N.V. LEIDSCH DAGBLAD
GEMENGD NIEUWS.
LAND- EN TUINBOUW.
DE DROOGTE.
BOUWKUNSTIG SCHOON.
UIT DE BONTE WAERELD.
UIT NED. OOST-INDIE.
drie inlanders mishandeld.
MALANG, 17 Mrt. (Anetaï. De bevol
king van Prigen liep te hoop op signalen
van den tom-tom en het geroep van
„orang dell" en viel drie onbekende, pas-
seerende Inlanders aan, die ijlings de
vlucht namen. Een hunner werd ernstig
mishandeld.
Men meende te doen te hebben met
teruggekeerde zwervende Deli-contractan-
ten die zooals gemeld de omgeving onvei
lig maken.
de bezuinigingsplannen.
BATAVIA, 17 Maart. (Aneta). Woensdag
vindt onder voorzitterschap van den Gou
verneur-Generaal een gecombineerde ver
gadering plaats van de bezuinigingscom
missie van den Raad van Ned. Indië en
den Raad van Departementshoofden ter
bespreking van de algemeene richtlijnen
en verdere bezuinigingen.
MOTORRIJDER ERNSTIG GEWOND.
Onder de gemeente Assen is gisteren de
motorrijder H. M. uit Groningen op een
auto gereden, die plotseling stopte. De
motorrijder, die ernst'" -rd gewond, werd
naar het ziekenhuis te Assen overgebracht,
waar bleek, dat hij een paar ribben had
gebroken.
een cipier ernstig gewond.
BANDA, 17 Maart. (Aneta). Bij de inslui
ting van veroordeelden In de gevangenis
te Banda-Neira, werd de cipier Molle door
een veroordeelde met een mes ln de buik
verwond. Dr. Van Zuilen verleende ln 'het
hospitaal de eerste hulp. De toestand van
den gewonden cipier ls ernstig, doch ver
moedelijk ls de wonde niet levensgevaar
lijk.
branden.
Chemische wasscberij Bijvoet te Bloemen-
daal in de asch gelegd.
Gisteravond te ruim 9 uur werd brand
ontdekt in de Chemische Wasscherij Bij
voet en Zonen aan de Korte Kleverlaan te
Bloemendaal. Toen spoedig na het alarm
de Bloemendaalsche brandweer met alle
beschikbare materiaal arriveerde, stond de
fabriek reeds in lichter laaie.
Met kracht werd het vuur aangetast,
maar de felle vlammen behielden de over
hand.
Omdat er gevaar bestond, dat een dicht
bij de fabriek gelegen complex hulzen,
waarop voortdurend een vonkenregen
neerviel, eveneens door het vuur zou wor
den aangetast, werd de hulp van de Haar-
lemsche brandweer ingeroepen, die inet de
stoomspuit en twee materiaalwagens ter
assistentie uittrok, doch geen dienst kon
doen, daar alle beschikbare brandkranen
door de Bloemendaalsche brandweer ge
bruikt werden. Zij bleef daarom in reserve.
De wasscherij brandde geheel uit. Omtrent
de oorzaak van den brand tast men nog
in het duister. Om zes uur was de fabriek
door het geheele personeel verlaten.
Verzekering dekt de schade.
Gisteravond te ongeveer kwart over zeven
brak brand uit ln de woning van Van U.
aan den Orselelnerweg te Oss. Weldra
stond het huls ln lichter laaie. De bewoners
konden zich nog tijdig ln veiligheid stel
len! De inboedel ging geheel verloren,
terwijl 12 stuks vee ln de vlammen om
kwamen.
De brand sloeg over op de ln de nabij
heid gelegen arbeiderswoningen van De J.
en van Van der B. Ook deze konden niet
behouden blijven en brandden tot den
grond toe af. De inboedels gingen verlo
ren. Een aantal kippen vond den dood in
het vuur. De brandweer uit Oss kon weinig
uitrichten ln verband met het feit, dat er
niet genoeg bluschwater aanwezig was.
Persoonlijke ongelukken vonden niet
plaats. De oorzaak van den brand is on
bekend. Verzekering dekt slechts voor een
deel de schade.
Gisteravond heeft te Rotterdam een
felle brand gewoed in perceel Coolslngel 6,
waar gevestigd ls een sigarenmagazijn. De
twee daarboven gelegen étages, welke be
woond werden door den heer Verstegen,
stonden in lichter laaie. De brand Het zich
aanvankelijk vrij ernstig aanzien, doch Von
door snel ingrijpen van de brandweer vrij
spoedig met vier stralen gebluscht wor
den. De étages brandden geheel uit. Ver
zekering dekt de schade.
De brand is ontstaan door het bijvullen
van een brandende petroleumkachel van
uit een met petroleum gevuld blik.
ernstige AANRIJDING
BIJ weesperkarspel.
Meerdere personen gewond.
Gisteren is op den Rijksstraatweg te
Weesperkarspel een ernstig auto-ongeluk
gebeurd. Een auto, waarin vijf personen
gezeten waren, reed in de richting Utrecht,
toen de wagen plotseling door een achter
op komende auto van den heer M. uit Am
sterdam werd aangereden. De schn'- was
zóó hevig, dat de eerstgenoemde wagen,
welke bestuurd werd door den heer P. uit
Wormerveer. aan de overzijde var de s'oot,
die langs den weg lleD terecht kwam en
daarna in de sloot zelf zakte. De inzitten
den konden met moeite worden bevrild.
De echtcenoote van den heer p. bekwam
een armbreuk en brak tevens het rechter-
sleutelbeen. Zij werd naar het Burgerzie
kenhuis te Amsterdam overgebracht, waar
zij ter verpleging werd opgenomen. Een
vijfjarig zoontje van den heer p. brak een
pels. terwijl de heer P. en de beide b"-en
L uit Krommenie, verschillende wonden
oan handen en beenen opliepen. wer
den allen raar huls vervoerd.
De aanrijdende auto bekwam weinig
schade, de andere wagen is grootendeels
vernield. Belde auto's werden In beslag
genomen.
SCHIPPERSKNECHT EN ZIJN VROUW
VERMIST.
Sinds gistermorgen worden te Rotter
dam vermist de 40-jarige schippersknecht
R, Biudo uit Mannheim en diens 28-iarige
echtzenoote M. Braun. thulsbehoorende op
het Rljnschip ..Industrie XII" dat ln de
Koningshaven lag.
Gistermorgen zou het schip vertrekken,
waardoor hun afwezigheid bemerkt werd.
Aanvankelllk dacht men dat de schippers
knecht en zijn vrouw nog bil familie op be
zoek waren doch toen men eine onder
zoeken bleek dit niet het geval te zUn.
Onmiddellijk werd de rivierpolitie van het
geval ln kennis eesteld en ls deze gaan
dreggen echter zonder resultaat. Men
neemt aan dat belden Woensdagavond bil
het aan boord gaan te water zijn geraakt
fcn verdronken,
„Gauw Jan, de agenten zijn aan de deur"
Inbreker: „Doe gauw die hond weg,
ik heb nog geen hondenbelasting betaald"
(Passing Show)
BUITENLANDSCH GEMENGD.
groote petroleumbrand
te stettin.
Gistermiddag is op het terrein van de
Duitsch-Amerikaansche Petroleum Maat
schappij te Stettin een groote brand uit
gebroken ter bestrijding waarvan de ge
heele Stettiner brandweer gealarmeerd ls.
Een gedeelte van de groote tank-instal
latie, waaruit Berlijn voortdurend van pe
troleum, smeer- en stookolie wordt voor
zien, stond in lichter laaie.
Tengevolge van de hevige rookontwikke
ling kon het verkeer slechts door het om
leggen van trams en auto's voortgang
vinden. Een aantal kleine ontploffingen
richtten geen belangrijke schade aan De
brand is vermoedelijk ontstaan by het uit
voeren van lascharbeid.
SCHOOL INGESTORT.
Drie scholieren werden gedood en negen
en twintig gewond, tengevolge van de in
storting van een inlandsche school te
Shebinelkom in Egypte.
DE DIEFSTAL IN DE DOM
VAN SALZBURG.
Gisteren zyn twee polltle-ambtenaren
uit Salzburg te Amsterdam aangekomen
om ln samenwerking met de Centrale
Recherche de voorwerpen, die naar Am
sterdam waren verkocht, op te sporen.
De taak was nogal gemakkelijk omdat
men den naam van den kooper wist, een
te goeder naam en faam bekend landge
noot Toen dan ook de belde politie-amb-
tenaren met een Inspecteur van de Cen
trale Recherche zich aan de woning van
den kooper vervoegden erkende deze dade- 1
lijk de gezochte voorwerpen ln zijn bezit
te hebben en ze te Munchen te hebben ge
kocht.
Hem was niet bekend, dat deze 3 kunst
voorwerpen van diefstal afkomstig waren.
De voorwerpen zyn door de politie-ambte-
naren onder zekere voorwaarden meege
nomen en zyn thans weer naar Salzburg
overgebracht.
PROEVEN VAN RIJNSBURGSCHE
EXPORTEURS.
Afgesneden bolbloemen naar America.
Het „Weekblad voor Bloembollencul
tuur" schrytt:
Reeks eenige weken gaan er geruchten
over geslaagde proeven, door Rynsburg-
sche bloemen-exporteurs gedaan, >m af
gesneden tulpenbloemen te verzenden naar
N.-York. Aanvankeiyk schijnen die proef
nemingen, die natuuriyk in nauw verband
staan met de debacle, in de bloemencentra
door het Engelsche Invoerrecht en de
Fransche grensslulting veroorzaakt, rede
lijk geslaagd te zyn. De berichten stemden
hierin overeen, dat de toestand, waarin de
tulpen aan kwamen, vry goed was, hoewel
zy zeer spoedig verwelkt waren.
Het blijkt, dat de zendingen bloemen
althans in zoodanigen toestand te New-
York arrlveeren, dat zy verkocht kunnen
worden. In de „Brooklyn Dally Eagle" van
10 Februari wordt beweerd, dat de aan
voeren uit Nederland een prysdalins van
15 Amerikaansche centen per dozyn op de
groothandelsprüzen ter Manhattanmarkt
hebben veroorzaakt. Deze mededeeling
ontving het blad van H. C. van Ginhoven,
voorzitter van de Long Island Bulb Gro
wers' Association.
Deze vereenlging heeft zich biykens be
richten die voorkomen ln de Florists' Ex
change van 20 Februari, voor een actie
gespannen om regeeringsmaatregelen te
verkrijgen tegen den invoer van deze bol
bloemen. Men heeft aan verschillende Se
naatsleden om tusschenkomst gevraagd.
Senator Robert H Bacon uit New-York
heeft zich om. als volgt uitgelaten: De
bepalingen tegen dumping, die ln de ta-
riefwet voorkomen zyn hier niet bruikbaai
maar het Congres moet op de oogte wor
den gebracht van de moeliyke positie,
waarin de tuinbouw is geplaatst door de
verhooging van het invoerrecht op t.J'en
en de weigering van de ontwerpers van
de wet om in dezelfde verhouding het
recht op snybloemen te verhoogen. En
daarvoor moet zich dan b.v. de Society of
American Florists spannen, want de bol-
lenkweekersvereeniglng ls daarvoor niet
belee' enlsvol genoeg.
Omtrent den omvang dien de importa-
ties reeds zouden hebben aangenomen,
deelde nu de voorzitter van de New York
Florlstsclub de bekende James Mc. Hut
chinson, aan de El. Evch." mede. dat rreds
meer dan 1000 kisten met bloemen uit Ne-
derand zouden zyn geac)voord, zy werden
per vliegtuig naar de Engelsche haven ver
voerd, vandaar ner wivarpnde Oceaan-
booten (de .Europa" en de .Bremen") ln
5 dagen naar New-York vervoerd.
Een van de meteuroiogiscne verschyn-
seien, die zeer onregelmatig optreden, is de
regen. Er Komen tijden voor waarin net
bij alle weersgestejdneden regent en er
komen andere tyden voor, waarin wind
en weer met zoo Kunnen zijn of net blijit
aroog. Een paar jaren geieoen, in 1MU, viel
in de tweede neut van net jaar uuitenge-
woon veel regen, maar m de zes vooraf
gaande maanden viel er minder neersiag
oan de gemiddelde noeveeineid. Wanneer
wij den regenval van den laatslen tijd na
gaan, dan is het weer opvallend, dat neel
weinig regendagen zijn voorgekomen en
dat op eiken regendag zoo buitengewoon
weinig ls gevallen, dat de totale regenval,
gerekend over een paar maanden slechts
weinige millimeters oeoraagt. izooals men
weet wordt de hoeveelheid gevallen regen,
die ln een bepaalden tyd is gevallen uitge
drukt door de hoogte in millimeters van de
waterlaag, wanneer niets in den grond
getrokken, verdampt of weggevloeid was.
Een hoeveelheid regen van 1 mM„ op deze
wüze aangegeven, komt dan overeen met
een kilogramwater op één vierkanten me
ter).
In de eerste helft van Januari viel nog
vry veel regen. Van 211 Januari regende
het eiken dag, maar daarna werd het hoe
langer hoe droger. De regendagen begon
nen af te wisselen met droge dagen en van
1929 Januari viel er hier geen regen
meer. Daarop volgde een week met 6
regendagen maar de hoeveelheid, die eiken
dag viel, was telkens minder dan 1 m.M.,
Ja, soms slechts 0.1 mil, Van 613 Febr.
kwam telkens één regendag met 1.3 m.M.
voor (dit ls de grootste hoeveelheid per et
maal geweest sedert 16 Januari), waarna
tot 5 Maart nog slechts 7 regendagen
ieder met minder dan 1 m.M. voorkwamen.
Rekent men de droge periode van 12 Ja
nuari af, dan kwamen tot en met 4 Maart,
d.i. 55 dagen slechts 18 dagen met neer
slag voor, en deze leverden gezamenhjk
slechts 12.5 m.M. regen, d.w. z. op één
vierkanten meter is in al dien tyd slechts
125 K.G. regenwater neergekomen. De nor
male hoeveelheid zou ongeveer 8 maal zoo
groot hebben moeten zyn. Hieruit bhjkt
wel, dat wy een zeer regen-arme periode
hebben gehad of nog hebben.
Dergelijke droge perioden komen, vooral
ln dezen tyd van het Jaar, wel meer voor.
In 1917 viel ln precies denzelfden tyd (12
Januari-4 Maart) een hoeveelheid van
slechts 9 m.M. en pas den lOden Maart
begon het iets regenachtiger te worden. In
1921, ook een droog jaar, begon de regen
schaarsch te worden omstreeks half Ja
nuari. In Februari brachten 12 regenda
gen slechts 2 m.M. op en de abnormale
droogte bleef het geheele jaar heerschen,
al viel er dan later ln het Jaar ook meer
regen. Het geheele jaar leverde toen
slechts 373 m.M. regen, d.l. ongeveer een
derde gedeelte van de jaarsom ln 1930, die
883 m.M. bedroeg.
Er valt natuuriyk niets van te zeggen of
de tegenwoordige droge periode lang of
kort zal duren. Het zou ongetwyfeld van
het hoogste belang zyn, wanneer dit voor
uit te zeggen was, maar de meteorologen
hebben nog niet de middelen gevonden om
een voorspelling te kunnen maken, die met
groote zekerheid in vervulling zou gaan.
Iets anders is het te vragen naar de
oorzaak van deze droogte. By de beant
woording van deze vraag dient men in de
eerste plaats ln het oog te houden, dat de
regen, die valt, uit de luchtlagen boven
ons komt, waarin een deel van de aan
wezige waterdamp tengevolge van bijzon
dere natuurkundige processen tot regen
verdicht kan worden. Deze processen zyn
ten deele bekend, ten deele nog niet ge
heel opgehelderd. In vele gevallen kunnen
de meteorologen daarom wel zeggen waar
om het regent, als het dat doet, maar zy
kunnen niet altyd zeggen om welke rede
nen het niet regent. Evenwel, en dit moet
ook altijd ln aanmerking worden geno
men, als daarboven weinig waterdamp
aanwezig ls, kan er nooit veel regen val
len. Dikwijls komen op grootere hoogten,
waar de wolken gevormd worden en waar
de regen dus geboren wordt, zeer droge
luchtlagen voor, waaruit dus geen regen
losgemaakt kan worden, maar dat ls wel
dikwijls (ook ln sommige droge klimaten,
o.a. op Curasao) de oorzaak van weinig
regenval, maar niet altyd. Men moet in
tegendeel dit vraagstuk van regen of
droogte eerder van een anderen kant be-
kyken en zich nameiyk afvragen: onder
welke meteorologische omstandigheden re
gent het wel. Men ziet, als men dit nauw
keurig nagaat, altyd Iets zeer merkwaar
digs, n.l. dat ln gevallen, waarin het over-
groote gebieden flink en overvloedig regent
daarby een depressie ln het spel is. Ik heb
verleden jaar ln een paar artikelen uiteen
gezet wat een depressie ls en mag de
lezers dan wel daarnaar verwyzen, maar
het kan lntusschen zyn nut hebben erop
te wyzen, dat zulk een depressie als het
ware een samenstel ls van groote lucht-
stroomen over een heel groot gebied waar
in een groote rol wordt vervuld door den
warmen en met waterdamp beladen z.g.
equatorialen luchtstroom. Het is deze
luchtstroom .die van veraf den water
damp aanvoert de eigeniyke bron van den
regen en het ls speciaal, dat ingewikkeld
stelsel van luchtstroomen in de deDressie,
hetwelk alleen ln deze depressie in het
leven geroenen en onderhouden wordt, dat
een noodzakeiyke voorwaarde is voor de
regen-vorming. Zonder deze depressies
komt niet de gewonen regen tot stand.
Wordt West-Europa derhalve niet door
deDressles bezocht, zooals in den laatsten
tijd. dan ls er ook geen aanvoer van warm
vochtige lust, dus geen bron, waaruit de
regen geput kan worden en het gevolg
moet een droge periode zyn.
De oorzaak van de tegenwoordige droog
te ls dus voldoende aangewezen, wanneer
men wtlst op het wegbiyven van den
equatorialen luchtstroom en van depres
sies uit West-Europa.
(Nadruk verboden). C. W.
DE KANTOREN DER
zijn lederen werkdag geopend
vanaf half 9 des morgens tot
half 6 namiddags. Zaterdags
vanaf 8 uur 's morgens tot
4 uur 's middags
Zondags den geheelen dag gesloten.
ENKELE TOPGEVELS.
VI.
Hierboven ziet U een schets van de beide
gevels, die te Leiden het best zyn be
waard geblevtn in de styi van Vingboons.
Het zyn de gevels van de heerenhuizen
Rapenburg 29 en 31, 't eerste bewoond door
de familie Suringar, 't tweede door onzen
Burgemeester.
Veel onderscheid ls er tusschen beide
gevels niet, doch toch nog voldoende, om
by een volkomen gehjk silnouet en geiyke
compositie, een zekere levendige afwisse
ling te brengen. De picturale zin wilde
toen ook weer het zyne hebben. Wie de
bouwmeester is geweest, Is my onbekend,
doch beide huizen dateeren uit 1664 en
l zyn zonder twyfel van één architect.
Dat kan natuuriyk Philip Vingboons zyn
geweest, die, zooals vanzei- spreekt, by de
Leidsche' patriciërs geen onbekende was.
Doch een of ander schrifteiyk bewys, dat
Vingboons te Leiden heeft gewerkt, is my
niet bekend.
Leiden bezit trouwens heel weinig gevels
i van het Vlngboonstype. De „Voorloopige
Lyst van Monumenten" geeft er 15. Doch
dat is erg ruim genomen, doordat men er
ook trapgevels heeft by gerekend, die zich
alleen onderscheiden door het bezit van
een gebogen fronton met schelpverslerlng
op de bovenste trap, of gewone trapgevels
die in het bezit zyn van een paar festoe
nen, terwyl het typische pilasterschema
ontbreekt. Ik kom slechts tot een tiental.
De eigeniyke trapgevel overheerscht te
Leiden, terwyl te Amsterdam in de oude
stad procents-gewyze het Vingboons-type
veel meer voorkomt. Doch Amsterdam was
ook de woonplaats van den bouwmeester.
Overal langs de oude straten en grachten
vindt men daar de gevels „met een statie
pruik", opgericht voor de patriciërs uit het
midden der 17de eeuw, die hun schatten
te danken hadden aan den handel op
Oost en West.
Misschien zou het archief ons kunnen
leeren of Vingboons hier heeft gewerkt.
Doch dat ls moeiiyk te bepalen, want
Vingboons was hier nimmer, zooals zyn
tydgenooten Pleter Post en Van der Helm
in stadsdienst.
Eenige vacantiedagen zullen welkom
z'yn om aangaande dien mynheer Ving
boons nog iets na te sporen.
In ieder geval: de onderhavige gevels
zyn van het Vlngboonstype.
Karakteristiek Is by belde de vlakke
grondverdieplng, waarby alleen dit ver
schil valt op te merken, dat 29 van bak
steen en 31 van natuursteen zyn misschien
ook wel baksteen maar met een natuur
steen-bekleeding. Boven de grond verdie
ping Is by beide een zwaren geprofileerden
natuursteenband, waarop de basementen
U.LIlJ
der pilasters rusten. By 29 zyn deze weel
van baksteen, by 31 van natuursteen,
eggen of kantelnaven zijn evenwel bij 3
ook van baksteen. De zijpilasters zyn b:
beide gevels boven de kroonlyst bekroon
met vaas of pot met guirlandes versie»
Uit de potten slaan gestyleerde vlammen
tongen omhoog. Of zyn het acanthus
bladen? Ik kon dit uit de verte niet gos
onderscheiden.
De belde middenpllasters loopen nas
het schema van Vingboons door tot
top. Onder de topbekronlng zyn de mid
denpilasters door een halven cirkel vet
bonden. Boven dien cirkel ls een consoli
die de illusie geeft, het bovenliggende Ijjst
werk te dragen en die versierd ls met ee
gebeeldhouwd acanthusblad. Evenzo
Vindt men ln de zwekken ter weerszijde
van de console het acanthusroset, dat w
by Haarlemmerstraat 174 op de vleugel
stukken aantroffen. Ter weerszyden va:
den hals vindt men weer de bekende vleu
gelstukken met afhangende festoer.e
langs de bultenzyde en langs de midden
penanten. De toppen zyn bekroond me
een gebogen fronton. In den timpan vind
men omgeven door volutenornament eei
gebombeerd schild, dat het jaartal 168)
draagt.
De verschillen tusschen de beide gevel
springen op de teekening goed ln 't oog
De ramen van 29 zyn wat lager dan dl
van 31. Het grootere muurvlak, dat daar
door by 29 vrijkwam ls tusschen eerst
en tweede verdieping benut door onder A<
zyramen jaartalsteenen met Anno 166
aan te brengen en onder het middenraan
een afhangend festoen. By belde vind
men een festonn^and onder het zolder
raam. Boven het zolderraam van 29 is eei
cartouche en boven dat van 31 een blanl
waDenschild, vastgehouden door twe
leeuwen.
In de dagen van het beleg vormden
beide panden één erf, waar destljdl
Franchoeis Messages woonde uitgaand'
van de veronderstelling, dat dit eei
eigennaam Is. Not vroeger behoorde he
terrein met aangrenzende tot het Kloostef
der Zusteren van Rome.
Vermoedelijk ls eerst in 1664 het erf
tweeën gescheiden voor twee heerenhui'
zen. Vermelding verdient neg. dat In he
huls. thans bewoond door den Burge
meester van Leiden, tusschen de ramei
der grondverdieplng een weinig In he
oog vallende gedenksteen zit met he
esculanius-symbonl en een herlnnerlnl
aan Hermanus Boerhave, die hier onge
veer twee eeuwen geleden een tydlang
moet hebben gewoond.
HOE HET GAREN ONTSTAAT.
Dageiyks trekken viytige vrouwenhanden
de draden langs en over elkaar, maken
kleedingstukken, doeken en mooie werken,
maar slechts weinigen weten hoeveel werk
en hoeveel moeite het kost dit naaimate-
riaal te vervaardigen. De grondstof voor
het onmisbare materiaal levert de katoen-
plant, die ln Noord- en Zuid-Amerika en
in Egypte gekweekt wordt. In Maart en
April in Noord-Amerika en Egypte en
reeds in Januari in Zuid-Amerlka zaaien
de katoenplanters met een machine, die
tegeiykertijd kunstmest in den bodem
brengt, het katoenzaad. Na ongeveer veer
tien dagen komen de plantjes uit den
grond; later krygen ze een hoogte, die
varieert tusschen 50 centimeter en 1 meter
70 hetgeen afhangt van het klimaat en de
vruchtbaarheid van den bodem. De plan
ten hebben mooie, gele knoppen en Moe-
men die 's nachts roodachtig worden. Twee
weken lang staan de katoenplanten ln
prachtlgen bloei. Als ze uitgebloeid zyn.
vormen zich groene kernen die langzaam
donkerder worden en openspringen zoodra
ze run zyn. Na het ooensnrlngen vertoonen
de zaadkorrels haren die by de Egyptische
planten geel en bli de Amerikaansche wit
zijn. Deze zaadharen wprden onmiddellijk
met de zaadkernen verwilderd, omdat de
vezels van het zaadkokertje zouden scha
den. Dit verwijderen moet met zeer veel
zorg geschieden en hiervoor ls een groot
aantal arbeiders noodlg. De ruwe katoen
moet nu eenige dagen drogen. Als de zaad
kernen absoluut droog zyn. worden, met
behulp van speciale machines, de vezels
eruit gehaald. Van wat er over blijft, wordt
slechts een deel als zaad voor het volgend
jaar gebruikt, terwyl uit de rest een olie
wordt geperst, die o.a. gebruikt wordt voor
de fabricage van plantenboter.
De kwaliteit van de katoen wordt be
oordeeld naar de lengte van de vezel naar
de kleur, de stevigheid, de fijnheid eb
den glans. De witte katoen ls beter dan
de gele Egyptische, die wij kennen onder
den naam „Macco" Alleen de beste ka-
toensoorten worden gebruikt voor het ver
vaardigen van naaigaren. Bli de bewerking
laat men de draden eerst zeer snel door
een gasvlam loopen. waardoor de kleine,
rechtopstaande haartjes verbranden, van
worden de strak gespannen katoendrao™
in een natronloog eedooDt en weer ui ree-
wasschen. Daarna worden de draden In ee
zuuronlosslng gewasschen waardoor
een zljdeachtlgen elans krijgen. Dit oroe
wordt Mercerlseeren" genoemd naar
eer, die het eerst tn 1844 deze behanfl
met natronloog heeft toeeenast om z
doende het kleuren van den draad gem.
keiyker te maken.
H
