?»)e Ontwapeningsconferentie.
Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 26 Juli 1932
Derde Blad
No. 22193
I I
INGEZONDEN.
VRAGENRUBRIEK.
RADIO-PROGRAMMA.
FEUILLETON.
Forfinkas' Toovermacht
veelbewogen laatste week der eerste periode - Het. Duitsche
atum
Herriot's successen - Litvinow's slagvaardigheid.
De houding der „Kleine Acht".
Genève, 23 Juli 1932.
Bfibewogen laatste week heelt de
natode der Ontwapeningsconferentie
en De aankomst te Genève van Her-
een geheelen ministersstaf, de
>nde veelvuldige ultra-geheime
tusschen de „Groote Vier"
Frankrijk, Italië en Amerika)
talrijke doch minder geheime
>en der „Kleine Acht" (België,
'Nederland. Noorwegen, Span-
iwakije, Zweden en Zwitser -
jrte eindelijk van de resolu
tie bijeenroeping der Algemee
ne de verontrustende berichten
4nd en Italië, het heftige inci-
Inierparlementalre Conferentie
nsche socialistische en Ita-
Istische kamerleden, het ul-
Duitschland aan de Ontwape-
ïntte. eindelijk de slotstemming
lutie-Benes, het waren alle ge-
die ons in de geheele week
tot adem lieten komen!
rftn de Ontwapeningsconferentie zelf was
di» 'J( grootste sensatie wel het ultimatum,
'1 r:Nadolny in naam van de Duitsche re-
'i - Wrine liet hooren. Reeds de wijze, waarop
i- ESnv zich sinds Woensdag tijdens de be-
ord 'Eekingen in de Algemeene Commissie
de' Ker de resolutie-Benes gedragen had, zrijn
rESelmatig zich van stemming onthouden
hadfcelfs bij amendementen, waarvan Duitsch-
d zeker een voorstander was had ons
eweleeds eropkroorbereid. dat de Duitsche re-
age'eeering tegen de ..vacantie-resolutie stem
men zou. Wij hadden echter met vermoed,
de ffl&t de Duitsche regeeringsverklaring. die
>r gronden voor het tegen-stemmen zou
ven tevens een ultimatum zou bren-
En' toch bracht Nadolny ons deze
p uit Berlijn: .Indien niet met
het oogenblik van het weder-
der Algemeene Commissie,
_>nde opheldering in de kwes-
Dpréhe rechtsgelijkheid op ont-
^^__d$ebied verkregen zal zijn. zal de
lil niet verder aan de Ont-
[tud'EBSÖgsconferentie deelnemen!"
(W steeds antipathiek. Zij zijn
"jmeesta! ook dom van het. standpunt van
iintldengene die zelf het ultimatum tot een
aaijBnder gericht heeft. Want de omstandig-
nt:(heden kunnen veranderen, doch een een-
irta maal uitgesproken ultimatum maakt het
1 oJmoeUijk me; de verandering der omstan-
■achldlgheden rekening te houden. Ook de zeer
die inzien, dat de eerste alge-
dKiaS^^BDtwapeningsconventie tevens het
ItgtfUmW de eenzijdige ontwapeningsbepae
iji llngen uit de vredesverdragen van Versail-
les enz. zal moeten brengen (hetgeen nog
iftr IJrotatrekt niet een volkomen gelijkheid van
.j dsJbewapening tusschen Frankrijk en Duitsch
nasdaJ^and betfckenen zal!), keuren het Duitsche
tos: #flUmatum ai. De eenige troost is in dezen,
ha: •W^MPpWiukkin:: „bevredigende ophelde-
sar i Ihig van het vraagstuk" zoo elastisch is,
!tïl dat het de Duitsche regeering niet al te
moeilijk zal behoeven te vallen in Januari
naar Genève terug te keeren. ook al zou
ca:: het problematisch zijn. of inderdaad reeds
■{tieen „bevredigende opheldering" verkregen
rep ;«»<woortlje „bevredigend" is een zoo
etsbegrip, dat bij goeden wil een al
i* WM-nsthoucen aan het ultimatum nog
irdè zal kunnen worden!
Behalve Nadolny's ultimatum hebben
r-:n«°ïr«' ®err'ot' Litvinow en de „Kleine
„ifjteht". wier woordvoerders professor Rut-
j IJJ'1 de Zwitsersche minister Motta en de
,:ji eianjaard de Madariaga waren, de aan-
o jfacht of zich gevestigd.
S meli Herriot's aankomst te Genève in-
-i' wraaad de overwinning voor de ontw3pe-
- ngeged&chte begonnen, zooals ik in mijn
brief waagde te hopen? Een be
vestigend antwoord op deze vraag zou mis-
""hieiMBog te optimistisch zijn. Doch voor
^bt zelf heeft zijn bezoek aan Genève
11 !ü?.e,r geva' een overwinning gebracht!
erzijds de ovatie van vrijwel de geheele
.emeene Commissie aan Herriot na r.f-
'"s Kifff air' T3?e- anderzijds de lof, dien
scM'B* nansche bladen van links èn rechts
aan Herriot's rede gebracht hebben, stem
pelen Herriot tot den overwinnaar van
deze laatste week der eerste periode
Het is Herriot dan ook gelukt door een
aantal concessies (vermindering van het
personeel der landmacht, totaal verbod
van luchtbombardement, kwalitatieve en
kwantitatieve ontwapening ten aanzien
van het zwaar geschut, uitbreiding van het
te scheppen internationale toezicht op de
wapenfabricatle ook tot de staatswapenfa-
brieken, enz.) de toestemming van Ame
rika en van de „Kleine Acht" voor de re
solutie van Benes te verkrijgen, die voor
namelijk een BritschFransch kenmerk
droeg. En tegelijkertijd heeft Herriot op
zulk een wijze het oude Fransche veilig
heidsstandpunt weder bepleit, dat de voor
standers van „ontwapening door veilig
heid hem gaarne zijn bovenvermelde con
cessies vergaven, terwijl de aanhangers
van „veiligheid door ontwapening" niet al
te zeer teleurgesteld werden. Bovendien
was Herriot zoo verstandig, om in ant
woord op het Duitsche ultimatum te ver
staan te geven, dat hij wel de rechtsge
lijkheid aan Duitschland zou willen ver-
leenen, indien een bevredigende veilig
heidsorganisaties tevens zou worden in het
leven geroepen.
Daardoor heeft hij de verantwoordelijk
heid voor een eventueel wegblijven van de
Duitschers in Januari mede op de schou
ders van de Amerikanen en Engeischen
gelegd, die het nu immers in hun macht
hebben voor een „bevredigende ophelde
ring" van het vraagstuk der Duitsche
rechtsgelijkheid te zorgen door zelf aan de
Franschen een „bevredigende ophelde
ring" op veiligheidsgebied te schenken!
Litvinow heeft in de laatste week op
nieuw een geestige slagvaardigheid ge
toond, die hem een welverdiend lachsuc
ces bezorgde ook van de zijde van die ge
delegeerden, die hem tot het laatste toe
met een bijna vijandelijke koelheid pleeg
den te behandelen. Toen b.v. de stem
ming plaats vond over den wensch naar
schepping van een permanente ontwape
ningscommissie. die toezicht op de nale
ving der ontwapeningsconventie zou hou
den. verklaarde Litvinow zich van stem
ming te zullen onthouden, omdat hij het
minstens voorbarig vond reeds tot een
commissie van toezicht op de ontwape
ning te besluiten, nog voordat met de ont
wapening eenig begin was gemaakt! En
toen vandaag de eindstemming over de re
solutie van Benes plaats vond en 41 gede
legeerden hun „voor" en Nadolny zijn „te
gen" liet hooren, riep Litvinow. toen de
beurt van stemming aan hem was: „Voor
ontwapening, tegen de resolutie!"
De „Kleine Acht", die ook niet over alle
punten der resolutie tevreden zijn, heb
ben toch met overtuiging „voor" gestemd.
De bovenvermelde concessies van Herriot.
vrijwel geheel aan de „Kleine Acht" te
danken, hadden voldoende verbeteringen
in de aanvankelijke redactie van Sir John
Simon aangebracht, om deze houding der
„Kleine Acht" volkomen te rechtvaardigen
Sommigen verbaasden zich, dat zij geen
amendement indienden, om het totaal
verbod van luchtbombardement „onvoor
waardelijk" te maken in plaats van dit aan
de totstandkoming van een internationale
reglementeering der burgerlijke luchtvaart
te verbinden. Doch waar de „Kleine Acht"
zelf steeds hadden erkend, dat bij totaal
verbieden van het luchtbombardement in
ternationale maatregelen noodig waren
om te verhoeden dat de burgerlijke lucht
vloten voor militaire doeleinden zouden
misbruikt worden, was het moeilijk zieh
tegen het door de Franschen gelegde ver
band tusschen verbod-van-luchtbombar-
dement en burgerlijke luchtvaart te ver
zetten' Reeds dit voorwaardelijke totale
verbod was een groote vooruitgang en is
een aanmoediging voor de „Kleine Acht"
cm ook in 1933 bij elkaar te blijven en al
dus te zorgen, dat de vele beloften, die de
resolutie van Benes vandaag den volkeren
èedaan heeft, in de tweede periode der
Ontwapeningsconferentie ook inderdaad
zullen vervuld worden!
(Bulten verantwoordelijkheid der RedJ
Cople van al of niet geplaatste
stukken wordt niet teruggegeven
Geachte Redactie!
Zoudt u wel zoo vriendelijk willen zijn,
in het hier ter plaatse meest gelezen
Dagblad, eenlgc ruimte af te staan om
mijn hart eens te luchten over:
KATWIJK AAN ZEE EN ZIJN
TOEGANGSWEGEN.
Wij meenen op geen tegenspraak te stui
ten, wanneer wij beweren, dat de toestand
van deze toegangswegen zeer veel te wen-
schen overlaat.
Om van den weg Noordwijk-Binnen,
langs de v. d. Berghstichtlng. en van den
weg Roversbrug langs het Kanaal te zwij
gen. blijven er over: de Oude Zeeweg en
de Nieuwe Duinweg, welke beide in een
erbarmelljken toestand verkeeren.
Omtrent den Ouden Zeeweg hebben wij
bij geruchte vernomen van een gereed lig
gend plan tot grondige restauratie, dat
weliswaar een mooie, breede verbinding
tusschen de beide Katwijken in uitzicht
stelde, doch welk plan men heeft moeten
terzijde leggen uit hooide van de groote
kosten. Dat is dus voorloopig van de baan.
Rest ons dan nog de Nieuwe Duinweg.
Men zog zoo meenen, dat ons Gemeente
bestuur onder deze omstandigheden zich
er alles aan gelegen zou laten liggen, dat
tenminste deze verbinding met ons Zee
dorp tip-top in orde zou zijn, al behoefde
dan desnoods deze niet zoo fraai te wor
den. als men den Ouden Zeeweg voor
nemens was te maken.
Wie zoo oordeelt, oordeelt echter ver
keerd.
Er ligt daar sedert een aantal jaren tus
schen de beide dorpshelften een straat
weg, die een marteling mag genoemd wor
den voor wandelaars, fietsrijders en auto
mobilisten. Een weg, vervaardigd van uit
schot, van kromgetrokken, puntige klin
kers. die vèr in den omtrek hun weerga
niet vinden.
Een straat, zoo vol kullen en oneffen
heden, dat vooral de automobilist, die. van
zee afkomen, eindelijk den fraaien Was-
senaarschen weg bereikt, een zucht van
verlichting slaakt.
Een zucht van verlichting, vanwege het
leed, dat zijn wagen op dezen boozen weg
heeft te verduren gehad: een zucht van
verlichting omdat hij zelf heelhuids dien
gevaarlijk hobbelenden weg achter den
rug heeft.
En onwillekeurig rijst de vraagwaarom
toch besteedt de gemeente Katwijk zoo
weinig zorg aan dezen Nieuwen Duinweg?
Van lieverlede is het toch wel tot Kat-
wijks Raadsleden en tot alle overige Kat-
wijkers doorgedrongen, dat het verkeer
van Vreemdelingen in onze gemeente een
belangrijke bron van inkomsten is gewor
den. En in de toekomst nog veel belang
rijker worden kan: ja onbegrensde moge
lijkheden biedt.
Doch dan is één van de voorwaarden:
Maak de wegen, waarlangs die menschen
tot u komen, zoowgeriefeiijk mogelijk.
Ons fraaie, nieuwe Raadhuis wenkt den
toerist al van verre. Het prikkelt zijn
nieuwsgierigheid.
Maar. wanneer hij er zich heen begeeft,
langs dien hobbeliger», knoestigen Duin
weg, Zult u waarschijnlijk de ontboeze
ming van zijn lippen hooren: „Inderdaad,
een fraai gebouw, een schoon geheel, doch
is een gemeente met zulk een straat, nu
wel zulk een Raadhuis waard?"
Als Amsterdam in den handel ter zee
een bron van inkomsten ziet, zorgt het
ervoor, dat zijn toegangswegen, het
Noordzeekanaal, in orde is.
Als Bloemendaal een badplaats wil
worden, dan legt het dwars door de duinen
heen, naar zee een mooien. breeden toe
gangsweg.
Als Noordwijk hoort, dat er plannen be
staan om een autoweg aan te leggen van
Amsterdam naar Sassenheim, dan gaan er
in Noordwijk onmiddellijk stemmen op,
om van daar uit een goede verbindings
weg er op te doen aansluiten.
Katwijk, let op liw zaak.
Zorg ervoor, dat onze verbinding met
den Wassenaarschenweg en daarmede met
de buitenwereld, in goeden staat verkeert.
Lok het toerisme aan.
Men zegge niet, dat verbetering van
dezen weg te duur is.
Een levensbelang van Katwijk a. Zee
is er mede gemoeid. Laat men dit niet uit
het oog verliezen. Het verkeer vertoont
de neiging, zich langs den Nieuwen Duin
weg te ontwikkelen. Die ontwikkeling is
gezond. Zij ontlast het buitendien reeds
drukke verkeer door onze Voorstraat.
Van harte hopen wij daarom dan ook
binnenkort te mogen vernemen, dat ons
Gemeentebestuur besloten heeft, bedoel
den weg eens behoorlijk onder handon tc
nemen en Katwijk daarmede te ontlasten
van de slechte reputatie, die thans van
zijn toegangswegen ln het algemeen en
van dezen Duinweg ln het bijzonder uit
gaat.
Hoogachtend,
een inwoner, wicn het belang der
badplaats ter harte gaat.
Katwijk aan Zee, 25 Juli 1932.
WERKLOOSHEIDS BESTRIJDING!
„Ervaren Boekhouder-Correspondent
heeft nog eenige avonduren beschikbaar
voor het bijhouden van administraties.
Bileven worden gaarne ingewacht aan
hetenz."
Een gelukwensch aan den onbekenden
steller van deze advertentie is hier vol
komen op zijn plaats. Niet alleen omdat
hij overdag niet werkloos is. maar ook
omdat bijna al zijn avonden beze". zijn.
Slechts enkele avonduren heeft hij nog
beschikbaar en zelfs deze wenscht hij nog
te cfferen. vermoedelijk tegen zéér matige
vergoeding omdat hij niet werkloos is, aan
hen die radeloos zijn geworden bij hel
tevergeefs zoeken naar iemand die hun
administratie zou kunnen bijhouden. Het
ware te betreuren als niemand zich ovei
die weinige beschikbare avonduren ont
fermde. om hem zoodoende de gelegenheid
te ontnemen in die weinige beschikbare
uren na te kunnen denken over het feit
dat hij en zijn vele soortgenoten het werk
ontnemen aan hun administratieve col
lega's. die niet alleen al hun avonden
maar ook al hun dagen beschikbaar heb
ben om administraties bij tc houden.
Bovenaangehaalde taktiek van werken
den om hun avonduren „productief" te
maken is m.i. een niet te onderschatten
kwaad in deze ellendige tijden van werk
loosheid, en het ware te wenschcn dat al
deze menschen een deel van hun egoïsme
eens inruilen voor wat gemeenschaps
gevoel.
Het is natuurlijk mogelijk dat er onder
hen zijn. die van hun vastgenoten loon
niet behoorlijk kunnen leven en op deze
wijze hun levenspeil wat naar omhoog
brengen doch mij zijn tal van gevallen be
kend waar dit niet het geval Is.
Niet slechts onder de particuliere werk
nemers woekert dit kwaad doch ook. en
dat is nog grooter schande, onder het
personeel in overheidsdiensten Zelfs
fuctionnarissen met salarissen van f. 4000 -
en meer hebben „bijbaantjes" die soms
f. 1000opbrengen Hieraan zal. naar ik
vernomen heb. het gemeentebestuur een
einde maken. Een commissie tot onder
zoek van deze bestaande onbetamelijk
heden is bereids ingesteld en het is tc
hoj»en dat een en ander tot en met den
wortel wordt uitgeroeid.
Laat nu ook de particuliere werk
gever dit voorbeeld overnemen Dit kan
m.i. eenvoudig als de zaken, die admi
nistraties bij te houden hébben dit laten
doen door administratieve werkkrachten,
die niet in vasten loondienst zijn bij
anderen, en ten tweede als de werkgevers
hun personeel verbieden hun diensten
's avonds aan anderen te verkoopen. De
efficiency overdag zal er bij winnen.
Een enquête onder het personeel gehou
den zou verbazingwekkende resultaten
opleveren.
Tegengaan van handelswijzen als door
die ervaren Boekhouder-Correspondent
gedemonstreerd is In het belang van de
werkloosheidsbestrijding. En dit moet in
deze tijden voorrang hebben op egoïsme.
XXX.
Mej. R„ te L. U hebt recht op kost
geld. In geschillen betreffende een arbeids
overeenkomst is de kantonrechter de be
voegde rechter.
J. de J. Het is niet duidelijk van wien
het schrijven werd ontvangen. Overigens
staat vast. dat alle geleden schade vergoed
moet worden.
W. F. J. R. R. In ons blad van 15 Juli
plaatsten wij reeds een antwoord op een
zelfde door u ingezonden vraag. U gelieve
dus dit blad te raadplegen.
VOOR IVOENSDAG 27 JULI.
Hilversum, 1875 M. VARA.-Uitzending
10 00 v.m. VPRO.: 7.00—S.00: VRO. 8.00:
Gram.pl. 10.00: Morgenwijding VPRO.
10.15: Voor Arb. ln de Continubedrijven
VARA -orkest o. L v. Harry Wlggelaar,
Groot Volks-Tooneel O. 1. v. Herman Bou-
ber en Ben Groeneveld, en Kees Bakker
(voordracht) 12.00: VARA.-Septet o. 1.
v. Is. Eyl en Gram.pl. 1.45: Pauze
2.15: Gram.pl 3.00: Voor de kinderen
5 00: VARA.-Septct o. 1. v. Is. Eyl. en
Gram.pl. G.45: Radlo-Onthouders-Co-
mlté 7.00: VRO. 8.00: „Vorsten en
Volken" historisch hoorspel door Maurits
Dekker. VARA -tooncel o. 1. v. Willem van
Capiaelleni 9.00: VARA.-Orkest o. 1. v.
Harry Wiggclaar. O.a. Fant „Rlgoletto",
Verdi 9 30: „De wederwaardigheden van
Wakker en Tropendult" 9.45: Vervolg
VARA.-orkest. O.a. Radetzky-Marsch,
Strauss 10.15: Vaz Dlas 10.30: Ver
volg VARA-orkcst. O.a. Fant. „Les Pè-
cheurs de Perles", Blzet 11.1512.00:
Oram.platen.
Huizen. 296 M„ Uitsl. NCRV.-Uitzending
8 00: Schriftlezing 8.15—9.30: Gram -
platen 10 00: NCRV-Dameskoor 10.30
Zlckondlenst 11.00—12 00: Harmonium
spel M F. Jurjaanz. M. m. v. Mej. D. Mijn-
hout (sopraan' 12 152.00: Concert.
Mevr. R. v. MillStrohecker 'zang', H.
Hermann iviool). H. v. d. Horst Jr. (cello)
Mevr. R A. v. d. HorstBleekrode (plano)
2.30: Chr. Lectuur 3.00: Concert door
het „Haagschc Trio" (Viool, cello, plano»
5.00: Kinderuur 6 00: M. A. Marra:
't Leven van den Frleschen Boer 6 45:
H. Petermeyer: Oud-Berlljn 7.15: Cau
serie door A, Stapelkamp 7.45: Ned.
Chr. Persbureau 8 00—10.00: Een Avond
in een Leger des Hclls-Klnderhuls te Naar-
den o. L v. Brigadier Bertha Smith 10.00
Vaz Dlas 10.1011.30: Gram.pl.
Davcntry, 1554 M. 10.35: Morgenwij
ding 10.50: Tijdsein. Berichten 11 05
Lezing 12.20: Orgelconcert Reg. Foort
105: Gram.pl. 1 50—2.50: Jack Mar
tin's Hotelorkest 3.50: Sted. orkest Bour
nemouth o. 1. v. Sir Dan Godfrey. M. m. v.
May Muklé 'cello). O.a. 4de Symphonic In
E kl. t., Brahms en Suite algeriennc. St.
Saëns 5.05: Orgelconcert N. Mllne
5.35: Kinderuur 6.20: Berichten 6.50:
Beethoven's Pianomuziek door D. Mog-
grldge 7 10, 7.30: Lezingen 7.50: Or
gelconcert O. H. Peasgood 8.20: Brlt-
sche Theatcrmuzlek. NBC.-orkest o. I. v.
J. Lewis. O.a. Ouv. „Richard in", German
9.2Q: Berichten en lezing 9.55: Radio
Militair-orkest o. 1. v. Ch. Leggett m. n». v.
H. Thorpe (tenor) en F. Richardson (bas)
O.a. Romantische Ouverture. Keler Bcla
en uit „De Barbier van Sevllla", Rosslnl
11.2012.20: Dansmuziek door Roy
Fox en zijn Band.
Parijs „Radio-Paris", 1725 M. 8.05,
12.50 7 20: Gram.pl. 9 05: Russische
muziek (gram.pl.) 9.50: Cubaansch or
kest .Castcllanos".
Kalundborg. 1153 M. 12.20—2.20: Con
cert uit Rest. „Wivex" 3.205.20: Om
roeporkest o. 1. v. W. Meyer-Radon 5 20
5.50: Gram.pl. 8.20—9.20: Fransche
muziek door Omroeporkest o. 1. v. W.
MeyerRadon. M. m v. Hilmar Blehö
(zang). O.a. Uit de Suite „Ma Mèrc l'Oye",
Ravel 9.5010.15: Dcenschc liederen
door Hilmar Blehe. (Pianobeg.: VFischcr)
10.3011.15: Mandoline-muzlek door
het Alberto Braccony-Trlo 11.1512.50:
Dansmuziek uit het Industrie-Restaurant.
Langenbcrg, 473 M. 7.258.20: Con
cert uit Bad Oeynhausen o. 1. v. Ladewig
11.35—12.20: Gram pl 12.20—1.35:
Concert uit München 1 502.50: Con
cert o. I. v. Eysoldt 1.50: Gram.pl.
5.206.35: Concert uit Mühlacker o. 1. v.
Von Löben. M. m. v. Tenor 8.20: Con
cert u. d Dierentuin te Münster o. 1. v.
Kurt Seltmann 10.4012.20: Concert
door de kapel Vollenbruch.
Rome, 441 M. 9.05: „Het geheime hu
welijk" in 3 acten van D. Cimarosa.
Brussel, 508 en 338 M. 5.08: 12.20:
Max Alexys' orkest 5 20: Sonate-concert
(viool en piano) 5.50 :Gram.pl. 6.20:
Zang door Mej. Houbas 8.20: Omroep
orkest o. 1. v. J. Kumps m. m. v. Mej. Suz.
Daneau (piano) 9.20: Concert ln het
Casino te Knocke o. 1. v. K. Candael.
M. m. v. solisten. Na afloop: Dansmuziek
338 M 12.20: Zie 508 M. 5.20: Om-
rocp-orkest o. 1. v. J. Kumps 6.20, 6 50
en 8.20: Gram.pl. 9.20: Symphonie-
concert o. 1. v. J. Spaanderman m. m. v.
Mevr. Nancy Philippart (zang). Na afloop:
Dansmuziek.
het Engelsch van WILLIAM LOCKE
door J. E. d. B. K.
- nndeldc de straten door en be-
d» Plaatsje op het terras van
JC._,¥é.s PP de Cannebière. Om hem
mtSèT ledJrreen over den oorlog. De
E Provence met hunne luide
'Jokterden niet bepaald. Er was
B ha at? ?ttls °P vrede- Als Engeland
™et,liaar interventie tusschen
E^.postenrijk. Anders was de oor-
Mn S Martin gaf een goede
lom tfe? hoto'knecht om couranten
iclken^foppen. Het deed er niet toe
lat hl' J Met koortsachtigen
ge wei w«ShCti?ie'lis van de ge"
van tï; las was een beves-
>eii rr^h»8 °°rde 'Wat Engeland
riik i' 0ver paar dagen
gewikkeld zijn. Hij be
llaar w^m^i?n,girig de Cannebiere
hij nerven? D G1.lmlachende gezichten
aduw over dp^aM? wierp de oorlog zijn
batalirm iifft, 1fcliende stad. Er kwam
.je «eurig bllven de e v?°rbii cn onwille-
en»rt ™P „le,,?1(enschen stilstaan om
""Togen' En°Ma?H? w11. soldaten na te
bleef zoo taan ilL, °°k stilstaan en
d'e hadden moéten^orih 8 ?adat de trams,
op hen veranerd ?„?P?Pudon. het gezicht
naar Amerika kon^?aan WlSt' dat
-oondei? de^nig'e111 Frankrijk.
n wereld bezit al dle^en?en' d'e hij op de
"of was ga^ „rP^d'ge zielen? die hij
e Ziin geestosTOg® het^Sme verrees
r baring en een eevoéi pls een open-
Weest te zijn berin.? t, ankbaar Se"
zyn, beving hem, zoodat rijn
adem stokte. Niet. dat hij hen vergeten
liad; hij had steeds met Bigourdin gecor
respondeerd en deze had hem in het minst
geen verwijt gemaakt. Maar nog slechts
een paar uren geleden was hij van plan
geweest Brantóme uit zijn geheugen te
wlsschen, om Frankrijk door te trekken,
zonder zelfs een korte begroeting zonder
een afscheidsgroet!
Gedurende de laatste zeven maanden
van dwaze opwinding en vrijwillige ar
moede, waar had hij toen ontmoet karak
ters zóó sterk, met zulke nobele idealen
en zulke trouwe harten? Wat had hij ge
leerd tusschen de zorgelooze, oppervlak
kige Engeischen en Amerikanen in Egypte,
vergeleken met wat hij geleerd had in dat
wereldvergeten stadje in Frankrijk? Wie
van hen had, ender de laag van ijdelheid
door gewerkt op zijn beter ik? Van welke
idealen had hij gehoord in het Oosten?
Wat voor idealisme was er bij de kalme
pessimistische opportunisten als de Tuds-
levs bü de beambten en bij de zeelieden?
Hii 'oordeelde oppervlakkig, dat is waar,
want een Engelschman verbergt zijn ge
voel Maar rijn reis van zeven maanden
was' hij zoo ontstellend eenzaam terug-
EeM°etienrijn -gedachten ver weg. liep hij
over de drukke straten. In deze machtige
omwenteling, die de wereld bedreigde was
er één plek, die hem nep. dringend en
Hnideliik Zijn plaats was ginds in Pen-
gort om met hen, die daar leefden, te
deelén hun hoop en vrees, hun rouw en
ging naar het hotel om rijn koffer te
nam den eersten trein, die in de
richting Brantóme vertrok. Wat hij
richting er ]rwam wlst hij abso
luut niet' Er was iets. machtiger dan zijn
verstand dat hem daarheen dreef. Iets
onweerstaanbaars, nóg sterker dan de
die hem naar Egypte had ge-
drm'en Toen had hij geweifeld, het voor
en het tegen gewogen. En nu had een I
kort oogenblik hem doen besluiten en het
kwam niet bij hem op te aarzelen
Ijlings spioedde de trein zich door het
wanne Zuiden van Frankrijk. En alleen
de schaduw van den oorlog hing nog over
het land. het vreeselijke woord was nog
niet uitgesproken. Gebruinde maDnen en
vrouwen werkten op de wijnbergen en op
de velden en haalden den gouden oogst
binnen. Maar hier en daar op blinkend
witte wegen marcheerden troepen en ra
telden fouragewagens.
En in de nauwe derde klasse wagons met
de harde banken spraken alle reizigers
over oorlog. Aan elke station kwamen er
menschen in en gingen er menschen uit.
Allen schenen huiswaarts te reizen. Aan
alle stations waren soldaten, die naar
hunne garnizoenen terugkeerden. En ze
werden ondervraagd, omdat ze natuurlijk
goed op de hoogte waren. Ja zeker, er
kwam oorlog.
En de vrouwen met hun blauwe bun
deltjes op hun knieën keken met angstige
oogen de toekomst in. De regeering zou
hun mannen opeischen. Hun mannen zou
den worden gedood of verminkt. En al
kwamen de mannen heelhuids terug, hoe
moesten ze in dien tusschentijd aan de
kost komen? die afschuwelijke oorlog.
De lange reis, die dag en nacht duurte,
met vervelende ojxmthouden aan voor
name kruispunten, was eindelijk volbracht.
Martin kwam uit het kleine station van
Brantóme en dadelijk stond de welbe
kende rammelende omnibus van het
Hotel des Grottes voor hem. De oude Gré-
goire. de koetsier, die hem herkende, strui
kelde van schrik bijna over de treeplank.
Monsieur Martin! bent u daar.
Bekomen van zijn verwondering strekte
hij zijn groote door de zon gebruinde
hand uit.
Ja, ik ben het werkelijk, lachte
Martin.
Wat zullen ze allemaal in hun schilt
zijn, riep Grégoire. We hebben zoo dik
wijls over u gepraat en naar uw terug
komst verlangd. En nu, dat die ellendige
oorlog er is.
Daarom ben ik teruggekomen, zei
Martin. Hoe is het met Monsieur en Made
moiselle?
Beiden zijn wel. Wat zullen die twee
blij zijn om Monsieur Martin te zien.
De oude man met zijn rood gezicht, wit
haar. netjes geschoren, met wijd open
mond. gaf hem een slag op den schouder.
Wat bent u een flinke kerel geworden.
Vindt je?
Ja, natuurlijk vond Grégoire het. Toen
hij een jaar geleden kwam, zag hij er zoo
slap uit. Wat is het toch goed om zoo eens
te reizen. En hij was nog wel in China ge
weest, waar de menschen honden en kat
ten aten en dat kon toch geen goed voed
sel zijn. Als hij maar weer eens een veer
tien dagen in Périgord goed vleesch en
foie gras had gegeten, zou hij er uitzien
als een reus. Wilde Monsieur niet instap
pen? Er was niemand gekomen met den
trein?
De omnibus reed al hobbelend over den
bekenden weg, door de bekende straten
met keien geplaveid, langs de bekende ka
den, vele welbekende gezichten voorbij. En
allen riepen hem een welkom toe, waarbij
de oude koetsier den toon had aangegeven.
Martin kreeg een gelukkig gevoel en de
tranen schoten hem in de oogen. Voor de
welbekende deur van het oude hotel hiel
den ze stil Daar stond Baptiste. er ver
weerd en ouder uitziende, met zijn groen
baaien voorschoot aan.
Goede hemel, bent u daar. Hij schudde
Martin de hand. En evenals vroeger bij de
terugkomst van Félise. toen hl) zijn aan
doening niet baas kon, riep hij op den
drempel van de vestibule:
Monsieur, Monsieur, daar Is Monsieur
Martin
Martin kwam het huis in en ontmoette
Bigourdm in de vestibule.
Mals, mon vieux, riep de forsche man,
ben je daar eindelijk! Daar was de harte
lijke, verbaasde, vroolljke begroeting van
de twee bedienden. Martin werd aange
daan. Waaraan had hij dat verdiend?
Voor hij een woord kon uiten voelde hij
twee kolossale armen om zich heen en op
iedere wang kreeg hij een kus Toen hield
Bigourdin hem van zich af. bekeek hem
eens goed en zei evenals Grégoire, dat hij
er zoo stevig uitzag.
Enfin, je bent terug gekomen. Ver
tel me hoe en wanneer cn waarom. Vertel
me alles.
Martin's oogen werden vochtig.
Goede hemel, zei hij, terwijl zijn stem
stokte, wat bent u een nobele kerel.
Heelemaal niet, mon cher. WU zijn
vrienden en vriendschap is iets, dat heilig
is. Maar vertel me nu voor den drommel
alles over Je zelf.
Ik was op weg, zei Martin, met zijn
gewone nauwgezette eerlijkheid, van Pe-
nang naar New York. In Marseille hoordé
ik voor het eerst van den oorlog, waarin
Frankrijk betrokken zou worden en waar
over wij zoo dikwijls gesproken hebben. En
toen was er iets, wat weet ik niet, dat mij
hierheen dreef. Hier ben ik
Dat is mooi van je, dat is heel mooi,
Kom, laten we naar Félise gaan.
Maar voor ze zich ln beweging konden
zetten, kwam Enuphémle aangerend uit de
keuken en bijna had ze Martin omhelsd
en Joseph, de vroegere plongeur uit het
Café de 1' Unlvers, nu bediende ln het
hotel, kwam bedeesd uit de eetzaal en zijn
oogen glommen net als zijn afgedragen
rok glom. Bigourdin zond hem weg om
Félise te halen. Ze kwam dadelijk, maar
zag erg bleek, Joseph had haar het nieuws
abrupt medegedeeld. Maar ze zag Martin
flink aan en stak de hand uit.
Bonjour. Martin, ik ben blij om je
weerom te zien.
tWordt vervolgd.);
