WOENSDAG 1 JUNI 1932
No. 22145
Itnoiiinier bestaat uit DRIE Bladen
eerste blad.
STADSNIEUWS.
40-JARIG JUBILEUM.
andstormcorps „Motordienst" naar de Harskamp.
Het voornaamste nieuws
van heden.
ASFALT-WEGEN
Economische wegen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
i ets. Pfr r€geI voor advertentiën uit Leiden en plaatsen
Agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
,ïf!t advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën
Ljuend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
teen maximum aantal woorden van 30.
,<so volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
fc-eïen 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT9
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35; per week f. 0.18
Bulten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 portokosten.
chr.-hist. jongerengroep.
Rede van den heer De Reede.
tsteravond hield de Chr.-Hist. Jonge-
icep in gebouw „Prediker" een leden-
—liering, die. den tijd van het jaar )n
feerking genomen, zeer goed bezocht
[voorzitter, de heer D. Hendriks, sprak
'lort openingswoord, waarin hij erop
dat de Christelijke actie op alle
In des levens snel vooruit gaat. Spr.
op om in de zomermaanden de
niet te laten verflauwen, maar moe-
roort te gaan de beginselen uit te
ADRES AAN DEN RAAD.
behandeling van enkele huishouóe-
vaten verkreeg het gemeenteraads-
ce heer M. H. de Reede, gelegenheid
bet houden van zijn tweede lezing
fit Utopisten".
r. releveerde in 'tkort zijn eerste
j om verder aan te toonen, dat het
ilisme een verschijnsel is, dat zich door
ajden heeft voorgedaan; men zocht
een gemeenschappelijk streven, zelfs
de Grieken. Deze verschijnselen heb-
rch geopenbaard tot in de middel-
ra, toen de hervorming kwam en
neer rekening ging houden met den
henst.
uitvoerige wijze behandelde spr. één
eerste Utopisten, den Franschman
1 Simon, wiens leven en streven hij
t uiteenzette en aantoonde hoe deze
verwachtte van de Staatsmacht,
tweede persoon besprak de heer De
de figuur van Fourier, eveneens
ivanschman, die tot het inzicht kwam
ie handel verderfelijk voor de maat-
ïlj was, omdat deze inging tegen de
voor de samenbinding.
derde en laatste persoon bepaalde
Ie aanwezigen bij den Engelschman
it Owen, een persoon, die zich reeds
mgdigen leeftijd een plaats zag lnge-
1 in de industrie. Naast het belang
ie zaak stond bij hem het belang van
arbeiders op den voorgrond. Hij
te van zijn fabrieken modelinrich-
i Door een groote fout is hij echter
len; hij maakte nl. propaganda voor
ieer algemeen Christendom, een
iendom boven geloofsverdeeldheid,
personen, die hem tot nog toe finan-
gesteund hadden, onttrokken zich
van steunverleening, waardoor hij zijn
in in rook zag opgaan.
nog even in 't kort de figuur van
n besproken te hebben, waarbij spr.
'i zi. verkeerde matcrir.listisc opvat-
ira hekelde, besloot spr. zijn rede met
te zeggen eer. volgend maal de socia-
"te verschijnselen te zullen behan-
5 deze lezing volgde een aangename
eieking, waarna na een toelichting van
voorzitter der Leidsche Chr. Jeugd-
raie. den heer Smit, werd besloten tot
tiding in deze Centrale.
MEI-VERGADERING DER
3-OCTOBER-VEREENIGING.
HiSCHE BELASTING OPHAALDIENST.
ër.oemde dienstheeft in de afgeloopen
ud f 18.758.60 aan den Rijksontvanger.
Jvens f. 402,20 aan den Gemeente-
jrager afgedragen,
kt aantal aangeslotenen nam, in het
bader door overname van den ge-
'«Wijlten schoolgeld-ophaaldienst, toe
en steeg tot 4853.
LEIDSCHE SPAARBANK.
de Leidsche Spaarbank is in de vorige
bad (Mei 19321 ingelegd f. 367.202,60 en
ibetaald f. 404.321,29; 79 nieuwe inleg-
zijn ingeschreven en 117 boekjes wer-
geheel uitbetaald.
J® tegoed der 18 616 inleggers, inclusief
deelnemers aan den Afhaaldienst, be-
«S einde Mei f7.637.907,37.
iVL P?sten is in deze maand door
taaldienst f. 12.940.50 ontvangen.
Inzake een afkeuring.
Aan den Raad is het volgend adres ge
zonden
Geven met verschuldigden eerbied te
kermen ondergeteekenden, respectievelijk
voorzitter en secretaris van den Neder-
landschen Bond van Personeel in Over
heidsdienst, goedgekeurd bij Koninklijk
Besluit van 24 November 1924, in dezen
optredende namens den in hun bond ge-
organiseerden werkman F. J. Brocaar, in
dienst Uwer Gemeente en domicilie hou
dende: Stadhouderskade 68 te Amster
dam Z.;
dat genoemde werkman, die in vasten
dienst is van de Reiniging, zich op last
van het College van B. en W. moest on
derwerpen aan een geneeskundig onder
zoek. als bedoeld in artikel 74 der Pen-
sioenwet-1922;
dat de Pensioenraad naar aanleiding
van dit onderzoek Brocaar voor de verdere
waarneming van zijn betrekking onge
schikt heeft verklaard;
dat echter Brocaar tegen deze beschik
king een bezwaarschrift heeft ingediend
en daarbij heeft overgelegd een medische
verklaring van dr. F P. Muller te Leiden,
die als zijn oordeel uitsprak dat hij her
stellende is van zijn ziekte en dat met
eenige zekerheid mag worden aangeno
men, dat hij volledig herstellen zal, al
thans zoodanig, dat hij zijn werkzaam
heden weer behoorlijk zal kunnen ver
richten;
dat echter het College van B. en W. bij
besluit van 29 April 1932 Brocaar met
ingang van I Mei 1932 eervol ontslag heeft
verleend;
dat zij zich naar aanleiding van dit
besluit bij brief van 13 Mei hebben gewend
tot B. en W. met verzoek het ontslag te
willen opschorten totdat door den Pen
sioenraad een beslissing op het door
Brocaar ingediende bezwaarschrift is ge
nomen;
dat tot hun groot leedwezen B. en W. bij
brief van 23 Mei hun hebben bericht, dat
zij geen termen voor de gevraagde op
schorting aanwezig achten;
dat de Pensioenraad bij brief van 24 Mei
aan Brocaar echter heeft medegedeeld,
dat hij zich nader moet onderwerpen aan
een geneeskundig onderzoek, in te stellen
door dr. W. G. Silievis Smitt, zenuwarts te
Utrecht, in wiens inrichting hij eenigen
tijd voor observatie moet worden opge
nomen;
dat uit deze nadere beslissing van den
Pensioenraad blijkt, dat bij dit College,
I hoewel nog niet terugkomende op zijn eer-
tijds genomen beslissing, twijfel is gere-
i zen over de juistheid van de eerste be-
I slissing;
dat het College van B. en W. zijn besluit
van 29 April heeft vastgesteld naar aanlei-
ding van de beslissing van den Pen
sioenraad, dat Brocaar voor de verdere
waarneming van zijn betrekking onge-
schikt is;
dat zij van oordeel zijn, dat in het
algemeen eerst tot ontslag wegens licha-
1 melijke of geestelijke ongeschiktheid mag
worden overgegaan, wanneer de belang
hebbende zich met de beslissing van den
I Pensioenraad omtrent zijn afkeuring heeft
I vereenigd;
1 dat in het geval-Brocaar echter nog
geen enkele zekerheid is verkregen om
trent diens afkeuring en dat het thans
zeer wel mogelijk is, dat na het nadere
geneeskundig onderzoek de Pensioenraad
op zijn aanvankelijke besluit terugkomt;
dat, indien de beslissing van B en W.
van 29 April niet wordt teruggenomen, in
dat geval Brocaar ontslagen blijft, terwijl
i hij door eenige deskundige doktoren her-
steld is verklaard;
dat zij zich daarom tot Uwen Raad
wenden met het dringend verzoek B. en
W. te willen uitnoodigen het aan Brocaar
gegeven ontslag te willen opschorten,
totdat de Pensioenraad een nadere be
slissing zal hebben genomen op het door
hem ingediend bezwaarschrift.
t Welk doende enz.,
(w.g.) F. VAN MEURS, voorzitter,
(w.g.) M. REMEEUS, wnd. secretaris
DE FEESTPLANNEN voor 1932.
Foto Bleuzé.
I *1Wa2ir«.ke n van he' Landstormcorps „Motordienst" is hedenmorgen voor eei
i ^èimu-£e£enins naar de Harskamp vertrokken. Nabij de H. B. S.
I JI™Jk, waar men nog stond te wachten op de Haagsche sectie,
fotograaf bovenstaande foto.
aan dan
nam onze
De Leidsche installateurs decreteeren
„Alles electrisch".
Gisteravond hield de 3-Octobervereeni-
ging in hotel „Den Burcht" haar gebrui
kelijke Mei-vergadering, waarin o.m. de
plannen voor den aanstaanden herden
kingsdag van Leiden's Ontzet zijn be
sproken.
De voorzitter, de heer W. van der Laan
opende de matig bezochte vergadering
met een woord van welkom en deelde ver
volgens mede, dat de Leidsche Installa-
teursvereeniging heeft voorgesteld, om de
a.s. feestviering te doen samenvallen met
het zilveren jubileum der Sted .Lichtfa
brieken.
Te dien einde gaf spr. het woord aan
dr. Halbertsma, vertegenwoordiger der
Philipsfabrieken te Eindhoven, die zeide,
dat als onderwerp voor den hoofdschotel
der feestviering is gedacht „Alles elec
trisch".
Als sub-onderwerpen noemde spr. de
Leidsche flesch, temidden van geleerden
uit de geheele wereld, de groote magneet
uit het Kamerlingh Onnes-Laboratorium,
het 25-jarig jubileum der Lichtfabrieken
(Volt, Ampère en Ohm, gevolgd door Watt
en half-Watt en 8 meter-opnemers in
uniform).
Daarachter volgt een praalwagen, voor
stellende Leiden's Electriciteitsfabriek als
voedingsbron van de buitengemeenten;
dan een wagen, in beeld brengende de
benoodigde hoeveelheden kabel, electrisch
materiaal, zooals toestellen, snoeren, fit
tingen, stekkers, stofzuigers, enz.
Ais derde gedeelte van den stoet had
spr. zich gedacht een voorstelling van het
practisch nut der electriciteit in tegen
stelling met vroeger.
Eerst dus de zon als warmtebron met
als contrast een moderne hoogtezon;
daarna de maan als lichtbron tegenover
de electrische straatlantaarn; dan de
kaars als verlichtingsmiddel uit vroeger
eeuwen en de tegenwoordige electrische
lampen met tal van lampekappen, enz.
Vervolgens de warmte: voorheen een
houtvuur, "thans een electrische kachel;
dan een braadspit en een electrisch for
nuis; een ouderwetsche waschtobbe en een
moderne waschmachine.
Daarna komt het transport aan de
beurt Handkarren worden gesteld tegen
over electrische lorries; de oude stoom
trein tegenover den electrischen trein en
tenslotte een oude windmolen in tegen
stelling met een moderne bemalingsin
richting. De stoet zou kunnen worden be
sloten met een groep electrische fietsen.
Dit is, zeer voorloopig, het resultaat der
gevoerde besprekingen tusschen bestuur,
de directie der S. E. F., de Leidsche In-
stallateursvereeniging en spr,
De voorzitter dankte dr. Halbertsma
voor zijn uiteenzetting en gaf vervolgens
gelegenheid tot het stellen van vragen.
De heer E. Loeb miste in den optocht
een wagen, uitbeeldende de toepassing der
electriciteit in de industrie en voorts een
wagen, waarin de hooge tarieven van
electrischen stroom voor de winkeliers tot
uiting kwamen (gelach)
De heer W M. van Appel hield vast aan
het ten vorige jare geopperde plan om de
historie van Leiden weer te geven.
De voorzitter antwoordde dat om ver
schillende redenen dit plan van dr. Hal
bertsma de voorkeur verdient, ook met
het oog op den te verwachten grooten
steun der Instaliateursvereeniging.
De vergadering hechtte door applaus
haar goedkeuring aan dit voorloopige plan.
De voorzitter deelde vervolgens mede.
dat het bestuur zich aanvankelijk heeft
afgevraagd of er in deze kommervolle
tijdsomstandigheden wel reden is tot
feestvieren Achtereenvolgens is gedacht
aan afschaffing van het kermisterrein,
doch dat ging uit financieele overwegin
gen niet; toen is overwogen het plan voor
een kinderoptocht, waarvoor de heer Jan
de Quack bereids zijn medewerking toe
zegde. Totdat de Instaliateursvereeniging
de vorige week kwam met het idee „Alles
electrisch", dat bij het bestuur algemeen
instemming vond. Wanneer iedereen hier
aan medewerking verleent, heeft dit plan
groote kans van slagen.
Nog gisteren kwam bij het bestuur een
plan binnen om dit jaar een „Vredes
feest" te organiseeren. doch dit bleek
practisch moeilijk uitvoerbaar.
Aan de orde was vervolgens punt 1 der
agenda.
De secretaris, de heer N. C. Spaargaren
las de notulen der vorige vergadering,
welke onveranderd werden goedgekeurd.
Tot leden der kascommissie werden be
noemd de heeren N. C. F. van Ginkel, G.
Molkenboer en H. W. Tieleman.
De voorzitter deelde vervolgens mede,
dat de wenschelijkheid is gebleken om
het aantal bestuursleden met twee uit te
breiden, zulks met het oog op de zeer
drukke werkzaamheden op den 3-October-
dag. Als zoodanig werden gekozen de hee
ren L. E. Nieuwenhuizen Segaar en G.
Driessen.
Laatstgenoemde, ter vergadering aan
wezig, nam zijn benoeming aan.
Het verdere programma van de feest
viering werd geheel overeenkomstig dat
an vorige jaren vastgesteld.
De heer P. T. de Jong stelde voor om
•venais in 1912 en 1922 een elfdorpen-
tocht per fiets te organiseeren, waartoe
onder applaus werd besloten.
Dit heeft tengevolge, dat het kinderfeest
komt te vervallen.
Na de rondvraag, welke niets bijzonders
opleverde, werd de vergadering gesloten.
Van den heer G. Bergman.
Heden herdacht de heer G. Bergman
den dag dat hij voor 40 jaar in dienst trad
bij de fa. Gebr. Kruyt alhier.
De jubilaris werd met zijn familie ten
huize van een zijner patroons ontvangen,
en op zeer waardeerende wijze door de
firmanten toegesproken, waarbij hem een
enveloppe met inhoud benevens eenige ge
schenken in natura werden aangeboden.
Namens het personeel werd hem, bij
monde van den oudsten bediende, een tafel
als geschenk aangeboden.
Den verderen dag bracht de jubilaris in
den kring van zijn familie door.
DE UITWASSEN VAN HET
AFBETALINGSSTELSEL.
Woeker en gevaren verbonden aan
credietverleening.
Op de vergadering van de „Sociale Ont-
wikkelingsweek 1932" welke te Utrecht
voor maatschappelijke werkers georgani
seerd is door de „Nederlandsche Vereeni-
ging 'voor Armenzorg en Weldadigheid",
sprak gisteren onze stadgenoot de heer
Th. J. van der Heijden, Leider van het
Centraal Middenstandshuis over boven
staand onderwerp.
Spr. behandelde allereerst verschillende
i spaarvormen, o.a. de ophaaldiensten van
j de Nutsspaarbanken en de z.g n. volks-
I spaarkassen, welke door particulieren ge-
i ëxploiteerd worden met het doel den aan-
koop van groote huishoudelijke stukken
mogelijk te maken .Hij betoogde dat de
Nutsspaarbanken uitstekend werk ver-
I richten en merkte op, dat vele volksspaar
kassen uiterst onsolide zijn.
Inleider stond uitvoerig stil bij het Af
betalingsstelsel,
i Tegen het stelsel voor productieve doel
einden had spreker weinig bezwaren. Hij
betoogde dat het huurkoopsysteem voor
consumptieve doeleinden meestal wordt
aangegrepen om in het bezit te komen
van luxe artikelen en besprak de juridi-
sche constructie van de huurkoopovereen
komst. Het terughalen van afbetalings
goederen beteekent niet altijd winst; ge
regeld zijn die goederen ernstig bescha
digd en maakt de vooruitgaande tech-
1 niek den verkoop van het teruggehaalde
praktisch onmogelijk. De huurkoopellende
is niet zoo zeer het gevolg van 't systeem
zelve, doch eerder moet de misère worden
toegeschreven aan de wijze waarop het
stelsel wordt toegepast. Het grootste ge
vaar schuilt in het te veel op afbetaling
koopen en de vaak meer dan onverant
woordelijke leveringen aan absoluut on-
j credietwaardigen. Spreker illustreerde dit
met enkele tragische gevallen waarmede
I hij als secretaris van het Bureau voor
I Sociale Adviezen te Leiden had kennis ge
maakt. Men kan echter ook niet al te veel
1 aan de zijde van de in het moeras terecht
gekomen afbetalers staan Herhaaldelijk
was uitgekomen dat menschen, die huur-
koopgoederen verduisteren en armoede
als verontschuldiging voor hun misdaad
aanvoerden, in werkelijkheid het delict
I alleen hadden gepleegd om hun snoep
en wellusten te kunnen botvieren.
Inleider besprak de wijze waarop de
meeste termijnzaken hun artikelen aan
den man brachten. Hij wraakte het pro
visiestelsel. Verkoopt de man niet. dan
krijgt hij ontslag. In normale tijden gaat
men doorgaans slechts colporteeren, in
dien elke andere betrekking is gesloten.
Geen wonder dat men steeds steen en
been klaagt over de praktijken van col
porteurs, al zijn er, aldus spreker, onge
twijfeld fatsoenlijke menschen onder, die
hard werken om op een behoorlijke wijze
aan den kost te komen.
Het colportage-systeem leidt tot het
opdringen van goederen waaraan geen
directe behoefte bestaat en het aangaan
van verplichtingen, welke op den duur te
zwaar worden. De koopers zijn echter ook
niet steeds van schuld vrij te pleiten.
Vaak geVen zij den leveranciers opzette
lijk verkeerde inlichtingen omtrent hun
inkomsten en grenst hun wijze van op
treden aan oplichting.
Het afbetalingsstelsel zal en behoeft ook
nimmer te verdwijnen; omdat het ook zijn
voordeelen heeft, de schaduwzijden tre
den tegenwoordig echter zéér sterk op
den voorgrond. In Amerika werd er de
koopkracht van de groote massa enorm
door opgevoerd, met het gevolg een uit
breiding en rationaliseering van de fa
brieken. Toen de crisis uitbrak was het
verminderde inkomen noodig om de af-
BINNENLAND.
„Alles electrisch" is het onderwerp voor
den a.s. 3-October-optocht. (Stadsnieuws,
lste Blad).
De loonsverlaging voor het spoorweg
personeel van 10 op 5 pet. teruggebracht.
(Binnenland, 2e Blad).
Dc begrafenis van mr. J. T. Linthorst
Homan. (Binnenland, 2e Blad).
Het drama te Putbroek. (3e en le Blad),
Ons Parlementair Overzicht. (3e Blad),
De plannen voor een nieuwe zwemin
richting der vereeniging „Poelmeer" te
Oegstgeest. (3e Blad).
Opleving in den veehandel; stijging der
prijzen. (Overzicht der veemarkten, 2e
Blad).
BUITENLAND.
Hindenburg heeft von Papen opdracht
gegeven in Duitschland een kabinet te
vormen. (2e Blad, Buitenl. en Tel. le BI.)
Een economische wereldconferentie zal
worden bijeengeroepen. (Buitenl. le BI.)
De besprekingen met de socialisten tot
vorming van een Fransch kabinet* (Bui
tenland, le Blad).
Kabinetscrisis in Roemenie. (Buitenl.,
le Blad).
Pangalos uit Griekenland verbannen.
(Buitenl. le Blad).
RECLAME.
Het woord ASFALTWEG beteekent
Een vijf-voudig, groot pleizier:
Voor de veeren, banden, motor,
Voor chauffeur en passagier. 698
betalingen te doen, terwijl het geld voor
nieuwe inkoopen veelal bij den afbetaler
ontbrak Hoe meer de druk van de crisis
doordrong, hoe minder werd er verkocht.
Dit gevoegd bij de zoo kunstmatig opge
voerde productie was volgens Inleider een
der oorzaken waarom juist ook In Ame
rika de crisis van overproductie en onder-
consumptie het eerst begon en van zoo'n
langen duur is. Hierin ligt een ernstige
waarschuwing opgesloten om niet
schroomvallig te zijn, waar het geldt de
uitwassen te bestrijden.
Inleider wees op de Contractsvrijheid,
welke in ons land in ruime mate bestaat.
Een ieder kan tot op zekere hoogte doen
en laten wat hij wil, mits hij niet zoover
gaat, dat Themis hem gratis Rijk's logies
bezorgt. De tempel van Mercurius ls
helaas niet altijd vrij van duistere prak
tijken. Wie wordt, als de gewiekste koop
man of handelsreiziger zonder geweten
komt tot hem, die moeite heeft zich op de
onderste sport van de maatschappelijke
ladder staande te houden, beschermd
door de wet? Is het de zwakke partij?
Neen, het is de gewetenlooze schurk, die
misbruik maakt van het goed vertrouwen,
de geringe denkkracht en het overwicht
van zijn persoon. De mala-fide handelaar,
die zijn volkje kent en zich met allerlei
contracten wapent, waarvan de kooper
niets begrijpt maakt in zekeren zin mis
bruik van die mindere denkkracht. Ge
lukkig heeft de wetgever reeds enkele
malen ingegrepen. In verband hiermede
haalde spreker aan de pandhuiswet en de
geldschieterswet. Een wettelijke regeling is
ook hier, zoowel in het belang van den
bona-fide termijnhandelaar, als in het
algemeen belang geboden.
Prof. mr. de Vries sloot de goed be
zochte vergadering met een kort woord
van dank tot den spreker.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal-examen
wis- en natuurkunde met hoofdvak Phar-
macie, de dames W. A. A. Ditmarsch (Den
Haag) en E. Reuhl (Den Haag)idem met
hoofdvak Natuurkunde de heeren T Ju-
riaanse (Scheveningen)) en G. T. Philippl
(Scheveningen); idem met hoofdvak
Scheikunde de heer J. Drop (Den Haag).
Aanvuilings doctoraal-examen wis- en
natuurkunde de heer dr. E. W. Steenber
gen (Den Haag; voor het propaedeutisch
examen godgeleerdheid de heeren P. A. H.
de Boer (Woubrugge) (cum laude) en G.
W. B. A. Thoden van Velzen (Oegstgeest).
