r
73,te Jaargang
VRIJDAG 18 MAART 1932
No. 22085
Leidsch Crisis-Comité.
FICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
VERKEERSLESSEN
VAN DEN A. N. W. B.
Het voornaamste Nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAG BLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertentlën alt Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentlën 35 Cts. per regel Kleine Advertentlën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT.il
Voor Lelden per 3 maanden f.2.35, per weekf. 0.13
Bulten Lelden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 1.2.35 4- portokosten.
nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
Giro No. 188690.
ie bijdrage H. B. S. Meisjes 1.35.15; v.
L. 1.1.10.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
tngen ter algemeene kennis, dat de
nun. Vennootschap A. J. Neuteboom en
en de Comm. Vennootschap L. Ver-
erd en Co., beiden gevestigd te Leiden,
i verzoek hebben ingediend ter beko-
ng van verlof voor den verkoop van
■oholhoudende drank, anderen dan ster-
1 drank, voor gebruik ter plaatse van
■koop, resp. in de perceelen Beesten-
rkt no. 30 en Hoogewoerd no. 99, alhier.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris,
elden, 18 Maart 1932 6030
•sde voordracht over osmose,
Door Prof. Schreinemakers.
ipreker beschouwt eerst de absorptie
water door een invariant membraan,
alleen voor water permeabel is; hij
it dan af dat het water diffundeert
luit de vloeistof, die aan het membraan
bootste watergehalte geeft naar de
jistof, die aan het membraan het klein -
watergehalte geeft. Deze regel geldt
wel voor heterogene als voor homogene
mbranen. Als het mebraan echter ho-
geen is, dan geldt ook nog: het water
undeert vanuit het grensvlak met het
otere naar het grensvlak met het klei-
e watergehalte; voor heterogene mem-
nen is deze regel, zooals spreker aan-
nt, echter niet meer geldig.
>aarna behandelt spreker de absorptie
>r membranen, die voor twee stoffen
meabel zijn en de experimenteele on-
zoekingen, die hierover in het Leidsche
xtratorium zijn verricht: het blijkt nu
hierbij de hysterese ni. de nawerking
i vroeger doorloopen toestanden, dus de
«geschiedenis van deze membranen, een
jAtp Ti/vl cnpplt
Tenslotte vergelijkt spreker deze expe-
ïentatie bepaalde W- en X- curven der
iorptie met de theoretische W- en X-
rven. die in de tweede voordracht zijn
iproken; de theorie en het experiment
ren nu dat deze beide soorten van cur-
ntet altijd dezelfde beteekenis behoe
fd te hebben.
$3. afloop van de voordracht bedankte
Niekerk namens de medici, en uit naam
prof. Storm van Leeuwen.
Namens de Biologen sprak prof. Baas
cking, die het werk van prof. Schreine-
ikers vergeleek met dat van figuren als
lvin en Gibbs. wier werken nog heden
i dage een bron van studie vormen.
Tot slot sprak de voorzitter van het Che-
sch Dispuut, de heeT Tennissen, die uit
lam van de chemici dankte, voor het
Ae. dat prof. Schreinemakers op deze
ronden gegeven heeft.
Ihr. geref. jongel. vereeniging.
22ste jaarvergadering.
[Gisteravond heeft de Chr. Geref. J. V.
fr. 22: 6, onder leiding van haren eere-
forzitter ds. Joh. Jansen in het kerk-
[bouw dier gemeente aan de Steenschuur
kar 22ste jaarvergadering gevierd.
|De opkomst was bevredigend te noemen.
■De voorzitter, de heer Van Reenen
kette in zijn openingswoord allen harte-
|k welkom en wees er op hoe de leden
Jch op de J. V. door onderlinge samen-
Ireking en studie trachten te bekwamen.
|>r. besloot met een warme opwekking om
li der J. V. te worden.
|Uit het verslag van den secretaris, den
Ter D. Volbeda bleek, dat de vereeniging
Jch in een gestadigen groei mag verheu-
Én.
|De penningmeester, de heer J. Platteel
|ad een batig saldo van f. 82.85 te melden.
Ook de bibliothecaris, de heer M. Over-
liin had vooruitgang te boeken.
Door verschillende afgevaardigden van
F omliggende gemeenten werden harte-
|ke gelukwenschen gesproken.
I Verschillende leden der J. V. leverden
fjaragen, zoowel op kerkelijk als op
fciaal gebied terwijl enkele voordrachten
IP zeer verdienstelijke wijze werden ge-
fciteerd.
I De eere-voorzitter, ds. Jansen sprak een
>°ft slotwoord, waarin hij erop wees, dat
evenals de apostel Paulus in alle om-
Jaudigheden paraat moeten zijn.
1 Ui een ernstige peroratie wees spr. op
[en ernst van het leven en bepaalde zijn
Pehoor bij den grooten dag van Jezus
i-hristus, die staat te komen.
[.Muzikale medewerking werd verleend
JJ°r den heer W. Buurman (orgel) en het
Jjto- Geref. Zangkoor onder leiding van
heer Verver.
DECORATIE VAN ADJUDANT
J. BAKKER*
Een indrukwekkende plechtigheid.
e-hr. hist. jongeren-groep.
english association.
Hedenmorgen te halfelf heeft op het
militaire oefenterrein aan de Maaldrift in
tegenwoordigheid van het geheele 5de re
giment veld-artillerie en vele officieren en
onder-officieren van het 4de regiment in
fanterie de plechtige uitreiking plaats
gehad van de gouden medaille wegens 36-
jarigen trouwen dienst aan den adjudant-
onderofficier J. Bakker.
Verder waren hierbij nog aanwezig de
kolonels Nauta Pieter en Kist, twee vroe
gere chefs van adjudant Bakker, zoomede
de legerpredikant ds. E. L. Nauta.
Nadat het regiment onder commando
van den majoor-hoofdinstructeur Carstens
was opgesteld en geïnspecteerd, geschiedde
voorlezing van het Koninklijk besluit,
waarbij het muziekcorps van 6de R. V. A.
het Wilhelmus speelde en waarna de gar
nizoenscommandant. overste Haitsma
Muiier adjudant Bakker de gouden me
daille op de borst spelde, Vervolgeus hield
hij een korte toespraak, waarin hij den
gedecoreerde allereerst van harte geluk-
wenschte met de onderscheiding en erop
wees, hoe adjudant Bakker steeds meer
heeft gedaan dan zijn plichten hem voor
schreven. Hij stelde hem aan zijn collega's
en minderen ten voorbeeld als een man,
die zijn militaire plichten steeds op een
voorbeeldige wijze heeft vervuld en zeide
ervan overtuigd te zijn, dat deze hooge
onderscheiding voor adjudant Bakker een
spoorslag zal zijn om op den ingeslagen
weg voort te gaan.
Spr. eindigde met den wensch, dat het
den jubilaris gegeven moge zijn het regi
ment en het vaderland nog lange jaren
te dienen.
Nadat de officieren en onderofficieren
in de gelegenheid waren gesteld den adju
dant te complimenteeren, werd voor hem
in stap, draf en galop gedefileerd.
In de kazerne is adjudant Bakker ten
slotte nog door de officieren en onder
officieren gdhuldigd, waarbij geschenken
werden aangeboden.
Algemeene vergadering te Leiden.
Het bestuur van de Christelijk-Histori-
sche Jongerengroep, afd. Leiden, is als
volgt samengesteld: D. Hendriks, Hooi
gracht 86a. voorzitter; P. Guley, Heeren
straat 30, le secretaris; D. Marck, Hooge
woerd 175, 2e secretaris; mej. M. Kuiven-
hoven, Heerenstraat 27. penningm.; H. J.
Matthëus, Aloëlaan 49. alg. adj.
Besloten is, dat de jaarüjksche alge
meene vergadering van de Federatie van
Chr.-Hist. Jongerengroepen in Nederland,
dit jaar te Leiden zal worden gehouden
op 7 Mei a.s.
handelsregister
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving;
J. van Heeringen. voorheen D. N. A. van
Wijk. Steenstraat 43. Leiden, Sigarenwin
kelier. Eigenaar: J. A. M. van Heeringen,
Leiden.
De Bijbel en de wereldvrede.
De Leidsche afdeeling van de English
Association hield gisteravond in het Fede
ratiehuis een goed bezochte en goed ge
slaagde „Social Evening" onder leiding
van Mevr. Kuenen. Nadat door de bezoe
kers een kop thee was genuttigd, gaf de
Voorzitster het woord aan een der leden,
die het belangrijke onderwerp „The Bible
and Universal Place" zou inleiden. De in
leider trachtte aan den hand van enkele
Amerikaansche en Engelsche schrijvers
duidelijk te maken, hoe het mogelijk is,
daat Prof. Gilbert kan zeggen, dat geen
enkel boek ooit zooveel gedaan heeft voor
vrede of voor oorlog als de Bijbel; dat
geen ander boek zoo gevaarlijk kan zijn
voor den vrede of voor oorlog, al naar het
standpunt dat men inneemt, en de om
standigheden, waarin een volk of een re
geering verkeert. Hij ging de beschouwin
gen na, die tot uiting komen in de ge-
schiedboeken van het O. T. en bij enkele
Profeten en sloot zich aan bij de woor
den van Prof. Keiler, die op 4 April in de
Gehoorzaal zei: „Als wij als Christenen,
spreken, dan moeten we uitgaan van de
Boodschap van Christus", en bi] die van
een Engelsch predikant, die tijdens den
oorlog een collega deed gevoelen, hoe on
mogelijkheid het is in Jezus' naam een
zegen te vragen over gasbommen en ander
oorlogstuig. Als de menschheid ooit van
dit kwaad zal verlost worden, zoo besloot
hij, dan zal dat niet gaan door Moham
med te volgen in heilige oorlogen, en ook
niet door Mozes of David te volgen in
oorlogen des Heeren, maaar alleen door
het volgen van Jezus Christus, die al zijn
volgelingen het Onze Vader op de lippen
legt. Hij alleen is de Heiland der wereld.
Nadat nog eenigen tijd over deze zaken
was nagepraat, sloot de Voorzitster met
een woord van dank aan alle leden deze
laatste Social Evening van dit seizoen.
Wellicht treedt in April nog een Engelsche
spreker voor de afdeeling op.
liefdadigheidsavond chr. zangv.
„zang zij onze leus".
Ten bate van het Leidsche Crisis-Comité.
In de uitstekend bezette groote Stads-
zaal heeft bovengenoemde vereeniging gis
teravond een Liefdadigheidsuitvoering ten
bate van het Leidsche Crisis-Comité ge
geven.
De eere-voorzitter. ds. M. J. Punselie,
opende de samenkomst met gebed en sprak
daarna een kort openingswoord, waarin hij
het bestuur der organiseerende vereeniging
dankte voor haar initiatief en de mooie
daad om ook 250 Christelijke werkloozen
uit te noodigen. Verder bracht hij reeds
bij voorbaat dank aan alle medewerkenden
en wekte op om in deze dagen hen te ge
denken bij wien het lied onder den druk
der moeilijke omstandigheden, heeft plaats
gemaakt voor een zucht en een klacht.
Het zangkoor onder de beproefde leiding
van den heer A. Teljeur liet zich vervol
gens zoowel met pianobegeleiding van mej.
Mien Verwer. als a capella (in „Jeruza
lem", van Jac. Bonset), van haar goede
zijde kennen, terwijl het kinderkoor met
een drietal frissche liedjes veel en verdiend
applaus oogstte. Jammer, dat het koor
over zoo weinig jongensstemmen beschikt!
Ter afwisseling van het vocale gedeelte,
droeg de heer C. Romijn uit Den Haag.
met begeleiding van mej. Van Bueren een
tweetal fluitsoli voor, n.l. Andante Opus
86 van Mozart en een Nocturne van Alf.
Marchot.
De hoofdschotel van dezen avond vorm
de de uitvoering van de reeds meermalen
door ons beschreven .Bloemen-cantate"
van Geertruida van Vladeracken onder re
gie van mej. R. Gaykema. De aardige kin
derzang nam de door de hinderlijk lange
pauze gerezen wrevel weer weg. In aan
merking genomen de losse opstelling der
diverse groepen op het podium, waardoor
het contact met den leider zooveel moei
lijker te onderhouden is. mag de heer
Teljeur over het resultaat alleszins te
vreden zijn. De fleurige costuumpjes trok
ken aller bewondering. De sopraan-soliste,
mej. Nel Bink mej. Gaykema, mej. Van
Bueren, mej. Verwer. zoomede de heer
Teljeur werden met bloemen gehuldigd.
Het was al met al voor de bezoekers een
prettige en voor de vereeniging een uit
propagandistisch oogpunt goede avond.
Bij den uitgang werd een schaalcollecte
voor het Crisis-Comité gehouden.
vivisectie op mensch en dier.
Lezingen van prof dr. Joh. Ude en den
heer P. Pijl.
In een bijeenkomst in een der zalen van
de Stads-Gehoorzaal bespraken gister
avond prof. dr. Joh. Ude uit Graz en de
heer P. Pijl, arts, het vraagstuk des vivi
sectie. De heer Pijl opende de bijeenkomst
en wees er op hoe deze lezingen een on
derdeel vormen van de serie, welke prof.
dr. Ude in verschillende Nederlandsche
steden zal geven. Gekomen tot zijn lezing
wees de heer Pijl op het verband van het
vraagstuk der vivisectie en de huidige tijds
omstandigheden. Speciaal wees spr. ver
volgens op de vivisectie zoowel op
menschen als op dieren in ons land, en
elfde les.
haal links in!
Wat is de grondregel van het verkeer?
„Hou rechts en rij bij het inhalen links
voorbij".
Zouden alle vervoermiddelen, langzame
en snelle, op een breeden weg evenveel
rechts moeten houden?
Neen. We hebben in les 9 geleerd: hoe
minder spoed, hoe dichter bij het trottoir
Op het linker plaatje maken er tweo
een fout. De jongen op de fiets, die den
voerman rechts voorbij wil rijden, maar
ook de voerman op den wagen maakt een
fout, omdat hij niet genoeg rechts hield
en daardoor den wielrijder als 't ware uit-
noodigde, hem aan den verkeerden kant,
dus rechts, in te halen. Dat brengt gevaar
mee, want als nu die voerman naar rechts
wil uithalen, omdat hij een signaal van
een auto achter zich hoort, dan raakt de
fietser beklemd tusschen het trottoir en
de kar.
Op de rechter teekening rijdt de voer
man goed en zooals het behoort, dicht
langs het trottoir en het meisje op de
fiets gaat hem, zooals het moet, links- voor
bij. De fietser aan den overkant van de
straat doet het ook goed en laat de auto
alle ruimte om hem voorbij te rijden.
Zoodra het meisje het paard voorbij is,
moet ze het midden van de straat weer
vrij laten en dus weer naar rechts gaan
maar niet vlak vóór het paard langs, want
dan maakt ze dat paard aan het schrik
ken. Dat plotseling voor een ander langs
gaan heet „afsnijden", of met een uit-
heemsch woord „coupeeren" en ieder be
grijpt wel, dat dit gevaar en ongelukken
kan veroorzaken.
Onthoud dus goed.' Haal links in en ga
dan geleidelijk weer naar den rechterkant
var. den weg.
vooral op de belangrijkheid van het vraag
stuk, daar een eventueel komende gifgas
oorlog er ten nauwste verband mede zal
houden.
Ten einde aan te toonen hoe onlogisch
het vivisectie-experiment eigenlijk is,
haalde spr. uitspraken van verschillende
binnen- en buitenlandsche geneeskundigen
aan. Een en ander lichtte spr. door de
vertooning van een aantal lantaarnplaat
jes nader toe. Hoewel de heer Pijl ook later
scherp de aan de Leidsche Universiteit
toegepaste vivisectie methode hekelde,
stond hij vooral langen tijd stil bij de
proefnemingen van dr. Boer, waarover
reeds meerderen het pro en contra deden
hooren.
Na de pauze was het woord aan prof. dr.
Ude. die sprak over: „De humanitaire
idee". Door zijn fascineerende verschijning
en enorme stem, maakte deze spreker op
de talrijke aanwezigen een diepen indruk.
Uitgaande van het beginsel, dat God
de waarheid en de liefde is, betoogde spr.
dat de mensch als het evenbeeld God's
derhalve ook slechts waarheid en liefda
moet willen. Daarom moet, aldus spr.
vivisectie evenals de oorlog gerekend wor
den te zijn een misdaad en een schande
voor onze cultuur.
Te zijner verheerlijking heeft God het
dier geschapen en tevens om in de veel
vuldigheid der levensvormen zijn heerlijk
heid en macht te doen weerspiegelen. Waar
nu 't leven van God komt kan het niet
anders zijn of de vivisectie moet zijn Im
moreel en lijnrecht staande tegenover
Christus. Evenmin als den mensch heeft
God het dier geschapen om te lijden, wel
echter om lief te hebben. Waar volgens
den Bijbel de planten en vruchten ons ge
geven zijn als voedsel mogen we de derde
functie van het dier den mensch te
dienen - niet doen ontaarden in 'n mensch
onteerende en wreede mishandeling. Den
vivisector beschouwt spr. dan ook als een
pathologisch en sadistisch mensch, thuis-
behoorend in een gevangenis of gekken
huis. Indien medici de menschheid willen
helpen, dan dienen zij te voorkomen, dat
de meschen ziek worden, voorstanders te
zijn van het vegetarisme en onthouders
van alcohol en nisotine.
Willen de oorlog en de vivisectie ver
dwijnen, dan moeten de menschen radi
cale dierenbeschermers, geheelonthouders
en niet-rookers zijn.
Hiermede wil spr. de Christelijke revo
lutie prediken, welker wapenen, de waar
heid en de liefde, sterker zijn dan alle
moordwerktuigen. Slechts als de geweld-
loozen, de edele menschen naar God's
evenbeeld de humanitaire idee, de echte
menschelijkheid tot uiting brengen, kan
het verloren paradijs worden herwonnen
en zal God Zijn zegen schenken voor men
schen en dieren.
BINNENLAND.
Het kortingswetje door de Eerste Kamer
aangenomen. (Parlementair Overzicht 3e
Blad).
Het dreigend conflict in het meubelma
kers- en behangersbedrijf; een bemidde
lingsvoorstel (Binnenland, 2e Blad).
Belgische onderscheidingen aan Neder
landers. (Binnenland, 2e Blad).
Zware branden te Bloemendaal en Oss.
(Gemengd, 2e Blad.)
Morgen voor de 84ste maal: Oxford-
Cambridge. (Sport, 3e Blad.)
De plechtige inwijding der Pauluskerk
te Oegstgeest. (4e Blad.)
Het 25-jarig jubileum der Katwijksche
Ziekenverpleging. (5e Blad.)
BUITENLAND.
Hitler's verweer tegen de maatregelen
van den Pruisischen minister Severing
(Buitenland, le Blad.)
Japan doet te Genève opnieuw conces
sies. (Buitenland, le Blad.)
In Griekenland dreigt een regeerings-
crisis. (Tel., le Blad.)
HET CHINEESCH—JAFANSCH CONFLICT
Causerie van prof. dr. j. j. L. Duyvendak.
Gisteravond heeft prof. dr. J. J. L. Duy
vendak ln het gebouw van den Protestan
ten Bond voor „Kerk en Vrede" te Haar
lem een causerie gehouden over het Chl-
neeschJapansch conflict.
Spreker begon de aandacht te vestigen
op de kern van de hangende kwestie, n.l.
het vitale belang van Japan in Mandsjoe-
rije. In het midden van de 17e eeuw kwam
het Mandsjoevolk op en veroverde in 1644
na Peking successievelijk heel China.
Mandsjoerije werd alzoo de bakermat van
de Chineesche dynastie, die Mandsjoerije
als een speciaal gebied voor de Mandsjoes
wilde reserveeren en liever Chineesche
emigratie daarheen wilde voorkomen. Ech
ter vestigden zich vele Chineezen in
Mandsjoerije. Toen in 1860 Newchwang
voor den buitenlandschen handel was
opengesteld, werd de beweging van Chi
neezen gaandeweg levendiger. De dynastie
heeft echter de groote fout begaan, nooit
van Mandsjoerije een intregreerend deel
van China te maken. Intusschen zijn van
de tegenwoordige 27 millioen inwoners
90°/o Chineezen. Volgens het Japansche
standpunt vinden deze allen door de
Japansche activiteit een bestaan.
De Russisch-Chineesche betrekkingen
dateeren reeds van 1387 (verdrag van
Nertsjensk). In 1857 sloot men een grens
verdrag (Algoen en Amoer), ln 1860 te
Peking herzien, in dien zin, dat Rusland
de maritieme Provincie Primorsk kreeg.
Na den ChineeschJapanschen oorlog
van 1894/95 verzetten zich de mogend
heden tegen den afstand van het Liau-
toeng schiereiland aan Japan. Kort
daarna verkregen de Russen het recht, een
spoorweg aan te leggen dwars door
Mandsjoerije naar Wladiwostok In het
desbetreffende bedrag verkregen de Rus
sen het recht, van volledige autonomie op
de spoorweg- en aangrenzende terreinen.
Men maakte een zoo ruim gebruik van dit
recht, dat er plaats kwam voor een heele
stad, n.l. Charbin. De bewoners van deze
„spoorweg-zóne kwamen vanzelf onder
Russisch bestuur. De Chineezen protes
teerden tevergeefs. In 1898 kwamen de
Mogendheden verschillende concessies vra
gen, Duitschland verkreeg Tsjingtau, Rus
land pachtte nu voor 25 jaar het Liau-
toeng schiereiland en verkreeg het recht
tot aanleg van een zuidelijken arm van
den Chineeschen Oosterspoorweg naar
Dairen (later een Z. Mands. spoorweg). Na
den Boxer-opstand, waarbij buitenland
sche troepen intervenieerden, trokken de
Russen slechts langzaam weg uit Peking
en bleven in Mandsjoerije.
De kort daarna volgende RussschJap.
oorlog in 1905 deed den zuidelijken arm
van den C. O. S. in Japansche handen
overgaan, mét de administratierechten
van de spoorwegzöne. Er werd toegestaan,
dat de verbinding tusschen deze lijn en
Korea van een militairen spoorweg werd
veranderd in een normale lijn. De mili
taire spoorwegwachten zouden blijven tot
het voor de Japansche onderdanen veilig
was „met het oog op de bandieten". In
1917 verklaarde de nieuwe Russische Re
geering de verdragen betreffende de
Mandsjoerijsche concessies voor nietig.
Toen Rusland zich later meer met Oost-
Azië ging bezig houden, sprak men niet
meer van deze genereuze voorstellen. Men
kwam echter met de Chineezen overeen,
een soort gecombineerd beheer over de
spoorweg in te stellen en de Russ. spoor
wegwachten zouden door Chineesche ver
vangen worden.
Gedurende den wereld-oorlog had Rus
land een lijn ten N. van de Amoer aange
legd naar Wladiwostok; het belang bij den
C. O. S. was dus ook niet zoo groot meer
