IAMANTEN BRUILOFTSFEEST
m
Jaargang
MMNDAG 5 SEPTEMBER 1932
No. 22227
DAGBLAD VOOR LETOEN EN OMSTREKEN
L oer regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen
igêntschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle
be advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Adve?tenüën
tend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts
ten maximum aantal woorden van 30.
eerste blad.
STADSNIEUWS.
Het vournaamste Nieuws
van heden.
SCHEEPSVFRRIH01NGFJL
EIDSCH
DAGBLAD
"PRIJS DER ADVERTENTIEN:
volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
een 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANTS)
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35; per week 1.0.18
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 portokosten.
miner bestaat uit DRIE Biadai
■VEREEN. „EENSGEZINDHEID".
Plantenkweekwedstrijd.
iestuur van bovengenoemde ver-
verzoekt ons plaatsing van het
lag j.l. is een plantenkweekwed-
ihouden van de plantjes, welke in
■jaar zijn uitgegeven. Door de on-
weersgesteldheid moest gebruik
worden van het kantoorgebouw
iwvereeniging, dat welwillend door
ktuur beschikbaar was gesteld,
beoordeeling geschiedde door een
fcie, bestaande uit de heeren Veen-
in Mater. De uitslag was als volgt:
hjs Geranium, Adri Bink (vulpot-
!de prijs Geranium, Bram Stikkelo-
leesboek); 1ste prijs Fuchsia, Cath.
leeuw flesch eau de Cologne)2de
Fuchsia, Agnita Serlie (doos zeep
lur); 1ste prijs Colëus, Willy v. dl.
(flesch eau de Cologne)2de prijs
Bram Stikkelorum (vulpotlood),
■assenen: de heer J. H. van den
een eervolle vermelding met aan-
ing. gelukwenschen van de jury
e cultuur van de Fuchsia.
Van der Schalt een troostprijs,
kind. dat plantjes had ingezonden
3 een klenie versnapering. De ten-
■lling van door kinderen gekweekte
i was eigenlijk nog een aansluiting
ie gehouden kinderfeesten op 27
us j.l.
ie uitreiking der prijzen, waarbij
ken prijswinner(steri een fraai
a werd uitgereikt, zeide de voor-
lat de inzending niet zoo groot was
rige jaren, doch het weer werkte
ede. Hij deelde de plannen mede,
ip dit gebied voor het volgend jaar,
t oog op de viering van het 10-jarig
i der vereeniging, bestaan en sprak
insch uit, dat ook vele volwassenen
en plantenkweekwedstrijd zullen
MUZIEKAVOND IN HET
PSYCHOPATEN-ASYL.
schrijft ons: Vrijdagavond gaven
rren Bouhuys, viool en Thomas Jr.
een muziekavond met werken van
Schubert, Rachmaninow, Kreisler,
Debussy, Grleg op het programma,
succes was verdiend. De heer Poel-
lerinnerde in zijn dankwoord aan het
lat de heeren Bouhuys en Thomas
vóór drie jaar, bij de beginperiode
inchting .hadden medegewerkt aan
leropvoedingssysteem en dat zij ook
dezen avond in hun repertoire den
des levens hadden doen voelen. Hij
lun dan ook een tot weerziens toe.
oorden werden door de aanwezigen
applaus ontvangen.
ZONDERLINGE MANIEREN.
Zaterdagnacht heeft de politie wederom
proces-verbaal opgemaakt tegen Chr. de
G„ die omstreeks halfeen gekleed in een
zwemtricot in het water van de Turfmarkt
rondspartelde. Nadat de man zich had
aangekleed, is hij ter voorkoming van
herhaling meegenomen naar het politie
bureau en daar eenige uren vastgehouden.
Natuurlijk trok deze nachtelijke zwem
partij veel bekijks: In den afgeloopen
nacht heeft zich dit spelletje herhaald.
Ditmaal kwam er een heer in een auto
aanrijden, sprong te water en verdween
weer in zijn auto voordat de politie de
kans kreeg proces-verbaal op te maken.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: Naamlooze Vennootschap
Drukkerij „Laboremus" v/h. „Herman
dad", Langebrug 107, Leiden. Uittredend
directeur: C Laterveer, Leiden, dei 19
Aug. 1932. Nieuwe waarnemend directeur:
J. Schipaanboord, Leiden.
Firma G. H. Maat, Hoogewoerd 5961a,
Leiden, wijnkooperij. Wijziging nanaels-
raam in: C. C. M. Maat.
Gisterenmiddag vond onder groote
belangstelling van leerlingen en vrienden
de heropening plaats van het Dans-Insti-
tuut van den heer Evert Castelein, Lange
brug 6 a, dat een algeheele restauratie
heeft ondergaan. De zaal maakt met de
nieuwe wandversiering, waarin verschil
lende verfraaiingen zijn aangebracht, een
verzorgden indruk. Het zal zeker aange
naam zijn in deze gezellig stemmende
ruimte de kunst van Terpsichore te be
oefenen.
Na een welkomstwoord van den heer
Castelein. gaf deze met zijn vrouwelijke
partner diverse nieuwe variaties der mo
derne dansen ten beste. Er waren vele
bloemstukken van verschillende zijden als
gelukwensch toegezonden. Ook tijdens de
's avonds in de Stadsgehoorzaal gehouden
openings-soirée waren velen aanwezig, die
van diverse demonstraties genoten en zelf
op enthousiaste wijze de danskunst be
oefenden.
Hedenmorgen omstreeks kwart over
acht zag een bewoner van den Oude Rijn
dat onder de Pelikaanbrug een vrouw in
het water lag. Hij slaagde erin de vrouw,
die in bewusteloozen toestand verkeerde,
met behulp van een reddingshaak op den
wal te trekken. Het bleek te zijn de Duit-
sche dienstbode A. P. Onmiddellijk werd
kunstmatige ademhaling toegepast en ge
tracht met een zuurstofapparaat de le
vensgeesten weer op te wekken, hetgeen
ten slotte mocht gelukken. Daar zij tel
kens het bewustzijn verloor, vervoerde de
Eerste Hulpdienst haar naar het Acade
misch Ziekenhuis.
Foto Bleuzé
Wm
«Nj
HP:',s.i
■H
CENTRALE SCHOOL VOOR HET
7e EN 8e LEERJAAR.
EEN ONDERHOUD MET HET HOOFD
DEN HEER F. H. N. BLOEMINK.
- b jjwpen onze stadgenooten Hen-
Calkl
'a. d
?ai hun zestigjarige echtver-
t 1(1 U
«J, eIchior Swaak en Wilhelmina Pe-
alkhoven, wonende Jan de La-
ben t®e zeldzame gebeurtenis te
Pinti
K de
Morgen gaan althans de bruids-
S.terwij! op 18 September 1872
■PU...
«ijk werd voltrokken.
■jtelevi
bruidegom niet alleen in zijn
iMjktti'
.ven, maar ook in zijn maat-
Ng Wa'C? werkkring trouw en stand
bier da„ ewÜst het feit, dat hij niet
kilden ^stig jaar aan één stuk bij
1 WPatroon werkzaam was. Door
feu ifnM?n en zuinig overleg wisten
*54 van?1^ ovel' te sparen om on-
feten hun ouden dag te kunnen
zoodat zij financieel volkomen
onafhankelijk zijn van hun twee zoons,
die beiden een goede positie in de maat-
schappu^beüeeden^ ^am. respectievelijk
«3 en 80 jaar, doch zijn ondanks hun hoo-
fen leeftijd nog flink en goed ter been
Een wandeling naar den fotograaf
leverde ondanks het slechte weer met het
minste bezwaar op. Alleen het gehoor
heeft den bruidegom m den steek ge
laten doch beiden zijn opgeruimd van
natuur en zien vol optimisme hun levens-
aVMogetódeze°nog tal van jaren verlicht
wonden door dezelfde liefde en hartelijke
toegenegenheid, welke reeds langer dan
I een halve eeuw in 't gezin Swaak heeft
geheerscht.
Ter gelegenheid van de opening van het
nieuwe schoolgebouw.
Toevallig werd onze aandacht de vorige
week getrokken, door een officieele ken
nisgeving van B. en W. in dit Blad, waarin
mededeeling werd gedaan, dat de lessen
in het nieuwe gebouw der Centrale School
voor het 7de en 8ste leerjaar op Maan
dag 5 September zouden worden hervat.
Dit was voor ons aanleiding om het
schoolhoofd, den heer F. H. N. Bloemink
te vragen of zulks wellicht met eenig
officieel vertoon gepaard zou gaan.
De heer Bloemink toonde zich door deze
vraag lichtelijk verrast: „Waarom zou
het? Er is geen sprake van de opening
van een nieuwe school, daar ze al tien
jaar bestaat! Bovendien heb ik een af
keer van de wijze, waarop in den laatsten
tijd reclame wordt gemaakt voor het
onderwijs op bepaalde scholen. Mijn mee
ning is, aldus de heer Bloemink, dat een
school haar reputatie niet moet ontlee-
nen aan allerlei uiterlijkheden, doch aan
hetgeen binnen de muren met de kinde
ren gebeurt. Want per slot van rekening
wordt de intrensieke waarde van het
onderwijs niet bepaald door allerlei uiter
lijkheden en bijkomstigheden van meer
of minder belang maar door de paedago-
gische bekwaamheden van den onderwij
zer of de onderwijzeres, en bovenal door
de liefde en de toegewijde bezinning
waarmede hij of zij deze functie vervult
Deze opvatting geldt in 't bijzonder voor
scholen als de onze Waar andere scholen
de kinderen moeten klaar maken voor
U.L O. of voor middelbaar onderwijs, daar
rust op ons de taak het volkskind op
jeugdigen leeftijd zooveel mogelijk mee te
geven voor het maatschappelijk leven.dat
zij na het verlaten van onze school in
gaan. De scholen voor eindonderwijs leg
gen in 6 jaren het fundament en bouwen
op en wij moeten den sluitsteen aan
brengen."
Waarom, zoo vroegen wij, ont
leent de Centrale School eigenlijk haar
uitzonderlijke positie?
De C. S. is na de reorganisatie van
het openbaar onderwijs in 1920 opgericht
als een uitvloeisel van de verplichting tot
instelling van het 7de leerjaar. Uit prac-
tisch-economische overwegingen bleek het
wenscbelijk de leerlingen der zoogenaam- I
de volksscholen (beter gezegd: scholen
voor eindonderwijs) niet op hun eigen j
scholen te laten blijven, maar te sturen
naar een Centrale School voor het 7de
leerjaar. Want ten eerste zou voor een j
7de klasse in lang niet alle gebouwen
plaats zijn en ten tweede zouden die klas- i
sen dan over het algemeen onvoldoende
bezet zijn. Een centralisatie-systeem der
halve. tot welks daadwerkelijke toepas- j
sing de toenmalige wethouder van onder- i
wijs, nu wijlen mr. J. C. van der Lip
krachtig heeft medegewerkt.
Op 1 September 1922 werd de Cen- j
trale School geopend. Aan de voorafgaan
de voorbereiding en samenwerking met
mr. van der Lip bewaart de heer Bloe
mink de aangenaamste herinneringen:
„Een eminent magistraat! Ik ben erg blij,
dat zijn echtgenoote, mevr. de wed. M.
van der LipSchudel mij een foto van
wijlen haar man heeft toegezegd ter
plaatsing in mijn kamer in het nieuwe
gebouw.
Aanvankelijk zou de C. S. worden on
dergebracht in de school op het Schut
tersveld, maar bij nader inzien vond ik
het zonde en jammer dit gebouw te be
trekken. daar ik toch slechts een deel
noodig had en ik het beter oordeelde,
wanneer de leerlingen der afgekeurde
Mareschool daar werden ondergebracht.
Zoo kwam ik aanvankelijk terecht in een
afgekeurd gebouw in de van der Werff-
straat, Toen de leerschool van den heer
Koops tot een zesklassige school werd
teruggebracht, kreeg ik de beschikking
over een gedeelte van dat gebouw en toen,
eenige jaren geleden, deze verhuisde naar
de Vrouwenkerksteeg, over het geheeie
gebouw.
Helaas voldeed dit niet aan de meest
bescheiden hygiënische eischen, in het
bijzonder wat de lichtvoorziening betreft
en zoo besloot de gemeenteraad te langen
leste tot verbouwing.
Maar zoo onderbrak de heer Bloe
mink zichzelf laat ik u eerst eens iets
vertellen over den opzet en de bedoeling
van de school.
Toen in September 1922 de school ge
opend werd, was voor mij de vraag: hoe
kan ik dit nieuwe Instituut op de meest
doeltreffende wijze benutten, wat de alge-
meene ontwikkeling van het volkskind
betreft? Hoe moest ik mijn leerstof kiezen
opdat de leerlingen zooveel mogelijk van
hun laatste schooljaar profiteerden? Ik
heb de oplossing getracht te vinden door
differentiatie; door splitsing in klassen,
zoowel voor jongens als voor meisjes als
gecombineerd, daarbij rekening houdende
met hun aanleg, den stand der vorderin
gen en van hun maatschappelijke be
stemming.
Het geval deed zich evenwel voor, dat
er behoefte ontstond aan een achtste
leerjaar. Immers er waren zulks als ge
volg van latere wijzigingen der Leerplicht
wet kinderen, die na het doorloopen
van het 7de leerjaar, den 13-jarigen leef
tijd nog niet hadden bereikt en dus nog 1
jaar leerplichtig bleven, terwijl er ook
waren, wier ouders eigener beweging den
wensch te kennen gaven hun kind nog
een jaar op school te laten. Zoo ontston
den er zoogenaamde restklassen. waarvoor
weliswaar de leerstof werd uitgebrela,
doch nog niet in organisatorisch ver
band, En vanzelf rees de vraag: is net
onderwijs in dit officieuze 8ste leerjaar
wel van zoodanige waarde, dat het op
weegt tegen de opofferingen der ouders,
die hun kinderen een jaar langer op
school laten? De bestudeering van iat
vraagstuk, hetwelk de volle belangstelling
had van het gemeentebestuur, van den
referendaris van onderwijs, den heer H.
A. Vriend en bovenal van den inspecteur
van het L O., den heer J. Baak. idde
ertoe, dat in September 1929, op mijn ad
vies en geheel overeenkomstig den opzet
van het instituut méér ontwikkeling
voor het volkskind! werd overgegaan
tot de instelling van een achtste leerjaar.
Het gemeentebestuur gaf hierdoor blijk
zijn sociale taak terdege te verstaan door
méér te willen geven dan waartoe het
wettelijk verplicht is.
Naast den wethouder van Onderwijs
(mr. Tepe) gaf ook de Burgemeester blij
ken van bijzondere belangstelling.
Het onderwijs in het 8ste leerjaar is
vooral toegespitst op de praktijk, m. a. w.
er wordt gestreefd naar uitbreiding der
algemeene ontwikkeling, voor zooverre
deze practische beteekenis kan hebben:
algemeene geschiedenis, eenig Inzicht in
boekhouden, onderricht in één moderne
taal (naar keuze Fransch of Engelsch);
voor de meisjes: handwerken onder lei
ding van vakleeraressen e.d.
Hierbij dient aangeteekend, dat het
onderwijs in de Fransche of Engelsche
taal, aan daarvoor op grond van hun
capaciteiten in aanmerking komende
leerlingen, reeds in de 7de klasse aan
vangt. En de praktijk heeft uitgewezen
aldus de heer Bloemink met gerechtvaar
digden trots dat voor een ernstig wil
lend volkskind zeer goede maatschappe
lijke posities te bereiken zijn. Dat is per
saldo de beste reclame voor onze school,
hetgeen ook blijkt uit het feit, dat mij
van verschillende zijden uit andere ge
meenten verzoeken bereikten om inlichtin
gen omtrent opzet en werkwijze van ons
instituut.
Maar, zoo vroegen wij, komt het bij
de huidige economische depressie, waarin
het voor jongens van 14-jarigen leeftijd
toch erg moeilijk moet zijn een loonge-
vende betrekking te vinden, niet vaak
voor, dat de ouders den wensch te ken
nen geven hun zoon of dochter nog een
jaar op school te laten ondanks het feit,
dat zij gerechtigd zijn deze te verlaten?
Helaas neen, zuchtte de heer Bloe
mink. Er zijn voorbeelden te over. dat de
kinderen, wanneer ze 13 jaar zijn, zelfs
het 8ste leerjaar niet volgen. Mijn erva
ring is, dat in die kringen, waaruit wij
onze leerlingen betrekken, het kind zelf
een veel te groote zeggenschap heeft bij
de beantwoording van de vraag of ze al
dan niet een jaar langer op school zullen
blijven. Het percentage, dat vrijwillig
blijft, is veel te klein, ondanks de alge
meene vraag uit arbeiderskringen naar
méér ontwikkeling van het volkskind!
Maar laten wij maar niet „tot mineur"
overgaan en liever een wandeling door
het gebouw maken, aldus besloot de heer
BI. ons onderhoud.
Zoo tusschen de bedrijven door had dc
heer Bloemink ons reeds zijn groote
vreugde te kennen gegeven over de wijze
waarop zijn nieuwe ambtelijk home is in
gericht en ons vluchtig bezoek maakte
ons zijn enthousiasme begrijpelijk. Dc
gemeente-architect, de heer Neijsingh
heeft inderdaad met de hem ter beschik
king gestelde middelen (minder dan de
helft der benoodigde gelden voor een
nieuw schoolgebouw!) gewoekerd, zoodat
iemand, die niet met den vroegeren toe
stand op de hoogte was, niet zal willen
gelooven hier in een oud gebouw te ver
toeven. In alle lokalen nieuwe naadlooze
vloeren en met uitzondering van de zit
banken nieuw meubilair; overal gezellige
groote stalen schuiframen, waardoor licht
en lucht vrijelijk kunnen binnenkomen
een stijlvol trappenhuis; alles in fleurige,
frissche tinten geschilderd; kortom het
geheel maakt den indruk van een volko
men nieuw gebouw Ook de aannemers
Gebrs Randsdorp te Lisse en den op
zichter J. J. Abspoel hebben alle eer van
hun werk!
De lokalen en gangen zijn gezellig ge
stoffeerd met een zeer gevarieerde col
lectie houtsneden etsen en prenten, welke
een gunstige uitzondering vormen op de
gebruikelijke schoolplaten en zich won
derwel aanpassen in het kader van het
hier te geven onderwijs Een origineelc
gedachte: de kinderen op hun nieuwe
school ook wat de wandversiering be
treft, eens iets nieuws te laten zien!
Een groot deel dezer attributen werd op
zeer voordeellge condities beschikbaar ge
steld door de Ned. Rotogravure-Maat
schappij en de firma Lankhout te Den
Haag, terwijl de aardewerkfabriek ,De
Rijn" van den heer Zaalberg te Leider
dorp een groot aantal vazen, kruiken en
potten leverde tegen matigen prijs.
Al-met-al mogen wij èn de gemeente
Leiden èn het personeel der school van
harte geluk wenschen met de wijze, waar
op een zoo nuttig instituut als de Cen
trale School voor het 7de en 8ste leer
jaar vanaf heden is gehuisvest!
BINNENLAND.
Dc plechtige uitvaart van wijlen kardi
naal Van Rossum. (Kerk en School, 2e
Blad).
Dc ziekte van Weil; 21 patiënten te
Rotterdam; 5 dooden. (Gemengd, 2e Blad)
Bij Diemen zijn gistermorgen twee per
sonen bij een botsing tusschen tram en
motorrijwiel gedood. (Gemengd, 2e Blad).
135 personen op een passagiersboot in
levensgevaar; één der opvarenden door
een vuurpijl gedood. (Gemengd, 2e Blad),
BUITENLAND.
Enorme belangstelling te Berlijn en
Essen voor Stahlhelm-betooging en Katho
liekendag. (Buitenl. Ie Blad).
Spoedige afkondiging te wachten van
dc nieuwe Duitsche noodverordening.
(Buitenl., Ie Blad).
De mijnwerkersstaking in België; in
principe overeenstemming bereikt. (Bui
tenland, le Blad).
Morgen hoopt de heer G. Veenendaal,
alhier, den dag te vieren, dat hij gedu
rende 25 jaren als monteur bij de Singer-
Maatschappij werkzaam is. Het zal dezen
plichtgetrouwen jubilaris aan belangstel
ling zeker niet ontbreken.
Wegens de ongunstige weersgesteld
heid van Zaterdag j.l. zijn de feestelijk
heden ter gelegenheid van den verjaardag
van H.M. de Koningin door de bewoners
van de Rijn- en Schiekade voorloopig uit
gesteld.
Men verzoekt ons te melden, dat de
inschrijving voor candidaat-leden der
U. S. L. B is opengesteld op 20, 21 en 22
September a.s. van 1012 uur v.m. en
24 uur nam. In het verenigingsgebouw
Rapenburg 6.
Zaterdagavond is tengevolge van het
warmloopen van een der assen van een
machine een begin van brand ontstaan in
de loonzagerij van de firma C. K. en Zn. in
de Clarasteeg No. 28. Omwonenden werden
op den brand opmerkzaam gemaakt door
dat dichte rookwolken uit de werkplaats
opstegen. Zij verschaften zich toegang en
wisten het vuurtje met eenige emmers
water te blusschen. De aanwezige motor
spuit behoefde geen dienst te doen.
In den afgeloopen nacht zag een
surveilleerende politic-agent, dat er rook
opsteeg uit een houten directiekeet,
staande op het terrein van de nieuwe
sociëteit ..Amicitia" aan de Steenstraat.
Toen hij binnentrad vond hij daar tot zijn
verbazing een 9-jarigen Jongen met zijn
8-jarlg zusje, die de ouderlijke woning
waren ontloopen en een vuurtje hadden
gestookt. De familie F. had eenige uren
tevoren van de vermissing der kinderen
aan de politie kennis gegeven. De politie
bluschte het vuur en bracht de kinderen
bij de ouders terug. De schade bleef be
perkt tot een gat in den vloer.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen:
Volwassen
personen. Kind. Totaal
Maandag 29 Aug. 35 35
Dinsdag 30 Aug. 37 37
Woensdag 31 Aug. .37 37
Donderdag 1 Sept. .38 38
Vrijdag 2 Sept. 39 39
Zaterdag 3 Sept. 38 38
Totaal 224
Men verzoekt ons dq aandacht te
willen vestigen op een advertentie in dit
Blad betreffende Servaas' Muziekhandel,
Breestraat 102.
Wij verwijzen naar een advertentie
in dit Blad betreffende de inschrijving
van leerlingen voor Vrijz. Godsdienst
onderwijs.
GEVEII PF PFRCFFi PN.
Gehouden verkooping in het Notaris
huis te Leiden op Vrijdag 2 September
1932, ten overstaan van: H. M. Markusse,
notaris te Leiden.
Het huis te Oegstgeest, Geversstraat 65,
kooper Chr. Wijling q q. voor f. 8000.
Dc volgende schepen zijn morgen radio-
teiegralisch te bereiken via de daarnaast
vermelde kuststations. Medegedeeld door
de N.T.M. Radio-Holland.
Baloeran. Scheven. Radio Chr. Huy-
gens idem Colombia, idem Dempo,
idem Flandria, idem Joh. v. Oldenb.
idem Kota Baroe Aden Radio M v.
St. Aldeg. Scheven. Radio Orania idem
P. C. Hooft, idem Poelau Bras, Sabang
Radio Poelau Tollo Scheven. Radio
Van Rensselaer Idem Veendam, idem.
