Z3& "cvï
72sle Jaargang
ZATERDAG 9 JANUARI 1932
No. 22026
Leidsch Crisis-Comité.
Nationaal Crisis-Comité.
Officieele Kennisgevingen.
TER OVERPEINZING.
STADSNIEUWS.
Bestaan er nog draken?
Het voornaamste nieuws
van heden.
55-JARIGE ECHTVEREENIGING.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LETOEN EN OMSTREKEN.
--
PRIJS DEZER COURANT;?)
Voor Leiden per 3 maanden f.2.35, per weekv.s.. f.o.ll
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f.2.35 '4- portokosten.
PRIJS DER ADVERTENTIENf
SO Cts. per regel voor advertentiën uit Lelden en plaatsen
waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle
andere advertentiën 35 Cts. per regeL Kleine Advertentiën
uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts.
bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van
brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers yoor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Door ons werd ontvangen:
W. F. v. d. R. f.1.Feestavond C. en T.
f. 18.10, Personeel v. Zwieten en Co. f. 6.
Personeel Fred, van Kleef f. 17.Prof.
J. H. K. f. 5.—
Bij het Crisis-Comité zelf is van 22 Dec.
t/m. 6 Jan. ingekomen:
H. G. V. f.10—, J. C. M. T. f.25, H. G.
B. d. J. f. 10, J. G. v. E. f. 10, Sempre Cres
cendo f. 514.41, E. M. W. f. 2-50; J. S.
f. 10.—, W. B. f. 10.—, A. J. B. f. 2.50, Dec.
collecte Politie f25.85, A. J. E. f. 10, J. B.
f. 50.Mevr. Q. E. K.B. f. 1.Jub.
Gem. Kweeksch. f. 70, Pers. Gemeentehuis
f 52.53, D. K. f. 2.50, Chr.. J. M. Verg. Phebe
f. 2.77, Verg. Huisvr. f. 273.70, Pers. A. v.
A. Jan. f. 17.50, een Zondagsschool f. 2.70,
N.V. Gebrs. P. f. 100.—, M. H. f. 10.—, G. R.
D. C. f.10.—, C. M. W. B. f.3—, N.N.
t. 8.50, Jkvr. A. M. v. d. G. f. 10, Wed. R. J.
B. f 1.50.
O
Prof. J. H. K. f. 10.—.
HINDERWET.
- V
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien het verzoek van D. S. P. Visser,
om vergunning tot het oprichten van een
ondergrondsche bewaarplaats voor ben
zine met bovengrondsche aftapinrichting
in en op den Haagweg vóór het perceel
Haagweg No. 52, kadastraal bekend Ge
meente Leiden, Sectie O. No. 771.
Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hin
derwet;
Geven kennis aan het publiek, dat ge
noemd verzoek met de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie ge
legd is;
alsmede dat op Zaterdag, den 23en Jan.
e.k. des voorm. te half elf uren in het
perceel Breestraat 125 (Bureau van Ge
meentewerken) gelegenheid zal worden
gegeven om bezwaren tegen dit verzoek in
te brengen, terwijl zij er de aandacht op
vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd
zijn zij, die niet overeenkomstig art. 7 der
jHinderwet voor het gemeentebestuur of
een zijner leden zijn verschenen, ten
einde hun bezwaren mondeling toe te
lichten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 9 Januari 19332. 1724
o
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van, Leiden;
Gezien het verzoek van Zijne Excellen
tie den Minister van Staat, Voorzitter
van het College van Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland, om toepassing te geven
aan de artikelen 6, 6bis, 7 en 7bis der
Hinderwet, ten aanzien van een door het
Gemeentebestuur van Leiden ingezonden
aanvraag om vergunning tot het uitbrei
den van het openbaar slachthuis en de
ijsfabriek op het perceel Maresingel No.
20, hoek Pasteurstraat, kadastraal bekend
Gemeente Leiden, Sectie K. No. 3899.
Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hin
derwet;
Geven kennis aan het publiek, dat ge
noemd verzoek met de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie ge
legd is;
alsmede dat op Zaterdag, den 23en Ja
nuari e.k. des voormiddags te half elf
uren in het perceel Breestraat 125 (Bu
reau van Gemeentewerken) gelegenheid
zal worden gegeven om bezwaren tegen
uit verzoek in te brengen, terwijl zij er
de aandacht op vestigen, dat niet tot
beroep gerechtigd zijn zij, die niet over-
i? ar^' ^er Hinderwet voor het
gemeentebestuur of een zijner leden zijn
mnnrt i"en'. ten elnde huI? bezwaren
mondeling toe te lichten. 1725
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
t Burgemeester.
t s™JEN, Secretaris.
LeLiden, 9 Januari 1932.
o
SCHOOL VOOR BUITENGEWOON
LAGER ONDERWIJS.
bSeT^V11 Weth°uders van Leiden
ïlwLJÏ* algemeene kennis dat gele-
»even van lee^r6n gegeven tot het aan-
dag, Dinsdag, Donderdag en Vrijdag 'bo-
uur bi! het "™ags° van lV, fot 2
i Ui- Hoofd der School in het
rfo? feerT de Caeciliastr. 85a;
dat voor kinderen, die thans een nnpn
bare lagere school bezoeken, de inschrijl
ving op de genoemde tijden ook kan
plaats hebben bij het hoofd der schoo?
waar het kind thans geplaatst is.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Leiden, 9 Januari 193?UrSemeeSte]7'45
.VAN STRIJen, Secretaris.
LEEREN STIL TE ZIJN.
Men klaagt allerwege, dat het leven te
genwoordig vol van rumoer is en over
druk. Dat dit juist is behoeft geen betoog.
De ouderen onder ons zullen, te midden
van dat rumoer en overladen van die
drukte, hun ouders benijden, die het in
hun leven zoo rustig hadden, wier leven
op dat van een enkele uitzondering na, zoo
kalm voortkabbelde van het ééne jaar in 't
andere. Op hun grafsteenen staan mis
schien de traditioneele woorden gebeiteld:
Hier rust in vrede ze mogen in vrede
rusten, de meesten hunner hebben ook in
vrede geleefd. Natuurlijk heeft aan hun
rust destijds ook wel één en ander ontbro
ken op dit onderaardsche is nu eenmaal
niets volmaakt maar vergeleken bij de
omstandigheden, waaronder het men-
schengeslacht onzer dagen leeit, mag men
toch van hun rust en hun vrede zéggen,
dat deze niet verre waren van het maxi
maal bereikbare.
Inmiddels is het alles anders geworden.
Op de straten wordt het verkeer steeds
drukker en Ingewikkelder. In de huizen is
het rumoeriger geworden. De rust der
bureaux is reeds lang verbroken. Waar
men ook komt overal is het drukker
geworden. Maar uit zichzelf is dat niet
geschied. Het is zoo geworden, omdat de
menschenwereld zelf blijkbaar niet anders
heeft gewild. Waaruit die wil geboren werd
kunnen we hier buiten beschouwing laten.
Maar. omdat de mensch voor geestelijke
verdieping en verinnerlijking de stilte
noodig heeft, daarom zal menig mensch
onzer dagen weer moeten beginnen om te
leeren stil te zijn. Een oude psalmregel
drukt die gedachte ook al uit: ,,Stil te zijn
met die ontzag, leer mij, Heer, dat dag aan
dag."
Wanneer een kind vogr 't eerst naar
school gaat, naar de fröbelschool of naar
de lagere school, is een van de moeilijkste
dingen, die het te leeren heeft, om stil te
zijn. Het is thuis altijd gewend geweest
om rond te loopen, te spelen, bezig te zijn.
De maaltijden waren een stil-zijn's-pres-
tatie, die vaak niet geleverd kon worden,
want nauwelijks was het bordje leeg of de
kleine glipte van den stoel af om het spel
te hervatten. En zoo in vrijheid gedres
seerd, komt het op school en moeten leeren
om stil te zitten, zoolang de les duurt. Wat
een moeilijke taak: hoe zwaar valt het om
te gehoorzamen. Gelukkig helpt de indruk
van de nieuwe omgeving en het ontzag
voor de onderwijzeres het over de moeilijk
heid heen. Maar sommige kinderen leeren
het bijna nooit of slechts ten koste van
straf.
Nu is het stille zijn van ons ouderen
natuurlijk een geheel ander stil zijn; het
is innerlijk; het stelt echter eischen, die
zekerlijk niet gemakkelijker zijn. De
mensch wordt als een kind naar de school
des levens gezonden, ook om daar te leeren
stil te zijn. Door dat stil zijn wordt een
zelfbeheersching openbaar, die niet anders
dan rijke vrucht kan dragen in het leven;
wordt ook een overgave des levens open
baar aan de Goddelijke liefde, die het
leven op hooger plan zet tot eigen zegen
en tot verheerlijking van die hoogste liefde
Dat zijn de fundamenten, waarop dat stil-
zijn rust: zelfbeheersching en de overgave
in het geloof.
Het leven is niet zoo eenvoudig ais het
er uit ziet, ofschoon de manier, waarop
heel wat menschen in onze dagen door het
leven gaan zou doen vermoeden, dat het
wél eenvoudig is. Integendeel, het is zeer
ingewikkeld. Het stelt voor raadselen en
vragen! Het komt met tal van schier on
overkomelijke moeilijkheden. Het legt de
vaak, zoo zouden wij zeggen, zware lasten
op. Het stelt voor verrassende wendingen.
Het lijkt soms wel een doolhof. Het legt
te vaak een lied uit de diepte op de lip
pen. Kan iemand onder dat alles stil zijn?
Hij zal het toch moeten leeren, het stille
zijn met diep ontzag. Hij zal het ook
leeren in de zelfbeheersching, die eigen
wenschen en willen weet te subordineeren;
hij zal het leeren. wanneer hij het „eigen-
ik" weet te kruisigen in het geloof, dat de
hoogere leiding van het leven het beter
weet dan hijzelf het met alle bereikbare
mogelijkheden weten kan. Wie het zóó mag
zien, die wordt als het kind, dat zijn
ouders lief heeft en daarom, als de weg
der ouders den eigen weg kruist, stil den
weg der ouders gaat, omdat het ervan
overtuigd is, dat die weg beter is, ook al
blijkt dat aanstonds niet duidelijk.
Is het geen eeretitel, wanneer we spre
ken van den stillen lijder: neergelegd,
weken, maanden misschien op het ziek
bed? De tijd der opstandigheid is voorbij
de tijd van het stille dragen is gekomen.
In de levens-lijdensschool heeft hij het
stil zijn moeten leeren. Maar hij heeft het
geleerd en voortaan wordt hij, om zoo te
zeggen, door het lijden gelouterd.
Zullen we die school van het lijden per
sé noodig hebben? Of zal de enkele school
van het leven voor ons voldoende zijn? Ze
zal dat wezen, wanneer we bedenken, dat
ieder menschenkind naar de school des le
vens gezonden wordt ook om daar te
leeren stil zijn. Wie ernstig het neemt met
zijn taak, omdat hij de noodzakelijkheid
daarvan beseft, die zal de taak ook naar
zijn beste krachten volbrengen. Wie de
noodzakelijkheid van het leeren stil te
zijn erkent, die zal het leeren en zijn eigen
leven zal er door worden verdiept en ver
innerlijkt.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Voordracht van dr. mr. J. W. Verburgt
Voor de Maatschappij der Nederlapdsche
Letterkunde trad gisteravond Mr. j. W.
Verburgt op met het onderwerpHet leven
van Jan Pietersz. Dou als burger, land
meter, wijnroeier en notaris van Leiden,
15731635, toegelicht uit zijne handschrif
ten en werken.
Spreker begon zijn voordracht met het
noemen der door hem gebruikte hand
schriften en gedrukte bronnen, waarvan
het handschrift: „Bouchouder van den
staet mijns goets mitsgaders de goederen,
die mijn laetste huysvrouwe Iosyna de
Sadelaer in houwelijck aen mijn heeft ge
bracht, mitsgaders de ommestandicheden
van dien, twelck gehouden wart als auten-
tyc ende daerom mit desen op den vierden
December 1607 bevesticht, bij mij J.
Pietersz. Dou" in de eerste plaats genoemd
werd. Dit handschrift, in 1930 door het
Gemeente-acief van Leiden ten geschenke
ontvangen van den Heer W. C. van der
Sleyden, oud-burgemeester van St. Phi-
lipsland. was de aanleiding tot deze voor
dracht, waarin achtereenvolgens het par
ticuliere en het ambtelijke leven van Dou
werd behandeld.
De naam Dou van den landmeter Jan
Pietersz. Dou en van den schilder Gerard
Dou hebben niets met elkander uit te
staan; bij den landmeter is hij familie
naam, bij den schilder patronymicum.
Jan Pietersz. Dou, geboren in 1573 uit
het huwelijk van den kuiper Pieter Arentsz
Dou en Diewertgen Harmansdochter, legde
zich op zijn 17de jaar toe op de cijferkunst
en de geometrie en kon in 1594 door de
bestudeering van de zes eerste boeken van
Euclides in het Hoogduitsch en in het
Fransch een goeden grond voor zijn kennis
verkrijgen. Al de vraagstukken, die hij van
1592 tot 1596 oploste, stelde hij in 1603 te
boek in zijn handschrift: „Den Hutspot
der Geometrya".
Hij huwde in 1598 met Maritgen Louwe-
risdochter van Zegwaard, die in 1603
overleed; een tweede huwelijk ging hij aan
in 1607 met Josyna de Sadelaer, een doch
ter van een aanzienlijk koopman uit Gent,
uit welk huwelijk tien kinderen sproten,
Dou behoorde tot den gezeten burgerstand
én zag zijne bezittingen, vooral na zijn
huwelijk toenemen, zoodat hij dan onder
de meer gegoeden dient gerekend te wor-
den. Snreker noemt vele bewijzen van zijne
gegoedheid: vermeldt, dat hij tot de Veer- j
tigen van Leiden gekozen werd; bewijst,
dat hij tot de Remonstranten behoorde
en beschrijft zijne gevangenhouding in
1623, omdat hij verdacht werd deel te heb
ben aan de samenzwering, gesmeed tegen
Prins Maurits.
Hij overleed den 5den Augustus 1635.
Overgaande tot zijn ambtelijk leven,
werden zijn landmeterschap, dat hij uit
oefende van 1597 tot zijn dood en zijn boe
ken, die hij óf met Jan Sems, landmeter
van Friesland, óf alleen schreef, behandeld.
Zijn meest bekend werk was: „De ses eer
ste boucken Euclidis. Van de beginselen
ende fondamenten der Geometri", uitge
geven in 1606 te Leiden door Jan Bouwensz.
op de Hooglandsche Kerkgracht. Dit leer
boek voor meetkunde beleefde negen druk
ken. Vervolgens stond spreker stil bij de
honderden kaarten van J. Pietersz. Dou en
bii zijn landmeetkundige werkzaamheden,
van welke degene, die betrekking hebben
op de vergrooting van Leiden in 1610, op
de waterverversching der stad en op de
Vroonwateren in het bijzonder vermeld
werden.
Het ambt van wijnroeier oefende Dou
uit vanaf 1598, welke functie het meten
van den wijn betrof in verband met den
wijnaccijns.
Het notarisschap was van zijn drie amb
ten wel het minst op den voorgrond ko
mende; van zijn notariaat, sedert het jaar
1618. bestaat slechts één deel protocollen,
loopende tot 1635.
Spreker noemde Jan Pietersz. Dou een
self-made. man. die groote verdienste heeft
gehad, omdat hij de meetkunde tot groote-
re hoogte bracht en de uitvinder was van
landmeetkundige instrumenten, welke in
zijn tijd en daarna tot groot nut waren;
een Leidenaar die meer belangstelling en
bekendheid ruimschoots waard is.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe inschrijving:
„Eensgezindheid", Trompstraat 6, Lei
den. Handel in sigaren, sigaretten, tabak
en aanverwante artikelen. Eigenaar: J. N.
de Groot, Leiden.
LEIDSCHE BURGERWACHT.
A.s. Maandagavond om halfnegen zal
aan onderstaande leden der Leidsche B.W.
in de Schietzaal het diploma worden uit
gereikt van den Kon. Nat. Bond voor Red
dingswezen en Eerste Hulp bij Ongelukken
„Het Oranje-Kruis": D. Bergman, S. M.
Brugmans, D. Haverkorn, G. Kremer, W. A.
Langenbroek, J. van Leeuwen, N. van
Leeuwen, L. C. Segaar, J. van Staveren,
C C. van Thiel en S. A. Tomeij.
BINNENLAND.
I Voorloopïg verslag der Eerste Kamer
over rijkssteun aan de gemeenten. (Bin-
1 nenland, 2e Blad).
De voortgezette vergadering der Provin
ciale Staten van Zuid-Holland. (Ie Blad).
I
I Het wrak van de „Stanfries IV" ten Zui-
den van Breezand gevonden. (Gemengd,
2e Blad).
Goede prestaties der Nederlandsche
schaatsenrijders te Davos. (Sport, 4e Blad).
BUITENLAND.
Briand heeft zijn ontslag gevraagd als
Fransch minister van buitenl. zaken. Dit
is echter nog niet aanvaard. (Buitenl., Ie
Blad).
Rondom de verlenging van Hindenburg's
ambtstermijn. (Buitenl., Ie Blad).
Overleden is de vroegere Engelsche la
bour-minister William Graham. (Buitenl.,
Ie Blad).
Bulgarije en Oostenrijk in financieele
moeilijkheden. (Buitenl., Ie Blad).
EEN AFSCHEID
BIJ DE NED. SPOORWEGEN.
Hedenmorgen te ongeveer 11 uur heeft
in de 1ste klasse wachtkamer, welke
niervoor gereserveerd was, het spoor- en
treinpersoneel van den heer De Vries,
controleur der plaatskaarten aan het sta
tion alhier, bij het verlaten van den
spoorwegdienst afscheid genomen. Van
zijn ongeveer 35-jarige dienstvervulling is
de heer De Vries 14 jaar in Leiden ge
weest, zoodat hij bij het reizend publiek
zeer bekend was.
Tot gistermiddag waren wij er vast van
overtuigd die vraag ontkennend te moe
ten beantwoorden. Maar hetgeen wij toen
op het Levendaal hebben gezien, heeft ons
van meening doen veranderen. Boven
staande foto toont het afschuwelijke
monster, dat gistermiddag uit de borre
lende brei-achtige massa, welke Leven
daal heet, is opgestegen en begrijpelijker
wijs groote belangstelling trok. Een nader
door ons ingesteld onderzoek heeft uitge
wezen, dat het ondier vervaardigd was
door een ondernemend Levendaal-bewo
ner, die aldus de stank, welke uit deze
vieze gracht gedurig opstijgt, heeft willen
symboliseeren. Een origineel denkbeeld,
dat wij met de plaatsing van deze foto
gaarne beloonen!
Intusschen wachten de omwonenden
vol ongeduld op den Leidschen Siegfried,
die den Levend aal-draak zal verslaan!
EXAMENS PAEDAGOGIEK.
Voor de alhier afgenomen examens pae-
dagogiek M. O. akte A zijn geslaagd P.
Bosdijk te Voorburg, J. van Overbeeke te
Delft, A. van Rosse te Rotterdam, en voor j
akte B: C. de Jeu te Zwolle, T. v. d. Have
te Rotterdam, S. J. S. Schipper te Delft
en A. M. Snoek te Rotterdam; voor de Nadat hij met een auto van huis was
akte B is geslaagd de heer J. van Oort te gehaald, werd de heer De Vries door de
Rotterdam. commissie binnengeleid, waar reeds ver-
De heer H. de Vries.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het doctoraal examen
Idisch Recht de heer D. H. L. Apontoweil
.(Den Haag).
Morgen herdenken onze stadgenooten
M. G. Vinkestijn en mej. A. P. van Duu-
ren, wonende Nieuwe Beestenmarkt 11.
het zeldzame feit, dat zij voor 55 jaar zich
als „ondertrouwd" lieten inschrijven bij
den Burgerlijken Stand, waarna hun hu
welijk op 23 Januari 1877 werd voltrok
ken. f
De thans 81-jarige bruidegom, die gedu
rende vele tientallen jaren in zijn tegen
woordige woning het vak van koper- en
blikslager uitoefende, mag zich nog steeds
in een goede gezondheid verheugen. Een
circa 8 jaar geleden opgeloopen bloedver
giftiging, waarvan hij een stijve hand
heeft overgehouden, is echter de oorzaak
geweest, dat hij zijn ambacht heeft moe
ten neerleggen. Hun huwelijk werd geze
gend met 12 kinderen, waarvan er nog
tien in leven zijn. Sinds hun gedwongen
werkloosheid, deelen de oudjes hun
kraakzindelijke woning met een der doch
ters, die een wasch- en strij kinrichting
drijft en die, daarbij ter zijde gestaan
door de overige kinderen, alles doet om
haar ouders een zoo prettig mogelijken
levensavond te bezorgen.
Moge deze, onder het genot van een
goede gezondheid, nog vele jaren verlengd
worden.
