht
zullen doen mits de regeering hiertoe het
voorbeeld geeft, gelooft men niet dat dit
besluit tot verscherping van het conflict
tusschen Landdag en regeering aanlei
ding zal geven. Voor belde partijen zou 'n
dergelijke verscherping kort voor de ver
kiezingen zeer ongewenscht zijn.
FRANKRIJK.
On twapenings-geluid en,
In de meeste Fransche departementen
zijn gisteren de zittingen begonnen van de
algemeene raden. In het departement van
de Sarthe verklaarde Calllaux, die er
voorzitter Is van den algemeenen raad, in
zijn openingsrede, dat Frankrijk in over
leg met Engeland al het mogelijke zal
doen om de rust in Europa te herstellen.
Frankrijk zal ln de overgenomen ver
plichtingen een nieuw militair statuut
zoeken, niet om den oorlog voor te berei
den, maar om den vrede te waarborgen.
Een dergelijk statuut moet natuurlijk ook
de militaire nevenorganisaties en de aan
de officieele formaties toegevoegde ver-
eenigingen omvatten. Het moet een nauw
keurige controle der bewapeningen voor
zien en vastleggen.
In de Populaire schrijft de socialisti
sche leider Leon Blum een artikel, waarin
hij de rede, die Herriot te Gramat heeft
gehouden, begroet, doch hem verwijt, dat
hij bij de behandeling van de z.g. geheime
bewapening van Duitschland vergeten
heeft te spreken over den waren stand der
bewapening ln Frankrijk. Wanneer Her
riot erkent, dat de ontwapening der over
wonnen landen beschouwd moet worden
als de eerste stap naar algemeene ont
wapening, dan moet men hem vragen,
of hij werkelijk gelooft, dat Frankrijk
deze moreele en politieke verplichting is
nagekomen. De minister-president heeft
met nadruk gewezen op de door Frankrijk
toegepaste ontwapening, doch heeft daar
bij klaarblijkelijk vergeten, dat het Fran
sche bewapeningsmateriaal krachtiger is
dan ooit, dat het Fransche beroepsleger
nog bestaat en nog steeds ln omvang toe
neemt en dat de oorlogsbegrootlng in
goudfranken nog veel hooger Is dan In de
jaren 1913 en 1914. Hij heeft gesproken
aldus Léon Blum over de stichting van
een rijkscuratorium voor de lichamelijke
opvoeding der jeugd in Duitschland en
heeft daarbij vergeten, dat in Frankrijk
een militaire dienstplicht bestaat en dat
men daarmee ook in Frankrijk allen kin
deren de kunst van het dooden bijbrengt.