BERICHT.
H. H. ADVERTEERDERS.
PRESBURG
73*lé Jaarpang
WOENSDAG 23 MAART 1932
No. 22089
MEDEDEELING
VOOR DE RAADSELJEUGD
KLEINE ADVERTENTIEN.
Leidsch Crisis-Comité.
Officieele Kennisgevingen.
LOOPT U MOEILIJK?
VISSCHERIJBERICHTEN.
Steunt met Uw gaven
het Leidsch Crisis-Comité.
STADSNIEUWS.
VERKEERSLESSEN
VAN DEN A. N. W. 3.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
ASFALT-WEGEN
Economische wegen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentlëa alt Lelden èn plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentlën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags eD Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT;!!
Voor Leiden per 3 maanden f. 2.35, per weekf. U.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.13
Franco per post 1.2.35 4- portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Vrijdag a.s. „Goeden Vrijdag",
verschijnt ons Blad niet en zijn onze
bureaux den geheelen dag gesloten.
In verband met de Paaschdrukte
verschijnt de Kinderkrant reeds
heden inplaats van morgen.
Advertentiën bestemd voor ons
blad van Zaterdag gelieve men in
den loop van morgen (Donderdag)
aan ons bureau aan te bieden. Men
is dan zeker van plaatsing en tevens,
dat aan het zetten der advertentiën
'e noodige zorg besteed kan worden.
Beleefd doch dringend verzoeken
wij de Kleine Advertentiën bestemd
voor ons Blad van Zaterdag, reeds in
den loop van morgen (Donderdag)
aan te bieden.
DE DIRECTIE.
"iro No. 188690.
Door ons werd ontvangen:
Wed. S. f. 1.
BUREAUX GEMEENTE-SECRETARIE
EN GEMEENTE-ONTVANGER.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis, dat de
Bureaux der Gemeente-Secretarie en van
den Gemeente-Ontvanger op Goeden
Vrijdag 25 Maart a s. zullen zijn
gesloten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 23 Maart 1932. 6373
STEDELIJK MUSEUM.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis, dat het
Stedelijk Museum „de Lakenhal" op
Goeden Vrijdag 25 Maart a.s. zal
zijn gesloten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 23 Maart 1932. 6374
De kantoren der Stedelijke Fabrieken
van Gas en Electriciteit Langegracht 70
en de Toonwinkel Hooigracht 14 zullen op
25 Maart a.s. (Goede Vrijdag) den gehee
len dag gesloten zijn, terwijl op dien dag
ook geen aflevering van cokes zal plaats
hebben.
Voor klachten inzake de gas- of electri-
citeitslevering kan men zich wenden tot
den portier in het Administratiegebouw
Langegracht 70 (Tel. 1220).
De Directie der Stedelijke Fabrieken
van Gas en Electriciteit.
Leiden, 23 Maart 1932.
6375
ONTEIGENING.
De Burgemeester der gemeente Leiden
maakt bekend, zulks ter voldoening aan
artikel 80 der ONTEIGENINGSWET, dat
door Burgemeester en Wethouder^ dier
gemeente ter Gemeente-Secretarie Rapen
burg No. 12, (afdeeling Financiën),
vanaf heden gedurende 30 dagen
ter inzage van een ieder zijn nederge-
legd de stukken, bedoeld in genoemd
artikel, betreffende het voorloopig door
den Gemeenteraad goedgekeurd PLAN
VAN ONTEIGENING,
welk plan strekt, om met toepassing van
artikel 77, eerste lid. onder le. der ONT
EIGENINGSWET de beschikking te ver
krijgen over de oppervlakten aan en tus-
schen de Bouwelouwensteeg en de Para
dijssteeg zulks ter ontruiming van die
oppervlakten.
De Burgemeester voornoemd.
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN.
Leiden, 23 Maart 1932. 6377
SCHOUW VAN WEGEN, LANEN, ENZ.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis dat te
beginnen op Vrijdag 1 April e.k., krach
tens artikel 17 der verordening van den
6en Juli 1899 (Gemeenteblad No. 15),
laatstelijk gewijzigd bij de verordening
van den 9 Juli 1928 (Gemeenteblad No.
22) op wegen, Janen, straten enz. en wate
ringen en slooten, schouw zal worden ge
dreven over alle wegen, lanen, paden,
straten, kaden, pleinen, hofjes, stegen,
sloppen of poorten en gangen, benevens
de daarin gelegen of daartoe behoorende
bruggen en andere kunstwerken, voor zoo
ver die bijzonder eigendom zijn, en, zon
der verhindering door of vanwege recht
hebbenden, voor het publiek verkeer open
staan, alsmede over alle wateringen en
slooten, en de riolen ter vervanging daar
van gemaakt, benevens de daartoe be
hoorende sluizen, duikers, buizen, toe
gangskokers en dergelijke werken, voor
voorver die bijzonder eigendom zijn.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 23 Maart 1932.
6376
RECLAME.
GA NAAR
DONKERSTEEG
koopt STEUNSCHOENEN
'N PAAR
HET LEED IS GELEDEN!
5315
IJMUIDEN, 23 Maart.
VISCHPRIJZEN.
Tarbot per K G. f. 2—1.55, Griet per
kist van 50 K.G. f. 80—30, Tongen per K.G.
f. 2.95—1.50, Groote Schol per kist van 50
K.G. f. 20-19, Middelsc'.iol f. 28—22.50, Zet-
schol f. 26. Kleine Schol f. 28—3, Bot f. 8—
3.40, Schar f. 5.70-1.10, Tongschar f.38
Roggen per 20 stuks f. 21—6, Vle?ten per
stuk f. 1.65—1.35, Pieterman en Poontjes
per kist van 50 K.G. f. 10—5, Groote
Schelvisch f. 34.50—25, Middel S:helviseh
f. 29—21. Kleinmiddel Schelvisch f. 20 15,
Kleine Schelvisch f. 13.50—4 40, Kabeljauw
per kist van 125 K.G. f. 52—25, Gullen
per kist van 50 K.G. f. 14.50—6, Lengen per
stuk f. 1.75-0.43, Heilbot per K.G. f.135-
1.15, Wijting per kist van 50 K.G. f.3—0 65,
Koolvisch per s«tuk f. 0.65—0.10, Makreel
per kist van 50 K.G. f. 15.
Aangekomen 13 Stoomtrawlers:
R.O. 9 met f.3600. IJM. 26 met f.5700,
1JM. 73 met f.2700, IJM. 59 met f.2800,
IJM. 98 met f.3700, IJM. 12 met f.1700,
IJM. 61 met f.2515. IJM. 22 met f.1800,
IJM. 123 met f.4000, IJM. 28 met f.1800,
IJM. 88 met f-. 1700, IJM. 32 met f.1800,
IJM. 23 met f.1500.
5 loggers: K.W. 44 met f.260, K.W. 167
met f.780, K.W. 47 met f.754, K.W. 173
met f.766, IJM. 283 met f.460.
1 beuger: V.L. 103 met f. 820.
6 kotters:
F.N. 136 met f. 410, E. 45 met f. 737,
E. 142 met f. 252, E. 482 met f. 1471,
E. 392 met f. 1830, E. 404 met f. 443.
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN.
Lezing van drs. W. C. Braat.
In het rijksmuseum van oudheden heeft
drs. W. C. Braat wetenschappeliik assis
tent van dit museum de reeks voordrach
ten in dit seizoen besloten met een lezing
met lichtbeelden over: oudheidkundige
vondsten in de Wieringermeer Het vol
gende is er aan ontleend. Het is eenigs-
zins moeilijk van de wijze, waarop de Zui
derzee gevormd is, zich een duidelijk beeld
te vormen: weinig berichten hierover zijn
ons bewaard gebleven, hetgeen vermoede
lijk veroorzaakt wordt door het feit, dat
de verhalen over plaats gevonden over
stroomingen vrij eentoonig zijn. Het ver
haal. dat bij den St. Elisabethsvloed een
kind is gered doordat een kat boven het
wiegje had plaats genomen waardoor de
wieg in evenwicht bleef kan evenmin juist
zijn, omdat dat verhaal zelf al veel ouder
is. In de bewaard gebleven beschrijvingen,
dat bij de overstroomingen heele bosschen
wegdreven, kan misschien op het eerste
gezicht wat overdrijving schuilen, maar
feit is het, dat de grond, waar de Zuider
zee later is gekomen veengrond was en
dat het best mogelijk is, dat stukken veen
grond, waarop zich boomen bevonden, zijn
afgedreven.
Hoewel het moeilijk is den juisten da
tum, waarop de Zuiderzee is ontstaan pre
cies vast te stellen, zoo hebben de inge
stelde onderzoekingen wel uitgemaakt, dat
de Zuiderzee, zooals wij die gekend hebben
het gevolg is geweest van verschillende
overstroomingen Verder is het bekend, dat
meren, door afslag van het veen dikwijls
veel grooter zijn geworden, terwijl dit pro
ces nog verhoogd wordt, wanneer dan ver
schillende meren door afslag van den tus-
schengelegen grond ineenvloeien. Hetzelfde
heeft men bijvoorbeeld ook bij het vroe
gere Haarlemmermeer waargenomen.
Aan de hand van kaarten o.a. van ir.
Ramaer toonde spr. vervolgens aan waar
met zekerheid in vroegere jaren grond
moet zijn geweest. In de 8ste eeuw bevon
den zich rondom Texel verschülende
plaatsjes, waarvan de namen de uitgang
(mareveen) hadden. Verder was 't bekend
dat het Vlie met twee armen in zee uit
liep; de loop van dit water is thans nog
in de Zuiderzee aan te wijzen. De huidige
eilanden Urk en Schokland waren met el
kaar verbonden en moeten oorspronkelijk
veel grooter zijn geweest. Bij het toen be
staande plaatsje Nagel is men thans nog
op muurwerken gestuit.
Spreker behandelde vervolgens uitvoerig
de zoogenaamde vindplaats drie in het
Wieringermeer even buiten de sluizen.
Daar werden in den bodem verscheidene
groote vierkante putten gevonden, welke
in het veen voorkwamen. Deze putten wa
ren omgeven door dammetjes, waartegen
zich uitgestrekte oesterbanken hadden ge
vormd. Verder werden er resten aangetrof
fen van oude waterputten van twee meter
middellijn en 2'/i meter hoogte. Hoe deze
putten, waarin scherven uit de 10de eeuw
werden gevonden te verklaren?
Ten einde dit vast te stellen vertoonde
spr verschillende afbeeldingen uit Duitseh-
land en het bleek, dat deze sterke over
eenkomst hadden met den vorm van de
vierkante putten ln het Wieringermeer ge
vonden. Het bleek dan. dat men met hui
zen te doen heeft. Deze staan dicht op el
kaar. Dank zij een reconstructie van een
dergelijk huis te Bremen, kon men zich een
voorstelling maken, hoe deze er in het
Wieringermeer hebben uitgezien. Het blijkt
dan, dat deze huizen waren opgetrokken
door afgravingen in het veen; doordat deze
dan lager kwamen te liggen dan de om
geving. ontstonden daardoor later putten,
waarin na de overstrooming het veen zich
heeft vastgezet en bewaard bleef, doordat
er zich dan zand overheen vormde. Uit een
afbeelding van een kadasterkaart van Urk
kon aangetoond worden, dat de ligging en
de volgorde der huizen geheel overeenkwa
men met de ligging en de volgorde van de
resten der in het Wieringermeer gevonden
plaatsjes.
Vervolgens behandelde spr de resten
van een kerkje, dat bij het oude plaatsje
Geweisend is gevonden. De fundamenten
van dit kerkje zijn teruggevonden en dat
het inderdaad een kerkje is geweest wordt
onder meer bewezen door de aanwezigheid
van een groot aantal doodkisten in de na
bijheid van de gevonden resten.
Van de eigenlijke huizen heeft men ove
rigens niets meer teruggevonden, des te
interessanter aldus spr., zijn echter de
vondsten in de waterputten gedaan. Deze
zijn voor het grootste gedeelte afkomstig
uit de llde en 12de eeuw.
Reeds Paludamus stootte bij zijn onder
zoekingen op rechte uit een soort tufsteen
bestaande lijnen Ook mr Boulogne trof
deze plekken van een kalkachtige substan
tie aan. Eerst dacht men aan een natuur
lijke formatie. Het is echter gebleken, dat
men hier te doen had met de overblijfse
len van dijken, welke waren opgebouwd
van wier. Ook op Wieringen zijn van deze
wierdijken aangetroffen. Dit soort dijken
hadden echter het nadeel, dat de zee er
aan den onderkant stukken afknabbelde
waardoor men vaak heele stukken moest
vernieuwen, als er een klein stuk op deze
wiize was verwijderd.
Uitvoerig toonde spr. vervolgens aan, dat
hij bij zijn onderzoekingen de juiste loop
heeft kunnen nagaan van de West-Frie-
sche zeedijk, welke onderzoekingen hebben
uitgewezen, dat de werkelijke toestand
slechts weinig afweek van de reconstructie
VIJFTIENDE LES.
ZORG DAT HET FIETSLICHT
NIET VERBLINDT.
R. H. W. LEMONADEFABRIEK.
In de gisteren gehouden jaarlijksche
algemeene vergadering van aandeelhou
ders der Naamlooze Vennootschap R.H.W.
Limonadefabriek (Riedel-Hoogenstraaten-
Willaars) werden balans en winst- en
verliesrekening per ultiir December 1931
goedgekeurd en werd het dividend vast
gesteld op 3 %i.
Als commissaris werd herkozen de heer
J. H. Senff te Haarlem.
BINNENLAND.
Een rondvlucht boven Nederland op 29
en 30 April. (Binnenland, 2e Blad.)
De bezuinigingsplannen der commissie-
Weiter. (Binnenland, 2e Blad.)
Data voor den zomertijd officieel vast
gesteld. (Binnenland, 2e Blad.)
Binnenkort is een wetsontwerp te wach
ten tot steun aan de zuivelindustrie.
(Land- en Tuinbouw, 3e Blad.)
Ernstige auto-botsing te Muiden; één
1 doode en één gewonde. (Laatste Berichten,
le Blad).
Overleden is de oud-regisseur Frits van
Dommelen. (Laatste Berichten, le Blad.)
Een fietslantaarn heeft tweeërlei doel.
Vooreest dient die om den weg voor den
fietser te verlichten, maar ook, om in
donker een anderen fietser, of een auto
mobilist, die van den anderen kant komt,
te laten zien, dat een fiets hen tegemoet
rijdt.
Daarom eischt de wet een helder bran
dende lantaarn, want een lichtje als een
gloeiende spijker verlicht den weg niet
voldoende en wordt bovendien niet tijdig
genoeg opgemerkt door een tegemoet rij
denden fietser, of chauffeur. Vooral op
donkere buitenwegen is het noodig dat de
lantaarn den weg goed verlicht; daartoe
moet de lichtbundel natuurlijk goed op
den weg vallen en moet het licht van de
fietslantaarn een weinig naar beneden
worden gericht; anders worden de per
sonen die men tegenkomt, verblind, want
ook een fietslicht kan verblinden. Dat kan
heel gevaarlijk zijn, want de fietser, of
autorijder, die-door het schelle licht ver
blind wordt, kan niets meer zien en loopt
gevaar zijn stuur kwijt te raken en onge
lukken te maken. Telkens vermelden de
couranten ernstige ongelukken, veroor
zaakt tengevolge van verblindende ver
lichting.
Op het linkerplaatje is de fietslantaarn
goed gesteld; de fietser ziet den weg vóór
hem goed verlicht en zijn lantaarn hin
dert niemand. Op de teekening rechts ver
blindt het fietslicht den chauffeur, die
ieelijk met een boom langs den weg in
botsing komt.
Denk dus vooral aan de juiste plaatsing
van de fietslantaarn.
zooals Beekman die reeds had gegeven.
Wel kan men aannemen, dat deze dijk
reeds in 1250 bestond, doch het is niet
meer na te gaan, wanneer deze is aange
legd.
Hierna gaf spr. een overzicht van de
verschillende scherven, die zijn gevonden,
waarvan er waren uit de 9de eeuw tot het
einde der 10de eeuw, hetgeen ook over
eenkomt met hetgeen uit de oude klooster-
chronieken valt te leeren, namelijk dat er
in het jaar 860 groote overstroomingen
hebben plaats gevonden. Vermoedelijk is
de oudste dijk afkomstig uit de eerste
helft van de 10de eeuw. Hoewel er afwij
kingen voorkomen, loopen de verschillende
dijken, die men heeft teruggevonden vrij
wel alle in dezelfde richting. Was er een
overstrooming geweest, dan werd de dijk
weer verder landwaarts aangelegd, totdat
ook die dijk weer moest worden losgelaten
en men weer verder op moest, totdat de
Zuiderzee de bekende begrenzing heeft ge
kregen. Dit proces werd op tweeërlei wijze
verhaast: in de eerste plaats door het
steeds sterker instroomend zeewater en ten
tweede door het steeds meer afzekken
van de veengronden. Ook werd er wel weer
grond op de zee herovert,, waarvan spr.
ook eenige voorbeelden gaf.
Op sommige scherven, onder andere op
enkele kogelpotten. werden resten gevon
den van glazuur. Typisch daarbij was het
ook sporen te vinden van groengiazuur.dat
overigens niet in ons land voorkomt. Wel in
Frankrijk, zoodat hieruit, mede uit ande
re vondsten de conclusie mag getrokken
worden, dat er reeds in dien tijd handels
betrekkingen met Frankrjjk onderhouden
werden. Een bijzonder fraaie vondst be
stond uit een groote vaas met een versie
ring van een vedelaar in een nis ge
plaatst.
Ten slotte behandelde spr. nog de ge
vonden sarcophagen, waarvan een groot
aantal bestaande uit roode baksteen met
een versiering van gekromde staven en
kruisen. In vergelijking met elders gevon
den dergelijke sarcophagen mag worden
aangenomen dat deze uit de llde tot de
12de eeuw stammen.
Aan het slot van deze lezing werd luide
geapplaudisseerd.
BUITENLAND.
De Landdag van Memel is ontbonden
na een motie van wantrouwen tegen
Simaitis tc hebben aangenomen. (Buiten
land, le Blad.)
Moeilijkheden tusschen Engeland en
Ierland. (Buitenland, le Blad.)
Interview met den Amerik. gezant
Sackett. (Buitenland, le Blad.)
Dc Grieksche regeering-Venizelos afge
treden. (Buitenland, le Blad.)
De cycloon-ramp in Amerika. (Buiten
land, en Tel., le Blad.)
RECLAME.
't Gaat ook HIER zooals het vaak in
De Historie is gegaan: 6325
Ondanks sleur, conservatisme
Breekt de asfaltbaan zich baan.
BEROEPEN.
In een buiter-gewone ledenvergadering
van de afdeeling van vrijzinnig hervorm
den te Hillegersberg is met algemeene
stemmen als voorganger van de afdeeling
j in de vacuture ds. Bloemhoff beroepen
mr. H. v. Ewijk, alhier.
JUBILEUM VAN DEN HEER J. BROUWER
Zondag j.l. was het 25 jaar geleden dat
de heer J. Brouwer, voorzitter van het
muziekgezelschap „Orpheus" als lid toe
trad. Ter gelegenheid van dit feit is hij
gisteravond gehuldigd in het repetitie
lokaal. Hij werd toegesproken door den
vice-voorzitter den heer Helleman, waar
na de eere-voorzitter, de heer Mulder, een
kernachtige rede hield, en de vele ver
diensten van Brouwer memoreerde, den
wensch uitende, dat het hem gegeven
moge zijn nog tal van jaren het voorzit
terschap te bekleeden. Spr. bood hem het
lidmaatschap van verdienste aan bene
vens een enveloppe met inhoud, waarvoor
hij een aandenken naar eigen keuze kan
koopen.
o
DRUK BEZOEK UIT LEIDEN
AAN DE JAARBEURS.
Het bezoek aan de Jaarbeurs te Utrecht
ook uit Leiden is dit jaar zeer groot, en
in de treinen van Leiden naar Utrecht is,
hoewel de treinen met drie rijtuigen extra
versterkt zijn, nog dikwijls plaatsgebrek.
Vooral gisteren, maar ook heden, was
het aan het station zeer druk en alle
plaatskaartenloketten waren in gebruik,
om de vele Jaarbeursbezoekers van plaats-
kaarten naar Utrecht te kunnen voorzien.
Ook op het station te Utrecht heerschte
een buitengewone drukte van de aanko
mende reizigers.
Een groote file van Jaarbeursbezoekers
was voor de ingangen van het Jaarbeurs
gebouw op het Vreeburg opgesteld, en het
duurde geruimen tijd voordat alle bezoe
kers onder leiding van de politie de toe
gangen waren gepasseerd.
EXCURSIES VAN LEERLINGEN DER
AMBACHTSSCHOOL.
Gistermiddag bracht de schildersklasse
der Ambachtsschool bestaande uit 24 leer
lingen onder leiding van hun leeraar een
bezoek aan de auto-lak- en spuitinrich-
ting van de firma Jongman en Venhuizen
te Oegstgeest.
Op zeer overzichtelijke manier werd aan
de leerlingen getoond hoe de onderdee-
len van auto's worden gereinigd, gegrond
en daarna met speciale lak worden be
spoten. Een oude of beschadigde auto
wordt daar. wat aanzien betreft, weer
als nieuw gemaakt.
De leerlingen waren zeer voldaan over
hetgeen hen te zien werd gegeven.
Een 40-tal leerlingen afd. timmeren be
zochten onder leiding van de leeraren
Scheer en Grim in de morgenuren de
Jaarbeurs te Utrecht en des middags de
Dom en het nieuwe postkantoor.
