'f
Humor uit het Buitenland.
njCH DaudlAD - Vierde Blad
Zaterdag 21 Mei 1932
I
MEEL OVERZICHT.
Steunt met Uw gaven
het Leidsch Crisis-Comité.
KUNST EN LETTEREN.
HEERENBAAI
Mary (nadat de oude zeerob uitgepraat is over z'n
thlpbreuken en ongelukken op de Zeven Zeeën): „Nu,
Bendrit vertel JIJ hem nu eens van toen onze boot
rcnslwe op de Vecht."
Vrouw, met haar man op reis. gaande„Nee, nee,
ik zal dat koffertje wel dragen ik wil niet dat j«
meer neemt dan Je dragen kunt." (Happy Mag.)
Piet zei dat hij me zou kussen of sterven."
„En.... heb Je1"
„Nou, Je hebt zijn overlijdens-advertentie niet in dë
.oranten gezien, wel (Sunny Mag.)
DOMME VRAAG.
(Humorist).
toen ik aan mijn maaltijd bezig was in het
poolgebied, sloop een ijsbeer zoo dicht achter me,
fn adem in mijn nek voelde. Wat denk je wel
deed?"
lette zeker Je kraag op?" (Judge).
Maar. meneer Dubois, u gaat tóch
nog naar het ministerie, terwijl u zoo ver
moeid bent
Zeker, madame, daar kan ik nog het
best uitrusten 1 (Pê/e Mêle).
i'ji- ('l/IjlWji'-*
Mevrouw Kregel bij den schouwburguitganf„En iï
zeg Je, Hendrik, dat een gemeente die vermakelijkheids
belasting heft op zóó'n stuk, geen geweten heeft."
(Humorist).
Wat zou er nou gebeuren, als de
kabel brak?
Domme vraag dan zou de ballon om
laag vallen, natuurlijk 1
lische zorgen van Japan
Japansche concurrentie in Ned.
Dividenduitkeeringen van Neder-
industrieeie ondernemingen
i liquiditeitspositie door vermin
der bedrijvigheid Verdere
^_,ing van den beurshandel Het
eindproces in de rubbercultuur
der internationale petroleum-
onderhandelingen.
inlster-Vacantiedagen hebben geen
fi? in de stemming op de inter-
fondsenmarkten kunnen bren-
le kooplust is thans zoo gering, dat
|een beurssluiting van enkele dagen
ipiake is van een „opeenhooplng"
tos. die bij de hervatting van zaken
oerd zouden moeten worden. Men
ilfs kunnen zeggen, dat de terug-
van het publiek zoowel als van
latie gedurende de vacantle-dagen
toegenomen. Het optreden van
bemisticli-nationalistische elemen-
bJapan heeft een onbehaaglijk ge-
Jmor.aakt, zonder dat hiervoor een
jte basis aanwezig was, behalve
t vage vrees, dat de politieke en
sche zorgen van het Eilandenrijk
mede de verwarring in het Verre
t ei nog door kunnen toenemen,
[economische toestand van Japan
feeds sinds geruimen tijd veel te
Ven over. De uit de mislukte actie
I China voortgevloeide oorlogskosten
(p een druk op het land gelegd, die
e meer heeft doen gevoelen, omdat
|nd ook in sterke mate onder de
crisis gebukt gaat. De in verhouding
[grootte van Japan zeer omvangrijke
Tie is voor een belangrijk deel van
riort afhankelijk. Deze uitvoer nu
Met alleen bemoeilijkt door de ver
laag van koopkracht en de belem-
K van den invoer in vele landen,
look door het feit, dat de voornaam-
FWrtgebieden van Japan. Britsch-
len China, in de laatste jaren in
jjende mate hun eigen industrie tot
iweung trachten te brengen. Als een
f -i factor komt hierbij de Chlneesche
F van Japansche artikelen, welks
E?. duidelijk blijkt uit het feit,
f,i ?.m eerste kwartaal van dit
Vca '8 millioen Yen aan
Pjctie artikelen heeft betrokken, tegen
Ir!. in overeenkomstige periode
vonge jaar.
alleen de afzet van Japansche
ttH ,?htaa ze'* wordt door dezen
fc'uïï?overa', waar Chineesche
aten gevestigd zijn, wordt deze
E»n iw?ucnt doorgevoerd. Zoo b.v.
waar de Chineesche handel
Jr]„8sten tijd een duidelijk alkeer
i e-i?sc artikelen aan den dag
L*t"yan de Nederlandsche import-
t, ™nen Profiteeren. Dit vormt ten-
fcte r!L ?f'ere compensatie voor de
Cttia rtckrtping der Japansche con-
hw gevolg is van de sterke
t». '^5 van de Yen na de opheffing
fflkJ™en standaard in Japan in
1 B'i een pariteit van f. 1.24
Raakt» ald tot f- °-80- De hierdoor
valuta-concurrentie zou.
f£ Mrt bi den Chineeschen boycot
Iujj?, had gevonden, het aan-
I»apanschen handel in onzen
t, ris!, heidijk verder hebben ver-
deze de laatste jaren reeds
[Ssjwjljdor een deel ten koste van
i ij"d^he aandeel, was gestegen.
aandeel van Japan in den
s eSmToer van Java van 34.02
CïS!en tot 56.90% in 1931; in de
tküiW Tan 11.70 #/n tot 38.28%. De
1' A.tvcci stoffen was in 1931 met
h'»»»va 200 S°ed als geheel in
ii-ji, n In ongebleekte stoffen
"Hit,/' van Japan in de Java-
gestegen tot 85.39 en ook
511 gedrukte stoffen staat
Japan met 77.97% van de Java-invoeren
aan de spits van alle importeerende lan
den. Het aandeel van Nederland in den
manufactureninvoer van Japan is in 1931
nauwelijks iets toegenomen, en wei tot
26.16% van den totalen invoer tegen
25.48 in 1929. Daarentegen is het Neder
landsche aandeel in den manufacturen
invoer van de Buitengewesten van 24.23%
in 1928 gedaald tot 15.73 in 1931.
Deze cijfers spreken wel een duidelijke
taal; er blijkt duidelijk uit, hoe moeilijk
de positie voor onze Twentsche katoen
industrie die voor een belangrijk deel
haar afzetgebied in Ned. Indië vindt, als
gevolg van de industrieeie ontwikkeling
van Japan is geworden, en dit te meer,
waar door de belemmering van den in
voer in de meeste andere landen geen
compensatie hiervoor kan worden gevon
den door een uitbreiding van den afzet op
andere buitenlandsche markten.
Door deze invoerbelemmeringen wordt
overigens niet. alleen de textielindustrie
getroffen; ook de meeste andere bedrijfs
takken hebben er in sterke mate onder
te lijden.
Onder de in den jongsten tijd gepubli
ceerde jaarverslagen van industriëele on
dernemingen is dan ook wel haast geen
een, waarin niet over een bemoeilijking
van den afzet als gevolg van deze invoer
belemmeringen wordt geklaagd. Niet in
de laatste plaats hieraan is het toe te
schrijven, dat vele maatschappijen» die het
vorige jaar nog een vrij bevredigend divi
dend hadden kunnen uitkeeren, dit thans
aanzienlijk hebben moeten verlagen of wel
een dividenduitkeering geheel achterwege
hebben moeten laten. Wij laten hieronder
een staatje voi0ën van de tot dusverre
door een aantal i/ïdustrieele ondernemin
gen, wier aandeelen op de Amsterdamsche
beurs genoteerd zijn, uitgekeerde, resp.
aangekondigde dividenden over 1931, in
vergelijking met die over het voorafgaan
de boekjaar.
1931 1930
pet. pet.
Amsterdamsche Droogdok Mij. 0 0
Calvé-Delft 4 5Vi
Fijenoord 0 10
Wilton-Fijenoord 0 7
Gouda Kaarsenfabr 0 14
Hazemeyer 5 8
Stoommeelfabr. Holland 0 0
Hollandia Fabr Kattenburg 0 0
Holl. Draad- en Kabelfabi 0 0
Intern Gew. Beton Mij 6 12
Kiene en Co. Fbr. v. Choc. Werk. 6 13'/!
Lijm- en Gelatinefabr. „Delft" 0 0
Ned. Gist en Spiritusfabr. 18 24
Ned. Kabelfabr. 17 25
Ned. Ford 0 20
Ned. Scheepsbouw Mij 0 6
Rotterdamsche Droogdok Mij. 6 12
Kon. Mij. de Schelde 0 6
Unilever 3 10
Philips Gloeilampen 4 6
Papierfabr. van Gelder 0 0
Hoek's Mach. en Zuurstoffabr, 12 19
Er zijn verschillende gevallen, waarbij
de dividenduitkeering ten tweede, soms
zelfs ten derde of vierde male achterwege
blijft. Voor het loopende jaar zijn de
vooruitzichten meestal nog somberder, al
is in het algemeen het streven waar te
nemen, om de vermindering van de in
komsten zooveel mogelijk door een beper
king der uitgaven door verdere besparin
gen op te vangen.
Voor zoover in het afgeloopen Jaar reeds
met verlies is gewerkt, kon dit in vele ge
vallen bestreden worden uit de vroeger
gekweekte reserves. waarop tevens
vaak een beroep werd gedaan voor het
dekken van extra valuta-verliezen,
waardevermindering van het effectenbezit
e.d. Dit zijn verliezen die, naar men mag
aannemen, zich niet, of althans niet op
zoo groote schaal, zullen herhalen en in
dit opzicht zullen de balansen voor het
loopende jaar dus een gunstiger beeld
kunnen vertoonen
Een andere vraag is het, of het kapi
taal, dat thans in vele ondernemingen ge
stoken is, op den duur wel rendabel zal
blijken te zijn, wegens de inkrimping van
den omzet, en mede in verband met het
feit, dat door de prijsdaling de behoefte
aan bedrijfskapitaal sterk verminderd is.
Dit heeft het gevolg, dat de liquidltelts-
positie van de meeste maatschappijen op
het oogenblik bijzonder bevredigend is. een
feit. dat in de jaarverslagen speciaal
wordt gereleveerd. Inderdaad is het ook in
zooverre gunstig, dat er uit blijkt, dat
iinanciëele moeilijkheden als gevolg van
geldgebrek, opzegging van credieten e.d.
voor de desbetreffende maatschappij niet
te vreezen is; aan den anderen kant weer
spiegelt zich in de ruime kasposltie vaak
een vermindering van de bedrijvigheid
die, wanneer zij langen tijd mocht aan
houden, de rentabiliteit der onderneming
zou beperken.
Een duidelijk voorbeeld hiervan vormt
de groote liquiditeit van Philips Gloeilam
penfabrieken; blijkens het jaarverslag be
droegen de op korten termijn realiseer
bare middelen van het geheele concern
eind 1931 reeds f. 47.30 millioen, en bij het
ter perse gaan van het verslag f. 59 mil
lioen, wat stellig niet in de laatste plaats
te danken is aan de verdere vermindering
van den omzet, de daling van gTondstof-
fenprijzen enz. Rentewinst wordt er op de
beschikbare of op korten termijn opvraag
bare gelden nauwelijk gemaakt; slechts
als deze middelen weer in het bedrijf zelf
kunnen worden aangewend, zullen zij tot
ae winst kunnen bijdragen.
Men mag aannemen, dat bij een alge-
meene economische opleving voor de
thans beschikbare middelen weer loonend
emplooi zal kunnen worden gevonden en
het is ongetwijfeld een geruststellende ge
dachte, dat de financiering ook dan ge
heel uit eigen middelen bekostigd kan
worden, zonder dat men bij de banken
behoeft aan te kloppen of door uitgifte
van nieuwe aandeelen of obligaties een
beroep op het publiek behoeft te doen op
een tijdstip, waarop de markt hiervoor nog
niet rijp zou zijn.
De gunstige liquide positie, die uit het
jaarverslag van Philips bleek, heeft op de
beurs weliswaar een goeden indruk ge
maakt, maar in het koersverloop der aan
deelen is deze nagenoeg niet tot uiting
gekomen, aangezien men teleurgesteld
was over het feit, dat de betaling van 't
dividend slechts daardoor mogelijk is ge
maakt, dat verschillende afschrijvingen en
reserveeringen, die eigenlijk uit de winst
bestreden hadden dienen te worden, ten
laste van de agio-reserve zijn gebracht,
waaronder de waardedaling van voorraden
valuta-verliezen en extra reserveering te
gen dubieuze debiteuren.
Veel beweging is er in aandeelen Phi
lips overigens niet geweest, evenmin trou
wens als in de meeste andere koersen. Een
lichte verbetering van de stemming op de
New Yorksche beurs heeft zich te Am
sterdam zelfs nauwelijks in het koersver
loop weerspiegeld. Hoogstens kan men
zeggen, dat de grondstemming tijdelijk
iets vaster is geweest ,mede onder den in
vloed van een gering prijsherstel voor
sommige producten, waaronder tarwe en
koffie, al valt deze stijging in het niet,
vergeleken met de voorafgegane prijsda
ling. Voor suiker en rubber laat een her
stel nog steeds op zich wachten.
In de jaarverslagen van verschillende
rubberondernemingen is medegedeeld, dat
nog geen beslissing is genomen over de
stopzetting van den tap, omdat men eerst
wilde afwachten, hoe de markt zich ver
der zal ontwikkelen, nu de gedwongen
restrictie-mogelijkheden geheel van de
baan zijn. Slechts de financieel krachtige
ondernemingen zullen de periode van aan
passing echter kunnen doorkomen; gelei
delijk zullen er hoe langer hoe meer on
dernemingen zijn, die wegens gebrek aan
werkkapitaal het bedrijf moeten staken
en de in erfpacht genomen gronden zul
len moeten abondonneeren, waarna deze
met andere gewassen zullen worden be
plant. Op deze wijze zal het evenwicht
tusschen productie en verbruik worden
hersteld.
Door drastische bezuinigingen op de
exploitatie zullen de voortwerkende on
dernemingen hun productie-kosten verder
dienen aan te passen aan den lagen stand
der verkoopprijzen. Naar In verschillende
jaarverslagen werd medegedeeld, zullen de
kostprijzen in 1932 inderdaad weer lager
worden dan die in het vorige Jaar, wat
van te meer belang is, omdat bij een alge-
meene herleving van zaken lage rubber-
prijzen het verbruik zullen kunnen stimu-
leeren.
In de scheepvaartafdeeling blijft dê
stemming nog troosteloos. Ook voor de
Indische lijnen, wier bedrijf direct afhan
kelijk is van den economischen toestand
in onzen Oost, zijn de vooruitzichten alles
behalve rooskleurig. Zoowel het passa
giers- als het vrachtvervoer is sterk ver
minderd en de „toeristen-vacantiereizen"
vormen slechts een geringe compensatie
voor de derving van inkomsten uit het
gewone bedrijf.
Het eenige fonds, waarvoor ook in de
afgeloopen week iets meer belangstelling
bestond, was Koninklijke Petroleum. Veel
lekt er wel niet uit van de besprekingen
tusschen de internationale petroleumpro-
dueenten, die thans te New York gaande
zijn, maar het is toch voldoende, om te
laten zien, dat zoowel van de zijde van
de ondernemingen als van de Sovjets de
wil tot samenwerking aanwezig ls. Voor
de Engelsch-Nederladsche en Amerikaan-
sche concerns gaat het er blijkbaar in de
eerste plaats om, een dam op te werpen
voor den stroom van petroleum uit Sovjet-
Rusland, aangezien elke poging tot rege
ling van productie en afzet tusschen de
maatschappijen onderling door nieuw
aanbod van Sovjet-olie te niet dreigt te
worden gedaan.
Men schijnt de Russen er nu toe te wil
len brengen, zich te verplichten, den pe-
troleumuitvoer in de eerstvolgende tien
jaren te beperken tot de hoeveelheid, die
in 1931 is geëxporteerd; mocht hiervoor
geen afzet op de markt kunnen worden
gevonden, dan zouden de petroleumcon-
cerns het betreffende kwantum tegen een
vasten prijs overnemen. Een overeenkomst
op een dergelijke basis zal stellig niet ge
makkelijk te bereiken zijn; voor een be
langrijk exportproduct als petroleum zul
len de Russen zich vermoedelijk, wel niet
voor zulk een langen tijd aan banden
willen leggen Daartegenover staat echter
het voordeel van een hoogere opbrengst
van den uitvoer, wanneer een interna
tionale afzetregeling tot stand mocht ko
men, een voordeel, dat de Russen zich
ook wel niet gaarne zullen laten ontgaan.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop:
Ned. Handel Mij. 61—57 1/4.
Aku 26 7/8—24—25.
Philips Gloeilampen 68'/i69'/:66%
69 3/4.
Unilever lOl'/s10297 1/4—100 1/4—
99'/..
Ned. Gist- en Spiritusfabr. 247—237 1/4
—241.
Alg. Exploratie 105—10698% exdivi-
dend 100.
Koninkl. Petroleum 113 3/4122
Perlak 77 1/867 en ex div. 71.
Bandar Rubber 251/-28—27 1/4.
Kendeng Lemboe 45*/i53.
Ned. Scheepvaart Unie 45'/:47'/:-46 7/8.
Handelsver. „Amsterdam" 137'/:134
135'/:.
Tjepper Cultuur Mij. 101110104.
Dell Mij .101—99'/:.
Senembah 114 3/4105'/:.
Sedep Cultuur Mij. 127—134.
Kali Tello 41'/—-36'/:—38'/:.
NIEUWE UITGAVEN
„Sleeswijk's ^tlas der geheele aarde" is
de titel waaronder dit practische boek
werkje verscheen, dat 37 hoofdkaarten en
18 bijkaarten bevat, benevens een register
van 1000 namen. Het handige formaat
waardoor echter aan duidelijkheid en
overzichtelijkheid niet te kort werd ge
daan. zal ongetwijfeld voor velen een fac
tor zijn om deze atlas een trouwe reisge
zel te kunnen noemen Uitgave J. A. Slees-
wijk, Bussum.
J. B. Wolters' Uitg. Mij. Groningen.
C. P. Dijksterhuis und J. Zuidweg. Deut
sche Gedichten fur die unteren klassen.
Drs. J. Karsten, Deutschland. überset-
zungs und Ubungsbuch mit idiomatischen
und grammatischen Bemerkungen.
A. L. J. Wytzes en J. T. de Jager, Klank
en Teeken.
Tekst en Uitleg; De kleine profeten I
Hosea, Amos door Prof Dr. L, H. K. Blee-
ker.
Scheltens en Giltay. Amsterdam.
7e aflevering, Nederl. Alg. Encyclopaedic
(kleine uitgave).
Bij de N.V. Drukkerij Jacob van Campen
te Amsterdam kwam van de pers een
boekje New-York en Politie, waarvan M.
J. M Gemmeke, inspecteur van politie te
Amsterdam de auteur is.
Zij. die over de moderne politie-organi-
satie iets meer willen weten, kunnen wij
dit prettig-geschreven boekje met de tal
rijke illustraties en afbeeldingen, zeer ter
lezing aanbevelen.
Bij de Uitgevers Valkhoff en Co., te
Amersfoort verscheen de elfde druk van
Joh. Kievit's „Toen Dik Trom een jongen
was", met illustraties door Joh. 'Braaken-
siek en de 3e druk van „Ina en hare
moeder" door Willy Pétillon.
Bij Andries Blitz, uitgever te Amsterdam
verscheen onder den titel „Klaar achter?"
een spoorwegboek van J. B. Uges (nono)
dat werd ingeleid door de Directie der
Nederlandsche Spoorwegen en waarin deze
o.a. zegt: „Wat hier werd gegeven is geen
zwaarwichtig, wetenschappelijk, technisch
of economisch werk. maar een luchtige
populaire causerie, waarin de auteur het
Spoorwegbedrijf met zijn vele aspecten in
vogelvlucht laat zien. En dc wijze waarop
hij dit laat zien is prettig en onderhou
dend, waarbij nog komen de 100 foto
illustraties die de waarde van het geheel
nog verhoogen.
„Septemberdagen" is de titel van een
nieuwen roman van Pamela Wynne, die
in de „Society reeks" der N. V. van Hol-
kema en Warendorf's U. M. te Amsterdam
verscheen.
Bij H. J. Thieme en Ciete Zutphen
verscheen een nieuwe bewerking van „De
spreuken der vaderen" een der oudste
zedekundige geschriften der Joodsche lite
ratuur door I. Maarsen, opperrabijn te
's Gravenhage.
Nederlandsche Staatswetten.
Editie Schuurman en Jordens No. 64.
N.V. Uitg. Mij. W. R. I. Tjeenk Willink
Zwolle 1932. „Woningwet" door Dr. G. G.
Pekelharing. Referendaris ter Gemeente-
Secretarie van Utrecht.
RECLAME.
•zij
ECHTE FRIESCHE I
20 50 a per ons
zachte at yeuzife rooktabak, f
117
3i
