SEPTEMBER
PHI UPS GOUDEN
POUT
„MINIWATT" SERIE
jbudcemèife-ï. Juou
VERLAAGDE
LESGELDEN
VRIJSTAANDE
BURGERWOONHUIS
MODDERMAN HARTEVELT C°
MODE-VAKSCHOOL
LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad
Maandag 29 AugustJ
UIT RUSLAND.
KUNST EN LETTK
TYPEN
STENO
TALEN
58 a
TE HUUR
VERLOREN
F. VAN HAARLEM, MARIËNPOELSTRAAT 21a
Leerares C. KORENHOFF
LEIDEN - HOOIGRACHT 90 - TELEFOON 969
VEREENIGING „KONINGINNEDAI
BEZOEKT OP 31 AUGUSTUS A.S
tCHUIFCOftfETFi
SCHUIF «HMBJ
4
Maatschappij biedt Heerenkleeding aan
WOENSDAG 31
den geheelen dag
AUGUSTUS a.s
gesloten zullen w
DE NIEUWE CULTUUR IN RUSLAND.
(Nadruk verboden).
Elke revolutie beteekent een verschui
ving op cultureel en maatschappelijk ge
bied. De regeerende klassen worden door
nieuwe groepen verdrongen, voortgekomen
uit de lagere klassen van de bevolking. De
nieuwe met veel moeite opgebouwde be
schaving moet plaats maken voor een
veel primitievere cultuur, die de verfij
ning van de oude mist, maar een basis
voor nieuwe ontwikkeling vormt. Bijzon
der sterk ls dat in tegenwoordig Rusland
waar te nemen. De beschaafde krlnger.
hadden zich in Rusland in een ongekend
snel tempo ontwikkeld, waardoor een on
overbrugbare kloof ontstaan ls tusschen
de beschaafde (de „intelligentsleja", zoo
als de Russische term luidt) en de overige
massa van de bevolking. In de laatste
30 Jaar vóór den Wereldoorlog was het
verschil tusschen de beschaafde boven
laag en het eigenlijke volk zoo groot, dat
het op een vreemdeling den indruk moest
maken als behoorden deze beschaafden tot
een volkomen ander volk, zelfs tot een vol
komen ander ras, dan de massa der be
volking. Na de revolutie zijn menschen uit
die massa a an het bewind gekomen. Over
al in het land ging de leiding over op
menschen uit het volk De massa deed
zich in veel sterkere mate gelden als
vfoeger, zij drukt haar stempel op de
nieuwe cultuur, die nu in Rusland ont
staat. Daarnaast speelt de bewuste leiding
der bolsjewiki, hun streven om de massa
naar eigen wenschen te kneden, een zeer
belangrijke rol. Dit vindt zijn uiting in
alles: in de school, de vermakelijkheden,
de pers.
De school neemt een der belangrijkste
plaatsen in het sovjet-stelsel in. De school
moet de massa vervormen, moet de kin
deren de opvattingen der bolsjewiki bij
brengen en tegelijkertijd alle resten van
het oude uitroeien. De overblijfselen van
de oude beschaafde klasse waren bereid
hun krachten aan de nieuwe school te
wijden, in de hoop het cultureele peil van
het volk te verhoogen. De communistische
geest, waarmede het onderwijs nu door.
drongen is, de zware hand van de bolsje
wistische partij, die blinde gehoorzaam
heid elscht en elke poging tot zelfstandig
denken, individueel optreden onderdrukt,
hebben de samenwerking tusschen de oude
beschaafde klasse en de nieuwe regeer
ders onmogelijk gemaakt.
In het Westen, ook hier te lande, wordt
vaak met extase over de sovjet-paedago-
giek gesproken. Zonder te willen ontken
nen, dat er in de sovjet-paedagogiek
zekere goede elementen aan te wijzen zijn,
moet ik er toch op wijzen, dat die Wester
lingen ook de Nederlanders den In
houd en de strekking van de talrijke plak
katen en boekjes eenvoudig niet begrepen
hebben. De plakkaten in de scholen, die
bij de kinderen de overtuiging moeten
wekken, dat de beste raadgevers de arts
en de agronoom zijn (op zich zelf zeer
verstandige leuzen), bevatten steeds tege
lijkertijd een carrlcatuur van den priester
met de mededeellng. dat wie zich tot den
priester wendt den dood van zijn ziek kind
en de mislukking van den oogst onvermij
delijk maakt. De a bc.-boekjes, die vele
Nederlanders op de sovjet-tentoonstelling
hebben bewonderd, zonder den inhoud er
van te kunnen lezen, zijn gebaseerd op het
psychologische systeem, waarbij het kind
niet met afzonderlijke letters begint, maar
met lettergrepen. Dat is op zichzelf een
heel goed systeem (overigens niet nieuw
en hier te lande al lang bekend), maar de
inhoud van die leesboekjes is van dien
aard, dat vele Nederlanders, indien zij
hem kenden, wat minder luidruchtig in de
uiting van hun bewondering zouden ge
weest zijn De leesstukjes zijn zoo samen
gesteld. dat het kind den indruk krijgt als
had er vóór de bolsjewistische revolutie
geen beschaving bestaan en als zou de ge-
heele bewoonde wereld met fabrieken be
denkt zijn, waar communistische cellen de
arbeiders „tot redelijke wezens" maken.
Deze „opvoedende" inhoud der leesboekjes
wordt nog aangevuld door een paar bio-
graphien van communistische leiders, die
als heiligen voorgesteld worden temidden
van een zondige kapitalistische wereld.
Op de middelbare scholen is deze primi
tiviteit natuurlijk niet vol te houden,
maar ook daar wordt er naar gestreefd
bij de leerlingen de overtuiging te wekken,
ais ware de Russische geschiedenis vóór
1917 slechts een voorbereidng voor het
bolsjewistische regime geweest. Zoo wordt
de Russische literatuur vóór Poesjkin
iPoesjkin was de grootste Russische dich
ter en hem konden de boljewiki dus niet
doodzwijgenl totaal verwaarloosd. Aan de
schitterende Russische literatuur in de
XlXe eeuw wordt heel weinig aandacht
gewijd, maar des te meer aan de z.g. sov
jet-literatuur. De kinderen krijgen op deze
wijze den indruk als had Rusland eigen
lijk eerst na de overwinning der bolsje
wiki een eigen literatuur gekregen.
De pogingen om middelbare scholen aan
fabrieken vast te koppelen en op deze
wijze het algemeene onderwijs aan het
vakonderwijs te verbinden, worden nog
steeds voortgezet, doch zonder eenig suc
ces. Een groote rol spelen in de sovjet-
paedagogiek allerlei expedities, alweer op
zich zelf een zeer goed en in het „zondige
Westen" niet onbekende instelling, maar
daarbij worden die „expedities" alleen
naar speciale musea (museum der revo
lutie, atheïstisch museum, enz.) geleid, de
opvoeding krijgt een uiterst eenzijdig ka
rakter. De bolsjewiki zelf zijn in hooge
mate met hun paedagogiek ingenomen. Op
de paedagogische tentoonstelling te Le
ningrad (Petersburg) in 1930 konden de
bezoekers vernemen, dat de sovjet-paeda
gogiek de beste en vrijwel de eenige in de
wereld was. De Westersche paedagogiek
was door eenige grove carricaturen voor
gesteld.
De vreeselijke, elke verbeelding tar
tende, menschonteerende woningnood
maakt voor den Rus het verblijf thuis
minder aangenaam. Zijn vrijen tijd brengt
hij in de z.g. „tuinen der beschaving"
door. Het zijn groote pleinen, volgebouwd
met allerlei barakken en tenten. Ge kunt
daar een douche nemen (bij de onhygiëni
sche toestanden in de sovjet-huizen, het
groote aantal luizen, vlooien e. d. een
werkelijk goede instelling), een bioscoop
bezoeken, een communistische leeszaal
vinden, een communistische club binnen-
loopen, een tooneelvoorstelling bijwonen.
De trams, die naar en van die „tuinen
der beschaving" rijden, zjjn propvol. Ver
makelijkheden zijn in het algemeen in
Sovjet-Rusland talrijk en toegankelijk,
iets dat overal aan te bevelen zou zijn.
Minder goed is, dat al die vermakelijk
heden een uiterst primitief en ruw karak
ter dragen. Dat vmdt zijn uiting ook in
de nieuwste tooneelstroomingen in Ruo-
land. De bekende bolsjewistische tooneel-
hervormer, Meyerhold. heeft de stukken
van Ostrowsky (eén der beste Russische
tooneelschrijverst tot circusvoorstellingen
omgebouwd. Om woede weer te geven laat
Meyerhold met een hamer op een ijzeren
plaat slaan (en da in Rusland, het land
van heet uiterst verfijnde tooneel!) Een
andere bolsjewistische tooneelhervcrmer,
Taïrow, heeft aan de voorstellingen in
zijn schouwburg het karater van acroba
tische en sportieve kunststukken gegeven.
Dat is natuurlijk geen toevalligheid. De
massa wil geen „proletarische klasse
beschaving" hebben, maar eenvoudig een
kermis-drukte. En zij krijgt ze ook.
De pogingen om Verhaeren populair te
maken, zijn op een fiasco uitgeloopen,
doch de circuskunstjes van Meyerhold zijn
zeer populair geworden. Hetzelfde zien wij
ook in de schilderkunst. Een proletarische
beschaving en proletarische kunst be
staan in Rusland nog geenszins, wel
bestaat er een verruwing van beschaving,
een „veereenvoudiging", een aanpassing
bij de uiterst primitieve behoeften van de
massa. Eenig verband tusschen deze ker-
misdrukte en de proletarische klasse-
opvattingen te zoeken zou een dwaas
heid zijn.
En alweer kan niet ontkend worden,
dat dit alles ook zijn goede kanten heeft.
HIJ die in Rusland een proletarische
klasse-beschaving zal zoeken, zal bedrogen
uitkomen. Het massale karakter van de
i propagande voor deze nieuwe cultuur be-
I trekt echter breede massa's bij een zekeren
cultureelen arbeid (zij het van zeer primi
tieven aard). De storm van phantastlsche
en overigens zeer weinig productieve acti-
i viteit der bolsjewiki werkt meesleepend op
een gedeelte van de arbeiders, spetsen en
de jeugd. Op cultureel gebied hebt ge er
actie voor arbeid erstooneel, arbeiders
clubs. z.g. muurkranten enz. Dat maakt
op den menschen den indruk van nuttigen
arbeid, schept een zekere beweging, neemt
de menschen in beslag. Het geheel doet
aan een motor denken, die veel kabaal
maakt en niets in beweging brengt Doch
er ontstaat een gewoonte tot maatschap-
pelijken arbeid en deze gewoonte zal later
wel te pas komen.
Deze massale actie leidt tot het ont
slaan van een massa-psychose. De Rus
leest alleen de bolsjewistische bladen (er
bestaan in Rusland alleen communisti
sche bladen), dag in dag uit slikt hij
hysterische artikelen, waarin de menschen
tot activiteit ongeroepen worden, nu eens
aan het „varkens"-front.dan aan het
steenkolen-, mals-, moestuin, soja-front
enz. (de bolsjewiki bedenken steeds een
nieuw „front"), en hij krijgt den indruk,
dat hij een gemobiliseerde is, die telkens
weer van het eene front naar het andere
moet snellen. Hij leeft in een atmospheer
van voortdurende drukte, haast, span
ning. De sovjet-journalisten vertellen hem
tegelijkertijd, dat Rusland voortdurend
door iemand bedreigd wordt. Nu is het
Poincaré, die een oorlog tegen Soviet-
Rusland voorbereidt .dat Poincaré al lang
geen politieke rol speelt, is daarbij van
geen be teekenis: de Russische massa weet
het toch niet en kan de beweringen van
haar bladen niet controleeren), dan de
Paus, die gecompliceerde aanvalsplannen
koestert, dan weer de sociaal-democraten.
Bijzonder fel is de hetze tegen de
sociaal-democraten. Er bestaan geen ge
meenheden, welke de Russische en Wes
tersche sociaal-democraten niet zouden
hebben bedreven: zij zijn bondgenooten
van de fascisten (op de sovjet-carricatu-
ren wordt een sociaal-democraat steeds
als een bondgenoot en lastdier van den
fascist voorgesteld), zii organiseeren
bloedbaden in arbeiderswijken, zij berei
den een oorlog tegen Sovjet-Rusland, zij
ziin dienaren van het kapitaal enz.
De kenmerken van de nieuwe cultuur,
die in Sovjet-Rusland ontstaat, zijn:
simpliciteit (alles is „heel eenvoudig" voor
AUTEURSRECHTE*
Herhaaldelijk komt het vo^
tantentooneel en vooral Open
gingen de dupe worden, hetÉ'l
onwetendheid op het gebied Tul
rechten, hetzij van verkeerde vJ
op dit punt.
Wij zouden aan onze abonihj
weging willen geven, alvorens o>i
tot opvoering van een tooi»?
operette, eerst contact te zoeff!
der navolgende Bureaux:
Bureau voor Auteursrecht van J_
eeniglng van Letterkundigen, jrj
naai Bureau voor Opvoerings enl
recht. Bureau voor Auteursrecht 1
neglwerken met muziek. I
Gevestigd te Amsterdam aan J
delstraat 102 (W.) daar verreweg 4
tooneelstukken en vrijwel alle J
met uitzondering van het Franse-
toire, dat ressorteert onder de sij
Auteurs et Compositeurs, Directe
Clignet, Jan Luykenstraat 100 t,
heer staan van een der genoemde!
Hierdoor zijn vele onaangenaam-]
teleurstellingen te voorkomen.
R.-K. Bouwblad.
B. J. Koldewey bespreekt in l
Bouwblad aan de hand van teej
en foto's de restauratie van de s
kerk te Keulen en A. Siebers het
reeren vrij van mode en nihilist
elke vraag bestaat een antwoord,)]
slechts de verzamelde werken van
op te slaan en de noodige plaats
plegen), rumoerigheid, massa-pi
kudde-geest, een soort commij
Amerikanisme, verafgoding van
chine, grenzeloos vertrouwen in j
niek, minachting tot de groote vis
ken der philisophie (alles is imml
delijk, alles is verklaard). Iets da
zijn het in andere vormen, was in
overgangsperioden waar te nea
deze basis zal een nieuwe Russia
schaving ontstaan, die na eenig
contact met de oude Russische cui
met de beschaving van het Wes
zoeken. Elke revolutie is per sli
rekening verspilling.
Dr. BORIS RAPTSCHB!
AANVANG PRIVÉ- EN
CLDBLGS OVERDAG EN
'S AVONDS IN:
„verbeterd" 1 O-ving.
systeem nieuwe mach.
p. c. f. 10.
spoedmeth. c.q. 3 mnd.
Nederl. en mod. talen
I BOEKHOUDEN
op alle practijk dipl.
door gerout. leer. M.O.
prarnm., convers., cor-
resp. opl. allepract. dipl.
12 Sept. aanvang
„Speciaal Opleidingen":
Steno-Tvpist(e)
Boekhoud-Correspond.
Privé-Secretaresse
Kantoor-Opleiding
DEZE WEEK
Inschrijv. 9-12, 2-5, 7-9
Gratis Plaatsing Bureau
IXSTITUUT
BRl
BREESTRAAT
Am-
Vrijdag 2 September 1932,
's avonds 7 u. m het Notarishuis
te Leiden, AFSLAG vanhet
zeer gunstig gelegen
Geverstraat 65 te Oegstgeest,
in bod staande op f. 8000.—
Notaris H. M. MARKUbSE.
Leiden. 5161
Direct aan tramverbinding
Noordwijk, Katwijk, Den Haag
en Schevenlngen, RUIME
HEERENHUIZEN, bev. 5 en 6
kamers, keuken, W.C., groote
zolder, voor- en achtertuin
enz. Huurprijzen van f.40
tot t 45.— per maand.
Te bevragen aan het Woning
bureau Fagelstraat 5, Leiden.
8450
Platina DAMES-POLSHORLOGE,
gaande Groenewold, Rijnsaters-
woude naar A. de Jong, Oude
Wetering. Tegen belooning
terug te bezorgen hij
W. M. v. STAVEREN, Slager,
Oude Wetering. 5181
Er is geen radiolamp te vinden, die ook
maar één lamp uit deze geweldige gouden
serie overtreft Philips heeft hier iets waarlijk
phenomenaals geconstrueerd.dat iedereen
hetzij radio-expert of leek in bewonde
ring brengt. En desondanks is de prijs
van deze innerlijk en uiterlijk gouden
lampen laag gehouden, uitzonderlijk laag
voor zulke kwaliteitslampen van wereld
reputatie. Koopt nü vooral Philips „Miniwatt
1823 Geiijkrichtlamp f 6.00
E 428 Detector en 1' L F versterkerlamp f 8.50
E 462 Hoogfrequent Schermroosterlamp I 9.50
C 453 Penthode-Eindlampf 9.50
5143
VOOR GOEDEN WIJN
VEDTEGENW VOOR LEIOEN:
TELEFOONNUMMER 81
Mr In verband met de vacantie van onzen vertegenwoordiger
verzoeken wjj D beleefd Dw orders schriftelijk bij hem
in te zenden. 5226
PAT0 - Passage 82 - Den Haag - Telef. 115384
Groote autotocht naar de Heide in bloei
Prijs f.4.50. Vertrek 8.30 uur v. h. Tournooiveld, Den Haag.
Desgewenscht kan men ook te Lelden instappen.
Bespreek tijdig Uw plaatsen. 5097
In Lingerie, Costuumnaaien, Mantelvak, Maat-
knippen, Patroonteekenen en Nuttige Handwerken
Morgen- Middag- en Avondlessen 5174
Aanvang der lessen 5 September
Ook de Handwerklessen v. Meisjes beneden 12 jaar
Eere-Voorzitter Mr. A. VAN DE SANDE BAKHUYZ1
DE FEESTVIERING OP HET SCHUTTERSVEI
Aanvang 2.30 nam. Opening van de loketten 1.30.n»
(kinderspelen - turnen - voetbalwedstrijd - goocheli
Toegangsprijs: 25 c. p. p., kinderen 10 c. (alles inbegrep
en de
FEESTAVOND IN DE STADS-GEH00RZAJ
Aanvang 8.00. Zaal open 7.00.
Optreden van: WILLI CORSARI, Voordracht-kunstecsi
LOUIS N0IRET, Conférencier
Prof. BEN-ALI-LIBI, Goochelaar
Mr. BILL, Muzikale Exentriek.
5162 Mr. SANTO, Komisch Buikspreker
EURASIA-KR0NTJ0NG-BAND.
Toegangsprijs voor leden met één dame 50 c. p. pers. op verto
van lidmaatschapskaart; niet-leden 75 c. (belasting inbegrepri
Kousen - CORSETTEN - Tricotages
Opgericht 1886 24 Filia
EN
met beweegbaren rug.
DE NIEUWE VINDING
OP CORSETQEBIED
CORSETTEN die zich bij
lichaamsbeweging aanpot
Het lastige aftrekken/#
corset na elk opstaan is9
bodig geworden.
Enorme keuze in allerlei uilvoeringen en prijzen v*1
SCHUIFCORSET SCHUIFCORSELET
met beweegbaren rug met beweegbaren rug(
op zij sluitend, 2 eJast. op zij sluitend, 2 elast.
panden, rose coutil, panden, mooie rose
Dl
4 jarretelles
AMSTERDAM (10 Filialen),
HAARLEM, LEI DEN,DEN HAAG
(2 Filialen), ROTTERDAM(4 Fil.)
ARNHEM, EINDHOVEN, APEL
DOORN, UTRECHT, HILVER
SUM. DEN BOSCH
LEIDEN
BREESTRAAT 99/101
Telefoon 1770
roche, 4 jarretelles
naar maat vanat f. 5.— per maand. Vraagt eens inzage stalen
collectie betere genre. Coupeurs bezoeken U door het geb^ele
land. Brieven Bureau van dit Blad onder No. 455.
Ondergeteekenden berichten hierdoor, dat^'
kantoren te LEIDEN op
Amstetdamscbe Bank N.V.
Bank-Associatie N.V.
J Brugman <fc Co.
De Twentsche Bank N.V.
Haaksma Co.
Incasso-Bank N.V.
F. Muys van der Moo:
Nederl. Middenstandsban4
Noordholl. N
Landbouwcredif'
H. W. A. van Riesseo
Rotterd. Bankvereenigk*
